Perspectief 2025voor een

Vitale Eems Dollard

25 september 2015

Henk Smit Programma manager E&E

Met

Mathijs Buurman &Irene van Dorp

Provincie Groningen

Situatie Eems-estuarium

Hydro-morfologie: naar ééngeul-systeem met meer getijde–assymmetrie

Toename vertroebeling: rivier én estuarium

Afname kwaliteit habitats : aanwijzingen zoet-zout overgangen Kwelders hoog en oud: minder pionierkwelders Habitats ondiepwater: zeegras, mosselbank Broedgelegenheid kustvogels

Situatie slib Dollard + middengebied afname primaire productie Rivierdeel: zeer hoge slibgehalten zuurstofloosheid optrek vis niet mogelijk

Oorzaken Sedimentatiegebieden raken vol Onttrekkingen 3Mton haven Emden: D stopt na 1994 Nu : Storten gebaggerd slib in monding (8M m3/jr)

Systeem waar slib niet mee kan bezinken, en veel baggerslib wordt gestort.

Welke ambitie mogelijk in 10 jaar?

Verbeteren meest waardevolle habitats?

Oplossen slibprobleem?

Herstel Hydro-morfologisch evenwicht?

Politiek-bestuurlijke omgeving

• D: Ems levensader Emden Papenburg• D: Sinds 2003 aanvraag verdieping naar Emden• NL: EZ behoudsdoelstelling N2000

• Eems-Dollard deel Waddenzee, NL: groot bewustzijn dat duurzame oplossingen nodig zijn

• Regionale partijen zien grote belang natuurverbetering, ook voor economie: E&E in balans

• MIRT-onderzoek: ED op nationale agenda + wil vd partijen

• Ontwikkelingen die kansen bieden– HWBP, gepland vele M€ aan investeringen – Krimp en noodzaak herontwikkeling (Marconi)– Aardbeving dossier, economische stimulansen

2014: samenwerkingsovereenkomstEcologie en Economie in Balans

Eerste stap: Marconi

Strategie 2016-2025

Op basis van MIRT onderzoek Eems-Dollard

A. Habitatverbetering langs de NL kust: tevens eerste stappen voor B en CB. Slib vraagstuk aanpakkenC. Hydromorfologisch functioneren voorbereiden

 

C. 2025- 2050 Hydro-morfologisch functioneren naar nieuw evenwicht brengen

De sleutel: slib als grondstof

Gedeeltelijk herstel natuurlijke sedimentatie: waardevolle habitats

Nuttige grondstof met veel mogelijkheden Economische aanwending maakt grootschalig

onttrekken mogelijk 1,5 – 2,5 Mton per jaar beschikbaar

Dijkversterking nodig

Dijkconcepten Deltaprogramma

• Natuur• Compensatie Eemshaven

• Innovatieve landbouw• Waterveiligheid

• Waterveiligheid• Slibwinning• Brakke en natuur opgave

Sedimentatie natuurgebieden

Polder Breebaart

2001 2002 2003 2004 20050

5

10

15

20

25

30

35

40

-0.4

-0.35

-0.3

-0.25

-0.2

-0.15

-0.1

-0.05

0

-0,37 NAP

Hoogte in cm vanaf -0,40 NAP

2001 = begin-waarde

(-0,37 NAP)

Hoogte inNAP in m.

Gemeten waardeGeschatte waarde

Gemeten waarde laag*

Opslibbing Polder Breebaart, 2001 - 2005Opslibbing rondom en onder de LaagWaterlijn (ca. -0,17 NAP).

* Gemeten waarden 2005 geldt alleen voor de laagst gelegen stukken polder

Toepassing Groene Dollarddijk

100.000 M3 klei per km dijkKosten import nu € 15 /M3

Toepassing Landbouw achterland

1. Ophogen laaggelegen percelen Met 1 Mton 100 ha 1 m ophogen Behoefte vele 1000den ha

2. Grondverbetering Veenkoloniën Proef 2015: 16% meer productie suikerbieten Potentieel: grote oppervlakken Toepassing 50ton/ha/jr 20.000 ha = 1Mton

Toepassing Landbouw achterland

2e generatie toepassingen slib

• Innovatieve industrie- bijv 3D printen woningen• Potentie kennisopbouw met duurzame materialen• Eemshaven – haven Delfzijl bieden kansen

Wat hebben we in 2025 bereikt? Dijkversterking innovatief uitgevoerd/voorbereiding

Herinrichting 30 km kustzone Eemshaven tot Nieuwstatenzijl: >500 ha multifunctionele –kustzone erbij

Slibeconomie

Jaarlijkse verwerking 3 M ton slib Landbouwstructuurversterking met slib Innovatie- en kennisfunctie rond slib

Biodiversiteit flink impuls Zoet-zoutovergangen Herstel pionierkwelders: cyclische successie Dollard Broedgelegenheid kustvogels

Ikoon voor Nederland: Toerisme 10X nu

Wat is hiervoor nodig? Bestuurlijke wil en volharding

MIRT onderzoek Stevig Adaptief Programma Innovatieprogramma Slib met pilots, opschaling, 2e generatie Verbinding met waterveiligheid Nieuwe deal met de landbouw

Krachtige samenwerking Rijk – provincie – Regionale partijen Bedrijfsleven: meerwaarde aan beide kanten Beleidsruimte creëren: HWBP- N2000- Econ. Fondsen

Financiën Dubbele dijk: 10M€ Innovatie slib : 5M€ voor innovatie Volledige kustzone 40 à 50 M€