De voordelen en risico's van open data:WAT STAAT EEN COP IN DE WEG

EN HOE MAKEN WE DE WEG VRIJ?

t: @OpenCultuurData | #opencultuurdata

Lotte Belice Baltussen | Beeld en Geluid (@lottebelice)

Gouda, 27 september 2012

Voor ik een uur ga praten wil ik graag weten:

1.Wie is er NIET van een erfgoedinstelling?

2.Wie heeft er al data opengesteld?

3.Wie heeft zich al in open data verdiept?

4.Wie ziet zichzelf als een newbie?

HET AUTEURSRECHT EN OPEN DATA

WAT IS AUTEURSRECHT?

“Het auteursrecht is het uitsluitend recht van den maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld.”

WAT IS AUTEURSRECHT?-Ontstaat op moment van creatie-Eigen karakter / persoonlijk stempel va de maker-Gelijke bescherming voor werken van buitenlandse auteurs (internationaal geldend)-Omvang beperking nationaal bepaald

wie heeft auteursrechten en hoe lang?

Algemeen geldt:-Een werk is beschermd tot 70 jaar na de dood van de maker, daarna PD. Of: 70 jaar na publicatie als de maker een rechtspersoon is.-Auteursrechten kunnen b.v. bij schenkingen aan een archief worden overgedragen (m.u.v. persoonlijkheidsrechten)

Let op:-Voorbeeld: rechten van een catalogusbeschrijving of foto die is gemaakt door werknemers liggen bij werkgevers.-Voorbeeld: rechten van een catalogusbeschrijving of foto die is gemaakt door vrijwilligers of freelancers liggen bij de makers, mits anders afgesproken.-Voorbeeld: foto van een 2D object in het PD blijft PD, foto van een 3D object in PD niet!

Wat wordt beschermd door auteursrecht

Niet beschermd:-Een idee-Feiten

Wel beschermd:-Werken met een duidelijk stempel van de maker (e.g. een foto, schilderij, maar ook uitgebreide catalogusbeschrijvingen.

Uitzonderingen:-Citaatrecht / Besloten netwerk /Preserveringsexceptie

Archieven moeten ook nog rekening houden met:- Databankrecht (verzameling van gegevens)

Open Data maakt gebruik van:

•Licentiestructuren

•Technologische standaarden

Doel: data kan worden hergebruikt zonder dat hiervoor expliciet toestemming nodig is.

Meer info? Open Cultuur Data White Paper 1 van Maarten Zeinstra en Nikki Timmermans:

http://www.opencultuurdata.nl/2012/07/open-cultuur-data-publiceert-drie-papers/

Slide uit presentatie van Maarten Zeinstra / CC NL (mz@kl.nl)

CRASH COURSE CC LICENTIES

Slide uit presentatie van Maarten Zeinstra / CC NL (mz@kl.nl)

OPEN CULTUUR DATA: FASE 1

FASE 1: NETWERK

• Start: september 2011

• Bellen, mailen om datasets los te krijgen

• Datablogs laten schrijven

• 1 hackathon, 8 datasets in november 2011

• Basis: 5 regels voor Open Cultuur Data

FASE 1: EXPERIMENT

1. Open Cultuur Data is kennis en informatie van culturele instellingen, organisaties en initiatieven over hun collecties en/of werken

FASE 1: 5 REGELS

2. Het is iedereen toegestaan om Open Cultuur Data te raadplegen, verspreiden en hergebruiken (middels een open licentie of het vrijgeven van het materiaal in het Publiek Domein)

FASE 1: 5 REGELS

3. Open Cultuur Data is beschikbaar in een digitaal (standaard)formaat dat hergebruik mogelijk maakt

FASE 1: 5 REGELS

4. De structuur en mogelijke toepassingen van Open Cultuur Data gedocumenteerd, bijvoorbeeld in de vorm van een ‚datablog’

FASE 1: 5 REGELS

5. De aanbieder van Open Cultuur Data is bereid om vragen van geïnteresseerden over de data te beantwoorden en respecteert de moeite die de open data gemeenschap investeert in het ontwikkelen van nieuwe toepassingen

FASE 1: 5 REGELS

• PDM, CC-BY of CC-BY-SA voor content

• CC0 voor metadata

• Open standaarden

• Open documentatie & communicatie

FASE 1: SPECIFIEKE VOORWAARDEN OPEN

• Amsterdam Museum• Eye Film Instituut Nederland• Nationaal Archief• Nederlands Instituut voor Beeld & Geluid

(Open Beelden, Wiki, GTAA)• Rijksmuseum• Rijksmonumenten,info (ab-c media)

FASE 1: 5 DATASETS

FASE 1: HACKATHON VAN HACK DE OVERHEID | WORKSHOP

Foto: Breyten Ernsting. CC BY (http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/nl/)

FASE 1: HACKATHON VAN HACK DE OVERHEID | HACKEN!

Foto: Breyten Ernsting. CC BY (http://creativecommons.org/licenses/by/3.0/nl/)

• 13 apps, 8 ingediend (46 in totaal)

• Goud voor ‘Vistory’ op basis van Open Beelden

• Categorie ‘Onderwijs’ gewonnen door Rijksmonumenten.info

• Aanmoedigingsprijs ConnectedCollection

FASE 1: UITKOMSTEN APPS VOOR NEDERLAND

Developers: Hans van den Berg en Arjan den Boer | ab-c media

APPS

Developers: Jonathan Carter, Paul Manwaring, Jeroen van der Linde, Martin Elshout, Deniz Tezcan (gezamenlijk: Glimworm IT)

APPS: GOUD VOOR VISTORY

OPEN CULTUUR DATA: FASE 2

• Begin 2012: steun van Beelden voor de Toekomst en Creative Commons Nederland

• April 2012: start masterclasses

• Juni 2012: start competitie / hackathon 1

• Oktober 2012, Rotterdam: hackathon 2

• Begin 2013: eindrapport + prijsuitreiking

FASE 2: MASTERCLASS, NETWERK UITBREIDEN, COMPETITIE

ARCHIEVEN

Archief Eemland

Gemeentearchief Rotterdam

Groene Hart Archieven

Nationaal Archief

Regionaal Archief Leiden

BIBLIOTHEKEN

Wageningen UR bibliotheek

SECTORINSTITUTEN

Kunstfactor

FASE 2: MASTERCLASS OPEN DATA | CREATIVE COMMONS

MUSEA

Buurtmuseum Leiden Noord

Centraal Museum

Fries Museum / Keramiekmuseum Princessehof

Joods Historisch Museum

Maritiem Digitaal/Visserijmuseum Zoutkamp

Teylers Museum

KENNISCENTRA/-INSTITUTEN

Nationaal Comité 4 en 5 mei

NCB Naturalis

NIOD

Theater Instituut Nederland

• Nu al 12 nieuwe datasets (..and counting)

• 2 hackathon events van Hack de Overheid

• 3 algemene Open Cultuur Data prijzen + de Nationaal Archiefprijs

• Totale prijzenpot van €7.500

• Loopt tot 31 december 2012

FASE 2: HACKATHONS EN COMPETITIE

OPEN CULTUUR DATA: COMPETITIE

Mogelijk gemaakt door

DOELSTELLINGEN

Met welke apps kunnen we cultuur verder brengen?

•Apps die bijdragen aan het vergroten van het publieksbereik (online, offline, onsite) van cultuur

•Apps waarmee publieksgroepen op nieuwe manieren bereikt en betrokken kunnen worden

•Apps die datasets met elkaar verbinden.

DATASETS

OPEN CULTUUR DATA: FASE 3

toekomstvisie

• Het netwerk en datasets continue verder uitbreiden

• Informatie over Open Cultuur Data verzamelen, produceren en delen

• Meer eigen evenementen organiseren om het hergebruik van Open Cultuur Data te stimuleren

• Het onderbrengen van Open Cultuur Data in een nationale datacatalogus, om de erfgoedsector een duidelijke plek in de open data beweging te geven

• Community of practice!

DISCUSSIE: HOE KOM JE TOT EEN COP?

-Wat zijn de grootste kansen en risico’s van open data?

-Wat mis je nog om tot het openstellen van data te komen?

-Wie hebben we allemaal nodig? OCD = COP, ook voor archieven?