1,3 petabyteWa t Het datacentrum van de Koninklijke Biblio-theek in Den Haag. Op 900 harde schijven en250 servers zijn hier 400 miljoen gedigitaliseerdeboeken, kranten en tijdschriftartikelen opgesla-gen. De totale opslagcapaciteit van het centrumbedraagt 1,3 petabyte (een petabyte is 1015

bytes).

Omstandigheden De temperatuur in het data-centrum is hoog (27 graden Celsius), er is weinigzuurstof in de lucht (geen 21 maar slechts 15

procent, om de kans op brand te verkleinen), enhet is er lawaaiig. „Deze ruimte is gewoon nietbedoeld voor mensen”, zegt Peter Boel, een vande vijf IT-specialisten die toegangsrechten heb-ben. Op een andere locatie is een back-up vande digitale collectie.

Bijzonderheid De grijze glasdrager op de voor-grond gebruiken Boel en zijn collega’s om devloertegels te lichten. Daaronder liggen kabels.

Window sAlt +Tab = om te schakelen tussen

p ro g r a m m a ’sWindows + D = toon het bureaubladCtrl + F = open zoekvensterAlt + F4 = sluit het programma

M ac OS XCmd + Tab = om te schakelen tussen

p ro g r a m m a ’sShift + Cmd + D = toon het bureaubladCmd + F = open zoekvensterCmd + Q = sluit het programma

Enkele toetscombinaties

Op internet is meer informatie beschikbaar dan ooit te voren.Maar hoe vind je snel wat je zoekt? Vier pagina’s met tips vanEwoud Sanders, auteur van het boek Slimmer zoeken op internet.

Let op: Google negeert hoofdletters

1 Door toetscombinatieste gebruiken

Stel, je zoekt op internet naar i n s ch r ij f g e l d . Jebelandt op een site met zoveel tekst dat je niet met-een ziet waar dit woord staat. Hoe voorkom je dat jede hele pagina moet doorlezen? Bij Windows metde toetscombinatie ctrl + f, bij Apple met de toets-combinatie cmd + f. Hiermee open je een venster inje browser, meestal rechtsboven (bij de browsersExplorer, Chrome en Safari). Tik in dit venster nog-maals het gezochte woord en het wordt meteengemarkeerd op de webpagina. Bovendien krijg jedirect te zien hoe vaak de zoekterm op de paginavoorkomt: één keer of (veel) vaker.

Zo zijn er nog diverse andere toetscombinatiesdie het zoeken (en het werken met een laptop of pc)kunnen vergemakkelijken.

2 Door beter gebruik te maken van filtersen zoekformulieren

Bij Google kun je filteren op bijvoorbeeld periode (afgelopenweek, maand, jaar), taal (alleen Nederlandse pagina’s) enlocatie (alleen resultaten uit de eigen omgeving). Ook veeldatabanken kennen filtermogelijkheden. Nu verzuipenveel mensen in het aanbod – je krijgt zoveel dat je door debomen het bos niet meer ziet. Met die filters, die vaak over hethoofd worden gezien, kun je de resultaten snel en makkelijkv e r f ij n e n .

3 Door zoekoperatoren of zoekcommando’ste gebruiken

Dit zijn woorden of tekens die je aan een zoekopdracht toe-voegt. Je zet ze gewoon in de zoekregel van Google, Bing ofYahoo. Je kunt ze ook gebruiken als je een databank doorzoekt,zoals Twitter of YouTube.

naar literatuur over faalangst. Maar wat is faalangst in hetEngels? Een manier om dit snel te achterhalen: via Googlemet de zoekopdracht translate faalangst. Of anders via Goog-le Translate (translate.google.nl). Antwoord: performanceanxiety en fear of failure. Een andere manier: zoek faalangst inde Nederlandse versie van Wikipedia en klik vervolgenslinksonder, onder de optie ‘In andere talen’, op Engels.

4 Achterhaal welke terminologie / welk vakjargon ergangbaar is over je onderwerp. Is die terminologie

eenduidig of worden er verschillende synoniemen gebruikt?De medische term voor faalangst, aldus Wikipedia, is a t y ch i f o -bie (a t y ch i p h o b i a in het Engels). Een goede bron voor synonie-men of verwante begrippen is thesaurus.com.

Na een zoekopdracht geeft Google, aan de onderkant vande resultatenlijst, voorbeelden van verwante zoekopdrach-ten. Daar kun je iets aan hebben:

5 Bedenk van tevoren welke bronnen het meest rele-va n t zouden kunnen zijn: artikelen, boeken, rappor-

ten? Kun je het best op het vrije internet beginnen of bij eenbepaalde databank?

6 Bedenk eveneens hoe iets in een document zou kun-nen staan, in welke bewoording of formulering. Zoek

daar vervolgens op.

7 Als je bij een zoekvraag meerdere zoektermengebruikt, zet ze dan in een logische volgorde, want

de woordvolgorde heeft invloed op de zoekresultaten.Logisch is bijvoorbeeld: de belangrijkste zoekterm eerst. Bijde zoekopdracht aanpak schoolverzuim geef je aanpak hetmeeste gewicht. Logisch is ook: zoals wij schrijven of praten.Zoek je iets over de Amerikaanse verkiezingen, dan is ameri-kaanse verkiezingen een betere zoekopdracht dan verkiezin-gen amerikaanse.

Z OE K T IP 1

Google in het Engels of Nederlands?

De meeste Nederlanders zoeken met google.nl,maar nadat je iets hebt gezocht verschijnt onder-aan de resultatenlijst, rechts, de optie ‘Google.com in English’. Als je daarop klikt verandertgoogle.nl in google.c om. Je ziet nu de oorspron-kelijke Amerikaanse versie van Google. Hetduurt soms lang voordat nieuwe toepassingenook op de niet-Amerikaanse versies van Googlekomen en soms komen ze helemaal niet.Dus: als je de nieuwste toepassingen van Googlewilt gebruiken of de extra mogelijkheden, kiesdan voor de Amerikaanse versie. Om bij tehouden wat Google verandert kun jebijvoorbeeld het Google productblog( g o o g l e p ro d u c t s - n l . b l o g spot.com) bijhouden.A ls je w ilt v oork omen dat G oogle je steedsv an de A merik aanse v ersie teru gstu u rt naarde N ederlandse, gebruik dan google.com/ncr.Ncr betekent ‘no country redirect’. Je kunt dit inje favorieten zetten of als homepage instellen.

Z OE K T IP 2

Contactgegevens zoeken

Er zijn allerlei manieren om contactgegevens vaniemand te vinden, bijvoorbeeld via Facebook,Hyves, LinkedIn of andere zogenoemdesociaalnetwerk- of profielsites. Op sites vanbedrijven en instellingen staan vrijwel ook altijdcontactgegevens, maar soms moet je er flinknaar zoeken. Met name telefoonnummers zijnvaak lastig te vinden. Dat is met opzet gedaan –veel bedrijven willen liever gemaild dan gebeldw o rd e n .

Hoe vind je snel het telefoonnu mmer van eenbedrijf waarvan je weet dat het in Amsterdam isgevestigd? Voor de Hogeschool van Amsterdam(HvA) bijvoorbeeld met deze zoekopdracht: hva020. En hoe vind je snel het telefoonnummer vande Apple-winkel in Haarlem? Zo apple 023 of zoicentre 023.

Kortom: door de naam van een bedrijf ofinstelling te combineren met het netnummer (deeerste cijfers van een telefoonnummer).Als je niet weet waar een bedrijf of instelling isgevestigd, kun je het bijvoorbeeld zo proberen:achmea contact telefoon.

Op een vergelijkbare manier kun je vaakmakkelijk e m a i l a d re s s e n achterhalen. Dedomeinnaam van de Hogeschool vanAmsterdam is: hva.nl. Dikke kans dat demailadressen van HvA-docenten eindigen met@hva.nl. Wil je dit zeker weten? Zoek dan*@hva.nl. Hierdoor wordt je vermoedenbevestigd. Zoek je nu het correcte mailadres vaneen HvA-docent(e) die Haan heet, dan zoek jehaan *@hva.nl. Hiermee kom je meteen in eenadresboek terecht waarin alle gegevens vandeze medewerker staan.

Op deze manier kun je bij allerlei bedrijven eninstellingen, inclusief de Tweede Kamer, derechtstreekse contactgegevens van iemandvinden. Probeer bijvoorbeeld eenspechtold *@tweedekamer.nl.

Drie methodes om slimmer te zoeken

Google negeert hoofdletters in zoekopdrachten. De zoek-opdracht tweede kamer geeft dus dezelfde resultaten alsTweede Kamer Google negeert ook speciale tekens als

Zo kun je wel via Google zoeken op $ (het dollarteken) en op# (hashtag). Gebruik $ voor het zoek naar prijzen $300..$500laptop en # voor het zoeken naar tweets (met een hashtag

De beste zoektermenWat de beste zoektermen zijn hangt af van je vraag. Zoek je deopeningstijden van de Mediamarkt in Amsterdam, dan isopeningstijden mediamarkt amsterdam een effectieve zoek-opdracht. Wil je weten hoe iCloud werkt, dan kun je volstaanmet de zoekopdracht hoe werkt icloud.

Voorbeelden van zoekopdrachten staan in dezebijlage in rood.

Zoeken naar een enkel feit kan makkelijk zijn, hoewel datlang niet altijd zo is. Hoe dan ook wordt het moeilijker als jeeen complexe vraag hebt. Dat vergt een systematische aan-pak. Daar zijn enkele vuistregels voor.

1 Splits een ingewikkelde hoofdvraag op in behap-bare deelvragen. Voorbeeld: van welke therapieën tegen

faalangst is aangetoond dat ze effectief zijn? Deelvragen zou-den kunnen zijn: wat is faalangst? Welke therapieën tegenfaalangst zijn er? Welke criteria bepalen de effectiviteit?

2 Formuleer aan de hand van je deelvragen relevantezoektermen. In dit geval zou je kunnen beginnen met:

faalangst. Of “wat is faalangst”.

3 Houd daarbij rekening met de taal: zoek je alleenNederlandse bronnen of ook buitenlandse? Stel, je zoekt

U R U IT

B E WA A R )Hoe zoek je slimmer?