Opleiding gemeentelijke verbalisanten OE8 december 2016

Juridisch kader

Legistiek kader

Nieuw legistiek kader handhaving OE

Onroerenderfgoeddecreet van 12 juli 2013

Onroerenderfgoedbesluit van 16 mei 2014

Pro memorie : varenderfgoeddecreet van 29 maart 2002

Pro memorie : varenderfgoedbesluit van 27 november 2015

Krachtlijnen nieuwe decreet OE Eenvormig handhavingskader Twistpunten gerechtelijke handhaving weggewerkt Bestuurlijke geldboete als alternatief voor

strafrechtelijke sancties® Voor inbreuken (art. 11.2.4 OED)® Bij sepot van sommige misdrijven (art. 11.2.2, 9°

en 10° OED) Bestuurlijke maatregelen als alternatief voor

gerechtelijke herstelmaatregelen Nieuwe mogelijkheden voor lokale besturen Gebaseerd op DABM en Ned AWB en inspiratiebron

voor het nieuwe decreet HH omgevingsvergunning

Gemeentelijke verbalisanten (art. 11.3.3-4 OED en art. 12.1.1 OEB) Beleidskeuze – géén verplichting

Aanstelling door CBS

Ook contractuele personeelsleden

Ook personeelsleden van intergemeentelijke samenwerkingsverbanden

Bekwaamheidsbewijs noodzakelijk:® Afgifte door de entiteit, belast met handhaving® Opleidings- en/of ervaringsvereisten te bepalen

bij MB

Beleid

Handhavingsprogramma OE Op te stellen door entiteit, belast met handhaving

Frequentie: tot de vervanging door een ander programma

Inhoudelijke invulling handhavingsbeleid handhavingsprioriteiten gewest + aanbevelingen

gemeentelijk niveau Goedkeuring Vlaamse Regering

Concrete uitwerking HHP OE gemeentelijke verbalisanten Opleiding:

• eerste deel december 2016, tweede deel 1e helft 2017 (?), daarna naargelang de noden

• gratis• leidt tot bekwaamheidsbewijs• praktisch en oplossingsgericht: ook aandacht

voor toelatingsmogelijkheden, premies, zachte handhaving

Periodieke netwerkdag

Taakverdeling via protocollen, bij voorkeur ruimer dan handhaving (via agentschap OE)

Concrete uitwerking HHP OE Monitoring – heritage at risk Bevraging gemeente over OE op haar

grondgebied• algemene conditie, geen bijzondere kennis

vereist• actueel gebruik• geen persoonsgegevens

Verzamelde gegevens in databank minstens raadpleegbaar voor gemeente, erfgoedinspectie en agentschap OE

Pilootproject agentschap OE en pilootproject AIHRO

Handhavingsrapport OE Jaarlijks opgesteld door entiteit, belast met handhaving Inhoud:

• Algemene evaluatie gewestelijk handhavingsbeleid

• Evaluatie inzet handhavingsinstrumenten• Lijstje beroepen Vl. Reg. (tegen besluiten

houdende bestuurlijke maatregelen) zonder tijdige beslissing

• Evaluatie sepot parket• Verbetervoorstellen & aanbevelingen

Handhavingsrapport OE

Te raadplegen op :• website AIHRO • website agentschap OE• publicaties Vlaamse overheid

www.vlaanderen.be

Misdrijven en inbreuken

Misdrijven OE Bestaande misdrijven

Niet naleven actief behoudsbeginsel Niet naleven passief behoudsbeginsel Niet naleven alg. en bijzondere voorschriften Niet naleven toelatings-/vergunningsplicht/code

van goede praktijk/archeologienota Niet aangeven van een toevalsvondst Doorbreken van een stakingsbevel (opm : altern.

bestuurlijke geldboete mogelijk bij sepot) Gebruik van (metaal)detectoren zonder erkenning

of ingaan tegen code van goede praktijk (opm: altern. bestuurlijke geldboete mogelijk bij sepot)

Misdrijven OE Nieuwe misdrijven:

Het slopen van geïnventariseerd bouwkundig erfgoed

instandhouding schade aan erfgoedwaarde veroorzaakt door misdrijven OE

Toestemming of aanvaarding door eigenaar

Inbreuken OE Vnl. administratieve verplichtingen:

Niet naleven informatieplichten door notaris Niet melden aanvang archeologisch vooronderzoek

met ingreep in de bodem/opgraving; Niet bezorgen van een archeologienota; Niet tijdig bezorgen van een archeologierapport/eindverslag

Niet meedelen van bescherming aan gebruikers Niet melden van wijziging van bewaarplaats of

zakel rechthouder; Niet melden van voornemen buiten Vl Gew te brengen

Materieel en moreel element van een misdrijf Materieel element (de handeling die strafbaar wordt gesteld)

Zie opsomming Moreel element (algemeen opzet vereist dwz. wetens en willens handelen in strijd met het decreet – ook : verzuim in onderhoud)

Rechtvaardigingsgrond ? Er moet aan voorwaarden worden voldaan om noodtoestand te kunnen inroepen – vb. (nog) geen restauratiepremie ontvangen is geen rechtvaardigingsgrond om al niet de dringende werken uit te voeren.

Schulduitsluitingsgrond ? - Dwaling : verschil tussen professioneel en niet-

professioneel- Overmacht : vb. brand of instorting, maar mag niet

veroorzaakt zijn door gebrekkig onderhoud

Vaststellen

Vaststelling: bevoegde personen Wie

• Inspecteur OE• De door de Vl. Reg. aangewezen ambtenaren• Gemeentelijke personeelsleden • Personeelsleden van intergemeentelijke

samenwerkingsverbanden • Politie

Inspecteur OE: hoedanigheid officier van gerechtelijke politie, hulpofficier van de procureur des Konings

Sanctioneren

Misdrijven OE 8 dagen tot 5 jaar gevangenisstraf en/of 26 tot 400.000 euro x opdeciemen

bij herhaling : minimum 15 dagen gevangenisstraf en/of 2.000 euro x opdeciemen

bij sepot van misdrijf doorbreking stakingsbevel of misdrijf gebruik (metaal)detector : maximaal 50.000 euro x opdeciemen

Inbreuken OE

Maximaal 10.000 euro x opdeciemen

MISDRIJF PARKET STRAFRECHTER gevangenisstraf /

geldboete SEPONEREN

geen straf altern. bestuurlijke geldboete

INBREUKEN INSPECTEUR OE

bestuurlijke geldboete (ev. bestuurlijk sepot)

BURGERLIJKE INBREUK geen straf

BESTRAFFING

Herstellen

Herstelmethodiek Herstelvormen:

Voorlopige instandhoudingsmaatregelen Feitelijk herstel: terugkeer naar een originele, goede

staat Reconstructie: geheel of gedeeltelijk: focus op

verdwenen erfgoedwaarden Complementaire maatregelen: focus op

overblijvende erfgoedwaarden Schadevergoeding: geheel of gedeeltelijk

Rangorde: Feitelijk herstel ----> reconstructie / compensatie --->

vergoeding

Notie integraal herstel• Schade 100 % te vergoeden• In reële termen, en bij onmogelijkheid in financiële

26

Herstelmethodiek: notie integraal herstel

A BC AA

A + C + B = AA - C - B

A + C + B = A + C + rB + $ A + C + B = A - C + rB

A + C + B = A + C - B + $

MISDRIJF, INBREUK & BURGERLIJKE INBREUK

INSPECTEUR OE

GER. HERSTELVORDERING BESTUURLIJKE MAATREGEL

Strafrechter: enkel vervolgd misdrijf Administratief Beroep VR Burgerlijke rechter: alle (misdrijf, inbreuk, burgerlijke inbreuk) UITVOERING

RECHTERLIJKE MAATREGEL RECHTERLIJKE CONTROLE

HERSTEL

UITVOERING

gerechtelijk – bestuurlijk herstel Discretionaire keuze van de Inspecteur Onroerend Erfgoed Gerechtelijk : alle herstelvormen;Bestuurlijk : enkel voorlopige instandhoudingswerken, feitelijk herstel en reconstructie

Geen ambtshalve herstel door de rechter

Bestuurlijke maatregel mag geen afbreuk doen aan gezag van gewijsde rechterlijke beslissing

Gemeentelijke verbalisanten hebben geen bevoegdheden mbt gerechtelijke herstelvordering en bestuurlijke herstel-maatregelen

HandhavingstechniekenZachte handhaving

RaadgevingAanmaning

Harde handhaving Opstellen PV en VVV, StakingsbevelGerechtelijke herstelmaatregelBestuursdwangLast onder dwangsom

Consensuele handhaving Minnelijke schikking

Financiële handhaving Terugvordering premies

Handhavingstechnieken gemeenten

Bevoegdheden inzake zachte handhaving

Bevoegdheden inzake harde handhaving : opstellen PV en VVV + stakingsbevelen

Geen bevoegdheden m.b.t. gerechtelijke herstelvorderingen, bestuurlijke herstelmaatregelen en minnelijke schikkingen

Zachte handhaving

Zachte handhaving: raadgeving Gericht op het voorkomen van een dreigend

misdrijf / dreigende inbreuklouter preventief

Bevoegdheid van verbalisant en aangeduide erfgoedconsulent

Geformaliseerd & gericht adviseren van de burger Uitgangspunt: er dreigt een inbreuk / misdrijf Advies:

o U kan dit voorkomen door …o Premie mogelijkhedeno Andere

Waarschuwing: u wordt opgevolgd

Zachte handhaving: aanmaning Gericht op het beëindigen van een misdrijf /

inbreuk en het herstel van de eventuele schade

preventief en/of reparatief

Bevoegdheid van verbalisant en aangeduide erfgoedconsulent

Overheidsbevel aan de burger Uitgangspunt: U bent overtreder Bevel

Beëindig wederrechtelijke handeling / omissie Voer volgende herstelwerken uit: Uitvoeringstermijn

Waarschuwing: bij negatie geldt aangifteplicht Inspectie

34

Zachte handhaving: aanmaning Voorwerp:

Staking der handelingen (werken, wijzigingen, …)

Passende consolidatie- en beveiligingsmaatregelen (art. 6.1.3, 1ste lid BVR)

Herstel in een goede staat Vraag toelating/stedenbouwkundige

vergunning

Erfgoedconsulenten, inspecteurs OE en gemeentelijke verbalisanten van onroerend erfgoedgemeenten kunnen aanduiden welke toelatingsplichtige werken vrijgesteld zijn + eventuele voorwaarden (art. 6.1.3, 2de lid BVR) – “aanmaning geldt als toelating”

Harde handhaving

Vaststelling: hoe PV en verslag van vaststelling

• Misdrijven in PV, inbreuken in verslag van vaststelling

• Bij samenhang: opname in proces-verbaal• PV: bijzondere bewijswaarde (tot bewijs van het

tegendeel)• Afschrift aan vermoedelijke overtreder, IOE, OE en

gemeente (origineel van het PV naar procureur des Konings)

Betredingsrecht• Algemeen betredingsrecht beschermde goederen,

erfgoedlandschappen, arch. sites en onroer. g. waar zich archeologische artefacten kunnen bevinden

• Machtiging politierechter bij huiszoeking

Harde handhaving – preventief: stakingsbevel Doel: voorkomen voortzetting misdrijf / inbreuk of

verdere schade Bevoegd: alle verbalisanten

Extern (>gemeentelijke verbalisanten): bekrachtiging IOE noodzakelijk, anders verval

Mondeling (ter plaatse of tijdens navolgend verhoor) of schriftelijk

Bevestigd in PV, te richten aan opdrachtgever, architect, aannemer, gebruiker

Doorbreking altijd gesanctioneerd: ofwel correctionele vervolging, ofwel altern. bestuurl. geldboete.

Verzetsprocedure bij kortgedingrechter steeds gericht tegen IOE die optreedt namens Vl Gew

Termijnen: max

max 8 d max 8 d 2wd onbepaald

Verzet kort geding

stakingsbeve

l betekening

bekrachtiging

verzending

Verhoor: Salduz (plus) Wet van 21 november 2016 betreffende bepaalde rechten van personen die worden verhoord (B.S 24 november 2016)

>omzetting van EU-richtlijn 2013/48/EU>wijziging van art. 47 bis Wetboek van

Strafvordering

KB

Omzendbrieven proc-gen

Zie ook studiedag Salduz plus georganiseerd door het project Coördinatie Vlaams Handhavingsbeleid op 21 nov 2016

Verhoor: Salduz (plus) Bevoegdheidsuitoefening in admin fase (geen Salduz) >< gerechtelijke fase (wel Salduz van toepassing)

• !! indien iemand zichzelf zou incrimineren : Salduz• !! “wankelmoment”

Verhoren in de zin van Salduz is doelgericht vragen stellen; best zelf aangeven in welke fase u vragen stelt De verdachte krijgt meer rechten naarmate het misdrijf ernstiger is en hij/zij kwetsbaarder is Verdeling in categorieën I, II, III, IV Schriftelijke verklaring van rechten (Letter of rights) overhandigen – nu 62 talen Tolken Opdracht en rol van de advocaat (neemt plaats naast de verhoorde) Sanctie bij schending Salduz : geen veroordeling (uitz : overmacht) Best toegang aanvragen tot webapplicatie van de balie

Harde handhaving: gerechtelijke herstelmaatregel Geen bevoegdheid van gemeenten, enkel

inspecteur OE

Hersteltermijn : max. 3 jaar

Mogelijkheid tot indeplaatsstelling

Eventueel dwangsom

Verbeterde toegang tot de rechter: bodemrechter: alle herstelvormen kortgeding: voorlopige instandhoudingsmaatregelen

• voorwaarde: dreiging van ernstige en imminente vernieling / beschadiging / ontsiering OE

Harde handhaving: gerechtelijke herstelmaatregel Samenloopregeling met VCRO

altijd voorrang voor de vordering IOE wanneer gericht op herstel in een originele, goede staat of gehele of gedeeltelijke reconstructie

Harde handhaving: bestuurlijke dwangmaatregelen Geen bevoegdheid van de gemeenten

Besluit IOEtermijn voor vrijwillig herstel : max 3j

Uitzondering: mondelinge beslissing uiterste spoedeisendheid navolgende opschriftstelling

Mogelijkheid tot indeplaatsstelling (>raamcontracten)

Nooit schadevergoeding of complementaire maatregelen

Werken zijn niet vergunnings- meldings- of machtigingsplichtig

Harde handhaving: bestuurlijke dwangsom Geen bevoegdheid van de gemeenten

Hersteltermijn max 3j

Nooit schadevergoeding of complementaire maatregelen

Nooit indeplaatsstelling

Consensuele handhaving

Minnelijke schikking Geen bevoegdheid van de gemeenten Voorwerp :

integraal herstelalle herstelvormen mogelijk

(schadevergoeding ≤ 50.000 euro)indeplaatsstellingdwangsom

Wie :alle zakelijke rechthoudersevt. overtreder

Minnelijke schikking Voordeel:

Zekerheid voor overtreder / nieuwe eigenaar Verlengde termijnen: max. 8 jaar voor reëel herstel,

2 jaar voor betaling schadeverg Werken vrijgesteld van toelating + vergunning Werken uitvoerbaar zonder verlies recht op premie

Opgenomen in een authentieke akte, verleden door de door de Vl Reg aangeduide ambtenaar of – met toestemming – door notaris

Na totstandkoming: zelfde gevolgen als rechterlijke titel met dwangsom en machtiging indeplaatsstelling

Financiële handhaving

Financiële handhaving

Terugvorderen premies:

Premies tot herstel van schade wegens misdrijf / inbreuk kunnen teruggevorderd worden van premieontvanger die herstelplicht had

Herstelplicht ontstaat door deelname aan het misdrijf / de inbreuk

Restauratie >< herstel

Pro memorie : Varend erfgoed

Varend erfgoed Enkel opsomming van misdrijven en inbreuken +

sancties

Voor het overige : verwijzing naar hoofdstuk 11 OED

Afwijkend van OED : invulling erfgoedwaarde – art. 2, 1° VED herstel in een goede, originele staat: ook

terugbrengen van het goed binnen de Vlaamse Gemeenschap

geen hypothecaire publiciteit, regeling territoriale bevoegdheid rechtbanken

alle misdrijven zijn vatbaar voor alternatieve bestuurlijke geldboete

bevoegde personen treden op namens de Vlaamse Gemeenschap

Vragen ?

Contactpersoon juridisch kader :

vesna.vanrenterghem@rwo.vlaanderen.be

Einde