Poliodruppels? Westers complotP akistan Polioteams gaan deze maand van deur tot deur. Maar ze stuiten op groot w antrouw en. De epidemie groeit.

Polio in Pakistanin cijfers 2 5 .0 0 0

gevallen van polio ( k i n d e r ve r l a m-ming) waren er in 1994 in Pakistan,het enige land ter wereldwaar hetaantal gevallenweer toeneemt.

28gevallen waren er nog in 2005, navaccinatiecampagnes. De WHOwaarschuwdewel: één nieuwge-val zorgt voor een nieuwe uitbraak.

306poliogevallen waren er in 2014, na-dat de regering een ‘nationalen o o d s i t u a t i e’ had uitgeroepenwegens een snelle stijging.

85%van het wereldwijde aantal polio-gevallen hadPakistan vorig jaar. In2015 zijn er tot nu toe tien gevallengemeld (bron: EndPolio Pakistan).

Door onze correspondentJoeri BoomLAHORE

Wazim (21) zit in een klas-lokaal achter zijn naai-machine. Als de leraarhem aanspreekt, gaat hij

rechtop zitten. Hij gaat niet stramnaast zijn stoel staan, zoals op veelPakistaanse scholen gebruikelijk is.Wazims benen zijn klein en zwakdoor de polio. Hij moet zich voortbe-wegen op krukken.

Wazim krijgt les in een opleidings-centrum voor gehandicapten. Hetwordt gerund door de Lahore Busi-ness Association for Rehabilitation ofthe Disabled, een samenwerking vanPakistaanse zakenlieden die gehandi-capten een vak willen leren.

40 procent van de jongeren in hetcentrum is gehandicapt door polio enkan niet meer lopen. Pakistan heeftnaar schatting ruim 500.000 polio-verlamden. Wazim was vier jaar toenhij de ziekte kreeg. „Mijn familie kanniet lezen. Ze wisten niet dat ze me an-tipoliodruppeltjes moesten geven. Nuweten we beter, door de campagnes.”

Deze maand worden in Pakistangrote antipoliocampagnes gehouden,

waarbij ruim 35 miljoen kinderen on-der de vijf druppeltjes krijgen toege-diend die hen immuun maken voorhet virus. Pakistan is een van de drielanden ter wereld waar polio structu-reel voorkomt. In de andere twee, Ni-geria en Afghanistan, daalt volgens deWereldgezondheidsorgani satie(WHO) het aantal nieuwe poliogeval-len. In Pakistan daarentegen stijgthet. In 2012 waren er 58, een jaar later98 en vorig jaar 306. In mei adviseer-

de de WHO reisrestricties voor reizi-gers uit Pakistan. In veel landen moe-ten die nu aantonen dat ze tegen poliozijn gevaccineerd.

In het poliobestrijdingscentrumvan Punjab, de belangrijkste provin-cie van het land, is niemand te beken-nen. In de lege kamer op het ministe-rie van Gezondheid van de provinciehuist blijkens een groot plakkaat het‘polio eradication and routine immu-nisation emergency operation cen-

t re ’. Computerschermen ontbreken,evenals kaarten aan de muur.

Op het moment van ons bezoek zijner net weer drie gevallen van polio ge-meld. „Die komen niet uit Punjab”,verdedigt een woordvoerder van hetministerie zich. Toch levert elk nieuwpoliogeval ook gevaar op voor zijn ei-gen provincie, zegt hij. Reizigers ver-spreiden de ziekte ook binnen Paki-stan, en niet overal in het land wor-den kinderen gevaccineerd. „Al meer

dan een jaar kunnen we niet vaccine-ren in de tribale gebieden. Extremis-ten maken het werk onmogelijk. Maarin Noord-Waziristan en Khyber is nueen militaire operatie gaande. Nukunnen we gevluchte kinderen uit diegebieden hier antipoliodruppeltjesgeven. Vanaf dit jaar moet het betergaan.”

De polio-uitbraak in het westenwordt verergerd door aanvallen opvacc inatieteams. De intensivering vanmilitaire acties sinds december, nadatde Talibaan 132 kinderen en 18 vol-wassenen vermoordden op eenschool in Peshawar, brachten geenverlichting. Vorige week werden dedoorzeefde lichamen gevonden vanvier poliowerkers. Een week eerderviel een dode toen de auto van eenpolioteam werd beschoten. Sinds2012 zijn 73 poliowerkers gedood.

Rot ar y

In een van de sloppenwijken van La-hore draagt Shehzad Ahmed van deRotary Club van Lahore dozen metblocnotes en pennen een schoolge-bouw binnen. ‘Maak Pakistan polio-vr ij’ staat erop. Wereldwijd zet de Ro-tary zich sinds 1985 in voor de strijdtegen polio. In Pakistan geven ledenvoorlichting op scholen en maken zesoms deel uit van vaccinatieteams.

Meeste Pakistaanse poliopatiënten bij grensmet Afghanistan

60%van de besmettingen in 2014 vondplaats in de Federally Administe-red Tribal Area’s: stammengebie-den langs de Afghaanse grens.

10%van de ouders weet niet wat poliois, 30% denkt dat verlammingsver-schijnselen te genezen zijn ( b ro n:Harvard School of Public Health).

„We weten dat het niet zonder risicois, maar het belang van onze toekom-stige generatie weegt zwaar”, zegt Ah-med. Vlak bij de lagere school is eenopen riool. Het poliovirus verspreidtzich via besmet water. Een paar hon-derd leerlingen – jongens en meisjesgemengd – luisteren als hij uitlegt hoede vaccinatie werkt. „Vertel het aaniedereen. Zorg dat kinderen de drup-peltjes nemen, elke keer dat er eennieuwe campagne is.”

In 2012 verklaarden de Talibaan deoorlog aan de polioteams. Dat gebeur-de nadat de CIA in Abbottabad eenarts van de lokale gezondheidsdiensthad gerekruteerd voor een nep-hepa-titiscampagne om erachter te komenof ze inderdaad Osama bin Laden ophet spoor waren.

„Maar daarvóór was er al veel tegen-st and”, zegt Muhammad Saeed Khan.Hij is directeur van de organisatie vanzakenlieden die het gehandicapten-centrum runt. Saeed was directeurvoor Coca-Cola in Zuid-Azië. Nu is hijgepensioneerd en gebruikt hij zijn con-tacten en vaardigheden om gehandi-capte jongeren op weg te helpen. Hijvertelt dat al sinds de eerste antipolio-campagne in 1994 Pakistaanse mullahsde druppeltjes haram noemen, verbo-den volgens de islam. Later kwam daarhet verhaal bij dat ze onvruchtbaar-

heid veroorzaakten. „Een westerscomplot tegen de islam.”

Volgens deskundigen dook het ge-rucht in 2003 voor het eerst op inmoslimgebieden in Noord-Nigeria, nade Amerikaanse invasie van Irak. Hetleidde tot een opleving van het polio-virus in meerdere moslimlanden. InPakistan kunnen ouders die hun kin-deren weigeren te laten vaccineren te-genwoordig worden gearresteerd. Datgebeurde afgelopen maand in Kohatmet een mullah wiens zoontje poliokreeg nadat hij eerder een polioteamhad weggestuurd.

M ob ie ltje s re p are re n

Polio heeft Igra’s benen verlamd eneen deel van haar linkerhand, maarhet repareren van mobiele telefoonsgaat prima. Ze leert het in een van deklassen in het gehandicaptencen-trum. „Voordat ik hier kwam, dacht ikdat ik nutteloos was.” Ze is vijftien endroomt van het opzetten van haar ei-gen zaakje. Dat wordt moeilijk, weetze, wegens het islamitische conserva-tisme in Pakistan, dat vrouwen weinigruimte laat. „Mijn moeder geloofdede mullah die zei dat druppeltjes ge-vaarlijk waren. Nu kan ik niet meergenezen worden. Ik hoop dat andereouders luisteren naar hun hart en hunkinderen druppeltjes laten nemen.”

Op de foto links dient een verpleegster het poliovaccintoe aan een kind in het Pakistaanse Peshawar. Op de fo-to rechts de door polio verlamde Pakistaanse jongenSharjeel in een rolstoel in Islamabad.

FOTO

’S B.K. B

ANGASH, M

OHAMMAD SAJJAD/AP