Zorgprogramma voor de Geriatrische patiënt AZ Sint-Lucas

OrthoGeriatrieHet multidisciplinaire aspect in de specialistische zorg voor ouderen

Medische aspect: Dr. Staels / Dr. Steen

Verpleegkundig aspect: Sam Wyckhuyse – dienstverantwoordelijke

Kinesitherapeutische aspecten / revalidatie: Arne Martens – zelfstandig kinesitherapeut

Ergotherapeutische aspecten: Jozefien Ryckbosch – ergotherapeute

Ontslagplanning: Tsane De Kesel – sociaal assistente

Programma

ORTHOGERIATRIE straat 37

Dr. Staels Kendrin

Dr. Steen Elke

Overzicht

• Wat

• Waarom

• Zorgmodel - welk/evidentie/doel

• Praktijk

https://www.google.be/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwjTuvPeiM_eAhUFMewKHbKMDtQQjRx6BAgBEAU&url=https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1878124114000598&psig=AOvVaw2XXyv-DR32-2miDWfb3bmn&ust=1542119370383949

Waarom orthogeriatrisch zorgmodel?

• Valincidentie stijgt met de leeftijd - vergrijzing

• Fysieke/sociale/financiële gevolgen

Heupfracturen

• Hoog mortaliteitsrisico: - 5 tot 8 x hoger in de eerste 3 maanden na een val met heupfractuur (mannen>vrouwen).

- overlijdt 25% tot 33% binnen het jaar na het valincident.

- 20% van de ouderen wordt immobiel, slechts 14% tot 21% herwint volledige ADL-zelfstandigheid

- plaatsing in WZC: 25%

• In België gezondheidskosten tgv een heupfractuur: €11500/persoonin ons land: 15000 heupfracturen/jaar

Geriatrische orthopedische patient

• Comorbiditeiten

• Frailty/sarcopenie

• Cognitief deficit

• Sociale context

• Functionele status

Zorgmodel orthogeriatrie

Evidence based medicine

Meerdere internationale studies, allen hetzelfde besluit:

• Daling van de mortaliteit

• Kortere opnameduur

• Functioneel herstel even goed, soms beter

• Kosten effectief

Zorgmodel praktijk

• Snel betrekken van orthopedist bij aanmelding fractuur

• Comprehensive Geriatric Assessment en pre-operatief nazicht

• Minimale delay heelkunde(<48u)

• Multidisciplinaire revalidatie

• Key-interventies

Key-interventies

• Pijnstilling /medicamenteuze oppuntstelling

• Wondzorg

• Anemie

• Delier / fixatie-arm beleid

• Decubitus

• Vroegtijdige mobilisatie

• Urineretentie/obstipatie

• Voeding

• Valuitwerking/preventie

• Osteoporosepreventie

Verloop in AZ Sint-Lucas

• Aanmelding spoed orthogeriatrische patiënt (positieve GRP)

orthopedie en geriater worden verwittigd

orthopedist in consult (wat, hoe, wanneer)

opname straat 37 (of straat 68 naam orthopedist)

geriater preoperatieve/internistische oppuntstelling

minimale delay voor heelkunde (<48u)

postoperatief orthopedist in consult

Bedankt voor uw aandacht

Arne Martens

Revalidatie op orthogeriatrie

bovenste lidmaat

Inhoud BL

• Algemene afspraken

- Administratie

- Transfers

- ADL

• 1. Humerus#

- 1.1 TSP

- 1.2 Reversed TSP

- 1.3 Humerusnagel

• 2. Pols#

Algemene afspraken

Administratie

GA

Anamnese + onderzoek

Verpl. Ontslag-brief

Operatie-verslag

Incl PO instructies

Ortho

= individueel protocol

≠ standaard

https://www.google.com/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&cad=rja&uact=8&ved=2ahUKEwic8rzg_4zeAhUlM-wKHVIHBRcQjRx6BAgBEAU&url=https://bostonshoulderinstitute.com/patient-resources/modules/reverse-shoulder-replacement/&psig=AOvVaw1sl4miKJJE4I_2JkOBrewo&ust=1539849262482866

1. Humerus#

ReversedTSP

AV voor comfort of verplicht

Mobilisatie elleboog en

pols

Evt reeds schouder /a/ en /p/ binnen

pijngrens

+ reva volgens noodzaak

TSP

AV (6 weken) verplicht

Mobilisatie elleboog en

pols

Geen EXO voorbij 0° of extreme ENDO

Reva eerder traag progressief

+ reva volgens noodzaak

Humerusnagel

AV (x weken) verplicht

Mobilisatie elleboog en

pols

Afhankelijk van de

instructies: /a/, /ap/, /p/ schouderoef

+ revavolgens

noodzaak

Actimove Umerus Comfort Sling

ijsapplicatie

• 3 a 6 maal per dag• 15 minuten

2. Pols#

Gips/immobilisatie

Beweging gewrichten rondom + revalidatie volgens noodzaak

Analoog: elleboog# , onderarm#

Transfers en ADL

In/uit bed

• Langs niet-aangedane zijde

• Positionering: geen manipulatie van de arm

Get up &

gaan zitten

• Niet op arm/elleboog laten opduwen

• Geen manipulatie van de arm, ook niet bij positionering

Gang

• Ondersteuning aan goede zijde

• Individueel aangepast loophulpmiddel

Aan- en uitkleden

• Geopereerde arm laten hangen

• Kledij aan: 1st geopereerde zijde

• Kledij uit: 1st goede zijde

• AV boven kledij en zonder te veel cranialedruk

Slapen

• Bij P++(+) wat in halfzit, kussen onder de elleboog

• Niet op geopereerde zijde = extra pijn

onderste lidmaat

Inhoud OL

• Algemene afspraken- Administratie

- Gang en transfers

- ADL

• 1. Bekken#

• 2. Femur#- 2.1 Totale HP

- 2.2 Biarticulaire HP

- 2.3 Femurnageling

- 2.4 Gecannuleerde schroeven

- 2.5 LISS-plaat

• 3. Onderbeen#

• 4. Enkel#

Algemene afspraken

Administratie

mbt reva

GA

Anamnese + onderzoek

Verpl. Ontslag-brief

Multidisc,

Operatie-verslag

Incl PO instructies

Ortho

= individueel protocol

≠ standaard

Begrippen: steunname

• Full Weight-BearingFWB

• Weight-Bearing As ToleratedWBAT

• Partial Weight-BearingPWB

• Touch-Down Weight-BearingTDWB

• Non Weight-BearingNON-WB

Creëer geen verwarring: “steunname met looprek”, “beperkte steunname”, …

1. Bekken#

1 week bedrust / pubistak#

WBAT met LR / rollator

6 weken P+(+)

Begrippen: bedrust

• In geen geval uit bedAbsolute bedrust

• SV = sanitaire vrijheidBedrust met

SV

• Opkomen/opzitten toegelaten en van belang

• Volgens de pijn / specifieke instructies

Relatieve bedrust

Bij aandachtspunten in Orbis

2. Heup#

• THP of BiHP

FWB

Minstens 1 kruk gedurende 4 weken

Indien posterieure toegangsweg:

cave > 90° heupflexie en rotaties

2. Heup#

• Nagel of schroeven

WB: instructies orthopedist

Hulpmiddel erg afhankelijk van patiënt

Cave: osteoporose, cerclage, …

2. Heup#

• LISS-plaat

NON-WB 6 weken

Kinetec?

Analyse transfers en positionering!

P++(+)

3&4. Onderbeen- of enkel#

NON-WB en gips

6 weken, 3 maanden, … ?

Opzitten

Reva volgens mogelijkheden

Aandacht voor comfortabele positionering

Gang, transfers en ADL

In/uit bed

• Mag langs beide zijden

• Vaak meest comfortabel langs niet-aangedane zijde

• Eventueel beenopheffer

Transfers

zetel - bed

• Volgens mogelijkheden ; indien moeizaam:

• Via 45° draaien: 1 of 2 helpers

• Via standing: 2 of 3 helpers + goede organisatie

Get up &

gaan zitten

• Steunname op bed of stoelleuningen

• Geopereerd been naar voor steken

Gang

• Volgorde: HM > OP-zijde > goede zijde

• Voeten heffen bij verplaatsen en draaien

• Indien 1 kruk = aan goede zijde

Trappen

• Trap op: 1st goede zijde

• Trap af: 1st geopereerde zijde

Overige tips

HM binnen handbereik

Toilet: verhoogstoel?

Stimuleren ADL

Vaak moeizaam voor

kousen/schoenen: gebruik HM

Positionering lig: opduwen via

bijzetten goed been

Kledij aan: 1st geopereerde zijde

Kledij uit: 1st goede zijde

Samely Wyckhuyse

Verpleegkundige aspecten / zorgtraject

Orthogeriatrie

‘ Co- management ‘ tussen orthopedie en geriatrievoor heelkundige behandeling van fracturen bij

geriatrische patiënten

Doelstelling

• Zorg verbeteren vanaf preop

• Realistische doelstellingen:

- Zo vlug mogelijk functioneel herstel

• Preventie complicaties: delier, decubitus, ulcera

• Valbilan

• Uitwerking osteoporose

• Ontslagmanagement

Team

•Arts : geriater: dr. Staels

•Arts: orthopedie: dr. Van Lerbeirghe

•Dienstverantwoordelijke: Samely Wyckhuyse

•Kinesitherapeut: Arne Martens

•Ergotherapeut: Iris Van De Velde

•Verpleegkundigen

•Zorgkundigen

Patiëntenpopulatie

+ 75

+ 75

Flow patiënten traject

•Opname via spoedopname- + GRP

- Enkel patiënten met een traumata

- Geen elektieve patiënten (str 68)

•Opname

• Spoed – straat 37 – OK – straat 37

Soorten traumata

•Heupfractuur

•Schouderfractuur

•Polsfractuur

•Indeukingsfractuur

•Pubistakfractuur

•Enkelfractuur

•…

Casus 1

Mevr.Versluys 86 jaar verblijft sinds 2 jaar in een RVT. Gekend met de ziekte van Parkinson. Gisterenavond gevallen in het WZC in onduidelijke omstandigheden.

HA beslist opname via spoed op 21/11:

Omwille van pijn t.h.v. linker heup

casus

Onderzoeken :

Rx heup: subcapitale heupfractuur links

Rx bekken: nl

Labo/Rx thx/ EKG : nl

Sociale anamnese: WZC

Huidige medicatie: amlor 5 1/d, Emconcor minor 2.5mg 1dd, Lipitor10mg 1dd, eliquis 5 2/d, escitalopram 10 1/d, Pantomed 20mg 1dd, Requip modutab 8mg 1dd, Stelavo 100/25/200mg 1dd, Stalevo150/37/200mg 3dd, Paracetamol 1g3dd bij pijn, steovit d3 1/d

casusMedisch order opgesteld door Geriater of ASO G

- Iov met orthopedie OP dr. Liekens 23/11

- Opname orthogeriatrie

- Tractie 2kg + bedrust

- Eliquis op WACHT

- Amlor op WACHT

- TM verder

- Preop cardio 22/11 te voorzien

- Pijnstilling zie zorgplan

2kg AlternatingmatrasZwevende hielen

Verpleegkundige aandachtspunten

•Pijnmeting via NRS

•Delier / fixatie

•Decubituspreventie

•Retentie / bladder/ BS

•Positie been / tractie

Preop 22/11 -1

•Volg instructie zorgplan

•Opladen zorgplannen

•Preop cardio

•Preop scheren

•Preop documenten klaarmaken

23/11 dag van ingreep 0

•NUCHTER

•OP hemdje

•Documenten verzamelen in bruine map

•10u30 vertrek OK

23/11 post –op 0

•16u30 terug van OK

•Aanpassing zorgplanning

•Patiënt installeren

•Bedrust

•Lichte maaltijd

Verpleegkundige aandachtspunten

•EWS controle

•Pijnmeting via NRS

•Delier / fixatie

•Decubituspreventie

•Retentie / bladder/ BS

•Controle verband+ aanleggen coldpacks

24/11 Post- op -1

•Labo controle

•RR liggend en staand ged 3d

•Steunname pte

•Eerste maal uit bed samen met de kinésist

•Alfa-x ell stop

•Aanpassing pijnbeleid naar PO

• Rx bekken en heup

RX controle post –op

Revalidatie

http://www.google.com/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&ved=2ahUKEwi8spnf4_TeAhUDmbQKHRCCBGYQjRx6BAgBEAU&url=http://www.universalmedios.com.ar/calidad-de-vida/salud/cada-dia-90-adultos-mayores-se-fracturan-la-cadera/&psig=AOvVaw0fi9kQHjzEqDtRBdYkTKG3&ust=1543415130869400

THP BHP TFN

Revisie THP Lissplaat

Schouder

Schouder

Veilig op stap

Jozefien Ryckbosch

Ergotherapie op orthogeriatrie

INTAKE

Individuele aanpak

Doelen (bij)stellen

ADL

ADL: Activities of Daily Living - Zelfzorg (lichamelijke hygiëne, aan- en uitkleden)- Maaltijden- Transfers

TRANSFER TRAINING

TIPS AND TRICKS:- Duidelijkheid tegenover patiënt - Wees niet te behulpzaam- Gebruik het juiste

loophulpmiddel- Raad geven: ALTIJD leuningen

van de stoel vastnemen

GANGREVALIDATIE

- Samen met de kinesitherapeut- Gebruik van juist loophulpmiddel- Aanvraag van persoonlijk loophulpmiddel: door de kinesitherapeut - ≠ situaties

MOTIVEREN !!!

TRAPLOPEN

Aanleren juiste techniek

Vertrouwen in eigen kunnen

VALPREVENTIE

POSITIONERING

IN LIG: - Anti – decubitus kussen- Behoud van neutrale positie - Ijsapplicatie

IN ZIT:- Traagfoam kussen (aandacht kniehoogte)

HULPMIDDELEN

COGNITIEVE TRAINING cognitief deficit:- Desoriëntatie in

tijd- Desoriëntatie in

ruimte- Korte termijn

geheugen- Lange termijn

geheugen- Leren omgaan met

geld- …

Tips naar WZC

- Korte opname duur - Ontslagbrief – volgen instructies - Revalidatie stopt niet na ZH opname

Tsane De Kesel

Ontslagplanning orthogeriatrie