Post on 05-Mar-2016
description
wat doe je er tegenScHULD
mee?
Rauw
groentjehimalaya
fotoreportage india
nieuwe monastiekkloosterleven 2.0
in de
Een week lang
1st issue!
moeder
Theresa modus
THEMA:
mensen - zingeving - reizen - kunst - maatschappij .
voedsel
noahopinternet.nl
3NOAHMAGAZINE
advertentie
2 Noah JANUARI 2013
Op een dag kwamen er zeven schrijvers bij elkaar. Dachten na. Over blaadjes maken. De vrouwe-
lijke vijf waren het al snel eens. Er is een nood in deze wereld. En die nood bestaat uit het gebrek
aan een waanzinnig vrouwenblad.
We wilden een no-nonsense vrouwenblad. Geen jankerige ‘mijn-man-gaat-vreemd’-verhalen. We
hoeven niet te weten welke spannende standjes we allemaal uit kunnen proberen, maar worden
ook moe van de alles-is-lief-en-schattig bladen. Diepgang, dat wilden we. Verrijking, geen goed-
koop vermaak.
En zo werd dit magazine geboren. Uit de monden van haar makers vloeiden woorden als ‘avon-
tuur’, ‘zingeving’, ‘kunst’ en ‘mensen’. Een blad boordevol léven. Met verhalen die soms moeilijk
verteerbaar zijn, maar altijd te eten.
Waarom deze naam? Eerst was Noah gewoon ons ijkpersoontje. Een verzonnen lezeres voor wie
we het blad schreven. Maar het duurde niet lang voordat Noah begon te leven.
Ze werd al snel de grote vriendin van de redactie, en iedereen dacht haar het beste te kennen. De
mannen kickten op een date met Noah. De vrouwen wilden worden zoals zij. Noah, de vrouw die
‘thermo-onderbroek’ op haar boodschappenlijstje zou zetten. Die het liefst rondslentert in vreemde
landen met een camera om haar hals. De vrouw die afstudeerde op psychologie en communicatie,
en een surfkamp leidt in de zomer.
Ik herinner me dat de felste discussie ging over de ex van Noah. Ik wist vrijwel zeker dat hij Indiaas
was. Immers, Noah had 6 maanden door India gereisd, en Indiërs zijn gewoon erg, erg mooi. Maar
de andere helft van de redactie (lees: de rest) gilde: ’Het was een rechtenstudent!’. Letterlijk, we
gilden. Onze liefde voor Noah ging ver. Zo ver, dat ons blad naar haar vernoemd is. Naar die crea-
tieve, zelfbewuste en avontuurlijke Noah.
Het maken van dit blad was één groot avontuur. Ik heb hennepmelk gedronken, zonder
stoned te worden. Niet te zuipen trouwens, raar nasmaakje. Lepels chiazaadjes naar binnen
gewerkt, ook niet aan te raden, nog nooit zoveel gepoept op één dag.
Heb straatkantverkoopster Ionella leren kennen en kan nu nooit meer zomaar langs haar
lopen. Parels van psychologen geïnterviewd. In bomen geklommen, en chocolade gegeten
met een heel talentvolle columnist. En dan heb ik het alleen nog maar over mijzelf.
Van Vikingen tot wereldverbeteraars, van India tot aan Nederland. Dit is Noah.
En wij zijn trotser dan trots. Sla het open en stap deze wereld van avontuur en
verwondering binnen. Hopelijk voel je je snel thuis. Welkom in Noah.
With love,
De ex van Noah
INHOUD INHOUD
4 NOAHMAGAZINE 5NOAHMAGAZINE
Dit staat er in
mensenvanuit het graf moeder theresa 7de auto van jet 18Het dagboek van een rauw eter 42Column: rauw - ‘spijkers met koppen’ 55vechten tegen de papieren werkelijkheid 59
maatschappijColumn: tweederangs zeurpedemie 13Straatkrant waarom ik nooit meer zomaar langs kan lopen 20wodan is back - de terugkeer van het heidendom in IJsland 26goddelijk huwelijksleed 29
zingevingfilosofie van de geest ‘de vrije wil’ 14nieuwe monastiek - nieuwe trends in wereldreligies 30over schuldgevoel - collectief kwaad en vissen kussen 68
artMindfood: films & docu’s 10mode: de kleding voor tussendoor 42Mindfood: boeken 72de beste gadgets voor onderweg & thuis 76
reizenOnervaren door de himalaya 48vergeet Londen, Berlijn en Parijs! Ontdek ons prachtige nederland 65
Hoofdredactioneel commentaar 3
colofon 79
267
68
42
30
7NOAHMAGAZINE
QUOTE/AFB
6 Noah JANUARI 2013
kunst
In de rubriek ‘Vanuit het graf’ spreken we af met bekende mensen die overleden zijn en praten we over het smelten van de ijskap, levenswijsheid, vroeger en nu en andere zaken die er toe doen.
We hebben afgesproken bij een Turks koffiehuis in Utrecht. Ik ben iets eerder
en staar dromerig naar de voorbijgangers. Hoe zal Moeder Theresa er in het echt
uit zien? En hoe zal het zijn om met haar te praten? Er wordt een hand op mijn
schouder gelegd en ik schrik op. Daar staat ze voor mij, in hoogsteigen persoon.
Ze is nog kleiner dan ik dacht. Aan haar voeten heeft ze versleten schoenen.
Haar rechter grote teen piept zelfs naar buiten. Ze volgt mijn blik en zegt: ‘Goe-
de schoenen geef ik liever weg aan mensen die het nodig hebben.’
‘Waarom heeft u eigenlijk uw naam veranderd? Dat is toch meer iets voor ar-
tiesten?’ Moeder Theresa lacht. ‘Ja, tegenwoordig is dat inderdaad zo. Maar als je
het klooster ingaat is het de bedoeling dat je je wereldse gedrag aflegt, dus ook
je naam. Ik koos voor Theresa omdat Therèse de Lisieux patroonheilige is van de
missionarissen.’
Het gesprek komt op wereldvrede. Typisch een issue dat onoplosbaar lijkt. Kan
er wereldvrede komen? ‘Go home and love your family’ is het vastberaden ant-
woord van de non.
‘Dream until your dreams come true’ klinkt er door de speakers. ‘Dromen is
voor jonge mensen’ zegt Moeder Theresa. ‘Maar ook u bent ooit jong geweest,
heeft u uw dromen waargemaakt?’ Klinkt mijn vraag. ‘Mijn droom was om een
goed leven te leiden en andere mensen te helpen. Of het gelukt is? Ik weet het
niet. Iedereen is van mening van wel, maar er zijn ook zoveel mensen die ik niet
heb kunnen helpen. Dat doet soms pijn. Aan de andere kant is elk leven waar ik
iets in heb betekend, er één. Als je geen honderd mensen kunt helpen, help er
dan één.’
VaNuit Moeder theresahet graf
mensen
◊ 26 augustus 1910 @ Skopje, Macedonië (toen nog het Ottomaanse Rijk)† 5 september 1997 @ Calcutta, India
In 1928 ging moeder Theresa, toen nog Agnes Gonxha Bojaxhiu, werken bij de ‘Orde van de zusters van Loreto’ in Letnice (in het huidige Kosovo). Door deze orde werd zij naar Calcutta in India gestuurd om lerares te worden. In 1949 stichtte zij daar een eigen orde: de zusters van de naastenliefde. Deze orde is nog steeds actief. In 1979 won Moeder Theresa de Nobelprijs voor de Vrede. Op 19 oktober 2003 werd zij zalig verklaard door Paus Johannes Paulus II.
Bio moeder Theresa
kunstmensen
Tekst: JACqueLINe MuLCKhuIJSe
advertentieadvertentie 9
8 Noah JANUARI 2013 9NoahJANUARI 2013
kunstkunst
10 NOAHMAGAZINE 11NOAHMAGAZINE
kunstkunst
docu’s Het worden wel eens de pareltjes van de film ge-noemd. Prachtige documentaires, waar non-fictie vol emotie een kijker zo’n anderhalf uur kan boeien. In de verhalen staan vaak mensen centraal die op een één of andere manier iets bijzonders met zich meedragen, waardoor het zowel interessant als ontroerend is om ze te volgen. Uit dit rijke genre selecteerden we enkele recente favorieten die absoluut de moeite waard zijn.
Je hart breekt bij het zien van de eerste beelden. Een jochie
dat duidelijk een beetje anders is dan de anderen wordt
constant gepest. Het is geen incident, maar een groter
probleem dat zich niet alleen afspeelt in Amerika, maar
wereldwijd voor problemen zorgt. In de docu wordt niet
alleen het probleem belicht, de filmmakers tonen ook wat
een gemeenschap samen kan doen om te voorkomen dat
kinderen worden gepest en buitengesloten. Daarmee ligt de
focus niet zozeer op het pesten, maar meer op het oplossen
daarvan.
Bully - ImDB 7,2 - 2011
Deze documentaire toont aan dat rijkdom niet altijd de
sleutel is naar geluk. In dit anderhalf uur durende spekta-
kel volgt een filmmaakster de familie Siegel, een steenrijke
familie die veel investeringen heeft gedaan in het zoge-
naamde time-share systeem. Zoals velen in Amerika wordt
ook de familie Siegel meegesleurd in dit financiële drama.
Al betekent dat voor hen net iets anders dan voor de gemid-
delde Amerikaan.
the queen of versailles- ImDB 6,9 - 2012
Terwijl het einde van filmjaar 2012 leek te draaien om enkel twee films, Skyfall en The Hobbit, boog Noah
zich over andere kwalitatief hoogstaande producties. In onderstaande films staan levens centraal die door en-
kele momenten of daden compleet op hun kop staan.
Mind filmsfood
Life of Pi is gebaseerd op het gelijknamige boek van Yan
Martel. Het vertelt het verhaal van de Indiase jongen Piscine
(Pi) die opgroeit in een dierentuin. Zijn vader besluit te
verhuizen naar Canada en neemt de dieren mee om die
te verkopen. Op reis komt het schip in moeilijkheden en
vergaat. De enige overlevenden zijn Pi en een aantal dieren
van de dierentuin. Na een paar dagen zijn het Pi en Bengaal-
se tijger Richard Parker die op elkaar zijn aangewezen. Het
grootste gedeelte van de film zie je Pi en de tijger die probe-
ren te overleven in een reddingssloep op open zee. Prachtige
realistische natuurbeelden maken de film indrukwekkend
en zeer de moeite waard.
Pure confrontatie: kindermisbruik. In 1998 verscheen de
dogma-film Festen, die op ingrijpende wijze weergaf welke
inslag misbruik kan hebben. De film werd geprezen en
wordt nog altijd gezien als zeer indrukwekkend. Regisseur
Thomas Vinterberg heeft nu een soort 'deel twee' uitge-
bracht: Jagten. De pas gescheiden vader Lucas is kleuter-
leider in een klein dorp in Denemarken. Op een dag wordt
hij beschuldigd van het seksueel misbruik van Klara, het
dochtertje van Lucas' beste vriend Theo. Hoewel het duide-
lijk is dat Lucas onschuldig is, wordt hij toch slachtoffer van
massahysterie en in het dorp wil niemand meer iets met
hem te maken hebben.
2012 ImDB 8,2 - Life of Pi
2012 ImDB 8,3 - jagten
kunst kunst
Tekst: NANDO KASTeLeIJN
10 NOAHMAGAZINE 11NOAHMAGAZINE
13NOAHMAGAZINE
QUOTE/AFB
12 Noah JANUARI 2013
mensen
Misschien heb ik het mis als ik zeg dat het nu meer voorkomt dan een paar jaar geleden, maar het valt me op dat er steeds meer mensen zeu-ren. Niet zomaar zeuren, maar zeuren over mensen die zeuren. Deze mensen hebben de kunst van het zeuren verheven naar een heel ander level, het zijn de Epke’s onder de zeikerds, laten we maar zeggen.
Bijzonder vind ik, want in mijn opinie waren er altijd maar twee soorten mensen te onderscheiden: mensen die niet zeuren en mensen die het wel doen. En nu verandert dit wereldbeeld totaal, er is blijkbaar nog een derde vorm. Deze mensen zeuren niet, maar eigenlijk zouden ze dit wel heel graag willen. Hun geweten nekt ze. Een naar stemmetje dat zegt: We moeten positief zijn, want positiviteit leidt tot een betere uitkomst, iets met selffulfilling prophecy zegt dat ze hun mond dicht moeten hou-den. En daarom gaan deze piepeltjes mekkeren over mensen die zeu-ren, in de hoop dat dit gerechtvaardigd is, omdat het zou kunnen leiden tot minder klaagzang en meer gedachtes over regenbogen en my little pony’s en andere blije dingen. Toch vind ik dit een beetje jammer, want zo kunnen we eeuwig doorgaan zonder ook maar stil te staan bij alles wat fijn is en goed gaat in deze wereld. Ja, laten we asjeblieft kappen met mensen afkraken die iets afkraken, het gaat nergens meer over. Doe mij maar gewoon kilo’s van dat eerste soort mensen, die niet zo zaniken. Ik vraag me trouwens af bij welke categorie ik zelf hoor. Mis-schien het vierde soort, dat zeurt over mensen die zeuren over mensen die zeuren…oeps.
tweederangs zeurepidemie‘Klote zeg, dat ze de belasting nu alweer omhoog hebben gedaan.’ ‘Nou ja, het zal wel moeten. Je moet niet zeuren, iedereen moet zijn steentje bijdragen in deze moei-lijke economische tijden.’
maatschappIj
Tekst: LAuRIe De hAAN
14 NOAHMAGAZINE 15NOAHMAGAZINE
Determinisme: Determinisme is een filosofisch concept dat stelt dat elke gebeurtenis of stand van zaken veroorzaakt is door eerdere ge-beurtenissen volgens de causale wetten die de wereld regelen en be-heersen. Bij een radicale interpretatie (het harde determinisme) sluit dit in feite de menselijke vrije wil uit, omdat daarvoor in een rationeel universum geen plaats is.
Non-determinisme: Een non-determinist stelt dat er geen determinatie is bij de mens met betrekking tot zichzelf of zijn loop op de wereld. Er is dus niet bij voorbaat iets vastgelegd over de keuzes die hij maakt of gaat maken.
Compatibilisme: Het compatibilisme is van mening dat determinisme te verenigen is met een vrije wil. Deze gedachte is al eeuwenoud. Veel theologen bijvoorbeeld proberen de leer van de predestinatie (God heeft ons lot voorbeschikt) te verbinden met de vrije wil. Moderne com-patibilisten stellen dat we weliswaar zijn bepaald door biologie of soci-ale omstandigheden, maar dat vrijheid betekent dat we steeds beter in staat zijn om in te zien wat goed voor ons is of waar onze beperkingen liggen.
Incompatibilisme: Het incompatibilisme staat achter het determinisme en is van mening dat dit niet te verenigen is met een vrije wil.
FilosoFie van de Geest
Hoe vrij ben je in je doen en laten? Tegen-woordig zijn steeds meer wetenschappers ervan overtuigt dat ons gedrag bepaald wordt door genen of natuurwetten. Er blijft
weinig ruimte over voor de vrije wil. Dus hoe zinvol zijn jouw goede voornemens eigen-lijk? Noah dook de collegebanken in om haar filosofische kennis bij te spijkeren.
In het vrije wil debat komt ook de vraag naar boven die we
‘Ulitimate Responsibility’ kunnen noemen. Zijn we uitein-
delijk verantwoordelijk voor wat wij doen, wetend dat onze
handelingen eigenlijk grotendeels bepaald zijn door ons
karakter en eigenschappen die we niet zelf ter beschikking
hebben? We kunnen ze niet op elk moment aanpassen. Dus
we zijn nu niet verantwoordelijk voor ons karakter of onze
neigingen, wel wat we daarmee doen. Maar als je even terug
gaat, de manier waarop ik ergens mee omga is een onder-
deel van mijn karakter, dat is al voorbepaald. Als ik dat niet
zelf kan bepalen hoe kan ik dan in de diepste en sterkste zin
van het woord verantwoordelijk zijn voor wat ik doe? Want
dat vloeit voort uit wat ik ben. Er zijn filosofen die deze
discussie weer op de agenda willen zetten. Andere filosofen
zijn van mening dat het in het vrije wil debat meer gaat om
compatibilisme versus incompatibilisme. Specifieke aspec-
ten van contexten waarin mensen zich bevinden en onze
criteria wat dan als verantwoordelijk handelen telt of niet.
Een voorbeeld. Een toneelstuk geschreven door een Griekse
tragedieschrijver van 431 voor Christus. Medea, in de steek
gelaten door Jason, wil uit wraak hun kinderen doden.
Tegelijkertijd wil ze de kinderen sparen, aangezien ze van
ze houdt en ze hen en zichzelf niet nog meer onheil wil aan-
doen. Aan de andere kant wil ze zich niet door zulke senti-
mentele motieven laten afleiden. Complex verhaal waarin
de wil meerdere keren voorkomt, meerdere dimensies
heeft. Medea zit met een enorm innerlijk conflict. Het is niet
duidelijk of een van deze verlangens, intenties waarmee ze
worstelt iets is wat er niet in hoort, wat niet echt is. Medea
wil weten: ‘Wat moet ik doen?’ Ze staat voor een keuze. Het
is niet maar afwachten wat er gaat gebeuren alsof ze een
bijstander is. Ze staat er middenin en weet: alles hangt af
van wat ze kiest.
Er zijn verschillende smaken, kleuren, dimensies van de
wil. Je hebt een opvliegend verlangen of wens. Bijvoorbeeld:
ik wil chocola. Je hebt ook een wil die het karakter heeft
van een intentie of plan. Je hebt besloten om iets te doen.
Bijvoorbeeld: ik wil nu een rondje hardlopen. Je hebt een
plan gemaakt. Je hebt als het ware structuur gegeven aan
je verlangens. Er zijn filosofen die een interessante benade-
ring hebben van de wil. Ze zijn van mening dat het zinvol
is houding in te nemen ten opzichte van verlangens die je
hebt en ze niet alleen maar een positieve stempel te geven,
maar ook verder te gaan en te zeggen: ik ga een plan maken,
ik heb een intentie. Dat wil zeggen: ik stippel een lijn uit in
mijn gedachten, in mijn verwachtingen, in mijn houding
ten opzichte van toekomstige mogelijkheden, die ik ga vol-
gen. Daardoor geef je die wil ook meer body en structuur.
Dat doen we regelmatig. En ook bij alle zwaktes van goede
voornemens; ze hebben hierdoor wel iets van een toevoe-
ging. De wil heeft ook te maken met een proces van rede-
nering. Een wil kan ook een vorm van instemming met iets
zijn. Een wil die iets uitdrukt van inzichten of rationele pro-
cessen. Je wil is het verlangen dat daadwerkelijk je gedrag
stuurt. Of meer algemeen gesteld: Je wil is het vermogen om
bewuste controle over gedrag uit te oefenen.
Terug naar Medea. Medea heeft verschillende verlangens en
oordelen. Ze neemt zich verschillende dingen voor (vorming
van intenties): dit ga ik doen, nee –toch dit. Uiteindelijk
laat ze haar gedrag door een bepaald verlangen en oordeel
sturen. Ze beslist om bepaalde verlangens, emoties te laten
leiden. En op basis daarvan houden wij haar ook, hoe moei-
lijk de omstandigheden ook zijn, verantwoordelijk voor haar
handelen.
Verlangens, intenties en redenering
de begrippen
‘de vrije wil’
De wil van Medea
zIngevIngzIngevIng
Tekst: ARJANNe ALeMAN
In deze rubriek geeft een hoogleraar een college over een interessant onderwerp.
Deze maand Dr. Joel Anderson, docent filosofie aan de Universiteit van Utrecht over de vrije wil.
Beeld: LeVeNSBeSChOuweLIJK.BLOGSPOT.NL
16 NOAHMAGAZINE 17NOAHMAGAZINE
Er wordt al eeuwenlang gediscussieerd
over de vrije wil en het laatste woord
is voorlopig niet gezegd. Wil je er meer
over lezen? Hier een paar boeken:
Hoezo vrije wil? Door Maureen Sie.
(Hoofdstuk 12 is geschreven door Joel
Anderson. Vrijheid door betrokken-
heid: Strawson en Habermas tegen
vrije-wil-sceptisme.) Is de evolutie-
leer strijdig met vrije wil? Wat is er
zo idioot aan de gedachte dat wij ons
brein zijn? Stel dergelijke vragen aan
een filosoof en het antwoord is een
wedervraag: Wat bedoel je precies met
de vrije wil? Dit boek legt uit waar-
om die wedervraag wordt gesteld.
Zo’n uitleg is hoognodig want er gaat
nauwelijks een dag voorbij zonder dat
wetenschappers claimen te hebben
aangetoond dat de vrij wil niet bestaat,
omdat ons brein voor ons beslist of
aanwijsbare oorzaken in onze omge-
ving ons doen en laten bepalen. Hoog
tijd voor een grondig genuanceerd
boek waarin verschillende opvattin-
gen over de vrije wil worden uitgelegd
in hun samenhang met hedendaagse
wetenschappelijke discussies en de
maatschappelijke praktijk.
Wij zijn ons brein van Dick Swaab leert
je alles wat je ooit wilde weten over je
hersenen. Het verhaal van je leven is
het verhaal van je brein. Dat begint
in de baarmoeder, waar de hersenen
gevormd worden op een manier waar
je je leven lang niet meer vanaf komt.
Dick Swaab volgt in Wij zijn ons brein
de mens vanaf de conceptie tot en met
de dood. Hoe zit dat nou precies met
de hersenen van pubers, wat gebeurt
er als je verliefd bent en valt homosek-
sualiteit te verklaren en wat gebeurt
er wanneer alzheimer toeslaat? De zin
en onzin van therapie, antidepressiva
en alternatieve geneeswijzen, agressie,
moreel gedrag en geloof, meditatie:
alles wordt beschreven in Wij zijn ons brein. Ook schrijft Swaab over wat er
mis kan gaan: hersenbeschadiging,
ziektes, psychische problemen en bij-
na-doodervaringen.
Wij zijn toch geen brein? Door Alva
Noë. Onze cultuur is geobsedeerd door
de hersenen. Veel wetenschappers
gaan ervan uit dat het bewustzijn
zelf, de Heilige Graal van de weten-
schap, spoedig kan worden verklaard
in termen van het functioneren van
het zenuwstelsel. Maar na tientallen
jaren onderzoek bleek alleen al die ene
vraag hoe de hersenen bewuste wezens
van ons maken - hoe ze gewaarwor-
dingen, gevoelens en subjectiviteit
doen ontstaan - nog allerminst te zijn
beantwoord: we weten het gewoon
niet. In dit boek laat Noë zien dat het
bewustzijn zich niet zozeer binnen in
ons afspeelt, maar dat het eerder iets
is wat we doen. Neuro-wetenschappers
als Dick Swaab houden het onderzoek
gevangen binnen een te beperkt ge-
bied, aldus Noë: ‘Wij zijn toch niet ons
brein? Het fenomeen van het bewust-
zijn is, net als het leven zelf, een op de
wereld betrokken dynamisch proces.
We bestaan buiten ons hoofd.’
Voor verdere verdieping
zIngevIng
18 NOAHMAGAZINE 19NOAHMAGAZINE
De auto van JetWij houden van auto’s. Omdat ze mooi zijn. Omdat ze ons naar een picknick en het strand brachten. Omdat we naast ons lief zaten, voor uren. Omdat we er in konden denken. Huilen. Vals zingen. Grappen maken.
‘Nee. Ik vind dat de auto een vrouw-
tje is, terwijl Jurian vindt dat hij een
mannetje is, dus we komen er niet uit.
De oldtimer van vrienden heet Tomas.
Tijdens een avondje samen bier drinken
is besloten dat de naam van de onze ook
moet beginnen met een T. Maar daar
kunnen we al helemaal niets leuks mee
verzinnen.’
‘Ik heb de klepjes van de motor wel eens
afgesteld. Dat moet je bij Kevers vaak
doen en dus kunnen. Maar verder heb
ik vooral de rol van assistent-monteur.
Mijn schoonvader heeft het sleutelen
aan Jurian geleerd, en ik help hem bij-
voorbeeld met onderdelen schoonma-
ken. Maar deze zomer gaat hij het mij
leren! Het is niet moeilijk. Er zijn retro
boekjes voor, die je in de jaren zestig
gewoon bij je auto kreeg. Daar staat pre-
cies in hoe je je Kever kunt onderhou-
den en repareren.’
‘Stel je voor, je bent met je kever op
vakantie in Corsica. Je zit onderuitge-
zakt in je stoel, knus, een groot stuur in
je handen, een krakerig muziekje klinkt
uit de luidsprekers. De kantelraampjes
staan open en er blaast een frisse wind
in je gezicht. Je rijdt over smalle wegge-
tjes tussen bergen door en langs witte
stranden op een prachtig eiland. In een
leuk dorpje stop je om lekker koffie te
drinken. Het ultieme vrijheidsgevoel.
De Kever kan niet snel, dus je kart op je
dooie gemak rond.
Je onthaast compleet. Helemaal leuk
als er dan iets mis gaat, dat ie het
opeens niet meer doet en je een garage
op moet zoeken. Met zo’n oud manne-
tje, die tussen al z’n troep precies het
onderdeel heeft liggen wat jij moet
hebben. Kan niet beter.’
‘Toen ik zwanger was reden we van-
uit Leeuwarden terug naar huis. In de
Kever betekent dat: drie uur lang rijden
met herrie aan je kop. In het donker, de
lampen zijn niet fel en zo’n ding schiet
maar niet op. Tot overmaat van ramp
realiseerde ik me dat er geen groente in
huis was voor zondag. Ik moest en zou
groente hebben want ik wilde het beste
eten voor mijn kindje. Door de hormo-
nen kon ik niet redelijk denken en ik
maakte er een gigantisch drama van.
Jurian wist niet wat hem overkwam.’
(Lacht) ‘Ik vind het stiekem heel leuk
als mensen naar mijn auto kijken.
Dan voel ik me stoer. Naar familie ga
ik altijd in de kever. Het is net zoiets
als leuke kleren aantrekken voor een
feestje. Sommige mensen krijgen een
voorjaarsgevoel bij de eerste keer naar
buiten zonder jas. Voor mij is het lente
als de Kever voor het eerst weer de
garage uit gaat.’
heeft je auto een naam?
sleutel je zelf?
wat is het meest romantische wat je met je kever hebt meegemaakt?
wat was je meest dramatische kever-moment?
mannen willen indruk maken met hun auto. doe jij dat ook?
Getrouwd met JurianJet Driesten
Heeft twee kinderen
is de eigenaar van een
Volkswagen Kever
en een trabant
‘Helemaal leuk als ie Het opeens niet meer doet en je een garage op moet zoeken. met zo'n oud mannetje, die tussen al z'n troep precies Het onderdeel Heeft liggen wat jij moet Hebben.’
mensenmensen
Tekst: feMMeKe RIezeBOSCh Beeld: JeT DRIeSTeN
20 NOAHMAGAZINE 21NOAHMAGAZINE
Het begon allemaal toen ik op een dag besefte dat ik vaak doodleuk langs straatkrant-verkopers loop. Hier, in Nederland. Soms schenk ik nog een vluchtige glimlach. Meer niet. Een emotieloos, blond prinsesje, dat ben ik. Zo een die de droevige blik van de man bij de uitgang zó kan negeren. Op een dag raakte het me dat het me niet raakte.
Waarom ik nooit meer
De supermarkt, drie uur ‘s middags. Terwijl ik
een handjevol sinaasappels in mijn tas gooi,
kijk ik om me heen. In het felle supermarktlicht
schuifelen mensen als zombies door de rijen. Als
kuddedieren. Doelgericht, om iets te kopen. Een
lijstje afwerken, naar de kassa, blieb. Normaal
gesproken doe ik ook zo mijn boodschappen,
let vaak niet op de ander. Deze keer is anders.
Er borrelen vragen in me op. Knagende vragen.
Letten we nog wel op elkaar of zijn we doods
geworden voor de ander? Voor de drie stappen
buiten de schuifdeur? Waar iemand staat die
verregende stukjes papier verkoopt om zelf wat
te kunnen kopen. Wie staat daar eigenlijk?
Ik grijp de telefoon en bel Frank Dries voor een
stukje opheldering rondom de straatkrant*. Hij is
hoofdredacteur van het Utrechtse Straatnieuws
(SN) en werkt er al 16 jaar. Het doel van Straat-
nieuws? Mensen helpen zichzelf te helpen. Voor
één euro twintig koopt een verkoper de krant in,
voor twee euro verkoopt hij hem. Tachtig cent
winst. Niet erg veel. Frank: ‘Maar het gaat niet
alleen om het verkopen. Een verkoper bouwt
zelfvertrouwen en een sociaal netwerk op en hij
heeft een dagbesteding. Het zijn meestal mensen
die zijn weggevlucht uit hun eigen land.’
Maar hoe word je eigenlijk straatkrantverkoper?
Volgens Frank Dries kan niet iedereen zomaar
Straatnieuws verkopen. ‘Je moet je netjes gedra-
gen, Nederlands spreken, in Nederland verblij-
ven en thuisloos zijn. Thuisloos betekent niet
per se dakloos. Het betekent dat je geen vaste
verblijfplaats hebt.’ Frank: ‘Een tijdje geleden
hadden we een editie waarbij de cover nogal op-
viel. In koeienletters stond er op de cover ‘ZIET U
MIJ STAAN?’. Je kon het van zeven meter afstand
lezen. Dat werkte heel goed, lachend: ‘Ik kreeg
klachten van verkopers: ik word zo veel aange-
sproken!’
zomaar langs kan lopen
* De ene straatkrant is de andere niet. Alles wat er gezegd wordt in dit artikel heeft betrekking op Straatnieuws. De daklozen krant voor Utrecht, Amersfoort en Hilversum.
maatschappIj maatschappIj
Tekst: eLISe MeeSTeR
Beeld: RACheL SIAN
22 NOAHMAGAZINE 23NOAHMAGAZINE
de ene moeder zegt: ‘geef die meneer maar een kwartje.’ de ander roept HysteriscH: ‘uit de weg voor die vieze enge zwerver!’
Vooroordelen
In de supermarkt hangt nog een poster van 3FM
Serious Request. Ik denk na. Bizar eigenlijk. Ik
sponsor een kindje in Afrika. Geef elke maand
braaf aan STOP Aids now! Maar armoede in
Nederland, wat weet ik daar eigenlijk van? Is
het te dichtbij? Confession of a journalist. Vroe-
ger keek ik nooit het nieuws. Nu eigenlijk ook
weinig. Ik was bang dat wanneer ik te veel van
al die ellende zie ik er ongevoelig voor werd. Oh,
weer duizend doden bij een kernramp in Koso-
vo. Dat wilde ik niet. Wanneer iets me raakt, wil
ik er wat mee doen. Niet kijken, kijken en niet
kopen. Niets doen. Ik wil me niet laten verhar-
den, afstompen. Hoe worden mensen nu nog
geraakt?
Van Beek: ‘Ik denk dat je mensen het meest
raakt wanneer iets dichtbij komt. Je vrienden,
familie, daar geef je het meest om. Je ként ze.
Ik las ooit in de krant een achtergrondverhaal
over iemand op straat. Daar werd ik door ge-
raakt. Nu geef ik altijd wat aan straatkrantver-
kopers.’
Mijn hoopje groente en fruit, en een plak
ontbijtkoek ligt op de afrekenband,de caissière
wenst me een fijne dag. Vanuit mijn ooghoek
zie ik haar staan. Bij de uitgang staat een
vrouw met een krantje. Ik weet dat ik naar haar
verhaal moet vragen. Dat ik het dichtbij moet
laten komen, als ik durf. Even blijf ik hangen
bij de deur. Verzamel al mijn moed bij elkaar en
dan.. stap ik op haar af. Lach. Druk de ontbijt-
koek in haar handen. Vraag: ‘hoe gaat het?’. De
vrouw begint te lachen. Haar ogen stralen, en
ze trekt me naar haar toe. Een warme knuffel
volgt. Dankbaarheid. Voor de ontbijtkoek. Twee
bruine ogen kijken me vriendelijk aan. En dan
vertelt ze haar verhaal. Het leven van Ionella.
Ik versta geen woord van wat ze zegt - mijn
Roemeens is niet meer wat het geweest is- maar
begrijp flarden. Gevlucht uit Roemenë vanwege
armoede. Hoopte hier werk te vinden. Een zus
die Maria heet (en ze mist haar, dat verraden de
tranen in haar ogen). Ze mist ook haar moeder
en haar broers. Ik hoor plaatsnamen. Ze gelooft
in Jesuí. Dan vouwt ze haar handen samen
en kijkt ze naar boven. Dat doet ze vaak. Even
bibbert ze- het is ook koud. Binnenkort moet
ze terug naar Roemenië, vertelt ze. Daar is het
warmer.
Wanneer ik later wegloop, klinkt haar blijde
stem nog in mijn hoofd. Ik stap op mijn fiets.
In mijn ene hand een zak boodschappen, in de
andere een straatkrant. In mijn hoofd het vage
besef dat ik nooit meer zomaar langs Ionella
kan lopen. Maar dat is niet erg. Nee, dat is niet
erg.
Een verhaal moet dichtbij komen
Ionella
Maar vaak loop ik wél gewoon langs verko-
pers. Waarom? Ik kijk naar een mollig bruin
jongetje dat jengelt om een pak chococrispies.
Worden wij van jongs af aan geleerd om eerst
aan onszelf te denken? Om vooral niet te dicht
bij ‘enge’ zwervers en bedelaars in de buurt te
komen? Kind en jeugdpsychiater Renè Zijlstra:
‘Van jongs af aan worden we gevormd om op
een bepaalde manier met ‘de man op straat’ om
te gaan. De hechtingsfactor is hierbij van groot
belang. Hoe ga je als kind om met wat vreemd
is? Dit is in de eerste plaats iets persoonlijks en
ligt aan je karakter. Het ene kind is meer out-
going dan de ander. Ontwikkelingspsychologen
doen bij jonge peuters wel eens de Strange
Situation Test. Eerst spelen moeder en peuter
wat met speelgoed in een kamer. Dan halen ze
de moeder weg. Hoe reageert de baby? En hoe
reageert de baby wanneer er later een vreem-
de binnen komt stappen? Sommige kinderen
beginnen vrolijk te spelen met de vreemdeling,
anderen barsten in huilen uit. Al vroeg zie je
een verschil in karakter. En ben je outgoing,
altruïstisch van karakter dan stap je eerder op
zwervers af.’
Misschien is het ook niet gek dat ik me dit soort
dingen afvraag. Ik ben van karakter vrij extra-
vert. Zo’n typetje dat het liefst rondloopt met
free- hugs-borden. Blijkbaar heb je dan eerder
de neiging zwervers om de hals te vliegen.
Maar opvoeding is ook een erg sterke sociale
factor, vertelt Zijlstra.’Op jongere leeftijd ben je
nog afhankelijk van je ouders. Kinderen hebben
haast geen moreel besef, ze kopiëren alles van
hun ouders. Pas wanneer ze puber worden,
vormen ze hun mening. Hoe was je familie?
Stond je gezin open voor vreemde dingen? De
ene moeder loopt met haar kind op straat en
zegt: ‘Geef die meneer maar een kwartje. De
andere moeder knijpt hysterisch het handje
van haar kind fijn, en roept: Uit de weg voor
die vieze enge zwerver!’ Je opvoeding is van
enorme impact op je karakter. Bovendien speelt
bij de man op straat vaak angst mee. Angst voor
het onbekende. Angst is een sterke erfelijke
factor. Angstige ouders? Grote kans dat je
angstige kinderen krijgt. Een andere invloed is
de maatschappij. Wat zie je in de media, op tv?
In wat voor buurt groei je op? Een sociale buurt
die open staat voor vreemden? Kijk maar eens
naar Zuid-Afrika, waar mensen enorme muren
om hun huis bouwen. Uit angst voor alles wat
vreemd is.’
Karakter, opvoeding en omgeving. Maar ook
angst. Als persoontje word je al jong gevormd.
Maar meer dingen spelen mee wanneer men-
sen stug doorlopen. Psychotherapeute Jann-
na van Beek vertelt: ‘Mensen hebben allerlei
vooroordelen. Ze zitten aan de drugs. Ze zijn te
lui om te werken. Waar gaat mijn geld heen?
Wat hebben die gasten nou aan 80 cent? Ook is
het gewoon makkelijk om te negeren. Je wil niet
bezig zijn met armoede als je net lekker aan
het shoppen bent met een vriendin.’ Volgens
Frank Dries speelt schaamte ook een rol. ‘Jij kan
je karretje volladen met eten, terwijl iemand
anders dat niet kan. Dat is confronterend.’
Wanneer moedertje angst een kind baart, is de
kans groot dat het vooroordeel heet. En er zijn
nogal wat vooroordelen. Frank Dries: ‘Sommige
mensen kunnen geen baan vinden. Simpelweg
omdat er geen werk is op de arbeidsmarkt of
omdat ze niet mogen werken. De krant is dan
een mooi alternatief. Het is wérk. Het is niet
alsof ze thuis zitten te niksen, wachtend op
een uitkering. Het is hard werken, vooral nu
in hartje winter. Ga jij daar maar eens staan.
Ze verdienen juist een schouderklopje!’ Op de
vraag of alle verkopers stijf van de drugs staan
zegt Frank: ‘Sommige misschien. Wij gaan er
niet over wat ze met hun geld doen. Maar je
kunt beter op legale manier drugs verdienen
dan op een illegale manier.’
OpvoedingmaatschappIj maatschappIj
QUOTE/AFB
25NoahJANUARI 201324 NOAHMAGAZINE
Epiloog Sinds ik Ionella voor het eerst echt aankeek zijn we vriendinnen geworden. Altijd wanneer
ik naar de supermarkt ging was ze daar. Zwaaide ze enthousiast wanneer ik nog op de fiets
zat en zodra ik afstapte liepen we naar elkaar toe, gaven elkaar een knuffel. Dan praatten
we wat. Tenminste, zij praatte. In het Roemeens. Vol emotie. Soms huilde ze, soms moest
ze heel hard lachen. Vaak begreep ik er helemaal niets van. Maar dat was niet erg. Het
klinkt cliché,maar een blik zegt meer dan duizend woorden. En ik ben ervan overtuigd dat
we vriendinnen zijn geworden. Vriendinnen zonder woorden, maar wel met veel gebaren,
Google translate, en knuffels. Op een dag stond ze er niet meer. Ik denk dat ze terug is naar
Roemenië. Maar ik zal haar niet vergeten. Dit verhaal draag ik daarom op aan haar. Lieve,
mooie Ionella, deze is voor jou.
Haar ogen stralen, ze trekt me naar Haar toe.
maatschappIj
Beeld: eLISe MeeSTeR
26 NOAHMAGAZINE 27NOAHMAGAZINE
Vikingen
De meeste religies gaan al enkele duizen-den jaren mee. Opvallend aan het nieuwe heidendom is dat het gedachtegoed uit de oude doos is gevist en er dus sprake is van een heropleving. Zo ontstond het idee van de Ásatrúbeweging in 1972, in een kroeg in Reykjavik. De vier mannen die uiteindelijk de grondleggers zouden wor-
den, heten Sveinbjörn Beinteinsson, een boer en dichter, Jörmundur Ingi Hansen, een manusje van alles en belangrijk figuur binnen de IJslandse hippiebeweging, Dagur Þorleifsson, journalist en filosoof en Þorsteinn Guðjónsson, leider van een astrobiologie-organisatie.
Wie denkt dat de Westerse wereld heidense natuurgoden als Wodan en Donar ver achter zich heeft gelaten, heeft het mis. Integendeel; op be-paalde plaatsen is het Neopaganisme langzaam maar zeker in opkomst. Een voorbeeld hiervan is IJsland met de Ásatrúarfélagið (Ásatrúbewe-ging). De stroming groeit sinds de jaren ’90 gestaag en telt nu bijna 2200 leden. Ter vergelijking: in de periode vanaf 1973 waren er zo’n 100 IJslanders lid van de beweging.
Wodan is backde terugkeer van het heidendom in IJsland
Sveinbjörn Beinteinsson, al gauw verko-zen tot eerste priester van de Ásatrú, be-schrijft de oprichting van de stroming als een gevolg van een gemeenschappelijk geloof in verborgen, natuurlijke krachten en de behoefte aan een eigen IJslandse godsdienst. Een die niet minder waard is dan de gevestigde, geïmporteerde religies. De Ásatrúbeweging grijpt namelijk terug op de godsdienst van de Noorse Vi-
kingen, die tussen 800 en 1000 het eiland ontdekten. Nadat IJsland christelijk werd omstreeks het jaar 1000 bleef er weinig over van het Heidendom dat de Noorse Vikingen meebrachten. Hoewel, dankzij de rijke Sagacultuur en de verhalen uit de Edda, een verzameling oude mytho-logische verhalen, weten we relatief veel over de heidense voorgangers van de Ásatrú-aanhangers.
Het nieuwe heidendom is geen kopie van het Oud-Noorse Paganisme. In feite lijkt het nog het meest op een mengelmoes van diverse natuurgodsdiensten. Zo zijn er ook een aantal Wiccan-leden. Hoewel de website van Ásatrúarfélagið de godsdienst beschrijft als het geloof in de IJslandse/Oud-Noorse folklore, de bijbehorende krachten, wezens en goden uit het Noorse
pantheïsme, kent de stroming geen religi-euze dogma’s of echte theologie. Dagur Þorleifsson benadrukt dat de godsdienst een beweging is die terug naar de natuur wil en een schuilplaats wil vinden voor de ziektes van de industriële beschaving.Sveinbjörn Beinteinsson beschrijft de ma-nier waarop hij zijn geloof beleeft als volgt:
Paganisme
zIngevIng
Tekst: JANINe GuIJTBeeld: wIKIPeDIA
29NOAHMAGAZINE28 NOAHMAGAZINE
Ásatrú kent een grote familie van goden, die onderverdeeld worden in drie rassen. De Aesir zijn de goden, die de koningen, gildes en handswerkmannen voorstellen. De Vanir zijn goden die geassocieerd wor-den met de krachten van de natuur en de vruchtbaarheid. De Jötnar zijn de negatie-ve krachten die in constante strijd zijn met de Aesir. De belangrijkste is Oppergod Wodan, hij offerde zijn oog op om uit de fontein van wijsheid te drinken. Donar her-ken je aan zijn blokkenwagen, waarmee hij langs de hemel rijdt en donder en blik-sem veroorzaakt. Freya is de godin van liefde, schoonheid en seksualiteit. Godin Skadi staat symbool voor onafhankelijk-heid, dood en jacht. Scandinavië is naar haar vernoemd. Frigg is de vrouw van Wodan en tevens beschermvrouw van getrouwde vrouwen en het huishouden.
IJslanders beleven hun religie vooral ach-ter de gesloten deuren van hun huis. Vol-gens de Europese Waarden Studies doet slechts zeven procent van de bevolking wekelijks mee aan een religieuze activiteit als een kerkdienst. Ook de aanhangers van het heidendom komen niet bijster
vaak samen. De belangrijkste bijeenkom-sten zijn de blót (dit betekent ‘aanbid-den door offering’) die vier keer per jaar worden gehouden. Overigens brengen de Ásatrú-aanhangers alleen drinkoffers en worden er geen levende wezens meer geslacht.Aan het begin van de blót spreekt de priester een spreuk uit en verklaart hij vrede tussen alle aanwezigen. Daarna zingen de aanwezigen uit de Poëtische Edda, waarna de drinkhoorn rondgaat en de deelnemers drinken op de goden en voorouders. Dit eerste gedeelte van de blót wordt vaak in de buitenlucht gevierd. Hierna begint het echte feest, dat meestal binnenshuis plaatsvindt en vaak gepaard gaat met muzikale optredens en ande-re vormen van entertainment. Andere Ásatrú-rituelen zijn naamgevingsceremo-nies, bruiloften en begrafenissen.
Momenteel is 0,68 procent van de IJslandse bevolking aangesloten bij de Ásatrúarfélagið. Dat heel IJsland op een dag en masse de natuur intrekt om offers voor Wodan en Donar te brengen, is dus niet erg waarschijnlijk, maar dat er een comeback is van het heidendom in een nieuw jasje mag duidelijk zijn.
Rituelen
Dit is een oud verhaal. Het is verteld in Scandinavië door Vikingen aan elkaar. Wellicht ook tijdens een reis naar IJsland. IJsland is een kolonie van de Vikingen. Daar is dit verhaal opgeschreven. Dit oude verhaal. Het gaat over Skadi, een dappere reuzin. Zo sterk als drie mannen. Goed in jagen is ze en geoefend op de ski’s. Vikingen geloofden dat er op de wereld niet alleen mensen woonden, maar ook reuzen en Azen en Wanen, de goden. In een ruzie doodde Thor de vader van Skadi, een reus, Thjazi geheten. Bij doodslag was het de gewoonte genoegdoening te bieden en ook de goden erkenden dit gebruik. De genoegdoening voor Skadi was deze. Zij mocht met een van de goden trouwen. Maar de Azen en Wanen zijn sluw. Bij het uitkiezen van haar partner stond Skadi voor een uitdaging. De huwbare goden stonden achter een gordijn met alleen hun voeten zichtbaar. Balder is de knapste van de goden en Ska-di hoopte er op dat ze hem mee naar huis kon nemen. Je ziet alleen niet aan de voeten of het Balder is. Er was er eentje bij met prachtige scho-ne voeten. Dat moest Balder dan zijn. Toen het gordijn opzij ging stond Skadi een vervelende verrassing te wachten. De man met de schone voeten was Niord, de god van de zee. Een aardige kerel hoor, met een volle baard en zachte blauwe ogen. Maar niet zo breed als Balder. Ook is er geen god zo groot geschapen als Balder. Het was niet Skadi’s bes-te keus. In het begin ging het nog wel goed. De ene keer was het stel bij Niord’s zeepaleis. Om dan daarna de bergen in te trekken, waar het huis van Skadi staat. Maar Niord hield niet van de geur van dennen en kan niet jagen. Hij was altijd blij om weer thuis te komen bij de zee. Dan begon Skadi te zeuren. Schreeuwende zeemeeuwen en altijd maar vis eten, dat vond ze maar niks. Het stel besloot uit elkaar te gaan. Niord bleef bij de zee wonen. Skadi, die ging terug naar haar geliefde bergen. Om er te skiën, te jagen en een dag lang naar de ruisende dennen te luisteren. Ze zijn elkaar snel vergeten. De Vikingen niet. Zij vertelden het verhaal lang door en het werd opgeschreven. In IJsland en in Neder-land. Zodat jij het nu lezen kunt.
Goddelijk huwelijksleed
“Mijn geloof is gebaseerd op een constante zoek-tocht, maar ik ben niet verwoed aan het zoeken. Het heeft geen zin om overhaast het heelal af te zoeken naar goden; als ze iets te maken willen
hebben met mij, komen ze wel naar mij toe. Ik ben me vaak bewust van hun bestaan (...) en heb ge-zien dat goden een beetje in mezelf en anderen
aanwezig zijn.”
zIngevIng
Door: JACCO LeGuIJT
29NOAHMAGAZINE
30 NOAHMAGAZINE 31NOAHMAGAZINE
nieuwe monastiek
What’s new wat betreft wereldreligies? In deze serie brengen we je op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen in religie-land. Iedereen weet wat godsdiensten als het Boeddhisme en het Jo-dendom ongeveer inhouden en kent ruwweg hun geschiedenis. Maar tijdgeest en culturele ontwikkelingen beïnvloeden de religi-euze praktijk. Wat houdt gelovigen nu bezig en wat zijn religieuze trends?
Nieuwe monastiek: de nieuwste trend in het christendom. Het was er al decennia,
maar recent kreeg het een naam. Monastiek lijkt op monastry, en inderdaad, het
heeft te maken met kloosters. In dit nummer kom je alles te weten over deze bij
christenen populaire beweging.
Monnik 2.0
Deel 1 van de serie: nieuwe trends in wereldreligies
Tekst & Beeld: feMMeKe RIezeBOSCh
30 NOAHMAGAZINE 31NOAHMAGAZINE
32 NOAHMAGAZINE 33NOAHMAGAZINE
vluchtkerkHet christendom schijnt totaal uit
het straatbeeld verdwenen. Waar
het ooit elk aspect van de Neder-
landse samenleving beïnvloedde
lijkt het nu niet meer dan een
wegkwijnend subgroepje. Alhoewel,
zo nu en dan lijken die christenen
hun kop op te steken. Bij project
'de Vluchtkerk' bijvoorbeeld. Uitge-
procedeerde asielzoekers worden
opgevangen in een gekraakte kerk.
Heel Amsterdam wordt opgeroepen
dekens en voedsel langs te brengen.
En dat deden de inwoners, massa's
yuppen haalden hun oude matras
van zolder en dropten deze in de
kerk.
Maar waarom uitgerekend een
kerk kraken? De mensen achter
de vluchtkerk zijn voor een groot
deel christenen. Ze werkten samen
met socialisten en krakers om het
project voor elkaar te krijgen. De
protestantse diaconie ondertekende
samen met de vluchtelingen en hun
steungroep de gebruikersovereen-
komst met de projectontwikkelaar
die eigenaar was van de kerk. Overal
werd het rondgetwitterd en geblogd:
‘De kerk is eindelijk weer een plek
waar zij terecht kunnen, die door
de samenleving zijn uitgekotst’.
Ze vergaten wellicht dat de Sint
Josephkerk een gebouw is dat kort
daarvoor werd gebruikt als klimcen-
trum. En dat het eigendom is van de
projectontwikkelaar en niet van de
kerk. Maar hun punt werd duidelijk.
De kerk is er nog en is relevant in
deze tijd. Zij wil de mensen aan de
rand van de samenleving dienen.
En daar hebben we die nieuwe trend
te pakken. Nieuwe monastiek heeft
alles te maken met het helpen van
de zwakken. Net zoals vroeger de
kloosters dat deden. Ze fungeerden
deels als een soort welzijnscentrum
en hadden schooltjes, ziekenhuizen
en slaapplaatsen. Inmiddels is dat al
heel lang het terrein van ons Neder-
landse zorgstelsel, maar christenen
vragen zich af of het daar bij moet
blijven.
Zoals elke beweging heeft ook de
nieuwe monastiek een ‘profeet’.
Hij heet Shane Claiborne, woont in
Amerika, heeft dreadlocks en draagt
een gerafeld shirt. Shane groeide
naar eigen zeggen op in de Ameri-
kaanse Biblebelt. Daar leerde hij hoe
religie dood kon zijn. Religie was er
een cultuur. Een subgroep waarin
je vrienden kon maken met wie je
leuke dingen kon doen. Hij vond het
interessant om de Bijbel te lezen.
Maar in dat boek kwam hij vreem-
de teksten tegen die zeiden dat het
belangrijk was de armen, zieken en
zwakken op te zoeken. Toen hij het
vaak genoeg had gelezen om tot de
conclusie te komen dat het boek het
serieus meende, ging hij samen met
vrienden op straat slapen. Tussen
de zwervers. Daar merkte hij dat hij
zijn bijbel makkelijker begreep. De
woorden werden opeens relevant.
In dezelfde tijd betrok een groep
daklozen een kerk. Ze werden door
de katholieke eigenaren gedwongen
om er binnen 48 uur weer uit te
vertrekken. Samen met een stel stu-
diegenoten nam Shane uit protest
zijn intrek in de kerk. Er kwamen
steeds meer mensen op af tot het
onmogelijk werd voor de eigena-
ren om de menigte eruit te krijgen.
Het resultaat was een kerk waar de
Nederlandse vluchtkerk later een
rip-off van zou zijn.
Aan het eind van zijn studie wilde
Shane graag leren om lief te heb-
ben en liep hij stage bij moeder
Theresa. Hij verwachtte in haar de
eerste échte christen te ontmoeten.
Maar Shane kwam in aanraking
met een heleboel mensen in wie hij
‘Jezus zelf tegen kwam’. Hij werkte
in het ‘huis van de berooiden en
de stervenden’. In het boek ‘The
Irresistable Revolution’ schrijft hij:
‘Als ik stervenden in de ogen keek,
voelde het alsof ik God ontmoette.
Het was alsof ik het allerheiligste in
de tempel betrad - gewijd, mystiek.’
Na deze zoektocht besloot Shane dat
hij het christendom alleen kon leren
van de armen, zwakken en berooi-
den. Daarom stichtte hij een paar
jaar later samen met vrienden een
leefgemeenschap in Kensington,
een van de armste wijken van Phil-
adelphia. Daar leven ze nu in nauw
contact met hun buren. Ze kennen
hen en werken met hen samen. Sha-
ne werkte hun levensstijl uit in iets
wat hij noemt ‘the simple way’. Hij
formuleerde ‘commitments’, ‘foun-
dations’ en ‘the eleven marks of new
monasticism’. Shane beschouwt ‘the
simple way’ namelijk als behorend
tot de nieuw monastische bewe-
ging. Overal zag hij nieuwe vormen
van - in zijn woorden - ‘alledaagse
radicaliteit’. Hij beschreef die samen
met zijn levensverhaal in zijn boek
en werd door mensen over de hele
wereld gevraagd over deze monasti-
sche beweging te spreken.
dreadlocksprofeet
stage bij moeder theresa
maatschappIj
34 NOAHMAGAZINE 35NOAHMAGAZINE
Nieuwe monastiek is nu populair,
maar het is niet echt nieuw. Al in de
jaren vijftig was er in Amsterdam de
leefgemeenschap Oudezijds 100. Zij
doen daar al tientallen jaren wat Sha-
ne Claiborne pas sinds kort verkondigt.
Op bezoek gaan bij Oudezijds 100 is de
perfecte manier om erachter te komen
wat nieuwe monastiek in de praktijk
betekent.
Van de platte seksadvertenties en
roodverlichte ramen kijk je op de
wallen al lang niet meer op. Wat wel
opvalt als je langs de Oudezijds Achter-
burgwal loopt is een gevelsteen met de
tekst ‘Hij sloeg ons om de mantel van
het heil’. Wat bedoelen ze in vredes-
naam? Je komt erachter als je wat naar
beneden kijkt, een deur ziet en er door-
heen gaat. De deur zit nooit op slot. Je
komt terecht in een kapel. Een stuk of
15 mensen staan ingetogen te bidden
en te zingen. Geen instrumentale bege-
leiding, alleen stemmen, soms in het
Latijn. Op de achtergrond het rustge-
vende geluid van sijpelend water in
een binnenvijvertje. In het centrum
van de ruimte ligt een bijbel waar soms
uit voorgelezen wordt. De woorden
over liefde en kracht maken je stil, als
je beseft dat deze mensen van plan zijn
om ze die dag in de praktijk te brengen,
in hun huis.
Een van de mensen is Rosaliene Israël.
Ze is 35, getrouwd, heeft drie kinderen
en is lid van de communiteit Spe Gau-
dentes, de kern van de gemeenschap.
Na het ochtendgebed loopt ze via de
Kajuit (de huiskamer) door het doolhof
van aan elkaar verbonden panden naar
een kantoortje. Daar vertelt ze alles
over de gemeenschap.
De communiteit bestaat uit twaalf
mensen die zich met een gelofte aan
elkaar hebben verbonden. Zij wonen
samen met hun gezinnen en de ‘hulp-
vragers’, in totaal zo’n zeventig man.
De communiteitsleden geven leiding
aan taakgroepen, die voor een groot
deel bestaan uit meer dan honderd
vrijwilligers. De leden van de woonge-
meenschap hebben allemaal hun eigen
woongedeelte. Varërend van een deel
van een huis tot een kamer.
Rosaliene besloot samen met haar man
om lid te worden van de communiteit
toen broeder Piet overleed. Hij was
toen prior, een soort voorzitter van
de communiteit. Zij woonden op dat
moment in Oudezijds100 en maak-
ten het afscheid intensief mee. In de
kapel werd een avondwake gehouden.
Er kwamen drommen mensen op af.
Om iedereen de gelegenheid te geven
om afscheid te nemen moest dezelfde
wake nog twee keer worden gehouden.
Dat maakte diepe indruk. ‘Ik ervaar-
de toen dat je met een gemeenschap
zoveel voor mensen kunt betekenen,
niet alleen in de gemeenschap zelf
maar ook ver daarbuiten. Dit is nooit
mogelijk wanneer je ergens met zijn
tweeën gaat wonen.’
Leuk die kenmerken, maar waar-
om wordt dit gelinkt aan monas-
tiek? Wat heeft het nu precies
te maken met kloosters? Erik
Borgman, hoogleraar theologie
in Tilburg, legt uit dat de nieuwe
monastiek geen opvolger van
een kloosterorde is. Kloosters
werden niet gemoderniseerd tot
nieuw monastische leefgemeen-
schappen. Maar christenen die
klaar zijn met het materialisme
en naar het afvoerputje van de
samenleving willen gaan, her-
kennen zich in kloosterordes als
de Franciscanen (die van Franci-
sus van Asissi). Ze vinden dat ze
door die tradities te bestuderen
heel veel tips krijgen over hoe je
zoiets aan kunt pakken. Dingen
die nieuwe monastici eruit pik-
ken zijn bijvoorbeeld het toe-
wijden aan een plaats of buurt.
Samen je spiritualiteit vormge-
ven door gezamenlijk op vaste
tijden gebeden uit te spreken,
te mediteren en te zingen. Te
leven in (een bepaalde mate van)
gemeenschap van goederen.
Nieuwe monastiek een trend?
Hoezo eigenlijk? Het is niet per
se zo dat op slag elke Jezusfan
van zijn gereformeerde dorps-
kerk overstapt naar een leefge-
meenschap in Kanaleneiland.
Toch zijn de 'eleven marks'
van Shane wel opeens overal
te herkennen in de christelijke
subgroep. Duurzaamheidsi-
nitiatieven sachieten als pad-
destoelen uit de grond. Men wil
gastvrij zijn naar vluchtelingen.
Een band als How To Throw A
Christmas Party organiseert
concerten genaamd 'How To Jail
A Refugee Party'. Er worden pro-
testsongs gezongen bij vreem-
delingendetentiecentra. Er
komen gebedenboeken uit met
getijdengebeden, geïnspireerd
op het regelmatige gebedsleven
uit de kloostertradities. In grote
steden ontstaan netwerken als
‘Serve The City’, die als een soort
uitzendbureau jonge christenen
koppelen aan hun buren en stad-
genoten die hulp nodig hebben.
Erik Borgman verklaart deze
trend als een tegenreactie op
het individualisme. Christenen
vinden dat het geloof niet alleen
om henzelf zou moeten draaien
en hechten weer waarde aan het
‘samen doen’.
franciscus van asissi
oudezijds 100
1) Verhuizing naar plekken die door het systeem verlaten zijn. Bijvoorbeeld ghetto's of achterstandswijken.2) Delen van economische middelen met leden van de gemeenschap en de behoeftige onder ons.3) Gastvrijheid voor de vreemdeling. Dit betekent ook opkomen voor asielzoe-kers.4) Aan de kaak stellen van rassenscheiding binnen de kerk en onze eigen ge-meenschappen. 5) Nederige onderwerping aaan het Lichaam van Christus, de kerk. hiermee bedoelt hij dat de volgers zich niet tegen de kerk willen afzetten.6) Bewuste vorming in de weg van Jezus en de regels van de gemeenschap, in lijn met de oude regels van het novitiaat (het novitiaat is de proeftijd waarin iemand die wil toetreden tot een kloosterorde getest en opgeleid wordt.).7) De gemeenschap is een plek voor zowel celibatair levende alleenstaanden als monogaam levende getrouwde stellen en hun kinderen. 8) wonen in de directe omgeving van gemeenschapsleden die dezelfde leefre-gels hanteren. 9) zorg voor het stuk van Gods aarde dat ons is toevertrouwd, samen met on-dersteuning van onze lokale economieën. 10) Vredestichting te midden van geweld. 11) Toewijding aan een gedisciplineerd contemplatief leven.
maatschappIj maatschappIj
11 Kenmerken van nieuwe monastiek volgens Shane
Beeld: feMMeKe RIezeBOSCh
36 NOAHMAGAZINE 37NOAHMAGAZINE
‘want ik Had Honger en jullie gaven mij te eten, ik Had dorst en jullie gaven mij te drinken. ik was een vreemdeling, en jullie namen mij op. ik was naakt,
en jullie kleedden mij. ik was ziek en jullie bezocH-ten mij, ik zat gevangen en jullie kwamen naar mij toe.” dan zullen de recHtvaardigen Hem antwoor-den: “Heer, wanneer Hebben wij u Hongerig gezien en te eten gegeven, of dorstig en u te drinken gegeven? wanneer Hebben wij u als vreemdeling
gezien en opgenomen, u naakt gezien en gekleed? wanneer Hebben wij gezien dat u ziek was of in de gevangenis zat en zijn we naar u toe gekomen?” en de koning zal Hun antwoorden: “ik verzeker
jullie: alles wat jullie gedaan Hebben voor een van de onaanzienlijksten van mijn broeders of zusters,
dat Hebben jullie voor mij gedaan.’
‘Wij maken dit concreet door
antwoord te geven op de vraag
die gesteld wordt. In de jaren
zestig kwamen er bijvoorbeeld
veel gastarbeiders naar Neder-
land. Die moesten van de straat
gehouden worden, dus kwam er
een plek waar ze elkaar konden
ontmoeten. Daarna kwamen ook
hun gezinnen hier en richtten
we voor de kinderen een school-
tje op. In de jaren tachtig werden
de gevolgen van het drugsmis-
bruik duidelijk en kwam daar
hulpverlening voor. We verzin-
nen geen hippe, maatschappe-
lijke projectjes, maar zien een
nood en proberen daar op in te
springen. We willen die mensen
helpen die tussen de mazen van
het zorgnet door vallen.’
De beste structuur daarvoor is volgens hen een
leefgemeenschap geïnspireerd op de klooster-
tradities. De oprichters van Oudezijds 100, het
echtpaar Boiten, vonden dat er in hun organische
leefgemeenschap meer continuïteit nodig was.
Ze gingen regelmatig naar Taizé, een kloosterge-
meenschap in Frankrijk. Daar kregen ze van de
broeders het advies om een communiteit op te
richten met een gelofte. Zo werd Spe Gaudentes
geboren. Eenmaal lid van Spe Gaudentes blijf je
dat in principe je hele leven. Je wordt het dan ook
niet zomaar. Je begint als tochtgenoot. Mini-
maal een jaar doe je mee met de gemeenschap
en denk je na over de vraag of dit de ‘roeping’ is
voor je leven. Het postulantschap volgt en duurt
ook een jaar. In deze periode kijken postulant
en communiteit of ze bij elkaar passen. Als dat
blijkt, is de volgende stap het noviciaat. Je legt
de gelofte van novice af. Je volgt een vormings-
programma waarin je alles leert over de traditie,
de geschiedenis en het leven en werken van de
gemeenschap. Dit gebeurt onder begeleiding van
een novicemeester. Als je dit allemaal doorlopen
hebt, leg je de gelofte af van de communiteit.
communiteit spe gaudentes
Net als bij kloosters verloopt in Oudezijds 100
elke dag volgens een vast ritme. Eerst ontbijt,
dan ochtendkapel, een activiteit, lunch, nog een
activiteit, avondeten en avondkapel. Ook vol-
gen ze de liturgische kalender. Dat betekent dat
ze bewust de kerkelijke feesten meevieren en
vasten op de daarvoor bestemde tijden. Tijdens
de vastentijd rond Pasen bijvoorbeeld wordt er
tijdens het eten niet gepraat en eet men geen
vlees of toetje. Maar ook verjaardagen zien de
communiteitsleden als bijna liturgische feestda-
gen, ze vinden het erg belangrijk daar aandacht
aan te besteden. Ondanks de vaste patronen is
het leven bij Oudezijds 100 voor iedereen ver-
schillend. De leden van Spe Gaudentes betalen
namelijk gewoon huur om in de panden te kun-
nen wonen, en hebben dus een baan. Oudezijds
100 krijgt subsidie van de Gemeente Amsterdam
voor ‘de Opstap’, de maatschappelijke opvang.
De gemeenschap omvat echter meer dan alleen
de opvang. Om dat te kunnen financieren wordt
Oudezijds 100 ondersteund door giften en spon-
soren.
rituelen
De hulp die Oudezijds 100 biedt wordt volgens
Rosaliene niet overbodig gemaakt door het zorg-
stelsel. Ze vindt dat er een groot verschil zit tus-
sen reguliere zorginstellingen en de leefgemeen-
schap. ‘Oudezijds 100 is een gezin. Wij zitten hier
met ons hebben en houwen in. We staan op en
gaan naar bed met deze mensen, het zijn onze
huisgenoten. Je kunt je niet onttrekken aan het
systeem, je gaat niet om vijf uur weer naar huis.
Daarnaast verwachten wij dat deze mensen ons
ook veel te geven hebben. Aan iedereen die hier
komt vragen we: wat kunnen we van jou leren
en hoe kun jij ons helpen? We hebben allemaal
de gemeenschap nodig. We hebben allemaal een
vraag en hebben allemaal iets te bieden.’
gezin
maatschappIj maatschappIj
De belangrijkste waarde van
Oudezijds 100 is gastvrijheid.
Boven de deur van de kajuit
staat geschreven ‘Ici entrent les
envoyés de Dieu’. Hier komen
binnen zij die gezonden zijn door
God. ‘Dit is wat onze spirituali-
teit kenmerkt. We ontmoeten
Jezus door de persoon die binnen
komt.’ Deze overtuiging halen
ze onder andere uit een bijbel-
tekst in het boek Mattheüs, een
van dezelfde teksten die Shane
Claiborne inspireerden om bij
moeder Theresa te gaan stagelo-
pen:
gastvrijheid
38 NOAHMAGAZINE 39NOAHMAGAZINE
40 NOAHMAGAZINE 41NOAHMAGAZINE
De winter slaapt zachtjes in en voorzichtig beginnen de vogels weer te fluiten. Ook de zon laat zich weer zien, maar nog niet met zoveel enthousiasme dat een zonnebril onmisbaar is. En hoe fijn de gedachte aan langere dagen en warme-re temperaturen die voor de deur staan ook is, eigenlijk is het nog behoorlijk fris. Deze weersomstandigheden vragen om kleding van de plank middenmoot. Niet te warm, niet te koud, niet te dik, niet te dun, luchtig, maar bedekkend, om snel aan te schieten, maar nog sneller weer uit te trekken als de eerste zonder-jas-naar-buiten-dag dan eindelijk aanbreekt.
Tussendoorart art
Tekst: JANINe GuIJT
Biker Jacket, wARehOuSe - € 72
T-shirt, TOPShOP - € 30
Trui, RIVeR ISLAND - € 40
Blouse, MONKI - € 25
Blouse, fAShION uNION - € 36
Trui, weeKDAy - € 65
Parka, VILA - € 99
Sjaal, TOPShOP - € 22
Vest, PuLL & BeAR - € 40
42 NOAHMAGAZINE 43NOAHMAGAZINE
dinsdag 8 januari
Dagboek van een eter
Rauw, even stond de media er bol van. De documentai-res Rauw en Rauwer volgen moeder Francis en zoon Tom die alleen nog maar rauw eten. De moeder is er-van overtuigd dat al het ge-kookte voedsel slecht voor
je is. Wij als redactie waren nieuwsgierig, hoe zou het zijn om alleen maar rauw te eten? Drie van ons probeer-den het zelf eens voor een week. Ik hield een dagboek bij van mijn ervaringen.
Vandaag is de eerste dag van het rauw experiment, dat ik ho-
pelijk een week vol ga houden. Gisteren boodschappen gedaan,
dat viel nog niet mee. De hele rauw-beweging is vrij nieuw dus
snel een lijstje vinden op internet met wat je mag eten, is er
niet bij. Natuurlijk zijn er de voordehand liggende etenswa-
ren als rauwe groenten, voor zover smakelijk, en fruit. Maar
om het daar nu een week op te doen... Niet erg aantrekkelijk.
Noten zijn ook rauw, gelukkig. Kleine catch, geroosterde en
gezouten noten, mijn favoriet, zijn niet meer rauw. Rauw is
namelijk niet alleen ongekookt, maar ook onbewerkt. Alles wat
gezouten is, is bewerkt. En dus slecht. Zoutjunkie als ik ben
moet ik niet veeal hebben van de flauwe ongezouten noten,
maar vooruit, alles voor het experiment.
Het ontbijt was vroeg, dus uit liefde voor m’n huisgenoot heb
ik de blender niet gebruikt. Fruit dan maar: een banaan en drie
mandarijnen. Heel wat anders dan m’n volle schaal yoghurt
met cruesli waar ik doorgaans de hele morgen vol van zit. Na
de fietstocht naar het station had ik alweer honger. Tijdens de
redactievergadering hadden collega’s Jacqueline en Elise, die
ook meedoen met het experiment, appels en dadels bij zich.
Zelf bracht ik worteltjes mee. Lekker. Al keek ik ook met een
scheef oog naar de rest van de redactieleden die lekker op een
lolly zogen. Elise liet via Whatsapp weten dat ze toch maar aan
de chiazaadjes is gegaan. Zaadjes waar de moeder van Tom
bij zweert. Er schijnen allerlei goede stoffen in te zitten. Duur
maar best te eten, volgens haar. Jacqueline Whatsappt wat
wanhopig dat iedereen om haar heen Kit Kats en soortgelijke
snacks eet. Blij dat ik niet de enige ben die het moeilijk heeft.
Rond zeven uur thuis nadat ik met m’n laatste krachten naar
huis ben gefietst. In de supermarkt avocado’s gekocht, ik
herinner me uit de tijd in Afrika dat die wel aardig vullen.
Ook even langs De Tuinen gegaan. Elise had het over rauwe
chocolade, lijkt me wel wat. Maar helaas hadden De Tuinen in
Utrecht alleen rauwe fruit- en notenrepen. Heb er een op in de
trein. Ze lijken wonderlijk genoeg sprekend op snacks die wij
vroeger voor onze hond kochten, wat me wat huiverig maakte
om er een hap van te nemen. Maar honger maakt rauwe bonen
zoet. Viel best mee eigenlijk. Maar dat zou dus ook door de hon-
ger kunnen komen. Thuis een salade gemaakt van ijsbergsla,
tomaat, komkommer, rode ui, avocado, knoflook en pijnboom-
pitten. Uit betrouwbare bronnen (een kok en een ervaren rau-
we eter) begrepen dat olijfolie van eerste persing en zeezout
ook rauw zijn, gelukkig. Na een flink bord ben ik voor het eerst
een beetje verzadigd. Ook doodmoe. ‘t Is pas 21.00 uur, maar ik
ga toch maar lekker slapen.
Je hebt nodig: 3 takjes munt 1/2 citroen 3 sinaasappels 3 zoete appels
Je doet het zo: Pers de halve citroen. Schil de sinasappels en appels en snijd ze in stukken. Dit alles samen met de munt even in de blender, en genieten maar!
Morning drink
Ik kijk verlangend naar de waterkoker maar nee, thee mag ook niet. Hoe onschuldig het ook klinkt.
Elise's duizend en 1 nacht
RauwmaatschappIj
Tekst: ARJANNe ALeMAN
Beeld: NANDO KASTeLeIJNBeeld: eLISe MeeSTeR
44 NOAHMAGAZINE 45NOAHMAGAZINE
Vandaag voor Noah naar een college geweest in Utrecht, he-
laas was het laat afgelopen. Ik had daarna nog wat vragen aan
de docent maar vraag me af of hij me boven het knorren van
mijn maag uit verstond. Kwam pas om 21.00 thuis. Honger,
honger, honger. Er valt weinig rauws te scoren onderweg na-
melijk. Heerlijke salade gemaakt met zelfgemaakte guacamole
erbij. Nom nom nom!
“Vandaag redactievergadering gehad bij de Mac Do-nalds. De ultieme test.”
donderdag 10 januari
Vandaag redactievergadering gehad bij de Mac Donalds. De
ultieme test. Een collega zei nog: wees maar blij dat je dit niet
mag eten, want ik zit nu met dat smerige after-mac-gevoel.
Ja ja, altijd nog beter dan een lege maag als je het mij vraagt.
Elise gaf toe dat ze gesmokkeld had met sojamelk en muesli. Ze
dacht dat het rauw was. Jacqueline is de enige zonder honger.
Ik denk dat ik heb ontdekt waarom. De truc is om de hele dag
door kleine beetjes te eten. Morgen ook maar eens proberen.
Onderweg naar huis loop ik langs een Kiosk. De geur van war-
me kaasbroodjes doet me watertanden. Nog even volhouden…
vrijdag 11 januari
Heb vandaag doppinda’s gekocht en die de hele dag een beetje
lopen eten. Werkt goed, voor het eerst geen honger! Het helpt
ook om weinig te doen. Dan gaat het prima. Maar een fiet-
stochtje naar de supermarkt zorgt al voor semi-uitputting.
Ongelofelijk dat Tom nog gewoon voetbalt op dit dieet. Jacque-
line is afgehaakt vandaag. Sociale druk denk ik. Ik heb me deze
week een beetje teruggetrokken van mijn huisgenoot. Kan me
ineens wel voorstellen waarom Francis haar zoon thuis hield
van school.
zaterdag 12 januari
Ik ben inmiddels ook aan het chiazaad gegaan. Wonderlijk
hoeveel daar in zit voor zulke kleine zaadjes. Omega, koolhy-
draten, eiwitten, zelfs vetten. Ze smaken nergens naar trou-
wens. Gaan wel vervelend tussen je kiezen zitten maar ach,
heb je later nog wat te eten. Je moet er overigens niet teveel
van eten. Dan sjeest dat rauwe eten namelijk net iets te snel je
darmen door. Elise is ook afgehaakt. Ze had slecht nieuws ge-
kregen en heeft twee maanden verkering met haar vriend dus
ik snap het wel. Vrouwen hebben zowel bij goed als bij slecht
nieuws lekker eten nodig. Rauw eten werkt niet.
zondag 13 januari
Laatste dag! Heb alvast wat boodschappen gedaan voor van-
nacht: wijn, crackers en humus. Nu al zin in. Moet zeggen dat
ik na deze week veel respect heb gekregen voor Francis en
Tom. Rauw eten is geen pretje en niet makkelijk ook. Hoe ze
dit al jaren volhouden? Ik snap het niet. Mijn dieet is het niet
in ieder geval. Ik heb echt wat meer energie nodig. De salades
komen inmiddels m’n neus uit, dus m’n diner bestond uit ba-
nanen met chiazaad. Denk dat ik de komende weken even geen
bananen of salades eet… Om 00.00 twijfel ik tussen de wijn
en de crackers. De wijn wint. Proost: op een leven vol bewerkt
eten.
maandag 14 januari
Je hebt nodig:2 eetrijpe avocado’s1 lente/bos ui1 tomaat1 teentje knoflook1 rode peper1 limoen (1 eetlepel limoensap)Naar smaak peper en zout
Je doet het zo:Haal de schil van de avocado’s en prak ze fijn.Snij de tomaat, de ui en de peper fijn en meng het met de fijngeprakte avocado.Meng hier 1 eetlepel limoensap door.Voeg naar smaak peper en zout toe.
Enjoy!
Je hebt nodig:1 stronk witlof
1 (hand)sinaasappelhandje walnotenhandje rozijnen
Je doet het zo:Snijd de stronk witlof horizon-
taal doormidden en allebei de helften in dunne plakjes. Ontdoe de sinaasappel van zijn jasje en
maak de partjes schoon. Snijd de partjes in kleine stukjes. Hak
daarna de walnoten door vieren. Doe de witlof, sinaasappel en de
rozijnen bij elkaar op een bord of in een schaal, top af met de
walnoten. Eetsmakelijk!
woensdag 9 januariEerste gedachte na het wakker worden: rauwe knoflook is
geen goed idee. Hemel zij dank heb ik geen afspraken vandaag.
Bega wel m’n eerste zonde met kauwgom want zelfs ik vind
deze knoflook smaak en -geur wat te gek worden. Ben toch
heel wat gewend. Lees via Whatsapp dat Jacqueline en Elise
ook wonderlijk vroeg lagen te slapen. Hoort erbij blijkbaar.
Zelfde ontbijt als gisteren. Ik kijk verlangend naar de water-
koker maar nee, thee mag ook niet. Hoe onschuldig het ook
klinkt. Puur gif, volgens de moeder van Tom. Hoe houdt ze dit
al jaren vol?
Jacqueline's witlof pret Arjanne's extra hot guacamole
Lunch! Diner
maatschappIj maatschappIj
44 NOAHMAGAZINE 45NOAHMAGAZINE
Beeld: JACqueLINe MuLCKhuIJSe
Beeld: ARJANNe ALeMAN
advertentie 47
47NoahJANUARI 2013
QUOTE/AFB
46 Noah JANUARI 2013
48 NOAHMAGAZINE 49NOAHMAGAZINE
onervaren door
‘Hiking in the Himalaya? Are you sure that’s a good idea?’ Sanjay, de ijverige medewerker van India Tourism in New Delhi, knikt me optimistisch toe. Ondanks zijn big smile zie ik het toch niet zo zitten. Ik heb helemaal geen ervaring met bergbeklimmen, het lijkt me niet het beste idee om met een van de hoogste bergen ter wereld te beginnen. ‘There are horses, you will be fine! Do you want some more chai?’
de Himalaya
Tekst & Beeld: ARJANNe ALeMAN
48 NOAHMAGAZINE 49NOAHMAGAZINE
50 NOAHMAGAZINE 51NOAHMAGAZINE
Op paarden door de Himalaya?
Dat klinkt zo mogelijk nog min-
der aantrekkelijk. Maar ja, aan
de andere kant, hoeveel mensen
krijgen de kans de Himalaya te
aanschouwen met hun eigen
ogen? Misschien moet ik het toch
maar doen. Ik kijk naar Nicole,
een Nederlandse vrouw die ik
in het vliegtuig ontmoette. ‘Ik
zei nog dat dit geen goed idee
was met een jetlag, die Indiase
mensen weten alles mooi te laten
klinken,’ zeg ik vertwijfeld.
Een paar dagen later zitten we
weer samen aan de chai. Nu
niet in New Delhi, de stad die ‘s
zomers in een sauna verandert,
maar aan de voet van de Himala-
ya. Nog even en we beginnen aan
een vierdaagse trektocht door
de Himalaya. Na wat fatsoenlij-
ke nachten slaap was ik er nog
meer van overtuigd dat dit geen
goed idee was. Maar ja, het is nu
te laat. Al onze spullen zijn op de
paarden en deels op de gidsen
gehesen. Ik kan er maar beter het
beste van maken, ondanks dat
ik gisteren zo onverstandig was
fruit van een straatverkoper te
eten. Niet fijn, onrustige darmen
tijdens een vierdaagse tocht door
de bergen zonder sanitaire voor-
zieningen.
What doesn’t kill you…Na een half uur steil omhoog
klimmen op alles behalve ge-
baande paden ben ik al volledig
uitgeput. Wanhopig kijk ik naar
Nicole, die een stuk fitter is dan
ik, maar ook zij heeft het moei-
lijk. De gids brengt redding. ‘Here
we will go on the horse, you need
to save your strength.’ Ondanks
het feit dat ik eerlijk gezegd
doodsbang ben voor paarden,
vooral voor het zitten op een
paard, zie ik ook wel in dat ik
het lopend niet ga redden. Met
wat hulp klim ik op het paard en
maak de fout het ravijn in te kij-
ken. Hartslag verdubbeld, hand-
palmen raken bezweet, versnelde
ademhaling. Hoogtevrees, dat
had ik moeten zeggen tegen de
optimistische Sanjay. Ik bijt m’n
kiezen op elkaar en fluister tegen
mezelf: ‘What doesn’t kill you
makes you stronger, what doe-
sn’t kill you makes you stronger.’
Net als ik het bijna ga geloven
struikelt het paard van Nicole.
Het gaat net goed, maar ik had
mezelf wijsgemaakt dat deze
ervaren paarden niet zouden
struikelen, ook niet over de hon-
derden losse stenen die op het
pad liggen. Daar gaat mijn illusie.
Na een paar uur van pure angst -
vooral als het pad een stukje steil
naar beneden gaat, heeft mijn
hart het zwaar te verduren - is
het tijd voor een pauze. Voor het
eerst word ik wat optimistischer.
We zijn inmiddels zo hoog dat de
bomen hier ophouden. Voor ons
ligt een grasveldje en daarachter
een schitterend uitzicht op de
bergen. Links van het pad staat
warempel een teastall waar ze
chai verkopen. Die Indiërs en
hun chai, zelfs hoog in de bergen
kunnen ze niet zonder. ‘Mooi uit-
zicht heeft deze man vanuit z’n
werk’, zeg ik grinnikend tegen
Nicole terwijl we met onze chai
genieten van de bergen. Veel te
snel is het weer tijd om verder
te gaan. De rest van het stuk
moeten we weer lopen, er liggen
voor de paarden teveel stenen
op het pad om ons te dragen. Na
ons ontbijt vanmorgen hebben
we niet meer gegeten en Nicole
begint het daardoor zwaar te
krijgen. Ze heeft minder reserves
dan ik. Volgens onze gastheer,
Ash, zijn we bijna op de eerste
kampeerplaats. Nicole, die voor
het eerst in India is, gelooft hem.
Na een uur zwoegen we echter
nog steeds verder. Ik leg uit dat
mensen in India altijd zeggen
wat je wilt horen. Beleefdheids-
dingetje, niet tegen confrontatie
kunnen, ik weet niet wat het is.
Zal wel een erfenis van de En-
gelsen zijn. Ash blijft volhouden
dat we er echt bijna zijn. Nicole
wordt duizelig, ik krijg hoofd-
pijn. We weten niet of het iets
met hoogteziekte te maken heeft
of dat we gewoon nodig moeten
rusten en eten. Inmiddels lopen
we over een ‘pad’ met enorme
stenen, bijna rotsen. Het idee is
om een beetje van steen tot steen
te springen. Ik begin er weer een
beetje lol in te krijgen. Best gei-
nig dit. En leuk om te zien hoe de
paarden het doen. Na de stenen
blijken we er zowaar echt te zijn.
Wildkamperen op z’n bestNadat ons tentje is opgezet,
met uitzicht op de majestueu-
ze bergen, zie ik weer in hoe
bijzonder deze tocht is. Geen
camping waar je met je wc-rol-
letje overheen loopt, geen wc,
geen elektriciteit, geen andere
mensen, alleen wij en de natuur.
’s Avonds bij het kampvuur kijk
ik verwonderd omhoog naar de
sterren. Ik dacht echt dat ik nooit
meer een mooiere sterrenlucht
zou zien dan in de woestijn. Ik
had het mis. De volgende dag is
het plan een klein eindje verder
te lopen naar een nieuwe plek bij
een meer. Maar ook Nicole heeft
nu een gezonde dosis ongeloof
ontwikkelt voor het Indiase
optimisme. Ik voel me beroerd.
Waar ik gisteren nog een beetje
buikpijn had (ik was erger ge-
wend van India) was het nu een
stuk slechter. Lopen en zitten
gingen bijna niet. Alleen liggend
heb ik minder last. We besluiten
hier nog een nachtje te blijven.
reIzen
50 NOAHMAGAZINE 51NOAHMAGAZINE
52 NOAHMAGAZINE 53NOAHMAGAZINE
Ash en Nicole maken samen een
tocht naar de rivier, terwijl ik
een dagje lezend doorbreng. Aan
het eind van de dag legen mijn
darmen zich: knalgele diarree.
Not good, weet ik als verpleeg-
kundige. Het lijkt mij het beste
om aan de antibiotica te gaan.
Gelukkig ben ik overal op voor-
bereid en heb ik het bij me. Nu
de diarree eenmaal op gang is
gekomen begin ik me gelukkig al
wel beter te voelen. De volgende
dag besluiten we toch te probe-
ren naar het meer te trekken.
De tocht is adembenemend. We
klimmen eerst zelf een eind
omhoog, het valt niet mee want
de weg is erg steil. Gelukkig is
het maar kort. Eenmaal boven
gaan we verder per paard. Ik
probeer niet teveel naar beneden
te kijken maar kan me niet altijd
beheersen; mijn liefde voor wild
water en mijn hoogtevrees zijn
in strijd verwikkeld. Beneden
stroomt namelijk een prachti-
ge rivier door het dal. Wonder
boven wonder bereiken we in-
derdaad redelijk snel de nieuwe
plek. Via een boomstronk steken
we een wild razende rivier over.
Wat een heerlijk avontuur toch.
Al mijn twijfels over deze tocht
zijn als sneeuw voor de zon ver-
dwenen.
Rondje om het meerWe kamperen aan de rand van
een prachtig meer. Het water is
strakblauw en helder als glas.
IJzig koud ook, merken we wan-
neer we er een teen insteken.
Aan de overkant ligt sneeuw,
wat me verbaast omdat de om-
gevingstemperatuur aangenaam
is. Ik schat rond de 20 graden. Ik
vraag ernaar en Ash legt uit dat
de sneeuw als een lawine van
hogere gedeeltes komt en eigen-
lijk nooit smelt. Achter het meer
hebben we uitzicht op de K2, de
op één na hoogste top ter wereld.
Volgens Ash ligt niet ver van
waar we nu zijn het basiskamp
van K2 beklimmers. ‘Wie weet,
een andere keertje als mijn con-
ditie iets beter is’, grap ik tegen
Nicole. Na een heerlijke lunch
- wonderlijk hoe Indiase mensen
nog steeds tien keer beter kun-
nen koken hoog in de bergen en
haast zonder hulpmiddelen dan
de gemiddelde Nederlander in
een goed uitgeruste keuken - be-
sluit ik een rondje om het meer
te doen. Oké, het meer is best
groot maar moet te doen zijn,
besluit ik. Met gezwinde spoed
vertrek ik, de gidsen enigszins
verbaast achterlatend. Zo en-
thousiast hebben ze me nog niet
gezien. Mijn enthousiasme is te
verklaren door de waterval die ik
zag, aan de andere kant van het
meer, in de sneeuw. Mijn plan
was om alleen te gaan maar een
van de gidsen komt toch al snel
achter me aan. Later zal ik hem
dankbaar zijn. Er leek een pad te
lopen maar dat blijkt toch wat
tegen te vallen. Het is ook best
hoog. En de afgrond angstaan-
jagend steil. Onder me glijdt een
steen weg en ik glijd bijna mee.
De gids weet me nog net beet te
pakken maar daardoor glijdt hij
weg. En zo redden we elkaar. We
kijken beiden de steen na terwijl
ik een schietdankgebedje doe.
Na nog wat angstige momenten
sta ik dan toch in de sneeuw,
achter mij de waterval. Voor mij
het schitterende meer in de zon.
Dit was het waard. Via de andere
kant gaan we terug. Dat blijkt
makkelijker en een stuk minder
eng. We moeten wel een eindje
door een zeer woeste rivier. Het
water zo koud dat je hart even
stilstaat maar mij maak je met
weinig dingen blijer dan door
het wilde water waden. Met een
grijns van oor tot oor en best wel
nat kom ik weer aan bij de tent.
’s Avonds bij het vuur vertelt
Ash sterke verhalen over eer-
dere tochten en zingen we mee
met melancholische Bollywood
muziek.
De volgende dag is de dag van de
terugtocht. In een keer het hele
stuk terug, Nicole en ik zien er
wat tegenop. Niemand lijkt ook
haast te maken terwijl de lucht
steeds dreigender wordt. En ja
hoor, net als we op pad gaan,
begint de regen. Eerst zachtjes
maar al snel worden we natter
en natter. Even schuilen onder
een steen. Nee toch maar door.
De gidsen lijken zelf ook niet te
weten wat slim is. Als het te nat
is wordt het pad gevaarlijk glad.
Met angst denk ik terug aan het
begin van het pad, wat zo steil
was. Ik zie dat, modderig en naar
beneden, niet zo zitten. Gelukkig
wordt het toch snel weer droog.
We doen het meest per voet,
wat ik wel prima vind. Ik voel
me inmiddels een stuk beter
en ben nog steeds niet gewend
aan paardrijden. Bij hetzelfde
theestalletje als de heenreis drin-
ken we nog een kopje chai om
voor te bereiden op het lastigste
stukje van de reis. Elke keer als
ik struikel over de losse stenen
krijg ik meer bewondering voor
de paarden. Elke keer als ik bijna
de afgrond inglijdt krijg ik meer
bewondering voor mezelf. Elke
keer als de gids mij redt van een
wisse dood doorstroomt mijn
hart zich met meer dankbaar-
heid. Nog nooit zo blij geweest
weer gelijke grond te betreden.
De vraag is nu: Volgende keer
wel of niet een trip boeken met
een jetlag?
Barre terugweg
reIzen reIzen
52 NOAHMAGAZINE 53NOAHMAGAZINE
54 NOAHMAGAZINE 55NOAHMAGAZINE
Rauw voedsel. Het klinkt zo stoer. Rauw voedsel. Is ook gezond. Echt. Als je maar alles eet. Ook
vlees, vis, eieren. Rauw. Als je je beperkt tot groenten nootjes en fruit, ja, dan heb je een bord voor
je kop waar op staat: geef mij problemen. Ik ga rauw eten. Stiekem natuurlijk, anders word ik uit
huis geplaatst. Lijkt me zo lekker om in een restaurant te gaan zitten en dan te zeggen: ‘Doet u alles
maar rauw.’ In de Librije in Zwolle, drie sterren Michelin, gaan zitten. Lekker wijntje en dan zeg-
gen: ‘Oh ja, ik eet alles rauw’. Ik wil Jonnie Boer wel eens in paniek zien. Niet dat mietjes gedoe met
koken en au-bain-marie-opgewarmde-wijven-groentes. Rauw. Zo uit de grond, afspoelen, eten.
Ik heb nu al zin in de rest van het jaar. Het jaar van rauw. Rauwe groenten, rauwe paddenstoelen.
Ik ga rauwe brandnetels eten. Alles went. Heerlijk. Nooit meer naar de supermarkt. Als ik trek heb,
is het park een lopend buffet. En ik zal best een keertje ziek worden, maar dat is goed voor mijn
weerstand. Rauw. Ik voel de energie al in me opborrelen. Rauw.
Dat je door de stad wandelt en kastanjes van de grond raapt en ze ter plekke opeet. Goed voor je ka-
ken, goed voor je maag. Ja stadsmensen, kijk maar naar me. Ik eet alles rauw. Oh, wat een heerlijk
gevoel. De tijdwinst. Gigantisch. Nooit meer kruiden kopen, recepten lezen, verkeerde kooktijden,
te veel zout, te veel pepertjes erin, gezeik van iedereen: ‘het is wel lekker, maar het is ook een bé-
tje........’
Rauw is het nieuwe koken. Rauw is een levensstijl. Rauw is één setje kleren voor de zomer en de
winter. Rauw is lopen naar je werk. En eten doe je onderweg, bloemen, schors, en aarde. Rauw is
voor zonsopgang opstaan, tien kilometer hardlopen en dan zonder douchen de dag in. Rauw is
naar de radio luisteren samen met je buren een heg opeten. De tuin leeg grazen omdat iemand
jarig is. Rauw is een duif die langs de weg is platgereden meenemen naar je werk om te trakteren.
Rauw is de haringen levend met kop en al in je keel laten glijden terwijl je een ui met schil weg
kauwt. Rauw is de scheidrechter toejuichen omdat ‘ie een fout maakt. Rauw is met duizend man
een geul graven om een potvis te redden. Rauw is een gebroken been zetten zonder verdoving.
Rauw is weer terug naar ruiken en voelen zoals het ooit bedoeld is. Rauw is genieten van honden-
stront. De kleur, de vorm, de plek waar het ligt. Toeval. Weer kunnen genieten van toevallig in een
drol trappen. Met blote voeten. Want rauw is geen schoenen. Rauw is geen wanten. Rauw is geen
Goretex. Rauw is naar buiten gaan omdat het regent. En dan zeep je je in en douche je gewoon op
straat. Met de hele straat. Turken, joden, kaaskoppen, dikke vrouwen van boven de zestig, inva-
liden. Het regent en dan gaat iedereen de straat op en zepen we elkaar in. Eindelijk worden die
ruggen ook eens goed schoon. Dat is rauw!
Rauw is mooi. Rauw is misselijk worden van een oliebollen kraam. Van het woord oliebollenkraam.
Rauw is over de rails naar huis lopen als de NS het weer eens laat afweten. Rauw is bij het stemmen
met bloed je keuze omcirkelen. Rauw is eerlijk. Rauw is oude mensen voorlaten. Rauw is respect
voor de politie ook al krijg je een bon omdat je om drie uur ‘s nachts op een volkomen verlaten
stoep fietst. Rauw is een kalkoen vullen met gehakt en citroenen en peterselie en dan zes uur in de
oven op 0 graden om ‘m vervolgens rauw op te eten.
Rauw is lef. Rauw is sexy. Rauw is 2013.
rauw“O dear Himalaya... why are you so amazing, can I kiss your peak or can
I just let your silence speak... O dear Himalaya...”
santos kalwar
“Spijkers met koppen”
maatschappIj
Door: cabaretier hANS SIBBeL
advertentieadvertentie 57
56 Noah JANUARI 2013 57NoahJANUARI 2013
59NOAHMAGAZINE
QUOTE/AFB
58 Noah JANUARI 2013
Maandenlang bivakkeerden ze in een geïmproviseerd tentenkamp in Amsterdam Osdorp. Ruim honderd uitgeprocedeerde asielzoekers. Som-migen zijn hier al jaren en spreken vloeiend onze taal. Het tentenkamp was hun protest tegen het uitzetbeleid. Toen begin december de politie op een ochtend een einde maakte aan dit protest werden de vluchtelin-gen meegenomen. Het leek erop dat ze allemaal als criminelen zouden worden opgesloten in een detentiecentrum, waar veel van hen al eens hadden gezeten en waar de omstandigheden bar zijn. Uit rapporten van onder andere Amnesty International, Europese Hof van de Rechten van de Mens en de Nationale Ombudsman blijkt dat er mensenrechten gene-geerd worden. Onze vreemdelingen hadden zich er al bij neergelegd.
Vechtend tegen de papieren werkelijkheidAnnerike Hekman maakt zich hard voor illegalen in Nederland
Tekst: JONAThAN VINK
Beeld: MartIJN vaN Der LINDeN
60 NOAHMAGAZINE 61NOAHMAGAZINE
‘De vluchtkerk’ dat ze daar nu zitten,
komt eigenlijk doordat ik wat ging
rondbellen,’ zegt ze, met een grijns op
haar gezicht. Filmmaakster Annerike
Hekman (1987) was veel bij het kamp
betrokken. Als afstudeerproject voor
haar opleiding camerajournalistiek
maakte ze de film ‘BLIND’ over het
vreemdelingenbeleid in ons land. Zo
raakte ze betrokken bij de vluchtelin-
gen in Osdorp. Ze was erbij toen het
kamp ontruimd werd en ging ‘s mid-
dags weer gewoon aan het werk. ‘Ik
zat vrijdagavond na mijn werk in een
café hier in Amsterdam toen ik hoorde
dat iedereen weer op straat was gezet.
Nu zat er een heel goede lobbyist naast
me die ik al kende. Hij had nog nooit
van het probleem gehoord, maar wilde
heel graag helpen. Samen hebben we
de hele avond gebeld en tot midden in
de nacht met mensen rondgereden in
busjes om te zorgen dat uiteindelijk
alle vluchtelingen onderdak hadden.
De eerste nacht was dat in de Von-
delbunker en de tweede nacht kon
iedereen al terecht in de leegstaande
Sint-Jozefkerk in Amsterdam-West.
Alle papieren lagen al klaar om deze
kerk te kraken, dus dat deden we toen.
Diezelfde avond kwam de eigenaar
van het gebouw langs. De verhalen van
de vluchtelingen raakten hem zo dat
hij direct beloofde dat we ten minste
drie maanden lang onderdak kunnen
bieden in de tot ‘Vluchtkerk’ omge-
doopte Sint-Jozef.’
‘Het hele ‘BLIND’-project ging ook zo
‘meant-to-be’ voor mijn gevoel. Ik had
gewoon het idee om met wat mensen
geblinddoekt over het Damrak te lo-
pen. Op die blinddoeken zouden we
dan paspoortnummers schrijven, en
dat zou mij mooie beelden opleveren.
Het idee erachter was dat vluchtelin-
gen tot nummer gereduceerd worden
en daarbij hun identiteit verliezen.
Toen anderen van dit plan hoorden
werd het ineens heel groot. Ik zat al in
een soort denktank met journalisten,
radiomakers en creatievelingen om te
brainstormen over dit thema en hoe
we dit op de politieke agenda kunnen
krijgen. Zij vonden het een heel goed
idee, en er moest alles aan gedaan
worden om zoveel mogelijk publiciteit
te trekken voor deze ‘blinde tocht’.
Uiteindelijk haalde het de landelijke
pers en zelfs de voorpagina van de
NRC-Next. Door de campagnetijd kon-
den er helaas geen politici meelopen,
maar door de tocht mag ik binnenkort
al voor de tweede keer mee vergaderen
in de Tweede-Kamer. Het wordt goed
opgepikt in Den Haag.’
‘Persoonlijke ervaringen met mensen
zonder papieren maakte dat ik me
in hun situatie ben gaan verdiepen.
Het raakte me. Niet alleen emotio-
neel, maar ook filosofisch. Het is een
onwijs interessant concept dat iemand
bestaat, maar door geen papieren te
hebben wordt hij uitgesloten uit ons
systeem en daardoor ingesloten in
ons systeem. Letterlijk in detentie, en
anders op straat door niet te werken
en zo geen toekomst op te bouwen. Het
is een heel hopeloos bestaan. Je kunt
niet reizen, dus je kunt ook niet weg.
En zo gaat het leven aan je voorbij.
Ondanks dat is er altijd hoop onder de
vluchtelingen. Alleen al het feit dat ze
hier zijn. Na kilometers reizen en alles
en iedereen achtergelaten te hebben
zijn ze eindelijk hier. Als mens. Dat
laten ze zich niet afnemen, en daar
sta ik ook achter. Ik begrijp zelf heel
goed dat niet iedereen hier kan zijn,
en dat het beleid streng is. Toch gaat
er iets helemaal fout wanneer er een
werkelijkheid op papier is die in het
echt niet klopt. Het heeft zulke grote
consequenties voor de reële werkelijk-
heid in mensenlevens. Zo gebeurt het
ontzettend vaak dat op papier iemand
het land heeft verlaten, omdat dat
moest binnen een bepaalde tijd, maar
in werkelijkheid nog hier in Nederland
is. Het zijn veel jonge mensen van mijn
leeftijd, die hier dan compleet ont-
heemd rondzwerven.’
‘Mijn ouders hadden heel lang ie-
mand in huis die geen papieren had.
Jonathan heette hij, uit Sierra Leone
gevlucht voor het van de burger
‘Het raakte me. Niet alleen emotioneel, maar ook filosofisch.’
vluchtkerk politiek
zwervenvan huis uit
mensen mensen
Foto: JONAThAN VINK
62 NOAHMAGAZINE 63NOAHMAGAZINE
3 COOLE PLEKKEN - JONATHAN - REIZEN
Vergeet Londen, Berlijn en Parijs! Ontdek ons prachtig
Neder l andGeef maar toe; het eerste waar je aan denkt bij een ‘lekker weekendje er tussenuit’ is vast en zeker een trip naar een Europese hoofdstad. Zonder meer terecht, want we zijn er immers aan gewend geraakt. Even uit de dagelijkse beslommeringen ontsnappen door een vliegtuig te pakken en onszelf te overladen met prikkels, in-drukken en emotie. Om dan op maandagmorgen weer uitgeput achter ons bureau te kruipen. Nee, van zo’n trip rust je zeker niet uit. Het zal je daarentegen verbazen wat er allemaal aan moois in ons eigen land te ontdekken is. Trek er dit voorjaar lekker een weekend op uit in onze natuur. Noah geeft je drie tips; you won’t regret it!
Een stukje buitenland in Nederland
DE POSBANKnationaal park
Wanneer je voor het eerst op de Posbank komt, waan je je meteen in het buitenland; zo heuvelachtig zie je Nederland maar zel-den. Het natuurgebied, dat ligt op 20 mi-nuten rijden van Arnhem richting de Duit-se grens, is door de heuvels een echte oase van rust. Hier hoor je geen gesuis van een snelweg verderop, enkel voorbij dravende herten verbreken de stilte.
oorlog. Hij was het eerste echte gezicht dat ik
bij de vluchtelingen had. Mijn moeder deed
altijd al veel met asielzoekers, en vaak kwa-
men ze bij ons over de vloer. Met kerst zat de
tafel dan helemaal vol. Jonathan was één van
die personen. Hij was uitgeprocedeerd, kwam
op straat terecht en werd vervolgens opgeslo-
ten in detentie. Omdat ze hem niet konden
uitzetten werd hij weer op straat gezet. Hij
belde toen om te vragen of hij niet bij ons kon
blijven slapen. Anderhalf jaar lang woonde
hij bij ons. Als een soort halfbroer voelde dat.
Het was gewoon gezellig als hij erbij was.’
‘Ik gun de vluchtelingen een leven met moge-
lijkheden. Dat als ze echt heel graag iets wil-
len bereiken hier in Nederland, ze dat kun-
nen bereiken. Er moeten mogelijkheden zijn
om van illegaliteit naar legaliteit te kunnen.
Het erkennen ven mensen als mens is daarbij
mijn belangrijkste drijfveer. Er worden nu
in ons land mensenrechten geschonden en
dat vind ik echt heel erg. Ik ben zelf opge-
voed met het idee dat alles mogelijk is als je
maar wilt en dat idee gun ik iedereen. Ook de
mensen in de Vluchtkerk die nu tussen wal
en schip belanden in ons systeem.’
droom
mensen
Tekst: JONAThAN VINK Beeld: MARK VAN DeN BeRG
Beeld: JaN scHILtHuIzeN
64 NOAHMAGAZINE 65NOAHMAGAZINENOAHMAGAZINE NOAHMAGAZINE
SChIeRMONNIKOOGWeg van alles en iedereen op
Eigenlijk is er geen excuus om niet naar dit eiland te gaan. Niet alleen de eindeloze stranden met de grootste luchten, ook het feit dat er geen auto’s toegelaten worden, maakt Schier-monnikoog een must-see. En met maar ruim negenhonderd inwoners bevind je je hier in het tegenoverge-stelde van Europa’s metropolen.
Woestijnlandschap in NederlandKOOTwIJKeRzAND
Inderdaad, woestijn in Ne-derland. Op de Veluwe ligt de grootste stuifzandvlakte van Europa. Met echte door-de-wind-gevormde zandduinen. Het Kootwijkerzand is het ideale gebied om zomaar urenlang rond te struinen.
advertentieadvertentie 67
66 Noah JANUARI 2013 67NoahJANUARI 2013
68 NOAHMAGAZINE 69NOAHMAGAZINE
Over schuldgevoel
De wereld is eigenlijk maar een cor-rupt zootje ongeregeld. Een complex web aan elkaar geweven van draden die druipen van kwaad. Een ver-ziekt lichaam. Niet bepaald de ideale openingszinnen voor een luchtige conversatie op een verjaardag, maar daarom niet minder waar. Natuurlijk
kan het geen kwaad om af en toe te relativeren en het leven te bekijken door de het-glas-is-half-vol-bril, maar vaak steken we maar wat graag onze Westerse kop in het zand van een verdorde aarde om te ontsnappen aan dat knagende schuldgevoel.
Even ter illustratie. Een lijst samengesteld door theoloog en schrijver Reinier Sonneveld, die in zijn boek Het Goe-de Leven de prangende vraag stelt hoe een persoon tegen een complex systeem als de wereld op kan boksen. Zet je schrap voor een zomaar wat feitjes die je een ongunstig onderbuikgevoel geven.
Alleen al Amerika geeft per dag twee miljard dollar uit aan militaire zaken. Er is per jaar slechts vier miljard dollar nodig om de helft van alle honger te doen verdwijnen. Daarmee gaat het niet om structurele hulp, maar je helpt dan wel concrete mensen met een concreet probleem.
Sinds 1982 krijgen wij tienmaal zo veel geld van ontwikkelingslanden als zij van ons. Dit komt omdat arme landen 0,6 procent van hun begroting aan hulp binnen, maar betalen het tienvoudige terug aan schuldaflossing. Op die manier gaat er jaarlijks zo’n 50 miljard dollar richting het Westen, een bedrag waarmee veel problemen opgelost zouden kunnen worden.
Omdat wij gebrek aan medisch personeel hebben, koopt het Westen de Afrikaanse elite op. Jaarlijks trekken er 20 duizend hoogopgeleide artsen vanuit afrika richting europa en de Verenigde Staten. Daardoor is er in Sierra Leone bijvoorbeeld nog maar één psychiater per 5,5 miljoen inwoners. Oeganda heeft per 100 duizend mensen nog geen zes dokters.
Elk jaar verdwijnt alleen al in de Amazone een gebied ter grootte van Zwitserland aan bos.
‘Allemaal leuk en aardig, hoor. Maar alsof ik daar
concreet iets aan kan doen? Alsof deze proble-
men niet allemaal veel te complex zijn voor mij
als individu? Alsof dit alles mijn schuld is?’ zijn
waarschijnlijk gedachten die na het lezen van
bovenstaande lijst door je heen schieten. En
ergens heb je gelijk. Je bent niet direct schuldig
aan armoede, milieuproblemen, het olietekort,
of smeltende ijskappen. Het is ook te makkelijk
om alle schuld te leggen bij de grote jongens zoals
corrupte regeringen, dictators of multinationals.
Eigenlijk is het niemand zijn persoonlijke schuld
dat de wereld er verre van rooskleurig uit ziet. Je
wilt alle ellende niet, kiest er niet actief en toch
heb je ermee te maken. Sonneveld schrijft in zijn
boek over een collectief kwaad dat is doorgedron-
gen tot alle vezels van onze maatschappij. Hij
doelt daarmee op de conditie van de aardbol in
zijn huidige staat. De aarde van kinderarbeid tot
milieuproblemen, de bio-industrie tot seksuele
uitbuiting en voedseltekorten.
‘Als ik iets doe, ben ik met duizenden draadjes
verbonden aan duizenden anderen, die weer met
duizenden draadjes zijn verbonden aan duizend
anderen. De wereld is een soort lichaam en dat
lichaam als geheel is ongezond. Ik kan niet een
enkele cel aanwijzen en verwijderen. Het zit veel
dieper,’ aldus Reinier.
Mensen zijn geneigd om kribbig te reageren wan-
neer ze geconfronteerd worden met de ellende
die de wereld rijk is en hun rol daarin. Ze voelen
zich persoonlijk aangevallen en komen met ex-
cuses op de proppen. Excuses die redelijk klinken
en waar in sommige gevallen zelfs een kern van
waarheid in zit. ‘Maar ik betaal toch al belasting?
Dat geld wordt ook besteed voor hulp!’, ‘Ik heb
helemaal geen geld over’, ‘Je ontkomt er niet aan
om vuile handen te maken’, ‘Er is geen begin-
nen aan!’ Maar die excuses zijn net zo makkelijk
omver te blazen als ze op te werpen zijn. Beland
je belastinggeld niet in een potje waar je zelf ook
gebruik van maakt? Heb je echt geen geld over of
heeft het gebrek aan rek in je budget te maken
met keuzes? Wellicht kan je verzekering wat
minder breed, je auto wat minder dik en je vakan-
tie wat minder ver? Is er iets mis met het streven
om je handen zo schoon mogelijk te houden?
Duizenden draadjes
Vuile handen
collectief kwaad en vissen kussen
zIngevIng zIngevIng
Tekst & Beeld: JANINe GuIJT
70 NOAHMAGAZINE 71NOAHMAGAZINE
Maar is er eigenlijk wel een be-
ginnen aan? Hebben we net niet
vastgesteld dat de wereldpro-
blematiek verbonden is aan een
systeem? Wat kan een indivu’tje
zoals jij en ik daartegen doen?
Extreem weinig. Bijna niets. ‘Ik
denk dat onze verhalen te groot
zijn. Elke generatie doet het
weer. Ik zie boeken met titels als
‘The End of Poverty’ of ‘Why We
Can Save The Planet,’ merkt Son-
neveld op in Het Goede Leven.
Volgens hem draait het er echter
vooral om, om je hoop klein en
traag te houden. ‘Ik ben geen
systeem en begin weinig tegen
systemen. Personen kunnen
vooral personen helpen. Maar
je kunt wel iets doen voor een
ander individu. Verbetert dat
de wereld? Nee. Verandert dat
die persoon? Een beetje.’ Son-
neveld illustreert zijn punt met
een gedichtje van Maarten van
Roozendaal.
Schuldgevoel is een signaal dat
jij blijkbaar het vermogen hebt
om verschil te maken en dat ook
beseft. Als jij iets fout kunt doen,
doe je er blijkbaar toe. Dit is
een opening om vervolgens ook
positieve invloed te gaan uitoe-
fenen. Vanuit daar kun je patro-
nen veranderen en gewoontes
doorbreken. Natuurlijk kost dat
moeite; als je een ruime snelweg
kent, is een smal bergpaadje
even wennen. Maar waar heb je
het mooiste uitzicht? Als je bij-
voorbeeld alleen biologisch eten
koopt, of seizoensproducten eet,
heb je misschien minder keus,
maar daarmee ben wel verlost
van de lichtelijk verlammende
keuzeparadox. Als je minder tv
kijkt, houd je meer tijd en ener-
gie ovaer voor van alles en nog
wat. Als je vaker fietst, wordt je
conditie beter en voel je je fitter.
Oftewel: door bewuster te leven
en stil te staan bij schuldgevoe-
lens en wat je er mee kunt doen,
gaat de kwaliteit van het leven er
niet per se op achteruit. Integen-
deel: het werkt bevrijdend.
The End of Poverty
Bergpaadje
Ik ken een sterk verhaal
‘t is op het strand
Er is een man
En er zijn ook heel veel vissen
Op het strand
De man bukt
Hij pakt één vis
Hij geeft de vis een kus
Hij gooit de vis in zee
De vis is blij
De man bukt weer
Pakt weer één vis
Hij geeft de vis aeen kus
Hij gooit de vis in zee
Weer blij
Dan komt daar een andere man
Die zegt:
Kijk nou toch eens om je heen, man
Kijk dan hoeveel vissen er nog zijn, man
Jij pakt steeds één vis
Je geeft die vis een kus
Je gooit die vis in zee
Dat helpt toch helemaal niets, man
De man bukt weer
Pakt weer één vis
Hij geeft die vis een kus
En zegt:
Leg jij dat maar eens uit aan deze vis
maarten van roozendaal
““
zIngevIng
72 NOAHMAGAZINE 73NOAHMAGAZINE
Wie schiet daar toch / getuigen van de laatste Europese oorlog – Mone Slingerland
Uitgever: Artemis & Co - €19,95
Boeken, die je doen stil staan van verwondering of motiveren het roer om te gooien. Boeken die je inspireren of je het liefst hard weg laten rennen omdat de situaties die beschreven worden zo onrechtvaardig zijn.
boeken
Mone Slingerland verslaat als journalist
jarenlang de Joegoslavië-oorlog. Terwijl
zij geregeld naar Nederland terug vliegt,
blijven haar vrienden achter in een land vol
oorlog en onrust. In dit boek beschrijft zij de
verhalen van de ‘gewone’ mensen uit heel
voormalig Joegoslavië. Ze ziet haar vrien-
den veranderen van jonge, vrolijke meiden
in grimmige soldaten en van betrokken
studenten in apathische burgers. In boei-
ende reportages laat ze zien hoe zij, die het
kleinste aandeel hebben in het uitbreken
van de conflicten, er vaak het zwaarst door
worden getroffen.Stil Amsterdam / survivalgids voor de stedeling – Thom Breukel Uitgever: Toth - €14,90
Het gebruik van de openbare ruimte in Amsterdam wordt gekenmerkt door drukte en lawaai. In al
die drukte vergeet je vaak hoe de stilte klinkt. In deze wandelgids wordt de buitenkant ingeruild voor
de binnenkant van de stad; de stilteplekken. Thom Breukel geeft informatie over het ontstaan van de
gebouwen, de functie en de bereikbaarheid. Tijdens zijn tochten door de stad beschrijft hij onder meer
godshuizen, stadsparken, begraafplaatsen en hofjes. De korte beschrijvingen zijn geïllustreerd met te-
keningen op klein formaat en sfeervolle foto’s. Deze gids is een inspiratiebron om steeds weer op pad te
gaan in de stilte van een drukke metropool.
De kleine prins Antoine De Saint-Exupery
Uitgever: Donker - €9,95
Ken je ‘De kleine prins’ al? Of Antoine De Saint-Exupery, de
schrijver van het sprookje? Grote kans van wel. Er zijn al mil-
joenen boeken in zo’n tachtig talen over de toonbank gegaan.
Antoine De Saint-Exupery was een Franse piloot in dienst
van het leger die tijdens een verkenningsvlucht boven bezet
gebied is neergeschoten. Ongeveer een jaar voor zijn dood
schreef hij een verhaal over een piloot die na een noodlanding
in de Sahara een kleine prins ontmoet. Wijs en relativerend
zijn de mooie verhalen die de prins vertelt over de planeet
waar hij woont en de andere planeten die hij bezoekt. Heel
subtiel worden onder andere gezagsverhoudingen, menselij-
ke relaties en solidariteit, vriendschap en eenzaamheid in een
wat laconieke stijl aan de kaak gesteld, versterkt door illustra-
ties van de schrijver zelf.
mind boekenfoodart art
Tekst: JACqueLINe MuLCKhuIJSe
74 NOAHMAGAZINE 75NOAHMAGAZINE
De volgende keer in Noah
ZwedenKampeertøchtje
ARMOEDE
Bonjour Beethoven
Sexuele intimidatie
Egypte nr. 1
Top 40
Om je tanden in te zetten..
Gehandboeid naar de gynaecoloog
Echte klassiekers
Welkom in het detentiecentrum
Zelfs onze ratten hebben beter te eten
Dossier
76 NOAHMAGAZINE 77NOAHMAGAZINE
De beste gaDgets
Ze worden in Frankrijk gemaakt en alle Fransen hebben er één. Een Opinel zakmes. Mateloos populair door zijn eenvoudige en duurzame design. Of je nu een appeltje moet schillen, een brood moet snijden of een hert moet villen, dit zakmes komt áltijd van pas! In alle soorten, maten en kleuren verkrijgbaar.
Waar: BeverPrijs: €13
Deze wenskaarten met leuke opdruk zijn gemaakt van schapen keutels. Door een speciaal
proces van wassen worden de vezels uit deschapenkeutels gehaald en geperst tot deze
wenskaarten. Wees overigens niet bang, de kaarten zijn vrij van geur, maar de meegeleverde envelop
moet natuurlijk wel dicht gelikt worden!
Waar: www.eko-logisch.nlPrijs: €3
Een stadsplattegrond die niet kan scheuren, wél tegen water kan én die je gewoon kan wegproppen in je broekzak als je hem even niet meer nodig hebt. Klinkt als een droom, nietwaar? De crumpled city Map maakt van deze droom de realiteit. Vind jouw weg in de stromende regen in London, wikkel een baguette in jouw kaart voor een wandeling door Parijs, of gebruik jouw city Map als picknickkleedje in New York’s central Park.
Waar: http://www.cadeau.nl/Prijs: €12
voor thuis & onDerweg
Boomknuffel je graag, maar beschik je niet over een aantrekkelijke eik in je achtertuin? Neem dan dit kussen! De boom die op het kussen is gedrukt is een gigantische oorspronkelijk Australische evergreen-boom. het kussen is 40 bij 40 centimeter en helemaal gemaakt van biologisch katoen.
Waar: www.etsy.comPrijs: €40
In canada is het een fenomeen; de contigo koffiemokken. ze zijn ontzettend stevig, houden je koffie urenlang warm en zijn
bovendien allemaal voorzien van het autoseal-systeem. Wanneer je een slok neemt
druk je op de knop, vervolgens sluit de mok automatisch. Nooit meer morsen in de trein, of
op je toetsenbord!
Waar: beverPrijs:€30
Lekker badderen is een van de meest ontspan-nende bezigheden. Heerlijk al je gedachten laten dobberen en wegstromen. Deze geweldige badstop gaat je daarbij helpen want je ziet in dit bootje de wereld(kaart) aan je voorbij drijven. Een grappig cadeau voor alle dobberaars en reizigers!
Waar: http://www.feelgoodies.nl/Prijs: €12
art art
Tekst: JONAThAN VINK
79NOAHMAGAZINE
QUOTE/AFB
78 Noah JANUARI 2013
hoofdredacteur: Elise Meester
eindredactie: Arjanne Aleman, Janine Guijt
artdirection en vormgeving: Nando Kasteleijn, Jonathan Vink
redacteuren: Arjanne Aleman, Janine Guijt, Nando Kasteleijn, Elise Meester, Jacqueline Mulckhuijse, Femmeke Riezebosch, Jonathan Vink
columnisten: Laurie de Haan, Jacco Leguijt, Hans Siebel
beeld: Arjanne Aleman, Janine Guijt, Nando Kasteleijn, Elise Meester, Jacqueline Mulckhuijse, Femmeke Riezebosch, Jonathan Vink
Speciale dank voor Suzanne van der Knijff die onze coverfoto fotografeerde. Kijk voor meer van haar prachtige werk op: suegraphy.com
Redactie adres Noah Magazine:Oude Kerkweg 100, 6717 JS Ede
redactie@noahopinternet.nlnoahopinternet.nl
facebook.com/noahopinternettwitter.com/noahopinternet
Colofon
Beeld: SuzANNe VAN DeR KNIJff
advertentie
80 Noah JANUARI 2013