Ontwerpen aan stadsgroen - voor een aangenaam stadsklimaat en een gezonde leefomgeving

Wiebke Klemm | Landschapsarchitect Kwartiermaker ‘Green Urban Planning and Design’

Utrecht, 12 februari 2015

‘BOP jij of BOB ik? Beleid, Onderzoek en Praktijk werken samen aan een gezonder milieu’

Uit: Urban Green-Waterscape on Street Level; MSc thesis Ya-Ping Chang & Yinan Ji, Begeleiders: W. Klemm, S. Lenzholzer

De klimaatbestendige stad is groen.

I N T E R M E Z Z O : T H E R M I S C H C O M F O RT

Urban heat Island effect

Uit: Microclimatic landscape design, Brown, R. and Gillespie J., Wiley and sons, New York

Thermisch comfort = Luchttemperatuur (T) + Luchtvochtigheid (RH) + Wind (W) + Straling (Rad.)

Wat is het fysiek meetbare, verkoelende effect van groen?

Onderzoek naar effecten van groen op thermisch comfort 1/2

Uit: Klemm et al. (2015, 2015 in press)

• Parken zijn ‘coolspots’ in de stad (Tlucht gemiddeld -1 C°)

• Hoeveelheid groene oppervlakten aan de loefzijde (kant waar de wind vandaan komt) verbetert Tlucht in de wijk/ park

• Boomschaduw verlaagt stralingstemperatuur (Tstraling max - 4,8 C°) in straat

Welke rol speelt groen bij de temperatuurbeleving en het gedrag op warme zomerdagen?

Onderzoek naar effecten van groen op thermisch comfort 2/2

Uit: Klemm et al. (2015, 2015 in press)

• Groene ruimte zijn favoriete verblijfsplekken in de stad op warme zomerdagen (60% van de genoemde plekken van 570 respondenten).

• Mensen zoeken hun meest aangename / thermisch comfortabele plek op.

• Mensen beoordelen hun beleving van thermisch comfort beter in straten met bomen en voortuinen.

Aanbevelingen ontwerpen met groen

Aangrijpen van kansen om groene infrastructuur uit te breiden of te verbeteren

Behoud en onderhoud van bestaande groene infrastructuur

Kunstproject Laboratorium voor Mikroklimaten , Arnhem (2013) In samenwerking met Future Cities

Aanbevelingen ontwerpen met groen

Privé tuinen Openbare ruimte

Aanbevelingen ontwerpen met groen

Goed analyseren + goed ontwerpen: Oplossing groen is locatiespecifiek (microklimaat en functies in de binnen- en buitenruimte) Uit: Green elements in street canyons for heat mitigation and thermal comfort in urban areas – Rotterdam Bergpolder Zuid; MSc thesis Irina Hotkevica, Begeleider: W. Klemm, S. Lenzholzer

Rekening houden met verschil in microklimaat: Dag vs. Nacht Zomer vs. Winter

Uit: Greening building blocks to mitigate heat; MSc thesis Yuqiao LIU and Yi SHAN, Begeleiders: W. Klemm, S. Lenzholzer

Summer

Winter

Aanbevelingen ontwerpen met groen

Creëer groene, onverharde oppervlakten voor natuurlijke waterberging

Combineer beplanting met (ondergrondse) wateropslag voor irrigatie in droge periodes

Uit: Urban Green-Waterscape on Street Level; MSc thesis Ya-Ping Chang & Yinan Ji, Begeleiders: W. Klemm, S. Lenzholzer

Aanbevelingen ontwerpen met groen

Creëer variatie in zon/ schaduw en daarmee keuzemogelijkheid voor gebruiker (e.g. banken zon/schaduw)

Uit: ‘One-step beyond’, winnend inzending prijsvraag Re-Think Athens in samenwerking met OKRA, MIXST urbanism and WUR (Wiebke Klemm)

Creëer openbare ruimtes die bij toekomstige weersomstandigheden aan eisen van gebruikers voldoen (wateropslag + schaduw)

Uit: Urban Green-Waterscape on Street Level; MSc thesis Ya-Ping Chang & Yinan Ji, Begeleiders: W. Klemm, S. Lenzholzer

Aanbevelingen ontwerpen met groen

Rekening houden met (1) Windcirculatie bevorderen en vermijden tunneleffect op verkeerswegen

Uit: ‘One-step beyond’, winnend inzending prijsvraag Re-Think Athens in samenwerking met OKRA, MIXST urbanism and WUR (Wiebke Klemm)

(2) Water (wateropslag voor irrigatie) (3) Weerstand (groeiomstandigheden, soorten etc.)

We kunnen onze steden niet in één keer klimaatbestendig inrichten...

• Foto van stedelijke bouwprocess....

wwhttp://www.alblasserdamsnieuws.nl/wordpress/2010/03/17/kinderen-van-van-der-veldenschool-planten-24-bomen/w.alblasserdamnieuws.nl

‘Patchwork’ methode voor een klimaatbestendige stad

Nederland moet zich voorbereiden op en aanpassen aan de toekomstige veranderingen van het klimaat.

De situatie is niet acuut maar wel urgent. [Commissie Veerman 2010]

Ontwikkelen van verbindingen en netwerken - Vecht, Utrecht

Uit: De Vecht (Atelier 2014)

Fietsverbinding + meer groen, Industrieterrein Lage Weide Utrecht

Uit: Ludo Dings – Lage Weide revealed elevated through the industry (Atelier 2014)

Uit: Ludo Dings – Lage Weide revealed elevated through the industry (Atelier 2014)

Fietsverbinding + meer groen, Industrieterrein Lage Weide Utrecht

Straatbomen effectief inzetten, Bergpolder-Zuid Rotterdam

Uit: Green elements in street canyons for heat mitigation and thermal comfort in urban areas – Rotterdam Bergpolder Zuid; MSc thesis Irina Hotkevica, Begeleiders: Wiebke Klemm, Sanda Lenzholzer, Landschapsarchitectuur WUR, 2013.

Existing greenery

Kwetsbaarheid straten Bergpolder Zuid

Uit: Green elements in street canyons for heat mitigation and thermal comfort in urban areas – Rotterdam Bergpolder Zuid; MSc thesis Irina Hotkevica, Begeleiders: Wiebke Klemm, Sanda Lenzholzer, Landschapsarchitectuur WUR, 2013.

Straatbomen effectief inzetten, Bergpolder-Zuid Rotterdam

Groen rond het huis, Watervogelbuurt Utrecht

Uit: Yesol Park, Grow your own infrastructure, Kromme Rijn as a green blue network for people (Atelier 2014)

Groen in de stad verbetert het stadsklimaat en de leefomgeving.

Groene binnentuin Panderplein, Den Haag| Lokaal initiatief van omwonenden en kunstenares Annechien Meier

Bedankt voor uw

aandacht!

Dipl. Ing. Wiebke Klemm PhD researcher/ landscape architect

Wageningen University and Research Centre Landscape Architecture Group (LAR)

Tel. +31 (0)317 482297 Email: wiebke.klemm@wur.nl

Literatuur: • Klemm, W. et al., (2015) Psychological and physical impact of urban green spaces on outdoor thermal comfort during summertime

in The Netherlands. Building and Environment 83 (2015). - ISSN 0360-1323 - p. 120 - 128. • Klemm, W. et al., (2015 in press) Street greenery and its physical and psychological impact on thermal comfort. Landscape and

Urban Planning. • Aorta Architectuurcentrum Utrecht (2014) Utrecht Groen & Gezond. • Etteger, R. et al. (2014) Green-Blue infrastructure for a resilient and healthy city. Wageningen UR, 2014 - p. 164.