Overzicht isolatiematerialen - bouwwijs.be · eisen van het prestatiecriterium van een externe...

Post on 15-May-2018

218 views 1 download

Transcript of Overzicht isolatiematerialen - bouwwijs.be · eisen van het prestatiecriterium van een externe...

Overzicht isolatiematerialen

ir. Marcus Peeters, lector / onderzoeker pBa Bouw

Odisee AALST – campus Dirk Martens

Isolatiematerialen

1. Keuringen en attesten

2. Gedrag bij brand

3. Kort overzicht isolatiematerialen

Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen 2

1. Keuringen en attesten

3

Keuringen, attesten en labels

ATG’s: www.butgb.be

Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

www.butgb.be

4 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

Andere keurmerken

Andere keuringen en labels: BENOR ETA CE Keymark Natureplus …

5 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

ATG of ATG/Homologatie

ATG = systeemkeuring

Beoordeling product volgens een richtlijn (guideline)

geschiktheidsverklaring voor de beoogde toepassing

Zie ook ETA European Technical Approval

(uitdovend)

6 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

ATG/H = productkeuring

Productbeoordeling volgens Belgiscch

beoordelingsdocument, meestal verwijzend naar normen

(NBN EN of NBN indien er nog geen EN bestaat of is

omgezet tot NBN)

Zie ook ETAss (European Technical Assessment volgens

een European Assessment Document: EAD)

7

ATG of ATG/Homologatie

Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

ATG = systeem

Zeker voor:

Platte daken - isolatie, afdichting)

Hellende daken – isolerende panelen

Buitengevelisolatie met pleister

Bouwsystemen (vb.: houtskelet)

Dichtingen, harsen

Speciale technische uitrusting

8 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

2. Gedrag bij brand

9 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

Europese Systematiek Brand Beoordelen van de brandreactie • Op productniveau = CE-markering • Proeven of lijsten • A1, A2, B, C, D, E, F

Beoordelen van de brandweerstand • Op niveau van de scheidingsconstructie • Proeven of berekening • R, E, I

Brandgedrag bij blootstelling aan een externe brand (daken en dakbedekkingen) • Op syteemniveau • Proeven of lijsten • BROOF(t1)

Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen 10

Bouwproducten:

• Euroclass of Euroklassen (NBN EN 13501-1)

• Op label van alle bouwproducten (CE, ETA, ATG)

• 7 hoofdklassen (A1,A2,B,C,D,E,F)

• Nog 2 onderverdelingen

• Rookontwikkeling: s1, s2, s3

• Brandende druppels: d0, d1, d2

• Aparte proeven en classificatie voor producten voor vloeren (A1FL, …, FFL) en voor kabels en leidingisolatie

11

Brandreactie van producten

Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

Bouwproduct - Euroklassen

12

Proeven Euroklassen

Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

kleine vlamtest

Single Burning Item SBI- test calorische bom onbrandbaarheidsproef

Onbrandbaar

• A1, A2

Geen flash-over

• A1,A2,B

Brandbaar

• B, C, D, E

Niet getest of niet voldaan aan minimum

• F

13

Bouwproduct - Euroklassen

Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

Kies video 2 op: http://www.nl.rockwool.be/voordelen+rotswol/brandveiligheid/video%E2%80%99s

Lijst van producten die als A1 mogen worden

beschouwd

• Deemed to satisfy

Lijsten van producten die Euroklasse krijgen

zonder verdere test

• Classified without further test

14

Bouwproduct - Euroklassen

Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

Oude Norm – nieuw KB = Probleem

Lokale brandweer werkt soms nog met oude norm NBN S 21-

203

• Brandreactieklassen: A0, A1, A2, A3, A4

Geen enkele relatie met Euroklassen

Proeven oude norm zijn gemiddeld 20 jaar oud, minstens meer

dan 10 jaar

Sommigen bleven volharden tabel van overeenkomst (zie

laatste KB van 12/07/2012)

15 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

KB 12/7/2012, bijlage 5/1

tabel van overeenkomst

= oplossing bij discussie

oud norm / euroklasse

Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen 16

Oude Norm – nieuw KB = Kans

Europese Systematiek Brand Beoordelen van de brandreactie • Op productniveau = CE-markering • Proeven of lijsten • A1, A2, B, C, D, E, F

Beoordelen van de brandweerstand • Op niveau van de scheidingsconstructie • Proeven of berekening • R, E, I

Brandgedrag bij blootstelling aan een externe brand (daken en dakbedekkingen) • Op syteemniveau • Proeven of lijsten • BROOF(t1)

Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen 17

Brandgedrag externe brand

Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen 18

Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen 19

Brandgedrag dak

Voor brand van buitenaf:

Koninklijk besluit tot vaststelling van de basisnormen voor de

preventie van brand en ontploffing waaraan de nieuwe gebouwen

moeten voldoen. Basis = KB van 7 juli 1994

+ 7 wijzigingen / aanvullingen

Laatste bijwerking: KB van 12 juli 2012 (BS 21/09/2012,

toepassing 1/12/2012)

20 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

Brandgedrag dak

KB van 12 juli 2012 – daken

Groendaken

Daken van het gebouw:

• De producten voor de dakbekleding vertonen de kenmerken van de klasse BROOF (t1) of zijn dakbedekkingen bedoeld in punt 3bis3 van bijlage 1.

• 3bis3. Bepaalde dakbedekkingen worden geacht te voldoen aan eisen van het prestatiecriterium van een externe brand zonder test. De Minister van Binnenlandse Zaken bepaalt de lijst van deze dakbedekkingen.

21 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

BROOF (t1) - systeemtest

Voor brand van buiten uit:

• Voor nieuwbouw, niet voor bestaande

• Niet voor eengezinswoningen

• Niet voor max. 2 bouwlagen en ≤ 100 m²

• Wel voor industriële gebouwen (bijlage 6: §6.6.)

Opgenomen in ATG eindlaag van de afdichting of

dakbekking, proeven elke 5 jaar

22 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

Proef en klassering

Er bestaan 4 Europese proeven • BROOF(t1) (basis = Duitse norm)

• BROOF(t2) (basis = Skandinavische norm)

• BROOF(t3) (basis = Franse norm)

• BROOF(t4) (basis = Britse norm)

Klassering per test = pass or fail

Geen onderlinge klassering tussen verschillende

testen / geen hiërarchie

België = BROOF(t1)

Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen 23

24

Proeven BROOF (t1)

Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

BROOF(t1) staat in ATG

van dakafdichting en

dakbedekking

Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen 25

= systeemtest (complete dakopbouw)

Groendak (= KB 12/7/2012; bijlage 5/1)

26

Bron: WTCB Contact 4-2011

Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

Groendak Beveiligen tegen brand van buitenaf

Substraat • Dikte: min. 3 cm

• Samenstelling: d<10 cm max. 20% organisch

Compartimentering indien lengte > 40 m • Strook grind of (beton)tegels: 10+80+10= 100 cm

• Brandmuurtje: hoogte min. 40 cm boven groen

Hoogte beplanting • Beperkt in zone van d=3 m vanaf as compartiment

• H(max) = d - 40 cm

27 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen 28

KB 12/7/2012, bijlage 5/1

3. Kort overzicht isolatiematerialen

Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen 29

Overzicht

Kunststofschuimen

Minerale materialen

Isolatie van plantaardige materialen (nagroeibaar)

30 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

Kunststofschuimen

• polyurethaan (PUR) - polyisocyanuraat (PIR)

• fenolschuim (PF)

• geëxpandeerd polystyreen (EPS)

• geëxtrudeerd polystyreen (XPS)

31

Materiaalsoorten

Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

PUR - PIR

32 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

Grondstoffen voor platen: • Diisocyanaat (MDI, TDI)

• Polyol (meervoudig alcohol –OH groepen)

• Blaasmiddel (Pentaan)

Productie:

1. mengkop

2. bovenbekleding

3. onderbekleding

PUR - PIR

33 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

PUR-PIR Eigenschappen

Zie ATG’s en ATGH’s

34 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

Phenolschuim – resolschuim

Spouwmuur, vloer, hellend dak

sarking, plat dak • Dimensionele stabiliteit onder invloed van

hoge temperatuur? • Indien mechanisch bevestigd: aandacht

corrosie?

Thermisch: • λD ca. 0,021 à 0,023 W/mK

Phenolschuim - PF

35 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

PF

36 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

Deze toepassing voorloping “on hold”

Eigenschappen en kenmerken

Smeltbaar = afdruppen bij brand

Hoge lineaire uitzetting

Lambda – waarde: 0.031 – 0.045

Geëxpandeerd polystyreen - EPS

37 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

wat is EPS ? Suspensie polymerisatie

compacte, pentaan- houdende polystyreen pareltjes dichtheid ~ 600 g/l

stoom stoom

voorgeschuimd EPS 10 - 40 g/l

EPS schuim

38 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

EPS-productie grondstof voorschuimen opslag

39 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

Eigenschappen en kenmerken

Smeltbaar, dus druppen bij brand

Dimensioneel minder stabiel

Bijna 100% gesloten cellen = ongevoelig voor vocht

Lamda – waarde : 0.028 – 0.038

Geëxtrudeerd polystyreen – XPS

40 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

XPS-productie

41 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

Druksterkte EPS en XPS

Dru

kste

rkte

bij

10

% v

erv

orm

ing

in k

Pa

1000

800

600

400

200

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50 55

dichtheid kg/m³

EPS

XPS

42 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

43

Bron: www.groendak.info

XPS

Bron: www.blauwplaat.nl

Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

Overzicht

Kunststofschuimen

Minerale materialen

Isolatie van plantaardige materialen (nagroeibaar)

44 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

Minerale materialen

• minerale wol (MW) glaswol, rotswol

• cellenglas (CG)

• geëxpandeerd perliet (EPB)

45

Materiaalsoorten

Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

46

Minerale wol

Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

Grondstoffen Glaswol

Kunsthars

Kwartszand

Glas (recup)

Kalk

47 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

Productie van glaswol Zand en kalk

Mengsel 1450°C

Vervezeling en toevoegen

van bindmiddel

« Witte » glaswol

Polymerisatieoven

Bindmiddel wordt geel

Snijden van randen met waterstraal

Versnijden

Recyclage van afval

Procédé TEL

48 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

Grondstoffen Rotswol

briketten/formstones

kalk

cokes

diabaas

49 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

Productie van rotswol

Procédé REX Afval en basalt

Mengsel 1600 °C

Vervezeling en

toevoegen van

bindmiddel

Section de formation

« Grijze » rotswol

Polymerisatie-oven

Grijs/bruin bindmiddel

Versnijden van randen

Versnijden

Recyclage

van afval

Ongeveer 20%

van het

mengsel is niet

vervezeld en

wordt

gerecycleerd

50 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

Eigenschappen minerale wol

Onbrandbaar

• zie Euroklassen:A1,A2, maar sommige dakproducten B of zelfs F indien met bitumencoating

Dimensionele stabiliteit

Akoestisch: zwaar en verend

Thermisch: λD ca. 0,030 à 0,045 W/mK

51 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

MW toepassingen

52 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

Cellenglas (CG)

Gerecycleerd glas (tot 66%) + de klassieke

glasgrondstoffen (SiO2 en Na-, Ca-, K-, Mg-

carbonaten of -oxiden

Door toevoeging koolstof aan het halfvloeibare glas

ontstaan CO2-belletje = isolatie

53 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

ECOLOGISCHE ASPECTEN

66 % gerecycleerd glas

* 54

Basisgrondstoffen

Het winnen van zand

wordt in belangrijke

mate verminderd

door de toevoeging van

gerecycleerd glas

Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

Productie CG

55 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

EIGENSCHAPPEN CG

onsamendrukbaar waterdicht waterdampdicht

onbrandbaar: A1 vormvast ongevoelig voor ongedierte

Thermisch: λD ca. 0,040 à 0,050 W/mK

Geëxpandeerd perliet EPB

Eigenschappen en kenmerken :

Euroklasse Brand: gewone versie C, er bestaat

speciale B-versie, gebitumineerd: F

Dimensioneel stabiel (thermisch)

Gevoelig voor vocht

Thermisch: λD ca.: 0.050 W/mK

57 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

Overzicht

Kunststofschuimen

Minerale materialen

Isolatie van plantaardige materialen (nagroeibaar)

58 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

Isolatie van plantaardige materialen

59 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

Materialen van plantaardige oorsprong

• Vlas

• Houtvezel

• Cellulose (papier, houtvezel)

• Schapenwol

• Hennep

• Stro en riet

• Kurk

60

Materiaalsoorten

Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

Vlas

Dak-,wand- en vloerisolatie

Geluidsdempende eigenschappen

Vochtgevoelig

Begaanbaarheidsklasse ?

Brandklasse E

Lambda – waarde: 0.038

Geen ATG/ATGH

61 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

Vormbestendig

Geschikt voor wand-, vloer- of dakisolatie en onderdak

Geparaffineerd tegen vocht

Meestal met tand-groef verbinding

Lambda – waarde: 0.05 – 0.06

Houtvezelplaat

62 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

productie

Houtvezelplaat

63 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

64 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

Verbeterde brandeigenschappen en weerstand tegen verrotting door toevoeging van boorzouten

hygroscopisch en dampopen materiaal

weinig energie bij productie

wordt ingeblazen

Cellulose krantenpapier

65 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

Afkomstig van resten van houtproductie (schaafsel en zaagsel)

Boraxzouten als bewaringsmiddel

Ingeblazen vergelijkbaar zoals cellulose vlokken of in plaatvorm

Densiteit 35 kg/m3

Cellulose houtvezel

66 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

Watervast oppervlak

Groot hygroscopisch vermogen

Nog goede isolerende waarde

zelfs

als schapenwol vochtig is

Schapenwol

67 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

Is éénjarige plant uit Europa

verbetering brandgedrag en gevoeligheid

schimmel door toevoeging van

ammoniumfosfaten

In rollen of vaste platen

Zeer goede akoestische eigenschap

Hennep

68 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

Strobalen van rogge, haver

Strobalenmuren bepleisterd met leem

of kalk

Rieten daken

Stro en Riet

69 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

Kurk

70 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen

Reflecterende folies Opgebouwd uit een dunne materiaalkern die aan één of beide

buitenzijden bekleed is met een reflecterende film (alu folie)

Moeilijk te plaatsen (ongeventileerde luchtlagen aan beide

zijden zijn nodig) luchtdichte plaatsing

Rendement van de folie is betwistbaar (U-waarde)

71 Provincie Oost-Vlaanderen - Steunpunt Duurzaam Bouwen