Noah Magazine

wat doe je er tegenScHULD

mee?

Rauw

groentjehimalaya

fotoreportage india

nieuwe monastiekkloosterleven 2.0

in de

Een week lang

1st issue!

moeder

Theresa modus

THEMA:

mensen - zingeving - reizen - kunst - maatschappij .

voedsel

noahopinternet.nl

3NOAHMAGAZINE

advertentie

2 Noah JANUARI 2013

Op een dag kwamen er zeven schrijvers bij elkaar. Dachten na. Over blaadjes maken. De vrouwe-

lijke vijf waren het al snel eens. Er is een nood in deze wereld. En die nood bestaat uit het gebrek

aan een waanzinnig vrouwenblad.

We wilden een no-nonsense vrouwenblad. Geen jankerige ‘mijn-man-gaat-vreemd’-verhalen. We

hoeven niet te weten welke spannende standjes we allemaal uit kunnen proberen, maar worden

ook moe van de alles-is-lief-en-schattig bladen. Diepgang, dat wilden we. Verrijking, geen goed-

koop vermaak.

En zo werd dit magazine geboren. Uit de monden van haar makers vloeiden woorden als ‘avon-

tuur’, ‘zingeving’, ‘kunst’ en ‘mensen’. Een blad boordevol léven. Met verhalen die soms moeilijk

verteerbaar zijn, maar altijd te eten.

Waarom deze naam? Eerst was Noah gewoon ons ijkpersoontje. Een verzonnen lezeres voor wie

we het blad schreven. Maar het duurde niet lang voordat Noah begon te leven.

Ze werd al snel de grote vriendin van de redactie, en iedereen dacht haar het beste te kennen. De

mannen kickten op een date met Noah. De vrouwen wilden worden zoals zij. Noah, de vrouw die

‘thermo-onderbroek’ op haar boodschappenlijstje zou zetten. Die het liefst rondslentert in vreemde

landen met een camera om haar hals. De vrouw die afstudeerde op psychologie en communicatie,

en een surfkamp leidt in de zomer.

Ik herinner me dat de felste discussie ging over de ex van Noah. Ik wist vrijwel zeker dat hij Indiaas

was. Immers, Noah had 6 maanden door India gereisd, en Indiërs zijn gewoon erg, erg mooi. Maar

de andere helft van de redactie (lees: de rest) gilde: ’Het was een rechtenstudent!’. Letterlijk, we

gilden. Onze liefde voor Noah ging ver. Zo ver, dat ons blad naar haar vernoemd is. Naar die crea-

tieve, zelfbewuste en avontuurlijke Noah.

Het maken van dit blad was één groot avontuur. Ik heb hennepmelk gedronken, zonder

stoned te worden. Niet te zuipen trouwens, raar nasmaakje. Lepels chiazaadjes naar binnen

gewerkt, ook niet aan te raden, nog nooit zoveel gepoept op één dag.

Heb straatkantverkoopster Ionella leren kennen en kan nu nooit meer zomaar langs haar

lopen. Parels van psychologen geïnterviewd. In bomen geklommen, en chocolade gegeten

met een heel talentvolle columnist. En dan heb ik het alleen nog maar over mijzelf.

Van Vikingen tot wereldverbeteraars, van India tot aan Nederland. Dit is Noah.

En wij zijn trotser dan trots. Sla het open en stap deze wereld van avontuur en

verwondering binnen. Hopelijk voel je je snel thuis. Welkom in Noah.

With love,

De ex van Noah

INHOUD INHOUD

4 NOAHMAGAZINE 5NOAHMAGAZINE

Dit staat er in

mensenvanuit het graf moeder theresa 7de auto van jet 18Het dagboek van een rauw eter 42Column: rauw - ‘spijkers met koppen’ 55vechten tegen de papieren werkelijkheid 59

maatschappijColumn: tweederangs zeurpedemie 13Straatkrant waarom ik nooit meer zomaar langs kan lopen 20wodan is back - de terugkeer van het heidendom in IJsland 26goddelijk huwelijksleed 29

zingevingfilosofie van de geest ‘de vrije wil’ 14nieuwe monastiek - nieuwe trends in wereldreligies 30over schuldgevoel - collectief kwaad en vissen kussen 68

artMindfood: films & docu’s 10mode: de kleding voor tussendoor 42Mindfood: boeken 72de beste gadgets voor onderweg & thuis 76

reizenOnervaren door de himalaya 48vergeet Londen, Berlijn en Parijs! Ontdek ons prachtige nederland 65

Hoofdredactioneel commentaar 3

colofon 79

267

68

42

30

7NOAHMAGAZINE

QUOTE/AFB

6 Noah JANUARI 2013

kunst

In de rubriek ‘Vanuit het graf’ spreken we af met bekende mensen die overleden zijn en praten we over het smelten van de ijskap, levenswijsheid, vroeger en nu en andere zaken die er toe doen.

We hebben afgesproken bij een Turks koffiehuis in Utrecht. Ik ben iets eerder

en staar dromerig naar de voorbijgangers. Hoe zal Moeder Theresa er in het echt

uit zien? En hoe zal het zijn om met haar te praten? Er wordt een hand op mijn

schouder gelegd en ik schrik op. Daar staat ze voor mij, in hoogsteigen persoon.

Ze is nog kleiner dan ik dacht. Aan haar voeten heeft ze versleten schoenen.

Haar rechter grote teen piept zelfs naar buiten. Ze volgt mijn blik en zegt: ‘Goe-

de schoenen geef ik liever weg aan mensen die het nodig hebben.’

‘Waarom heeft u eigenlijk uw naam veranderd? Dat is toch meer iets voor ar-

tiesten?’ Moeder Theresa lacht. ‘Ja, tegenwoordig is dat inderdaad zo. Maar als je

het klooster ingaat is het de bedoeling dat je je wereldse gedrag aflegt, dus ook

je naam. Ik koos voor Theresa omdat Therèse de Lisieux patroonheilige is van de

missionarissen.’

Het gesprek komt op wereldvrede. Typisch een issue dat onoplosbaar lijkt. Kan

er wereldvrede komen? ‘Go home and love your family’ is het vastberaden ant-

woord van de non.

‘Dream until your dreams come true’ klinkt er door de speakers. ‘Dromen is

voor jonge mensen’ zegt Moeder Theresa. ‘Maar ook u bent ooit jong geweest,

heeft u uw dromen waargemaakt?’ Klinkt mijn vraag. ‘Mijn droom was om een

goed leven te leiden en andere mensen te helpen. Of het gelukt is? Ik weet het

niet. Iedereen is van mening van wel, maar er zijn ook zoveel mensen die ik niet

heb kunnen helpen. Dat doet soms pijn. Aan de andere kant is elk leven waar ik

iets in heb betekend, er één. Als je geen honderd mensen kunt helpen, help er

dan één.’

VaNuit Moeder theresahet graf

mensen

◊ 26 augustus 1910 @ Skopje, Macedonië (toen nog het Ottomaanse Rijk)† 5 september 1997 @ Calcutta, India

In 1928 ging moeder Theresa, toen nog Agnes Gonxha Bojaxhiu, werken bij de ‘Orde van de zusters van Loreto’ in Letnice (in het huidige Kosovo). Door deze orde werd zij naar Calcutta in India gestuurd om lerares te worden. In 1949 stichtte zij daar een eigen orde: de zusters van de naastenliefde. Deze orde is nog steeds actief. In 1979 won Moeder Theresa de Nobelprijs voor de Vrede. Op 19 oktober 2003 werd zij zalig verklaard door Paus Johannes Paulus II.

Bio moeder Theresa

kunstmensen

Tekst: JACqueLINe MuLCKhuIJSe

advertentieadvertentie 9

8 Noah JANUARI 2013 9NoahJANUARI 2013

kunstkunst


kunstkunst

docu’s Het worden wel eens de pareltjes van de film ge-noemd. Prachtige documentaires, waar non-fictie vol emotie een kijker zo’n anderhalf uur kan boeien. In de verhalen staan vaak mensen centraal die op een één of andere manier iets bijzonders met zich meedragen, waardoor het zowel interessant als ontroerend is om ze te volgen. Uit dit rijke genre selecteerden we enkele recente favorieten die absoluut de moeite waard zijn.

Je hart breekt bij het zien van de eerste beelden. Een jochie

dat duidelijk een beetje anders is dan de anderen wordt

constant gepest. Het is geen incident, maar een groter

probleem dat zich niet alleen afspeelt in Amerika, maar

wereldwijd voor problemen zorgt. In de docu wordt niet

alleen het probleem belicht, de filmmakers tonen ook wat

een gemeenschap samen kan doen om te voorkomen dat

kinderen worden gepest en buitengesloten. Daarmee ligt de

focus niet zozeer op het pesten, maar meer op het oplossen

daarvan.

Bully - ImDB 7,2 - 2011

Deze documentaire toont aan dat rijkdom niet altijd de

sleutel is naar geluk. In dit anderhalf uur durende spekta-

kel volgt een filmmaakster de familie Siegel, een steenrijke

familie die veel investeringen heeft gedaan in het zoge-

naamde time-share systeem. Zoals velen in Amerika wordt

ook de familie Siegel meegesleurd in dit financiële drama.

Al betekent dat voor hen net iets anders dan voor de gemid-

delde Amerikaan.

the queen of versailles- ImDB 6,9 - 2012

Terwijl het einde van filmjaar 2012 leek te draaien om enkel twee films, Skyfall en The Hobbit, boog Noah

zich over andere kwalitatief hoogstaande producties. In onderstaande films staan levens centraal die door en-

kele momenten of daden compleet op hun kop staan.

Mind filmsfood

Life of Pi is gebaseerd op het gelijknamige boek van Yan

Martel. Het vertelt het verhaal van de Indiase jongen Piscine

(Pi) die opgroeit in een dierentuin. Zijn vader besluit te

verhuizen naar Canada en neemt de dieren mee om die

te verkopen. Op reis komt het schip in moeilijkheden en

vergaat. De enige overlevenden zijn Pi en een aantal dieren

van de dierentuin. Na een paar dagen zijn het Pi en Bengaal-

se tijger Richard Parker die op elkaar zijn aangewezen. Het

grootste gedeelte van de film zie je Pi en de tijger die probe-

ren te overleven in een reddingssloep op open zee. Prachtige

realistische natuurbeelden maken de film indrukwekkend

en zeer de moeite waard.

Pure confrontatie: kindermisbruik. In 1998 verscheen de

dogma-film Festen, die op ingrijpende wijze weergaf welke

inslag misbruik kan hebben. De film werd geprezen en

wordt nog altijd gezien als zeer indrukwekkend. Regisseur

Thomas Vinterberg heeft nu een soort 'deel twee' uitge-

bracht: Jagten. De pas gescheiden vader Lucas is kleuter-

leider in een klein dorp in Denemarken. Op een dag wordt

hij beschuldigd van het seksueel misbruik van Klara, het

dochtertje van Lucas' beste vriend Theo. Hoewel het duide-

lijk is dat Lucas onschuldig is, wordt hij toch slachtoffer van

massahysterie en in het dorp wil niemand meer iets met

hem te maken hebben.

2012 ImDB 8,2 - Life of Pi

2012 ImDB 8,3 - jagten

kunst kunst

Tekst: NANDO KASTeLeIJN


13NOAHMAGAZINE

QUOTE/AFB

12 Noah JANUARI 2013

mensen

Misschien heb ik het mis als ik zeg dat het nu meer voorkomt dan een paar jaar geleden, maar het valt me op dat er steeds meer mensen zeu-ren. Niet zomaar zeuren, maar zeuren over mensen die zeuren. Deze mensen hebben de kunst van het zeuren verheven naar een heel ander level, het zijn de Epke’s onder de zeikerds, laten we maar zeggen.

Bijzonder vind ik, want in mijn opinie waren er altijd maar twee soorten mensen te onderscheiden: mensen die niet zeuren en mensen die het wel doen. En nu verandert dit wereldbeeld totaal, er is blijkbaar nog een derde vorm. Deze mensen zeuren niet, maar eigenlijk zouden ze dit wel heel graag willen. Hun geweten nekt ze. Een naar stemmetje dat zegt: We moeten positief zijn, want positiviteit leidt tot een betere uitkomst, iets met selffulfilling prophecy zegt dat ze hun mond dicht moeten hou-den. En daarom gaan deze piepeltjes mekkeren over mensen die zeu-ren, in de hoop dat dit gerechtvaardigd is, omdat het zou kunnen leiden tot minder klaagzang en meer gedachtes over regenbogen en my little pony’s en andere blije dingen. Toch vind ik dit een beetje jammer, want zo kunnen we eeuwig doorgaan zonder ook maar stil te staan bij alles wat fijn is en goed gaat in deze wereld. Ja, laten we asjeblieft kappen met mensen afkraken die iets afkraken, het gaat nergens meer over. Doe mij maar gewoon kilo’s van dat eerste soort mensen, die niet zo zaniken. Ik vraag me trouwens af bij welke categorie ik zelf hoor. Mis-schien het vierde soort, dat zeurt over mensen die zeuren over mensen die zeuren…oeps.

tweederangs zeurepidemie‘Klote zeg, dat ze de belasting nu alweer omhoog hebben gedaan.’ ‘Nou ja, het zal wel moeten. Je moet niet zeuren, iedereen moet zijn steentje bijdragen in deze moei-lijke economische tijden.’

maatschappIj

Tekst: LAuRIe De hAAN


Determinisme: Determinisme is een filosofisch concept dat stelt dat elke gebeurtenis of stand van zaken veroorzaakt is door eerdere ge-beurtenissen volgens de causale wetten die de wereld regelen en be-heersen. Bij een radicale interpretatie (het harde determinisme) sluit dit in feite de menselijke vrije wil uit, omdat daarvoor in een rationeel universum geen plaats is.

Non-determinisme: Een non-determinist stelt dat er geen determinatie is bij de mens met betrekking tot zichzelf of zijn loop op de wereld. Er is dus niet bij voorbaat iets vastgelegd over de keuzes die hij maakt of gaat maken.

Compatibilisme: Het compatibilisme is van mening dat determinisme te verenigen is met een vrije wil. Deze gedachte is al eeuwenoud. Veel theologen bijvoorbeeld proberen de leer van de predestinatie (God heeft ons lot voorbeschikt) te verbinden met de vrije wil. Moderne com-patibilisten stellen dat we weliswaar zijn bepaald door biologie of soci-ale omstandigheden, maar dat vrijheid betekent dat we steeds beter in staat zijn om in te zien wat goed voor ons is of waar onze beperkingen liggen.

Incompatibilisme: Het incompatibilisme staat achter het determinisme en is van mening dat dit niet te verenigen is met een vrije wil.

FilosoFie van de Geest

Hoe vrij ben je in je doen en laten? Tegen-woordig zijn steeds meer wetenschappers ervan overtuigt dat ons gedrag bepaald wordt door genen of natuurwetten. Er blijft

weinig ruimte over voor de vrije wil. Dus hoe zinvol zijn jouw goede voornemens eigen-lijk? Noah dook de collegebanken in om haar filosofische kennis bij te spijkeren.

In het vrije wil debat komt ook de vraag naar boven die we

‘Ulitimate Responsibility’ kunnen noemen. Zijn we uitein-

delijk verantwoordelijk voor wat wij doen, wetend dat onze

handelingen eigenlijk grotendeels bepaald zijn door ons

karakter en eigenschappen die we niet zelf ter beschikking

hebben? We kunnen ze niet op elk moment aanpassen. Dus

we zijn nu niet verantwoordelijk voor ons karakter of onze

neigingen, wel wat we daarmee doen. Maar als je even terug

gaat, de manier waarop ik ergens mee omga is een onder-

deel van mijn karakter, dat is al voorbepaald. Als ik dat niet

zelf kan bepalen hoe kan ik dan in de diepste en sterkste zin

van het woord verantwoordelijk zijn voor wat ik doe? Want

dat vloeit voort uit wat ik ben. Er zijn filosofen die deze

discussie weer op de agenda willen zetten. Andere filosofen

zijn van mening dat het in het vrije wil debat meer gaat om

compatibilisme versus incompatibilisme. Specifieke aspec-

ten van contexten waarin mensen zich bevinden en onze

criteria wat dan als verantwoordelijk handelen telt of niet.

Een voorbeeld. Een toneelstuk geschreven door een Griekse

tragedieschrijver van 431 voor Christus. Medea, in de steek

gelaten door Jason, wil uit wraak hun kinderen doden.

Tegelijkertijd wil ze de kinderen sparen, aangezien ze van

ze houdt en ze hen en zichzelf niet nog meer onheil wil aan-

doen. Aan de andere kant wil ze zich niet door zulke senti-

mentele motieven laten afleiden. Complex verhaal waarin

de wil meerdere keren voorkomt, meerdere dimensies

heeft. Medea zit met een enorm innerlijk conflict. Het is niet

duidelijk of een van deze verlangens, intenties waarmee ze

worstelt iets is wat er niet in hoort, wat niet echt is. Medea

wil weten: ‘Wat moet ik doen?’ Ze staat voor een keuze. Het

is niet maar afwachten wat er gaat gebeuren alsof ze een

bijstander is. Ze staat er middenin en weet: alles hangt af

van wat ze kiest.

Er zijn verschillende smaken, kleuren, dimensies van de

wil. Je hebt een opvliegend verlangen of wens. Bijvoorbeeld:

ik wil chocola. Je hebt ook een wil die het karakter heeft

van een intentie of plan. Je hebt besloten om iets te doen.

Bijvoorbeeld: ik wil nu een rondje hardlopen. Je hebt een

plan gemaakt. Je hebt als het ware structuur gegeven aan

je verlangens. Er zijn filosofen die een interessante benade-

ring hebben van de wil. Ze zijn van mening dat het zinvol

is houding in te nemen ten opzichte van verlangens die je

hebt en ze niet alleen maar een positieve stempel te geven,

maar ook verder te gaan en te zeggen: ik ga een plan maken,

ik heb een intentie. Dat wil zeggen: ik stippel een lijn uit in

mijn gedachten, in mijn verwachtingen, in mijn houding

ten opzichte van toekomstige mogelijkheden, die ik ga vol-

gen. Daardoor geef je die wil ook meer body en structuur.

Dat doen we regelmatig. En ook bij alle zwaktes van goede

voornemens; ze hebben hierdoor wel iets van een toevoe-

ging. De wil heeft ook te maken met een proces van rede-

nering. Een wil kan ook een vorm van instemming met iets

zijn. Een wil die iets uitdrukt van inzichten of rationele pro-

cessen. Je wil is het verlangen dat daadwerkelijk je gedrag

stuurt. Of meer algemeen gesteld: Je wil is het vermogen om

bewuste controle over gedrag uit te oefenen.

Terug naar Medea. Medea heeft verschillende verlangens en

oordelen. Ze neemt zich verschillende dingen voor (vorming

van intenties): dit ga ik doen, nee –toch dit. Uiteindelijk

laat ze haar gedrag door een bepaald verlangen en oordeel

sturen. Ze beslist om bepaalde verlangens, emoties te laten

leiden. En op basis daarvan houden wij haar ook, hoe moei-

lijk de omstandigheden ook zijn, verantwoordelijk voor haar

handelen.

Verlangens, intenties en redenering

de begrippen

‘de vrije wil’

De wil van Medea

zIngevIngzIngevIng

Tekst: ARJANNe ALeMAN

In deze rubriek geeft een hoogleraar een college over een interessant onderwerp.

Deze maand Dr. Joel Anderson, docent filosofie aan de Universiteit van Utrecht over de vrije wil.

Beeld: LeVeNSBeSChOuweLIJK.BLOGSPOT.NL


Er wordt al eeuwenlang gediscussieerd

over de vrije wil en het laatste woord

is voorlopig niet gezegd. Wil je er meer

over lezen? Hier een paar boeken:

Hoezo vrije wil? Door Maureen Sie.

(Hoofdstuk 12 is geschreven door Joel

Anderson. Vrijheid door betrokken-

heid: Strawson en Habermas tegen

vrije-wil-sceptisme.) Is de evolutie-

leer strijdig met vrije wil? Wat is er

zo idioot aan de gedachte dat wij ons

brein zijn? Stel dergelijke vragen aan

een filosoof en het antwoord is een

wedervraag: Wat bedoel je precies met

de vrije wil? Dit boek legt uit waar-

om die wedervraag wordt gesteld.

Zo’n uitleg is hoognodig want er gaat

nauwelijks een dag voorbij zonder dat

wetenschappers claimen te hebben

aangetoond dat de vrij wil niet bestaat,

omdat ons brein voor ons beslist of

aanwijsbare oorzaken in onze omge-

ving ons doen en laten bepalen. Hoog

tijd voor een grondig genuanceerd

boek waarin verschillende opvattin-

gen over de vrije wil worden uitgelegd

in hun samenhang met hedendaagse

wetenschappelijke discussies en de

maatschappelijke praktijk.

Wij zijn ons brein van Dick Swaab leert

je alles wat je ooit wilde weten over je

hersenen. Het verhaal van je leven is

het verhaal van je brein. Dat begint

in de baarmoeder, waar de hersenen

gevormd worden op een manier waar

je je leven lang niet meer vanaf komt.

Dick Swaab volgt in Wij zijn ons brein

de mens vanaf de conceptie tot en met

de dood. Hoe zit dat nou precies met

de hersenen van pubers, wat gebeurt

er als je verliefd bent en valt homosek-

sualiteit te verklaren en wat gebeurt

er wanneer alzheimer toeslaat? De zin

en onzin van therapie, antidepressiva

en alternatieve geneeswijzen, agressie,

moreel gedrag en geloof, meditatie:

alles wordt beschreven in Wij zijn ons brein. Ook schrijft Swaab over wat er

mis kan gaan: hersenbeschadiging,

ziektes, psychische problemen en bij-

na-doodervaringen.

Wij zijn toch geen brein? Door Alva

Noë. Onze cultuur is geobsedeerd door

de hersenen. Veel wetenschappers

gaan ervan uit dat het bewustzijn

zelf, de Heilige Graal van de weten-

schap, spoedig kan worden verklaard

in termen van het functioneren van

het zenuwstelsel. Maar na tientallen

jaren onderzoek bleek alleen al die ene

vraag hoe de hersenen bewuste wezens

van ons maken - hoe ze gewaarwor-

dingen, gevoelens en subjectiviteit

doen ontstaan - nog allerminst te zijn

beantwoord: we weten het gewoon

niet. In dit boek laat Noë zien dat het

bewustzijn zich niet zozeer binnen in

ons afspeelt, maar dat het eerder iets

is wat we doen. Neuro-wetenschappers

als Dick Swaab houden het onderzoek

gevangen binnen een te beperkt ge-

bied, aldus Noë: ‘Wij zijn toch niet ons

brein? Het fenomeen van het bewust-

zijn is, net als het leven zelf, een op de

wereld betrokken dynamisch proces.

We bestaan buiten ons hoofd.’

Voor verdere verdieping

zIngevIng


De auto van JetWij houden van auto’s. Omdat ze mooi zijn. Omdat ze ons naar een picknick en het strand brachten. Omdat we naast ons lief zaten, voor uren. Omdat we er in konden denken. Huilen. Vals zingen. Grappen maken.

‘Nee. Ik vind dat de auto een vrouw-

tje is, terwijl Jurian vindt dat hij een

mannetje is, dus we komen er niet uit.

De oldtimer van vrienden heet Tomas.

Tijdens een avondje samen bier drinken

is besloten dat de naam van de onze ook

moet beginnen met een T. Maar daar

kunnen we al helemaal niets leuks mee

verzinnen.’

‘Ik heb de klepjes van de motor wel eens

afgesteld. Dat moet je bij Kevers vaak

doen en dus kunnen. Maar verder heb

ik vooral de rol van assistent-monteur.

Mijn schoonvader heeft het sleutelen

aan Jurian geleerd, en ik help hem bij-

voorbeeld met onderdelen schoonma-

ken. Maar deze zomer gaat hij het mij

leren! Het is niet moeilijk. Er zijn retro

boekjes voor, die je in de jaren zestig

gewoon bij je auto kreeg. Daar staat pre-

cies in hoe je je Kever kunt onderhou-

den en repareren.’

‘Stel je voor, je bent met je kever op

vakantie in Corsica. Je zit onderuitge-

zakt in je stoel, knus, een groot stuur in

je handen, een krakerig muziekje klinkt

uit de luidsprekers. De kantelraampjes

staan open en er blaast een frisse wind

in je gezicht. Je rijdt over smalle wegge-

tjes tussen bergen door en langs witte

stranden op een prachtig eiland. In een

leuk dorpje stop je om lekker koffie te

drinken. Het ultieme vrijheidsgevoel.

De Kever kan niet snel, dus je kart op je

dooie gemak rond.

Je onthaast compleet. Helemaal leuk

als er dan iets mis gaat, dat ie het

opeens niet meer doet en je een garage

op moet zoeken. Met zo’n oud manne-

tje, die tussen al z’n troep precies het

onderdeel heeft liggen wat jij moet

hebben. Kan niet beter.’

‘Toen ik zwanger was reden we van-

uit Leeuwarden terug naar huis. In de

Kever betekent dat: drie uur lang rijden

met herrie aan je kop. In het donker, de

lampen zijn niet fel en zo’n ding schiet

maar niet op. Tot overmaat van ramp

realiseerde ik me dat er geen groente in

huis was voor zondag. Ik moest en zou

groente hebben want ik wilde het beste

eten voor mijn kindje. Door de hormo-

nen kon ik niet redelijk denken en ik

maakte er een gigantisch drama van.

Jurian wist niet wat hem overkwam.’

(Lacht) ‘Ik vind het stiekem heel leuk

als mensen naar mijn auto kijken.

Dan voel ik me stoer. Naar familie ga

ik altijd in de kever. Het is net zoiets

als leuke kleren aantrekken voor een

feestje. Sommige mensen krijgen een

voorjaarsgevoel bij de eerste keer naar

buiten zonder jas. Voor mij is het lente

als de Kever voor het eerst weer de

garage uit gaat.’

heeft je auto een naam?

sleutel je zelf?

wat is het meest romantische wat je met je kever hebt meegemaakt?

wat was je meest dramatische kever-moment?

mannen willen indruk maken met hun auto. doe jij dat ook?

Getrouwd met JurianJet Driesten

Heeft twee kinderen

is de eigenaar van een

Volkswagen Kever

en een trabant

‘Helemaal leuk als ie Het opeens niet meer doet en je een garage op moet zoeken. met zo'n oud mannetje, die tussen al z'n troep precies Het onderdeel Heeft liggen wat jij moet Hebben.’

mensenmensen

Tekst: feMMeKe RIezeBOSCh Beeld: JeT DRIeSTeN


Het begon allemaal toen ik op een dag besefte dat ik vaak doodleuk langs straatkrant-verkopers loop. Hier, in Nederland. Soms schenk ik nog een vluchtige glimlach. Meer niet. Een emotieloos, blond prinsesje, dat ben ik. Zo een die de droevige blik van de man bij de uitgang zó kan negeren. Op een dag raakte het me dat het me niet raakte.

Waarom ik nooit meer

De supermarkt, drie uur ‘s middags. Terwijl ik

een handjevol sinaasappels in mijn tas gooi,

kijk ik om me heen. In het felle supermarktlicht

schuifelen mensen als zombies door de rijen. Als

kuddedieren. Doelgericht, om iets te kopen. Een

lijstje afwerken, naar de kassa, blieb. Normaal

gesproken doe ik ook zo mijn boodschappen,

let vaak niet op de ander. Deze keer is anders.

Er borrelen vragen in me op. Knagende vragen.

Letten we nog wel op elkaar of zijn we doods

geworden voor de ander? Voor de drie stappen

buiten de schuifdeur? Waar iemand staat die

verregende stukjes papier verkoopt om zelf wat

te kunnen kopen. Wie staat daar eigenlijk?

Ik grijp de telefoon en bel Frank Dries voor een

stukje opheldering rondom de straatkrant*. Hij is

hoofdredacteur van het Utrechtse Straatnieuws

(SN) en werkt er al 16 jaar. Het doel van Straat-

nieuws? Mensen helpen zichzelf te helpen. Voor

één euro twintig koopt een verkoper de krant in,

voor twee euro verkoopt hij hem. Tachtig cent

winst. Niet erg veel. Frank: ‘Maar het gaat niet

alleen om het verkopen. Een verkoper bouwt

zelfvertrouwen en een sociaal netwerk op en hij

heeft een dagbesteding. Het zijn meestal mensen

die zijn weggevlucht uit hun eigen land.’

Maar hoe word je eigenlijk straatkrantverkoper?

Volgens Frank Dries kan niet iedereen zomaar

Straatnieuws verkopen. ‘Je moet je netjes gedra-

gen, Nederlands spreken, in Nederland verblij-

ven en thuisloos zijn. Thuisloos betekent niet

per se dakloos. Het betekent dat je geen vaste

verblijfplaats hebt.’ Frank: ‘Een tijdje geleden

hadden we een editie waarbij de cover nogal op-

viel. In koeienletters stond er op de cover ‘ZIET U

MIJ STAAN?’. Je kon het van zeven meter afstand

lezen. Dat werkte heel goed, lachend: ‘Ik kreeg

klachten van verkopers: ik word zo veel aange-

sproken!’

zomaar langs kan lopen

* De ene straatkrant is de andere niet. Alles wat er gezegd wordt in dit artikel heeft betrekking op Straatnieuws. De daklozen krant voor Utrecht, Amersfoort en Hilversum.

maatschappIj maatschappIj

Tekst: eLISe MeeSTeR

Beeld: RACheL SIAN


de ene moeder zegt: ‘geef die meneer maar een kwartje.’ de ander roept HysteriscH: ‘uit de weg voor die vieze enge zwerver!’

Vooroordelen

In de supermarkt hangt nog een poster van 3FM

Serious Request. Ik denk na. Bizar eigenlijk. Ik

sponsor een kindje in Afrika. Geef elke maand

braaf aan STOP Aids now! Maar armoede in

Nederland, wat weet ik daar eigenlijk van? Is

het te dichtbij? Confession of a journalist. Vroe-

ger keek ik nooit het nieuws. Nu eigenlijk ook

weinig. Ik was bang dat wanneer ik te veel van

al die ellende zie ik er ongevoelig voor werd. Oh,

weer duizend doden bij een kernramp in Koso-

vo. Dat wilde ik niet. Wanneer iets me raakt, wil

ik er wat mee doen. Niet kijken, kijken en niet

kopen. Niets doen. Ik wil me niet laten verhar-

den, afstompen. Hoe worden mensen nu nog

geraakt?

Van Beek: ‘Ik denk dat je mensen het meest

raakt wanneer iets dichtbij komt. Je vrienden,

familie, daar geef je het meest om. Je ként ze.

Ik las ooit in de krant een achtergrondverhaal

over iemand op straat. Daar werd ik door ge-

raakt. Nu geef ik altijd wat aan straatkrantver-

kopers.’

Mijn hoopje groente en fruit, en een plak

ontbijtkoek ligt op de afrekenband,de caissière

wenst me een fijne dag. Vanuit mijn ooghoek

zie ik haar staan. Bij de uitgang staat een

vrouw met een krantje. Ik weet dat ik naar haar

verhaal moet vragen. Dat ik het dichtbij moet

laten komen, als ik durf. Even blijf ik hangen

bij de deur. Verzamel al mijn moed bij elkaar en

dan.. stap ik op haar af. Lach. Druk de ontbijt-

koek in haar handen. Vraag: ‘hoe gaat het?’. De

vrouw begint te lachen. Haar ogen stralen, en

ze trekt me naar haar toe. Een warme knuffel

volgt. Dankbaarheid. Voor de ontbijtkoek. Twee

bruine ogen kijken me vriendelijk aan. En dan

vertelt ze haar verhaal. Het leven van Ionella.

Ik versta geen woord van wat ze zegt - mijn

Roemeens is niet meer wat het geweest is- maar

begrijp flarden. Gevlucht uit Roemenë vanwege

armoede. Hoopte hier werk te vinden. Een zus

die Maria heet (en ze mist haar, dat verraden de

tranen in haar ogen). Ze mist ook haar moeder

en haar broers. Ik hoor plaatsnamen. Ze gelooft

in Jesuí. Dan vouwt ze haar handen samen

en kijkt ze naar boven. Dat doet ze vaak. Even

bibbert ze- het is ook koud. Binnenkort moet

ze terug naar Roemenië, vertelt ze. Daar is het

warmer.

Wanneer ik later wegloop, klinkt haar blijde

stem nog in mijn hoofd. Ik stap op mijn fiets.

In mijn ene hand een zak boodschappen, in de

andere een straatkrant. In mijn hoofd het vage

besef dat ik nooit meer zomaar langs Ionella

kan lopen. Maar dat is niet erg. Nee, dat is niet

erg.

Een verhaal moet dichtbij komen

Ionella

Maar vaak loop ik wél gewoon langs verko-

pers. Waarom? Ik kijk naar een mollig bruin

jongetje dat jengelt om een pak chococrispies.

Worden wij van jongs af aan geleerd om eerst

aan onszelf te denken? Om vooral niet te dicht

bij ‘enge’ zwervers en bedelaars in de buurt te

komen? Kind en jeugdpsychiater Renè Zijlstra:

‘Van jongs af aan worden we gevormd om op

een bepaalde manier met ‘de man op straat’ om

te gaan. De hechtingsfactor is hierbij van groot

belang. Hoe ga je als kind om met wat vreemd

is? Dit is in de eerste plaats iets persoonlijks en

ligt aan je karakter. Het ene kind is meer out-

going dan de ander. Ontwikkelingspsychologen

doen bij jonge peuters wel eens de Strange

Situation Test. Eerst spelen moeder en peuter

wat met speelgoed in een kamer. Dan halen ze

de moeder weg. Hoe reageert de baby? En hoe

reageert de baby wanneer er later een vreem-

de binnen komt stappen? Sommige kinderen

beginnen vrolijk te spelen met de vreemdeling,

anderen barsten in huilen uit. Al vroeg zie je

een verschil in karakter. En ben je outgoing,

altruïstisch van karakter dan stap je eerder op

zwervers af.’

Misschien is het ook niet gek dat ik me dit soort

dingen afvraag. Ik ben van karakter vrij extra-

vert. Zo’n typetje dat het liefst rondloopt met

free- hugs-borden. Blijkbaar heb je dan eerder

de neiging zwervers om de hals te vliegen.

Maar opvoeding is ook een erg sterke sociale

factor, vertelt Zijlstra.’Op jongere leeftijd ben je

nog afhankelijk van je ouders. Kinderen hebben

haast geen moreel besef, ze kopiëren alles van

hun ouders. Pas wanneer ze puber worden,

vormen ze hun mening. Hoe was je familie?

Stond je gezin open voor vreemde dingen? De

ene moeder loopt met haar kind op straat en

zegt: ‘Geef die meneer maar een kwartje. De

andere moeder knijpt hysterisch het handje

van haar kind fijn, en roept: Uit de weg voor

die vieze enge zwerver!’ Je opvoeding is van

enorme impact op je karakter. Bovendien speelt

bij de man op straat vaak angst mee. Angst voor

het onbekende. Angst is een sterke erfelijke

factor. Angstige ouders? Grote kans dat je

angstige kinderen krijgt. Een andere invloed is

de maatschappij. Wat zie je in de media, op tv?

In wat voor buurt groei je op? Een sociale buurt

die open staat voor vreemden? Kijk maar eens

naar Zuid-Afrika, waar mensen enorme muren

om hun huis bouwen. Uit angst voor alles wat

vreemd is.’

Karakter, opvoeding en omgeving. Maar ook

angst. Als persoontje word je al jong gevormd.

Maar meer dingen spelen mee wanneer men-

sen stug doorlopen. Psychotherapeute Jann-

na van Beek vertelt: ‘Mensen hebben allerlei

vooroordelen. Ze zitten aan de drugs. Ze zijn te

lui om te werken. Waar gaat mijn geld heen?

Wat hebben die gasten nou aan 80 cent? Ook is

het gewoon makkelijk om te negeren. Je wil niet

bezig zijn met armoede als je net lekker aan

het shoppen bent met een vriendin.’ Volgens

Frank Dries speelt schaamte ook een rol. ‘Jij kan

je karretje volladen met eten, terwijl iemand

anders dat niet kan. Dat is confronterend.’

Wanneer moedertje angst een kind baart, is de

kans groot dat het vooroordeel heet. En er zijn

nogal wat vooroordelen. Frank Dries: ‘Sommige

mensen kunnen geen baan vinden. Simpelweg

omdat er geen werk is op de arbeidsmarkt of

omdat ze niet mogen werken. De krant is dan

een mooi alternatief. Het is wérk. Het is niet

alsof ze thuis zitten te niksen, wachtend op

een uitkering. Het is hard werken, vooral nu

in hartje winter. Ga jij daar maar eens staan.

Ze verdienen juist een schouderklopje!’ Op de

vraag of alle verkopers stijf van de drugs staan

zegt Frank: ‘Sommige misschien. Wij gaan er

niet over wat ze met hun geld doen. Maar je

kunt beter op legale manier drugs verdienen

dan op een illegale manier.’

OpvoedingmaatschappIj maatschappIj

QUOTE/AFB

25NoahJANUARI 201324 NOAHMAGAZINE

Epiloog Sinds ik Ionella voor het eerst echt aankeek zijn we vriendinnen geworden. Altijd wanneer

ik naar de supermarkt ging was ze daar. Zwaaide ze enthousiast wanneer ik nog op de fiets

zat en zodra ik afstapte liepen we naar elkaar toe, gaven elkaar een knuffel. Dan praatten

we wat. Tenminste, zij praatte. In het Roemeens. Vol emotie. Soms huilde ze, soms moest

ze heel hard lachen. Vaak begreep ik er helemaal niets van. Maar dat was niet erg. Het

klinkt cliché,maar een blik zegt meer dan duizend woorden. En ik ben ervan overtuigd dat

we vriendinnen zijn geworden. Vriendinnen zonder woorden, maar wel met veel gebaren,

Google translate, en knuffels. Op een dag stond ze er niet meer. Ik denk dat ze terug is naar

Roemenië. Maar ik zal haar niet vergeten. Dit verhaal draag ik daarom op aan haar. Lieve,

mooie Ionella, deze is voor jou.

Haar ogen stralen, ze trekt me naar Haar toe.

maatschappIj

Beeld: eLISe MeeSTeR


Vikingen

De meeste religies gaan al enkele duizen-den jaren mee. Opvallend aan het nieuwe heidendom is dat het gedachtegoed uit de oude doos is gevist en er dus sprake is van een heropleving. Zo ontstond het idee van de Ásatrúbeweging in 1972, in een kroeg in Reykjavik. De vier mannen die uiteindelijk de grondleggers zouden wor-

den, heten Sveinbjörn Beinteinsson, een boer en dichter, Jörmundur Ingi Hansen, een manusje van alles en belangrijk figuur binnen de IJslandse hippiebeweging, Dagur Þorleifsson, journalist en filosoof en Þorsteinn Guðjónsson, leider van een astrobiologie-organisatie.

Wie denkt dat de Westerse wereld heidense natuurgoden als Wodan en Donar ver achter zich heeft gelaten, heeft het mis. Integendeel; op be-paalde plaatsen is het Neopaganisme langzaam maar zeker in opkomst. Een voorbeeld hiervan is IJsland met de Ásatrúarfélagið (Ásatrúbewe-ging). De stroming groeit sinds de jaren ’90 gestaag en telt nu bijna 2200 leden. Ter vergelijking: in de periode vanaf 1973 waren er zo’n 100 IJslanders lid van de beweging.

Wodan is backde terugkeer van het heidendom in IJsland

Sveinbjörn Beinteinsson, al gauw verko-zen tot eerste priester van de Ásatrú, be-schrijft de oprichting van de stroming als een gevolg van een gemeenschappelijk geloof in verborgen, natuurlijke krachten en de behoefte aan een eigen IJslandse godsdienst. Een die niet minder waard is dan de gevestigde, geïmporteerde religies. De Ásatrúbeweging grijpt namelijk terug op de godsdienst van de Noorse Vi-

kingen, die tussen 800 en 1000 het eiland ontdekten. Nadat IJsland christelijk werd omstreeks het jaar 1000 bleef er weinig over van het Heidendom dat de Noorse Vikingen meebrachten. Hoewel, dankzij de rijke Sagacultuur en de verhalen uit de Edda, een verzameling oude mytho-logische verhalen, weten we relatief veel over de heidense voorgangers van de Ásatrú-aanhangers.

Het nieuwe heidendom is geen kopie van het Oud-Noorse Paganisme. In feite lijkt het nog het meest op een mengelmoes van diverse natuurgodsdiensten. Zo zijn er ook een aantal Wiccan-leden. Hoewel de website van Ásatrúarfélagið de godsdienst beschrijft als het geloof in de IJslandse/Oud-Noorse folklore, de bijbehorende krachten, wezens en goden uit het Noorse

pantheïsme, kent de stroming geen religi-euze dogma’s of echte theologie. Dagur Þorleifsson benadrukt dat de godsdienst een beweging is die terug naar de natuur wil en een schuilplaats wil vinden voor de ziektes van de industriële beschaving.Sveinbjörn Beinteinsson beschrijft de ma-nier waarop hij zijn geloof beleeft als volgt:

Paganisme

zIngevIng

Tekst: JANINe GuIJTBeeld: wIKIPeDIA

29NOAHMAGAZINE28 NOAHMAGAZINE

Ásatrú kent een grote familie van goden, die onderverdeeld worden in drie rassen. De Aesir zijn de goden, die de koningen, gildes en handswerkmannen voorstellen. De Vanir zijn goden die geassocieerd wor-den met de krachten van de natuur en de vruchtbaarheid. De Jötnar zijn de negatie-ve krachten die in constante strijd zijn met de Aesir. De belangrijkste is Oppergod Wodan, hij offerde zijn oog op om uit de fontein van wijsheid te drinken. Donar her-ken je aan zijn blokkenwagen, waarmee hij langs de hemel rijdt en donder en blik-sem veroorzaakt. Freya is de godin van liefde, schoonheid en seksualiteit. Godin Skadi staat symbool voor onafhankelijk-heid, dood en jacht. Scandinavië is naar haar vernoemd. Frigg is de vrouw van Wodan en tevens beschermvrouw van getrouwde vrouwen en het huishouden.

IJslanders beleven hun religie vooral ach-ter de gesloten deuren van hun huis. Vol-gens de Europese Waarden Studies doet slechts zeven procent van de bevolking wekelijks mee aan een religieuze activiteit als een kerkdienst. Ook de aanhangers van het heidendom komen niet bijster

vaak samen. De belangrijkste bijeenkom-sten zijn de blót (dit betekent ‘aanbid-den door offering’) die vier keer per jaar worden gehouden. Overigens brengen de Ásatrú-aanhangers alleen drinkoffers en worden er geen levende wezens meer geslacht.Aan het begin van de blót spreekt de priester een spreuk uit en verklaart hij vrede tussen alle aanwezigen. Daarna zingen de aanwezigen uit de Poëtische Edda, waarna de drinkhoorn rondgaat en de deelnemers drinken op de goden en voorouders. Dit eerste gedeelte van de blót wordt vaak in de buitenlucht gevierd. Hierna begint het echte feest, dat meestal binnenshuis plaatsvindt en vaak gepaard gaat met muzikale optredens en ande-re vormen van entertainment. Andere Ásatrú-rituelen zijn naamgevingsceremo-nies, bruiloften en begrafenissen.

Momenteel is 0,68 procent van de IJslandse bevolking aangesloten bij de Ásatrúarfélagið. Dat heel IJsland op een dag en masse de natuur intrekt om offers voor Wodan en Donar te brengen, is dus niet erg waarschijnlijk, maar dat er een comeback is van het heidendom in een nieuw jasje mag duidelijk zijn.

Rituelen

Dit is een oud verhaal. Het is verteld in Scandinavië door Vikingen aan elkaar. Wellicht ook tijdens een reis naar IJsland. IJsland is een kolonie van de Vikingen. Daar is dit verhaal opgeschreven. Dit oude verhaal. Het gaat over Skadi, een dappere reuzin. Zo sterk als drie mannen. Goed in jagen is ze en geoefend op de ski’s. Vikingen geloofden dat er op de wereld niet alleen mensen woonden, maar ook reuzen en Azen en Wanen, de goden. In een ruzie doodde Thor de vader van Skadi, een reus, Thjazi geheten. Bij doodslag was het de gewoonte genoegdoening te bieden en ook de goden erkenden dit gebruik. De genoegdoening voor Skadi was deze. Zij mocht met een van de goden trouwen. Maar de Azen en Wanen zijn sluw. Bij het uitkiezen van haar partner stond Skadi voor een uitdaging. De huwbare goden stonden achter een gordijn met alleen hun voeten zichtbaar. Balder is de knapste van de goden en Ska-di hoopte er op dat ze hem mee naar huis kon nemen. Je ziet alleen niet aan de voeten of het Balder is. Er was er eentje bij met prachtige scho-ne voeten. Dat moest Balder dan zijn. Toen het gordijn opzij ging stond Skadi een vervelende verrassing te wachten. De man met de schone voeten was Niord, de god van de zee. Een aardige kerel hoor, met een volle baard en zachte blauwe ogen. Maar niet zo breed als Balder. Ook is er geen god zo groot geschapen als Balder. Het was niet Skadi’s bes-te keus. In het begin ging het nog wel goed. De ene keer was het stel bij Niord’s zeepaleis. Om dan daarna de bergen in te trekken, waar het huis van Skadi staat. Maar Niord hield niet van de geur van dennen en kan niet jagen. Hij was altijd blij om weer thuis te komen bij de zee. Dan begon Skadi te zeuren. Schreeuwende zeemeeuwen en altijd maar vis eten, dat vond ze maar niks. Het stel besloot uit elkaar te gaan. Niord bleef bij de zee wonen. Skadi, die ging terug naar haar geliefde bergen. Om er te skiën, te jagen en een dag lang naar de ruisende dennen te luisteren. Ze zijn elkaar snel vergeten. De Vikingen niet. Zij vertelden het verhaal lang door en het werd opgeschreven. In IJsland en in Neder-land. Zodat jij het nu lezen kunt.

Goddelijk huwelijksleed

“Mijn geloof is gebaseerd op een constante zoek-tocht, maar ik ben niet verwoed aan het zoeken. Het heeft geen zin om overhaast het heelal af te zoeken naar goden; als ze iets te maken willen

hebben met mij, komen ze wel naar mij toe. Ik ben me vaak bewust van hun bestaan (...) en heb ge-zien dat goden een beetje in mezelf en anderen

aanwezig zijn.”

zIngevIng

Door: JACCO LeGuIJT

29NOAHMAGAZINE


nieuwe monastiek

What’s new wat betreft wereldreligies? In deze serie brengen we je op de hoogte van de nieuwste ontwikkelingen in religie-land. Iedereen weet wat godsdiensten als het Boeddhisme en het Jo-dendom ongeveer inhouden en kent ruwweg hun geschiedenis. Maar tijdgeest en culturele ontwikkelingen beïnvloeden de religi-euze praktijk. Wat houdt gelovigen nu bezig en wat zijn religieuze trends?

Nieuwe monastiek: de nieuwste trend in het christendom. Het was er al decennia,

maar recent kreeg het een naam. Monastiek lijkt op monastry, en inderdaad, het

heeft te maken met kloosters. In dit nummer kom je alles te weten over deze bij

christenen populaire beweging.

Monnik 2.0

Deel 1 van de serie: nieuwe trends in wereldreligies

Tekst & Beeld: feMMeKe RIezeBOSCh



vluchtkerkHet christendom schijnt totaal uit

het straatbeeld verdwenen. Waar

het ooit elk aspect van de Neder-

landse samenleving beïnvloedde

lijkt het nu niet meer dan een

wegkwijnend subgroepje. Alhoewel,

zo nu en dan lijken die christenen

hun kop op te steken. Bij project

'de Vluchtkerk' bijvoorbeeld. Uitge-

procedeerde asielzoekers worden

opgevangen in een gekraakte kerk.

Heel Amsterdam wordt opgeroepen

dekens en voedsel langs te brengen.

En dat deden de inwoners, massa's

yuppen haalden hun oude matras

van zolder en dropten deze in de

kerk.

Maar waarom uitgerekend een

kerk kraken? De mensen achter

de vluchtkerk zijn voor een groot

deel christenen. Ze werkten samen

met socialisten en krakers om het

project voor elkaar te krijgen. De

protestantse diaconie ondertekende

samen met de vluchtelingen en hun

steungroep de gebruikersovereen-

komst met de projectontwikkelaar

die eigenaar was van de kerk. Overal

werd het rondgetwitterd en geblogd:

‘De kerk is eindelijk weer een plek

waar zij terecht kunnen, die door

de samenleving zijn uitgekotst’.

Ze vergaten wellicht dat de Sint

Josephkerk een gebouw is dat kort

daarvoor werd gebruikt als klimcen-

trum. En dat het eigendom is van de

projectontwikkelaar en niet van de

kerk. Maar hun punt werd duidelijk.

De kerk is er nog en is relevant in

deze tijd. Zij wil de mensen aan de

rand van de samenleving dienen.

En daar hebben we die nieuwe trend

te pakken. Nieuwe monastiek heeft

alles te maken met het helpen van

de zwakken. Net zoals vroeger de

kloosters dat deden. Ze fungeerden

deels als een soort welzijnscentrum

en hadden schooltjes, ziekenhuizen

en slaapplaatsen. Inmiddels is dat al

heel lang het terrein van ons Neder-

landse zorgstelsel, maar christenen

vragen zich af of het daar bij moet

blijven.

Zoals elke beweging heeft ook de

nieuwe monastiek een ‘profeet’.

Hij heet Shane Claiborne, woont in

Amerika, heeft dreadlocks en draagt

een gerafeld shirt. Shane groeide

naar eigen zeggen op in de Ameri-

kaanse Biblebelt. Daar leerde hij hoe

religie dood kon zijn. Religie was er

een cultuur. Een subgroep waarin

je vrienden kon maken met wie je

leuke dingen kon doen. Hij vond het

interessant om de Bijbel te lezen.

Maar in dat boek kwam hij vreem-

de teksten tegen die zeiden dat het

belangrijk was de armen, zieken en

zwakken op te zoeken. Toen hij het

vaak genoeg had gelezen om tot de

conclusie te komen dat het boek het

serieus meende, ging hij samen met

vrienden op straat slapen. Tussen

de zwervers. Daar merkte hij dat hij

zijn bijbel makkelijker begreep. De

woorden werden opeens relevant.

In dezelfde tijd betrok een groep

daklozen een kerk. Ze werden door

de katholieke eigenaren gedwongen

om er binnen 48 uur weer uit te

vertrekken. Samen met een stel stu-

diegenoten nam Shane uit protest

zijn intrek in de kerk. Er kwamen

steeds meer mensen op af tot het

onmogelijk werd voor de eigena-

ren om de menigte eruit te krijgen.

Het resultaat was een kerk waar de

Nederlandse vluchtkerk later een

rip-off van zou zijn.

Aan het eind van zijn studie wilde

Shane graag leren om lief te heb-

ben en liep hij stage bij moeder

Theresa. Hij verwachtte in haar de

eerste échte christen te ontmoeten.

Maar Shane kwam in aanraking

met een heleboel mensen in wie hij

‘Jezus zelf tegen kwam’. Hij werkte

in het ‘huis van de berooiden en

de stervenden’. In het boek ‘The

Irresistable Revolution’ schrijft hij:

‘Als ik stervenden in de ogen keek,

voelde het alsof ik God ontmoette.

Het was alsof ik het allerheiligste in

de tempel betrad - gewijd, mystiek.’

Na deze zoektocht besloot Shane dat

hij het christendom alleen kon leren

van de armen, zwakken en berooi-

den. Daarom stichtte hij een paar

jaar later samen met vrienden een

leefgemeenschap in Kensington,

een van de armste wijken van Phil-

adelphia. Daar leven ze nu in nauw

contact met hun buren. Ze kennen

hen en werken met hen samen. Sha-

ne werkte hun levensstijl uit in iets

wat hij noemt ‘the simple way’. Hij

formuleerde ‘commitments’, ‘foun-

dations’ en ‘the eleven marks of new

monasticism’. Shane beschouwt ‘the

simple way’ namelijk als behorend

tot de nieuw monastische bewe-

ging. Overal zag hij nieuwe vormen

van - in zijn woorden - ‘alledaagse

radicaliteit’. Hij beschreef die samen

met zijn levensverhaal in zijn boek

en werd door mensen over de hele

wereld gevraagd over deze monasti-

sche beweging te spreken.

dreadlocksprofeet

stage bij moeder theresa

maatschappIj


Nieuwe monastiek is nu populair,

maar het is niet echt nieuw. Al in de

jaren vijftig was er in Amsterdam de

leefgemeenschap Oudezijds 100. Zij

doen daar al tientallen jaren wat Sha-

ne Claiborne pas sinds kort verkondigt.

Op bezoek gaan bij Oudezijds 100 is de

perfecte manier om erachter te komen

wat nieuwe monastiek in de praktijk

betekent.

Van de platte seksadvertenties en

roodverlichte ramen kijk je op de

wallen al lang niet meer op. Wat wel

opvalt als je langs de Oudezijds Achter-

burgwal loopt is een gevelsteen met de

tekst ‘Hij sloeg ons om de mantel van

het heil’. Wat bedoelen ze in vredes-

naam? Je komt erachter als je wat naar

beneden kijkt, een deur ziet en er door-

heen gaat. De deur zit nooit op slot. Je

komt terecht in een kapel. Een stuk of

15 mensen staan ingetogen te bidden

en te zingen. Geen instrumentale bege-

leiding, alleen stemmen, soms in het

Latijn. Op de achtergrond het rustge-

vende geluid van sijpelend water in

een binnenvijvertje. In het centrum

van de ruimte ligt een bijbel waar soms

uit voorgelezen wordt. De woorden

over liefde en kracht maken je stil, als

je beseft dat deze mensen van plan zijn

om ze die dag in de praktijk te brengen,

in hun huis.

Een van de mensen is Rosaliene Israël.

Ze is 35, getrouwd, heeft drie kinderen

en is lid van de communiteit Spe Gau-

dentes, de kern van de gemeenschap.

Na het ochtendgebed loopt ze via de

Kajuit (de huiskamer) door het doolhof

van aan elkaar verbonden panden naar

een kantoortje. Daar vertelt ze alles

over de gemeenschap.

De communiteit bestaat uit twaalf

mensen die zich met een gelofte aan

elkaar hebben verbonden. Zij wonen

samen met hun gezinnen en de ‘hulp-

vragers’, in totaal zo’n zeventig man.

De communiteitsleden geven leiding

aan taakgroepen, die voor een groot

deel bestaan uit meer dan honderd

vrijwilligers. De leden van de woonge-

meenschap hebben allemaal hun eigen

woongedeelte. Varërend van een deel

van een huis tot een kamer.

Rosaliene besloot samen met haar man

om lid te worden van de communiteit

toen broeder Piet overleed. Hij was

toen prior, een soort voorzitter van

de communiteit. Zij woonden op dat

moment in Oudezijds100 en maak-

ten het afscheid intensief mee. In de

kapel werd een avondwake gehouden.

Er kwamen drommen mensen op af.

Om iedereen de gelegenheid te geven

om afscheid te nemen moest dezelfde

wake nog twee keer worden gehouden.

Dat maakte diepe indruk. ‘Ik ervaar-

de toen dat je met een gemeenschap

zoveel voor mensen kunt betekenen,

niet alleen in de gemeenschap zelf

maar ook ver daarbuiten. Dit is nooit

mogelijk wanneer je ergens met zijn

tweeën gaat wonen.’

Leuk die kenmerken, maar waar-

om wordt dit gelinkt aan monas-

tiek? Wat heeft het nu precies

te maken met kloosters? Erik

Borgman, hoogleraar theologie

in Tilburg, legt uit dat de nieuwe

monastiek geen opvolger van

een kloosterorde is. Kloosters

werden niet gemoderniseerd tot

nieuw monastische leefgemeen-

schappen. Maar christenen die

klaar zijn met het materialisme

en naar het afvoerputje van de

samenleving willen gaan, her-

kennen zich in kloosterordes als

de Franciscanen (die van Franci-

sus van Asissi). Ze vinden dat ze

door die tradities te bestuderen

heel veel tips krijgen over hoe je

zoiets aan kunt pakken. Dingen

die nieuwe monastici eruit pik-

ken zijn bijvoorbeeld het toe-

wijden aan een plaats of buurt.

Samen je spiritualiteit vormge-

ven door gezamenlijk op vaste

tijden gebeden uit te spreken,

te mediteren en te zingen. Te

leven in (een bepaalde mate van)

gemeenschap van goederen.

Nieuwe monastiek een trend?

Hoezo eigenlijk? Het is niet per

se zo dat op slag elke Jezusfan

van zijn gereformeerde dorps-

kerk overstapt naar een leefge-

meenschap in Kanaleneiland.

Toch zijn de 'eleven marks'

van Shane wel opeens overal

te herkennen in de christelijke

subgroep. Duurzaamheidsi-

nitiatieven sachieten als pad-

destoelen uit de grond. Men wil

gastvrij zijn naar vluchtelingen.

Een band als How To Throw A

Christmas Party organiseert

concerten genaamd 'How To Jail

A Refugee Party'. Er worden pro-

testsongs gezongen bij vreem-

delingendetentiecentra. Er

komen gebedenboeken uit met

getijdengebeden, geïnspireerd

op het regelmatige gebedsleven

uit de kloostertradities. In grote

steden ontstaan netwerken als

‘Serve The City’, die als een soort

uitzendbureau jonge christenen

koppelen aan hun buren en stad-

genoten die hulp nodig hebben.

Erik Borgman verklaart deze

trend als een tegenreactie op

het individualisme. Christenen

vinden dat het geloof niet alleen

om henzelf zou moeten draaien

en hechten weer waarde aan het

‘samen doen’.

franciscus van asissi

oudezijds 100

1) Verhuizing naar plekken die door het systeem verlaten zijn. Bijvoorbeeld ghetto's of achterstandswijken.2) Delen van economische middelen met leden van de gemeenschap en de behoeftige onder ons.3) Gastvrijheid voor de vreemdeling. Dit betekent ook opkomen voor asielzoe-kers.4) Aan de kaak stellen van rassenscheiding binnen de kerk en onze eigen ge-meenschappen. 5) Nederige onderwerping aaan het Lichaam van Christus, de kerk. hiermee bedoelt hij dat de volgers zich niet tegen de kerk willen afzetten.6) Bewuste vorming in de weg van Jezus en de regels van de gemeenschap, in lijn met de oude regels van het novitiaat (het novitiaat is de proeftijd waarin iemand die wil toetreden tot een kloosterorde getest en opgeleid wordt.).7) De gemeenschap is een plek voor zowel celibatair levende alleenstaanden als monogaam levende getrouwde stellen en hun kinderen. 8) wonen in de directe omgeving van gemeenschapsleden die dezelfde leefre-gels hanteren. 9) zorg voor het stuk van Gods aarde dat ons is toevertrouwd, samen met on-dersteuning van onze lokale economieën. 10) Vredestichting te midden van geweld. 11) Toewijding aan een gedisciplineerd contemplatief leven.


11 Kenmerken van nieuwe monastiek volgens Shane

Beeld: feMMeKe RIezeBOSCh


‘want ik Had Honger en jullie gaven mij te eten, ik Had dorst en jullie gaven mij te drinken. ik was een vreemdeling, en jullie namen mij op. ik was naakt,

en jullie kleedden mij. ik was ziek en jullie bezocH-ten mij, ik zat gevangen en jullie kwamen naar mij toe.” dan zullen de recHtvaardigen Hem antwoor-den: “Heer, wanneer Hebben wij u Hongerig gezien en te eten gegeven, of dorstig en u te drinken gegeven? wanneer Hebben wij u als vreemdeling

gezien en opgenomen, u naakt gezien en gekleed? wanneer Hebben wij gezien dat u ziek was of in de gevangenis zat en zijn we naar u toe gekomen?” en de koning zal Hun antwoorden: “ik verzeker

jullie: alles wat jullie gedaan Hebben voor een van de onaanzienlijksten van mijn broeders of zusters,

dat Hebben jullie voor mij gedaan.’

‘Wij maken dit concreet door

antwoord te geven op de vraag

die gesteld wordt. In de jaren

zestig kwamen er bijvoorbeeld

veel gastarbeiders naar Neder-

land. Die moesten van de straat

gehouden worden, dus kwam er

een plek waar ze elkaar konden

ontmoeten. Daarna kwamen ook

hun gezinnen hier en richtten

we voor de kinderen een school-

tje op. In de jaren tachtig werden

de gevolgen van het drugsmis-

bruik duidelijk en kwam daar

hulpverlening voor. We verzin-

nen geen hippe, maatschappe-

lijke projectjes, maar zien een

nood en proberen daar op in te

springen. We willen die mensen

helpen die tussen de mazen van

het zorgnet door vallen.’

De beste structuur daarvoor is volgens hen een

leefgemeenschap geïnspireerd op de klooster-

tradities. De oprichters van Oudezijds 100, het

echtpaar Boiten, vonden dat er in hun organische

leefgemeenschap meer continuïteit nodig was.

Ze gingen regelmatig naar Taizé, een kloosterge-

meenschap in Frankrijk. Daar kregen ze van de

broeders het advies om een communiteit op te

richten met een gelofte. Zo werd Spe Gaudentes

geboren. Eenmaal lid van Spe Gaudentes blijf je

dat in principe je hele leven. Je wordt het dan ook

niet zomaar. Je begint als tochtgenoot. Mini-

maal een jaar doe je mee met de gemeenschap

en denk je na over de vraag of dit de ‘roeping’ is

voor je leven. Het postulantschap volgt en duurt

ook een jaar. In deze periode kijken postulant

en communiteit of ze bij elkaar passen. Als dat

blijkt, is de volgende stap het noviciaat. Je legt

de gelofte van novice af. Je volgt een vormings-

programma waarin je alles leert over de traditie,

de geschiedenis en het leven en werken van de

gemeenschap. Dit gebeurt onder begeleiding van

een novicemeester. Als je dit allemaal doorlopen

hebt, leg je de gelofte af van de communiteit.

communiteit spe gaudentes

Net als bij kloosters verloopt in Oudezijds 100

elke dag volgens een vast ritme. Eerst ontbijt,

dan ochtendkapel, een activiteit, lunch, nog een

activiteit, avondeten en avondkapel. Ook vol-

gen ze de liturgische kalender. Dat betekent dat

ze bewust de kerkelijke feesten meevieren en

vasten op de daarvoor bestemde tijden. Tijdens

de vastentijd rond Pasen bijvoorbeeld wordt er

tijdens het eten niet gepraat en eet men geen

vlees of toetje. Maar ook verjaardagen zien de

communiteitsleden als bijna liturgische feestda-

gen, ze vinden het erg belangrijk daar aandacht

aan te besteden. Ondanks de vaste patronen is

het leven bij Oudezijds 100 voor iedereen ver-

schillend. De leden van Spe Gaudentes betalen

namelijk gewoon huur om in de panden te kun-

nen wonen, en hebben dus een baan. Oudezijds

100 krijgt subsidie van de Gemeente Amsterdam

voor ‘de Opstap’, de maatschappelijke opvang.

De gemeenschap omvat echter meer dan alleen

de opvang. Om dat te kunnen financieren wordt

Oudezijds 100 ondersteund door giften en spon-

soren.

rituelen

De hulp die Oudezijds 100 biedt wordt volgens

Rosaliene niet overbodig gemaakt door het zorg-

stelsel. Ze vindt dat er een groot verschil zit tus-

sen reguliere zorginstellingen en de leefgemeen-

schap. ‘Oudezijds 100 is een gezin. Wij zitten hier

met ons hebben en houwen in. We staan op en

gaan naar bed met deze mensen, het zijn onze

huisgenoten. Je kunt je niet onttrekken aan het

systeem, je gaat niet om vijf uur weer naar huis.

Daarnaast verwachten wij dat deze mensen ons

ook veel te geven hebben. Aan iedereen die hier

komt vragen we: wat kunnen we van jou leren

en hoe kun jij ons helpen? We hebben allemaal

de gemeenschap nodig. We hebben allemaal een

vraag en hebben allemaal iets te bieden.’

gezin


De belangrijkste waarde van

Oudezijds 100 is gastvrijheid.

Boven de deur van de kajuit

staat geschreven ‘Ici entrent les

envoyés de Dieu’. Hier komen

binnen zij die gezonden zijn door

God. ‘Dit is wat onze spirituali-

teit kenmerkt. We ontmoeten

Jezus door de persoon die binnen

komt.’ Deze overtuiging halen

ze onder andere uit een bijbel-

tekst in het boek Mattheüs, een

van dezelfde teksten die Shane

Claiborne inspireerden om bij

moeder Theresa te gaan stagelo-

pen:

gastvrijheid


De winter slaapt zachtjes in en voorzichtig beginnen de vogels weer te fluiten. Ook de zon laat zich weer zien, maar nog niet met zoveel enthousiasme dat een zonnebril onmisbaar is. En hoe fijn de gedachte aan langere dagen en warme-re temperaturen die voor de deur staan ook is, eigenlijk is het nog behoorlijk fris. Deze weersomstandigheden vragen om kleding van de plank middenmoot. Niet te warm, niet te koud, niet te dik, niet te dun, luchtig, maar bedekkend, om snel aan te schieten, maar nog sneller weer uit te trekken als de eerste zonder-jas-naar-buiten-dag dan eindelijk aanbreekt.

Tussendoorart art

Tekst: JANINe GuIJT

Biker Jacket, wARehOuSe - € 72

T-shirt, TOPShOP - € 30

Trui, RIVeR ISLAND - € 40

Blouse, MONKI - € 25

Blouse, fAShION uNION - € 36

Trui, weeKDAy - € 65

Parka, VILA - € 99

Sjaal, TOPShOP - € 22

Vest, PuLL & BeAR - € 40


dinsdag 8 januari

Dagboek van een eter

Rauw, even stond de media er bol van. De documentai-res Rauw en Rauwer volgen moeder Francis en zoon Tom die alleen nog maar rauw eten. De moeder is er-van overtuigd dat al het ge-kookte voedsel slecht voor

je is. Wij als redactie waren nieuwsgierig, hoe zou het zijn om alleen maar rauw te eten? Drie van ons probeer-den het zelf eens voor een week. Ik hield een dagboek bij van mijn ervaringen.

Vandaag is de eerste dag van het rauw experiment, dat ik ho-

pelijk een week vol ga houden. Gisteren boodschappen gedaan,

dat viel nog niet mee. De hele rauw-beweging is vrij nieuw dus

snel een lijstje vinden op internet met wat je mag eten, is er

niet bij. Natuurlijk zijn er de voordehand liggende etenswa-

ren als rauwe groenten, voor zover smakelijk, en fruit. Maar

om het daar nu een week op te doen... Niet erg aantrekkelijk.

Noten zijn ook rauw, gelukkig. Kleine catch, geroosterde en

gezouten noten, mijn favoriet, zijn niet meer rauw. Rauw is

namelijk niet alleen ongekookt, maar ook onbewerkt. Alles wat

gezouten is, is bewerkt. En dus slecht. Zoutjunkie als ik ben

moet ik niet veeal hebben van de flauwe ongezouten noten,

maar vooruit, alles voor het experiment.

Het ontbijt was vroeg, dus uit liefde voor m’n huisgenoot heb

ik de blender niet gebruikt. Fruit dan maar: een banaan en drie

mandarijnen. Heel wat anders dan m’n volle schaal yoghurt

met cruesli waar ik doorgaans de hele morgen vol van zit. Na

de fietstocht naar het station had ik alweer honger. Tijdens de

redactievergadering hadden collega’s Jacqueline en Elise, die

ook meedoen met het experiment, appels en dadels bij zich.

Zelf bracht ik worteltjes mee. Lekker. Al keek ik ook met een

scheef oog naar de rest van de redactieleden die lekker op een

lolly zogen. Elise liet via Whatsapp weten dat ze toch maar aan

de chiazaadjes is gegaan. Zaadjes waar de moeder van Tom

bij zweert. Er schijnen allerlei goede stoffen in te zitten. Duur

maar best te eten, volgens haar. Jacqueline Whatsappt wat

wanhopig dat iedereen om haar heen Kit Kats en soortgelijke

snacks eet. Blij dat ik niet de enige ben die het moeilijk heeft.

Rond zeven uur thuis nadat ik met m’n laatste krachten naar

huis ben gefietst. In de supermarkt avocado’s gekocht, ik

herinner me uit de tijd in Afrika dat die wel aardig vullen.

Ook even langs De Tuinen gegaan. Elise had het over rauwe

chocolade, lijkt me wel wat. Maar helaas hadden De Tuinen in

Utrecht alleen rauwe fruit- en notenrepen. Heb er een op in de

trein. Ze lijken wonderlijk genoeg sprekend op snacks die wij

vroeger voor onze hond kochten, wat me wat huiverig maakte

om er een hap van te nemen. Maar honger maakt rauwe bonen

zoet. Viel best mee eigenlijk. Maar dat zou dus ook door de hon-

ger kunnen komen. Thuis een salade gemaakt van ijsbergsla,

tomaat, komkommer, rode ui, avocado, knoflook en pijnboom-

pitten. Uit betrouwbare bronnen (een kok en een ervaren rau-

we eter) begrepen dat olijfolie van eerste persing en zeezout

ook rauw zijn, gelukkig. Na een flink bord ben ik voor het eerst

een beetje verzadigd. Ook doodmoe. ‘t Is pas 21.00 uur, maar ik

ga toch maar lekker slapen.

Je hebt nodig: 3 takjes munt 1/2 citroen 3 sinaasappels 3 zoete appels

Je doet het zo: Pers de halve citroen. Schil de sinasappels en appels en snijd ze in stukken. Dit alles samen met de munt even in de blender, en genieten maar!

Morning drink

Ik kijk verlangend naar de waterkoker maar nee, thee mag ook niet. Hoe onschuldig het ook klinkt.

Elise's duizend en 1 nacht

RauwmaatschappIj

Tekst: ARJANNe ALeMAN

Beeld: NANDO KASTeLeIJNBeeld: eLISe MeeSTeR


Vandaag voor Noah naar een college geweest in Utrecht, he-

laas was het laat afgelopen. Ik had daarna nog wat vragen aan

de docent maar vraag me af of hij me boven het knorren van

mijn maag uit verstond. Kwam pas om 21.00 thuis. Honger,

honger, honger. Er valt weinig rauws te scoren onderweg na-

melijk. Heerlijke salade gemaakt met zelfgemaakte guacamole

erbij. Nom nom nom!

“Vandaag redactievergadering gehad bij de Mac Do-nalds. De ultieme test.”

donderdag 10 januari

Vandaag redactievergadering gehad bij de Mac Donalds. De

ultieme test. Een collega zei nog: wees maar blij dat je dit niet

mag eten, want ik zit nu met dat smerige after-mac-gevoel.

Ja ja, altijd nog beter dan een lege maag als je het mij vraagt.

Elise gaf toe dat ze gesmokkeld had met sojamelk en muesli. Ze

dacht dat het rauw was. Jacqueline is de enige zonder honger.

Ik denk dat ik heb ontdekt waarom. De truc is om de hele dag

door kleine beetjes te eten. Morgen ook maar eens proberen.

Onderweg naar huis loop ik langs een Kiosk. De geur van war-

me kaasbroodjes doet me watertanden. Nog even volhouden…

vrijdag 11 januari

Heb vandaag doppinda’s gekocht en die de hele dag een beetje

lopen eten. Werkt goed, voor het eerst geen honger! Het helpt

ook om weinig te doen. Dan gaat het prima. Maar een fiet-

stochtje naar de supermarkt zorgt al voor semi-uitputting.

Ongelofelijk dat Tom nog gewoon voetbalt op dit dieet. Jacque-

line is afgehaakt vandaag. Sociale druk denk ik. Ik heb me deze

week een beetje teruggetrokken van mijn huisgenoot. Kan me

ineens wel voorstellen waarom Francis haar zoon thuis hield

van school.

zaterdag 12 januari

Ik ben inmiddels ook aan het chiazaad gegaan. Wonderlijk

hoeveel daar in zit voor zulke kleine zaadjes. Omega, koolhy-

draten, eiwitten, zelfs vetten. Ze smaken nergens naar trou-

wens. Gaan wel vervelend tussen je kiezen zitten maar ach,

heb je later nog wat te eten. Je moet er overigens niet teveel

van eten. Dan sjeest dat rauwe eten namelijk net iets te snel je

darmen door. Elise is ook afgehaakt. Ze had slecht nieuws ge-

kregen en heeft twee maanden verkering met haar vriend dus

ik snap het wel. Vrouwen hebben zowel bij goed als bij slecht

nieuws lekker eten nodig. Rauw eten werkt niet.

zondag 13 januari

Laatste dag! Heb alvast wat boodschappen gedaan voor van-

nacht: wijn, crackers en humus. Nu al zin in. Moet zeggen dat

ik na deze week veel respect heb gekregen voor Francis en

Tom. Rauw eten is geen pretje en niet makkelijk ook. Hoe ze

dit al jaren volhouden? Ik snap het niet. Mijn dieet is het niet

in ieder geval. Ik heb echt wat meer energie nodig. De salades

komen inmiddels m’n neus uit, dus m’n diner bestond uit ba-

nanen met chiazaad. Denk dat ik de komende weken even geen

bananen of salades eet… Om 00.00 twijfel ik tussen de wijn

en de crackers. De wijn wint. Proost: op een leven vol bewerkt

eten.

maandag 14 januari

Je hebt nodig:2 eetrijpe avocado’s1 lente/bos ui1 tomaat1 teentje knoflook1 rode peper1 limoen (1 eetlepel limoensap)Naar smaak peper en zout

Je doet het zo:Haal de schil van de avocado’s en prak ze fijn.Snij de tomaat, de ui en de peper fijn en meng het met de fijngeprakte avocado.Meng hier 1 eetlepel limoensap door.Voeg naar smaak peper en zout toe.

Enjoy!

Je hebt nodig:1 stronk witlof

1 (hand)sinaasappelhandje walnotenhandje rozijnen

Je doet het zo:Snijd de stronk witlof horizon-

taal doormidden en allebei de helften in dunne plakjes. Ontdoe de sinaasappel van zijn jasje en

maak de partjes schoon. Snijd de partjes in kleine stukjes. Hak

daarna de walnoten door vieren. Doe de witlof, sinaasappel en de

rozijnen bij elkaar op een bord of in een schaal, top af met de

walnoten. Eetsmakelijk!

woensdag 9 januariEerste gedachte na het wakker worden: rauwe knoflook is

geen goed idee. Hemel zij dank heb ik geen afspraken vandaag.

Bega wel m’n eerste zonde met kauwgom want zelfs ik vind

deze knoflook smaak en -geur wat te gek worden. Ben toch

heel wat gewend. Lees via Whatsapp dat Jacqueline en Elise

ook wonderlijk vroeg lagen te slapen. Hoort erbij blijkbaar.

Zelfde ontbijt als gisteren. Ik kijk verlangend naar de water-

koker maar nee, thee mag ook niet. Hoe onschuldig het ook

klinkt. Puur gif, volgens de moeder van Tom. Hoe houdt ze dit

al jaren vol?

Jacqueline's witlof pret Arjanne's extra hot guacamole

Lunch! Diner



Beeld: JACqueLINe MuLCKhuIJSe

Beeld: ARJANNe ALeMAN

advertentie 47

47NoahJANUARI 2013

QUOTE/AFB



onervaren door

‘Hiking in the Himalaya? Are you sure that’s a good idea?’ Sanjay, de ijverige medewerker van India Tourism in New Delhi, knikt me optimistisch toe. Ondanks zijn big smile zie ik het toch niet zo zitten. Ik heb helemaal geen ervaring met bergbeklimmen, het lijkt me niet het beste idee om met een van de hoogste bergen ter wereld te beginnen. ‘There are horses, you will be fine! Do you want some more chai?’

de Himalaya

Tekst & Beeld: ARJANNe ALeMAN



Op paarden door de Himalaya?

Dat klinkt zo mogelijk nog min-

der aantrekkelijk. Maar ja, aan

de andere kant, hoeveel mensen

krijgen de kans de Himalaya te

aanschouwen met hun eigen

ogen? Misschien moet ik het toch

maar doen. Ik kijk naar Nicole,

een Nederlandse vrouw die ik

in het vliegtuig ontmoette. ‘Ik

zei nog dat dit geen goed idee

was met een jetlag, die Indiase

mensen weten alles mooi te laten

klinken,’ zeg ik vertwijfeld.

Een paar dagen later zitten we

weer samen aan de chai. Nu

niet in New Delhi, de stad die ‘s

zomers in een sauna verandert,

maar aan de voet van de Himala-

ya. Nog even en we beginnen aan

een vierdaagse trektocht door

de Himalaya. Na wat fatsoenlij-

ke nachten slaap was ik er nog

meer van overtuigd dat dit geen

goed idee was. Maar ja, het is nu

te laat. Al onze spullen zijn op de

paarden en deels op de gidsen

gehesen. Ik kan er maar beter het

beste van maken, ondanks dat

ik gisteren zo onverstandig was

fruit van een straatverkoper te

eten. Niet fijn, onrustige darmen

tijdens een vierdaagse tocht door

de bergen zonder sanitaire voor-

zieningen.

What doesn’t kill you…Na een half uur steil omhoog

klimmen op alles behalve ge-

baande paden ben ik al volledig

uitgeput. Wanhopig kijk ik naar

Nicole, die een stuk fitter is dan

ik, maar ook zij heeft het moei-

lijk. De gids brengt redding. ‘Here

we will go on the horse, you need

to save your strength.’ Ondanks

het feit dat ik eerlijk gezegd

doodsbang ben voor paarden,

vooral voor het zitten op een

paard, zie ik ook wel in dat ik

het lopend niet ga redden. Met

wat hulp klim ik op het paard en

maak de fout het ravijn in te kij-

ken. Hartslag verdubbeld, hand-

palmen raken bezweet, versnelde

ademhaling. Hoogtevrees, dat

had ik moeten zeggen tegen de

optimistische Sanjay. Ik bijt m’n

kiezen op elkaar en fluister tegen

mezelf: ‘What doesn’t kill you

makes you stronger, what doe-

sn’t kill you makes you stronger.’

Net als ik het bijna ga geloven

struikelt het paard van Nicole.

Het gaat net goed, maar ik had

mezelf wijsgemaakt dat deze

ervaren paarden niet zouden

struikelen, ook niet over de hon-

derden losse stenen die op het

pad liggen. Daar gaat mijn illusie.

Na een paar uur van pure angst -

vooral als het pad een stukje steil

naar beneden gaat, heeft mijn

hart het zwaar te verduren - is

het tijd voor een pauze. Voor het

eerst word ik wat optimistischer.

We zijn inmiddels zo hoog dat de

bomen hier ophouden. Voor ons

ligt een grasveldje en daarachter

een schitterend uitzicht op de

bergen. Links van het pad staat

warempel een teastall waar ze

chai verkopen. Die Indiërs en

hun chai, zelfs hoog in de bergen

kunnen ze niet zonder. ‘Mooi uit-

zicht heeft deze man vanuit z’n

werk’, zeg ik grinnikend tegen

Nicole terwijl we met onze chai

genieten van de bergen. Veel te

snel is het weer tijd om verder

te gaan. De rest van het stuk

moeten we weer lopen, er liggen

voor de paarden teveel stenen

op het pad om ons te dragen. Na

ons ontbijt vanmorgen hebben

we niet meer gegeten en Nicole

begint het daardoor zwaar te

krijgen. Ze heeft minder reserves

dan ik. Volgens onze gastheer,

Ash, zijn we bijna op de eerste

kampeerplaats. Nicole, die voor

het eerst in India is, gelooft hem.

Na een uur zwoegen we echter

nog steeds verder. Ik leg uit dat

mensen in India altijd zeggen

wat je wilt horen. Beleefdheids-

dingetje, niet tegen confrontatie

kunnen, ik weet niet wat het is.

Zal wel een erfenis van de En-

gelsen zijn. Ash blijft volhouden

dat we er echt bijna zijn. Nicole

wordt duizelig, ik krijg hoofd-

pijn. We weten niet of het iets

met hoogteziekte te maken heeft

of dat we gewoon nodig moeten

rusten en eten. Inmiddels lopen

we over een ‘pad’ met enorme

stenen, bijna rotsen. Het idee is

om een beetje van steen tot steen

te springen. Ik begin er weer een

beetje lol in te krijgen. Best gei-

nig dit. En leuk om te zien hoe de

paarden het doen. Na de stenen

blijken we er zowaar echt te zijn.

Wildkamperen op z’n bestNadat ons tentje is opgezet,

met uitzicht op de majestueu-

ze bergen, zie ik weer in hoe

bijzonder deze tocht is. Geen

camping waar je met je wc-rol-

letje overheen loopt, geen wc,

geen elektriciteit, geen andere

mensen, alleen wij en de natuur.

’s Avonds bij het kampvuur kijk

ik verwonderd omhoog naar de

sterren. Ik dacht echt dat ik nooit

meer een mooiere sterrenlucht

zou zien dan in de woestijn. Ik

had het mis. De volgende dag is

het plan een klein eindje verder

te lopen naar een nieuwe plek bij

een meer. Maar ook Nicole heeft

nu een gezonde dosis ongeloof

ontwikkelt voor het Indiase

optimisme. Ik voel me beroerd.

Waar ik gisteren nog een beetje

buikpijn had (ik was erger ge-

wend van India) was het nu een

stuk slechter. Lopen en zitten

gingen bijna niet. Alleen liggend

heb ik minder last. We besluiten

hier nog een nachtje te blijven.

reIzen



Ash en Nicole maken samen een

tocht naar de rivier, terwijl ik

een dagje lezend doorbreng. Aan

het eind van de dag legen mijn

darmen zich: knalgele diarree.

Not good, weet ik als verpleeg-

kundige. Het lijkt mij het beste

om aan de antibiotica te gaan.

Gelukkig ben ik overal op voor-

bereid en heb ik het bij me. Nu

de diarree eenmaal op gang is

gekomen begin ik me gelukkig al

wel beter te voelen. De volgende

dag besluiten we toch te probe-

ren naar het meer te trekken.

De tocht is adembenemend. We

klimmen eerst zelf een eind

omhoog, het valt niet mee want

de weg is erg steil. Gelukkig is

het maar kort. Eenmaal boven

gaan we verder per paard. Ik

probeer niet teveel naar beneden

te kijken maar kan me niet altijd

beheersen; mijn liefde voor wild

water en mijn hoogtevrees zijn

in strijd verwikkeld. Beneden

stroomt namelijk een prachti-

ge rivier door het dal. Wonder

boven wonder bereiken we in-

derdaad redelijk snel de nieuwe

plek. Via een boomstronk steken

we een wild razende rivier over.

Wat een heerlijk avontuur toch.

Al mijn twijfels over deze tocht

zijn als sneeuw voor de zon ver-

dwenen.

Rondje om het meerWe kamperen aan de rand van

een prachtig meer. Het water is

strakblauw en helder als glas.

IJzig koud ook, merken we wan-

neer we er een teen insteken.

Aan de overkant ligt sneeuw,

wat me verbaast omdat de om-

gevingstemperatuur aangenaam

is. Ik schat rond de 20 graden. Ik

vraag ernaar en Ash legt uit dat

de sneeuw als een lawine van

hogere gedeeltes komt en eigen-

lijk nooit smelt. Achter het meer

hebben we uitzicht op de K2, de

op één na hoogste top ter wereld.

Volgens Ash ligt niet ver van

waar we nu zijn het basiskamp

van K2 beklimmers. ‘Wie weet,

een andere keertje als mijn con-

ditie iets beter is’, grap ik tegen

Nicole. Na een heerlijke lunch

- wonderlijk hoe Indiase mensen

nog steeds tien keer beter kun-

nen koken hoog in de bergen en

haast zonder hulpmiddelen dan

de gemiddelde Nederlander in

een goed uitgeruste keuken - be-

sluit ik een rondje om het meer

te doen. Oké, het meer is best

groot maar moet te doen zijn,

besluit ik. Met gezwinde spoed

vertrek ik, de gidsen enigszins

verbaast achterlatend. Zo en-

thousiast hebben ze me nog niet

gezien. Mijn enthousiasme is te

verklaren door de waterval die ik

zag, aan de andere kant van het

meer, in de sneeuw. Mijn plan

was om alleen te gaan maar een

van de gidsen komt toch al snel

achter me aan. Later zal ik hem

dankbaar zijn. Er leek een pad te

lopen maar dat blijkt toch wat

tegen te vallen. Het is ook best

hoog. En de afgrond angstaan-

jagend steil. Onder me glijdt een

steen weg en ik glijd bijna mee.

De gids weet me nog net beet te

pakken maar daardoor glijdt hij

weg. En zo redden we elkaar. We

kijken beiden de steen na terwijl

ik een schietdankgebedje doe.

Na nog wat angstige momenten

sta ik dan toch in de sneeuw,

achter mij de waterval. Voor mij

het schitterende meer in de zon.

Dit was het waard. Via de andere

kant gaan we terug. Dat blijkt

makkelijker en een stuk minder

eng. We moeten wel een eindje

door een zeer woeste rivier. Het

water zo koud dat je hart even

stilstaat maar mij maak je met

weinig dingen blijer dan door

het wilde water waden. Met een

grijns van oor tot oor en best wel

nat kom ik weer aan bij de tent.

’s Avonds bij het vuur vertelt

Ash sterke verhalen over eer-

dere tochten en zingen we mee

met melancholische Bollywood

muziek.

De volgende dag is de dag van de

terugtocht. In een keer het hele

stuk terug, Nicole en ik zien er

wat tegenop. Niemand lijkt ook

haast te maken terwijl de lucht

steeds dreigender wordt. En ja

hoor, net als we op pad gaan,

begint de regen. Eerst zachtjes

maar al snel worden we natter

en natter. Even schuilen onder

een steen. Nee toch maar door.

De gidsen lijken zelf ook niet te

weten wat slim is. Als het te nat

is wordt het pad gevaarlijk glad.

Met angst denk ik terug aan het

begin van het pad, wat zo steil

was. Ik zie dat, modderig en naar

beneden, niet zo zitten. Gelukkig

wordt het toch snel weer droog.

We doen het meest per voet,

wat ik wel prima vind. Ik voel

me inmiddels een stuk beter

en ben nog steeds niet gewend

aan paardrijden. Bij hetzelfde

theestalletje als de heenreis drin-

ken we nog een kopje chai om

voor te bereiden op het lastigste

stukje van de reis. Elke keer als

ik struikel over de losse stenen

krijg ik meer bewondering voor

de paarden. Elke keer als ik bijna

de afgrond inglijdt krijg ik meer

bewondering voor mezelf. Elke

keer als de gids mij redt van een

wisse dood doorstroomt mijn

hart zich met meer dankbaar-

heid. Nog nooit zo blij geweest

weer gelijke grond te betreden.

De vraag is nu: Volgende keer

wel of niet een trip boeken met

een jetlag?

Barre terugweg

reIzen reIzen



Rauw voedsel. Het klinkt zo stoer. Rauw voedsel. Is ook gezond. Echt. Als je maar alles eet. Ook

vlees, vis, eieren. Rauw. Als je je beperkt tot groenten nootjes en fruit, ja, dan heb je een bord voor

je kop waar op staat: geef mij problemen. Ik ga rauw eten. Stiekem natuurlijk, anders word ik uit

huis geplaatst. Lijkt me zo lekker om in een restaurant te gaan zitten en dan te zeggen: ‘Doet u alles

maar rauw.’ In de Librije in Zwolle, drie sterren Michelin, gaan zitten. Lekker wijntje en dan zeg-

gen: ‘Oh ja, ik eet alles rauw’. Ik wil Jonnie Boer wel eens in paniek zien. Niet dat mietjes gedoe met

koken en au-bain-marie-opgewarmde-wijven-groentes. Rauw. Zo uit de grond, afspoelen, eten.

Ik heb nu al zin in de rest van het jaar. Het jaar van rauw. Rauwe groenten, rauwe paddenstoelen.

Ik ga rauwe brandnetels eten. Alles went. Heerlijk. Nooit meer naar de supermarkt. Als ik trek heb,

is het park een lopend buffet. En ik zal best een keertje ziek worden, maar dat is goed voor mijn

weerstand. Rauw. Ik voel de energie al in me opborrelen. Rauw.

Dat je door de stad wandelt en kastanjes van de grond raapt en ze ter plekke opeet. Goed voor je ka-

ken, goed voor je maag. Ja stadsmensen, kijk maar naar me. Ik eet alles rauw. Oh, wat een heerlijk

gevoel. De tijdwinst. Gigantisch. Nooit meer kruiden kopen, recepten lezen, verkeerde kooktijden,

te veel zout, te veel pepertjes erin, gezeik van iedereen: ‘het is wel lekker, maar het is ook een bé-

tje........’

Rauw is het nieuwe koken. Rauw is een levensstijl. Rauw is één setje kleren voor de zomer en de

winter. Rauw is lopen naar je werk. En eten doe je onderweg, bloemen, schors, en aarde. Rauw is

voor zonsopgang opstaan, tien kilometer hardlopen en dan zonder douchen de dag in. Rauw is

naar de radio luisteren samen met je buren een heg opeten. De tuin leeg grazen omdat iemand

jarig is. Rauw is een duif die langs de weg is platgereden meenemen naar je werk om te trakteren.

Rauw is de haringen levend met kop en al in je keel laten glijden terwijl je een ui met schil weg

kauwt. Rauw is de scheidrechter toejuichen omdat ‘ie een fout maakt. Rauw is met duizend man

een geul graven om een potvis te redden. Rauw is een gebroken been zetten zonder verdoving.

Rauw is weer terug naar ruiken en voelen zoals het ooit bedoeld is. Rauw is genieten van honden-

stront. De kleur, de vorm, de plek waar het ligt. Toeval. Weer kunnen genieten van toevallig in een

drol trappen. Met blote voeten. Want rauw is geen schoenen. Rauw is geen wanten. Rauw is geen

Goretex. Rauw is naar buiten gaan omdat het regent. En dan zeep je je in en douche je gewoon op

straat. Met de hele straat. Turken, joden, kaaskoppen, dikke vrouwen van boven de zestig, inva-

liden. Het regent en dan gaat iedereen de straat op en zepen we elkaar in. Eindelijk worden die

ruggen ook eens goed schoon. Dat is rauw!

Rauw is mooi. Rauw is misselijk worden van een oliebollen kraam. Van het woord oliebollenkraam.

Rauw is over de rails naar huis lopen als de NS het weer eens laat afweten. Rauw is bij het stemmen

met bloed je keuze omcirkelen. Rauw is eerlijk. Rauw is oude mensen voorlaten. Rauw is respect

voor de politie ook al krijg je een bon omdat je om drie uur ‘s nachts op een volkomen verlaten

stoep fietst. Rauw is een kalkoen vullen met gehakt en citroenen en peterselie en dan zes uur in de

oven op 0 graden om ‘m vervolgens rauw op te eten.

Rauw is lef. Rauw is sexy. Rauw is 2013.

rauw“O dear Himalaya... why are you so amazing, can I kiss your peak or can

I just let your silence speak... O dear Himalaya...”

santos kalwar

“Spijkers met koppen”

maatschappIj

Door: cabaretier hANS SIBBeL

59NOAHMAGAZINE

QUOTE/AFB


Maandenlang bivakkeerden ze in een geïmproviseerd tentenkamp in Amsterdam Osdorp. Ruim honderd uitgeprocedeerde asielzoekers. Som-migen zijn hier al jaren en spreken vloeiend onze taal. Het tentenkamp was hun protest tegen het uitzetbeleid. Toen begin december de politie op een ochtend een einde maakte aan dit protest werden de vluchtelin-gen meegenomen. Het leek erop dat ze allemaal als criminelen zouden worden opgesloten in een detentiecentrum, waar veel van hen al eens hadden gezeten en waar de omstandigheden bar zijn. Uit rapporten van onder andere Amnesty International, Europese Hof van de Rechten van de Mens en de Nationale Ombudsman blijkt dat er mensenrechten gene-geerd worden. Onze vreemdelingen hadden zich er al bij neergelegd.

Vechtend tegen de papieren werkelijkheidAnnerike Hekman maakt zich hard voor illegalen in Nederland

Tekst: JONAThAN VINK

Beeld: MartIJN vaN Der LINDeN


‘De vluchtkerk’ dat ze daar nu zitten,

komt eigenlijk doordat ik wat ging

rondbellen,’ zegt ze, met een grijns op

haar gezicht. Filmmaakster Annerike

Hekman (1987) was veel bij het kamp

betrokken. Als afstudeerproject voor

haar opleiding camerajournalistiek

maakte ze de film ‘BLIND’ over het

vreemdelingenbeleid in ons land. Zo

raakte ze betrokken bij de vluchtelin-

gen in Osdorp. Ze was erbij toen het

kamp ontruimd werd en ging ‘s mid-

dags weer gewoon aan het werk. ‘Ik

zat vrijdagavond na mijn werk in een

café hier in Amsterdam toen ik hoorde

dat iedereen weer op straat was gezet.

Nu zat er een heel goede lobbyist naast

me die ik al kende. Hij had nog nooit

van het probleem gehoord, maar wilde

heel graag helpen. Samen hebben we

de hele avond gebeld en tot midden in

de nacht met mensen rondgereden in

busjes om te zorgen dat uiteindelijk

alle vluchtelingen onderdak hadden.

De eerste nacht was dat in de Von-

delbunker en de tweede nacht kon

iedereen al terecht in de leegstaande

Sint-Jozefkerk in Amsterdam-West.

Alle papieren lagen al klaar om deze

kerk te kraken, dus dat deden we toen.

Diezelfde avond kwam de eigenaar

van het gebouw langs. De verhalen van

de vluchtelingen raakten hem zo dat

hij direct beloofde dat we ten minste

drie maanden lang onderdak kunnen

bieden in de tot ‘Vluchtkerk’ omge-

doopte Sint-Jozef.’

‘Het hele ‘BLIND’-project ging ook zo

‘meant-to-be’ voor mijn gevoel. Ik had

gewoon het idee om met wat mensen

geblinddoekt over het Damrak te lo-

pen. Op die blinddoeken zouden we

dan paspoortnummers schrijven, en

dat zou mij mooie beelden opleveren.

Het idee erachter was dat vluchtelin-

gen tot nummer gereduceerd worden

en daarbij hun identiteit verliezen.

Toen anderen van dit plan hoorden

werd het ineens heel groot. Ik zat al in

een soort denktank met journalisten,

radiomakers en creatievelingen om te

brainstormen over dit thema en hoe

we dit op de politieke agenda kunnen

krijgen. Zij vonden het een heel goed

idee, en er moest alles aan gedaan

worden om zoveel mogelijk publiciteit

te trekken voor deze ‘blinde tocht’.

Uiteindelijk haalde het de landelijke

pers en zelfs de voorpagina van de

NRC-Next. Door de campagnetijd kon-

den er helaas geen politici meelopen,

maar door de tocht mag ik binnenkort

al voor de tweede keer mee vergaderen

in de Tweede-Kamer. Het wordt goed

opgepikt in Den Haag.’

‘Persoonlijke ervaringen met mensen

zonder papieren maakte dat ik me

in hun situatie ben gaan verdiepen.

Het raakte me. Niet alleen emotio-

neel, maar ook filosofisch. Het is een

onwijs interessant concept dat iemand

bestaat, maar door geen papieren te

hebben wordt hij uitgesloten uit ons

systeem en daardoor ingesloten in

ons systeem. Letterlijk in detentie, en

anders op straat door niet te werken

en zo geen toekomst op te bouwen. Het

is een heel hopeloos bestaan. Je kunt

niet reizen, dus je kunt ook niet weg.

En zo gaat het leven aan je voorbij.

Ondanks dat is er altijd hoop onder de

vluchtelingen. Alleen al het feit dat ze

hier zijn. Na kilometers reizen en alles

en iedereen achtergelaten te hebben

zijn ze eindelijk hier. Als mens. Dat

laten ze zich niet afnemen, en daar

sta ik ook achter. Ik begrijp zelf heel

goed dat niet iedereen hier kan zijn,

en dat het beleid streng is. Toch gaat

er iets helemaal fout wanneer er een

werkelijkheid op papier is die in het

echt niet klopt. Het heeft zulke grote

consequenties voor de reële werkelijk-

heid in mensenlevens. Zo gebeurt het

ontzettend vaak dat op papier iemand

het land heeft verlaten, omdat dat

moest binnen een bepaalde tijd, maar

in werkelijkheid nog hier in Nederland

is. Het zijn veel jonge mensen van mijn

leeftijd, die hier dan compleet ont-

heemd rondzwerven.’

‘Mijn ouders hadden heel lang ie-

mand in huis die geen papieren had.

Jonathan heette hij, uit Sierra Leone

gevlucht voor het van de burger

‘Het raakte me. Niet alleen emotioneel, maar ook filosofisch.’

vluchtkerk politiek

zwervenvan huis uit

mensen mensen

Foto: JONAThAN VINK


3 COOLE PLEKKEN - JONATHAN - REIZEN

Vergeet Londen, Berlijn en Parijs! Ontdek ons prachtig

Neder l andGeef maar toe; het eerste waar je aan denkt bij een ‘lekker weekendje er tussenuit’ is vast en zeker een trip naar een Europese hoofdstad. Zonder meer terecht, want we zijn er immers aan gewend geraakt. Even uit de dagelijkse beslommeringen ontsnappen door een vliegtuig te pakken en onszelf te overladen met prikkels, in-drukken en emotie. Om dan op maandagmorgen weer uitgeput achter ons bureau te kruipen. Nee, van zo’n trip rust je zeker niet uit. Het zal je daarentegen verbazen wat er allemaal aan moois in ons eigen land te ontdekken is. Trek er dit voorjaar lekker een weekend op uit in onze natuur. Noah geeft je drie tips; you won’t regret it!

Een stukje buitenland in Nederland

DE POSBANKnationaal park

Wanneer je voor het eerst op de Posbank komt, waan je je meteen in het buitenland; zo heuvelachtig zie je Nederland maar zel-den. Het natuurgebied, dat ligt op 20 mi-nuten rijden van Arnhem richting de Duit-se grens, is door de heuvels een echte oase van rust. Hier hoor je geen gesuis van een snelweg verderop, enkel voorbij dravende herten verbreken de stilte.

oorlog. Hij was het eerste echte gezicht dat ik

bij de vluchtelingen had. Mijn moeder deed

altijd al veel met asielzoekers, en vaak kwa-

men ze bij ons over de vloer. Met kerst zat de

tafel dan helemaal vol. Jonathan was één van

die personen. Hij was uitgeprocedeerd, kwam

op straat terecht en werd vervolgens opgeslo-

ten in detentie. Omdat ze hem niet konden

uitzetten werd hij weer op straat gezet. Hij

belde toen om te vragen of hij niet bij ons kon

blijven slapen. Anderhalf jaar lang woonde

hij bij ons. Als een soort halfbroer voelde dat.

Het was gewoon gezellig als hij erbij was.’

‘Ik gun de vluchtelingen een leven met moge-

lijkheden. Dat als ze echt heel graag iets wil-

len bereiken hier in Nederland, ze dat kun-

nen bereiken. Er moeten mogelijkheden zijn

om van illegaliteit naar legaliteit te kunnen.

Het erkennen ven mensen als mens is daarbij

mijn belangrijkste drijfveer. Er worden nu

in ons land mensenrechten geschonden en

dat vind ik echt heel erg. Ik ben zelf opge-

voed met het idee dat alles mogelijk is als je

maar wilt en dat idee gun ik iedereen. Ook de

mensen in de Vluchtkerk die nu tussen wal

en schip belanden in ons systeem.’

droom

mensen

Tekst: JONAThAN VINK Beeld: MARK VAN DeN BeRG

Beeld: JaN scHILtHuIzeN

64 NOAHMAGAZINE 65NOAHMAGAZINENOAHMAGAZINE NOAHMAGAZINE

SChIeRMONNIKOOGWeg van alles en iedereen op

Eigenlijk is er geen excuus om niet naar dit eiland te gaan. Niet alleen de eindeloze stranden met de grootste luchten, ook het feit dat er geen auto’s toegelaten worden, maakt Schier-monnikoog een must-see. En met maar ruim negenhonderd inwoners bevind je je hier in het tegenoverge-stelde van Europa’s metropolen.

Woestijnlandschap in NederlandKOOTwIJKeRzAND

Inderdaad, woestijn in Ne-derland. Op de Veluwe ligt de grootste stuifzandvlakte van Europa. Met echte door-de-wind-gevormde zandduinen. Het Kootwijkerzand is het ideale gebied om zomaar urenlang rond te struinen.


Over schuldgevoel

De wereld is eigenlijk maar een cor-rupt zootje ongeregeld. Een complex web aan elkaar geweven van draden die druipen van kwaad. Een ver-ziekt lichaam. Niet bepaald de ideale openingszinnen voor een luchtige conversatie op een verjaardag, maar daarom niet minder waar. Natuurlijk

kan het geen kwaad om af en toe te relativeren en het leven te bekijken door de het-glas-is-half-vol-bril, maar vaak steken we maar wat graag onze Westerse kop in het zand van een verdorde aarde om te ontsnappen aan dat knagende schuldgevoel.

Even ter illustratie. Een lijst samengesteld door theoloog en schrijver Reinier Sonneveld, die in zijn boek Het Goe-de Leven de prangende vraag stelt hoe een persoon tegen een complex systeem als de wereld op kan boksen. Zet je schrap voor een zomaar wat feitjes die je een ongunstig onderbuikgevoel geven.

Alleen al Amerika geeft per dag twee miljard dollar uit aan militaire zaken. Er is per jaar slechts vier miljard dollar nodig om de helft van alle honger te doen verdwijnen. Daarmee gaat het niet om structurele hulp, maar je helpt dan wel concrete mensen met een concreet probleem.

Sinds 1982 krijgen wij tienmaal zo veel geld van ontwikkelingslanden als zij van ons. Dit komt omdat arme landen 0,6 procent van hun begroting aan hulp binnen, maar betalen het tienvoudige terug aan schuldaflossing. Op die manier gaat er jaarlijks zo’n 50 miljard dollar richting het Westen, een bedrag waarmee veel problemen opgelost zouden kunnen worden.

Omdat wij gebrek aan medisch personeel hebben, koopt het Westen de Afrikaanse elite op. Jaarlijks trekken er 20 duizend hoogopgeleide artsen vanuit afrika richting europa en de Verenigde Staten. Daardoor is er in Sierra Leone bijvoorbeeld nog maar één psychiater per 5,5 miljoen inwoners. Oeganda heeft per 100 duizend mensen nog geen zes dokters.

Elk jaar verdwijnt alleen al in de Amazone een gebied ter grootte van Zwitserland aan bos.

‘Allemaal leuk en aardig, hoor. Maar alsof ik daar

concreet iets aan kan doen? Alsof deze proble-

men niet allemaal veel te complex zijn voor mij

als individu? Alsof dit alles mijn schuld is?’ zijn

waarschijnlijk gedachten die na het lezen van

bovenstaande lijst door je heen schieten. En

ergens heb je gelijk. Je bent niet direct schuldig

aan armoede, milieuproblemen, het olietekort,

of smeltende ijskappen. Het is ook te makkelijk

om alle schuld te leggen bij de grote jongens zoals

corrupte regeringen, dictators of multinationals.

Eigenlijk is het niemand zijn persoonlijke schuld

dat de wereld er verre van rooskleurig uit ziet. Je

wilt alle ellende niet, kiest er niet actief en toch

heb je ermee te maken. Sonneveld schrijft in zijn

boek over een collectief kwaad dat is doorgedron-

gen tot alle vezels van onze maatschappij. Hij

doelt daarmee op de conditie van de aardbol in

zijn huidige staat. De aarde van kinderarbeid tot

milieuproblemen, de bio-industrie tot seksuele

uitbuiting en voedseltekorten.

‘Als ik iets doe, ben ik met duizenden draadjes

verbonden aan duizenden anderen, die weer met

duizenden draadjes zijn verbonden aan duizend

anderen. De wereld is een soort lichaam en dat

lichaam als geheel is ongezond. Ik kan niet een

enkele cel aanwijzen en verwijderen. Het zit veel

dieper,’ aldus Reinier.

Mensen zijn geneigd om kribbig te reageren wan-

neer ze geconfronteerd worden met de ellende

die de wereld rijk is en hun rol daarin. Ze voelen

zich persoonlijk aangevallen en komen met ex-

cuses op de proppen. Excuses die redelijk klinken

en waar in sommige gevallen zelfs een kern van

waarheid in zit. ‘Maar ik betaal toch al belasting?

Dat geld wordt ook besteed voor hulp!’, ‘Ik heb

helemaal geen geld over’, ‘Je ontkomt er niet aan

om vuile handen te maken’, ‘Er is geen begin-

nen aan!’ Maar die excuses zijn net zo makkelijk

omver te blazen als ze op te werpen zijn. Beland

je belastinggeld niet in een potje waar je zelf ook

gebruik van maakt? Heb je echt geen geld over of

heeft het gebrek aan rek in je budget te maken

met keuzes? Wellicht kan je verzekering wat

minder breed, je auto wat minder dik en je vakan-

tie wat minder ver? Is er iets mis met het streven

om je handen zo schoon mogelijk te houden?

Duizenden draadjes

Vuile handen

collectief kwaad en vissen kussen

zIngevIng zIngevIng

Tekst & Beeld: JANINe GuIJT


Maar is er eigenlijk wel een be-

ginnen aan? Hebben we net niet

vastgesteld dat de wereldpro-

blematiek verbonden is aan een

systeem? Wat kan een indivu’tje

zoals jij en ik daartegen doen?

Extreem weinig. Bijna niets. ‘Ik

denk dat onze verhalen te groot

zijn. Elke generatie doet het

weer. Ik zie boeken met titels als

‘The End of Poverty’ of ‘Why We

Can Save The Planet,’ merkt Son-

neveld op in Het Goede Leven.

Volgens hem draait het er echter

vooral om, om je hoop klein en

traag te houden. ‘Ik ben geen

systeem en begin weinig tegen

systemen. Personen kunnen

vooral personen helpen. Maar

je kunt wel iets doen voor een

ander individu. Verbetert dat

de wereld? Nee. Verandert dat

die persoon? Een beetje.’ Son-

neveld illustreert zijn punt met

een gedichtje van Maarten van

Roozendaal.

Schuldgevoel is een signaal dat

jij blijkbaar het vermogen hebt

om verschil te maken en dat ook

beseft. Als jij iets fout kunt doen,

doe je er blijkbaar toe. Dit is

een opening om vervolgens ook

positieve invloed te gaan uitoe-

fenen. Vanuit daar kun je patro-

nen veranderen en gewoontes

doorbreken. Natuurlijk kost dat

moeite; als je een ruime snelweg

kent, is een smal bergpaadje

even wennen. Maar waar heb je

het mooiste uitzicht? Als je bij-

voorbeeld alleen biologisch eten

koopt, of seizoensproducten eet,

heb je misschien minder keus,

maar daarmee ben wel verlost

van de lichtelijk verlammende

keuzeparadox. Als je minder tv

kijkt, houd je meer tijd en ener-

gie ovaer voor van alles en nog

wat. Als je vaker fietst, wordt je

conditie beter en voel je je fitter.

Oftewel: door bewuster te leven

en stil te staan bij schuldgevoe-

lens en wat je er mee kunt doen,

gaat de kwaliteit van het leven er

niet per se op achteruit. Integen-

deel: het werkt bevrijdend.

The End of Poverty

Bergpaadje

Ik ken een sterk verhaal

‘t is op het strand

Er is een man

En er zijn ook heel veel vissen

Op het strand

De man bukt

Hij pakt één vis

Hij geeft de vis een kus

Hij gooit de vis in zee

De vis is blij

De man bukt weer

Pakt weer één vis

Hij geeft de vis aeen kus

Hij gooit de vis in zee

Weer blij

Dan komt daar een andere man

Die zegt:

Kijk nou toch eens om je heen, man

Kijk dan hoeveel vissen er nog zijn, man

Jij pakt steeds één vis

Je geeft die vis een kus

Je gooit die vis in zee

Dat helpt toch helemaal niets, man

De man bukt weer

Pakt weer één vis

Hij geeft die vis een kus

En zegt:

Leg jij dat maar eens uit aan deze vis

maarten van roozendaal

““

zIngevIng


Wie schiet daar toch / getuigen van de laatste Europese oorlog – Mone Slingerland

Uitgever: Artemis & Co - €19,95

Boeken, die je doen stil staan van verwondering of motiveren het roer om te gooien. Boeken die je inspireren of je het liefst hard weg laten rennen omdat de situaties die beschreven worden zo onrechtvaardig zijn.

boeken

Mone Slingerland verslaat als journalist

jarenlang de Joegoslavië-oorlog. Terwijl

zij geregeld naar Nederland terug vliegt,

blijven haar vrienden achter in een land vol

oorlog en onrust. In dit boek beschrijft zij de

verhalen van de ‘gewone’ mensen uit heel

voormalig Joegoslavië. Ze ziet haar vrien-

den veranderen van jonge, vrolijke meiden

in grimmige soldaten en van betrokken

studenten in apathische burgers. In boei-

ende reportages laat ze zien hoe zij, die het

kleinste aandeel hebben in het uitbreken

van de conflicten, er vaak het zwaarst door

worden getroffen.Stil Amsterdam / survivalgids voor de stedeling – Thom Breukel Uitgever: Toth - €14,90

Het gebruik van de openbare ruimte in Amsterdam wordt gekenmerkt door drukte en lawaai. In al

die drukte vergeet je vaak hoe de stilte klinkt. In deze wandelgids wordt de buitenkant ingeruild voor

de binnenkant van de stad; de stilteplekken. Thom Breukel geeft informatie over het ontstaan van de

gebouwen, de functie en de bereikbaarheid. Tijdens zijn tochten door de stad beschrijft hij onder meer

godshuizen, stadsparken, begraafplaatsen en hofjes. De korte beschrijvingen zijn geïllustreerd met te-

keningen op klein formaat en sfeervolle foto’s. Deze gids is een inspiratiebron om steeds weer op pad te

gaan in de stilte van een drukke metropool.

De kleine prins Antoine De Saint-Exupery

Uitgever: Donker - €9,95

Ken je ‘De kleine prins’ al? Of Antoine De Saint-Exupery, de

schrijver van het sprookje? Grote kans van wel. Er zijn al mil-

joenen boeken in zo’n tachtig talen over de toonbank gegaan.

Antoine De Saint-Exupery was een Franse piloot in dienst

van het leger die tijdens een verkenningsvlucht boven bezet

gebied is neergeschoten. Ongeveer een jaar voor zijn dood

schreef hij een verhaal over een piloot die na een noodlanding

in de Sahara een kleine prins ontmoet. Wijs en relativerend

zijn de mooie verhalen die de prins vertelt over de planeet

waar hij woont en de andere planeten die hij bezoekt. Heel

subtiel worden onder andere gezagsverhoudingen, menselij-

ke relaties en solidariteit, vriendschap en eenzaamheid in een

wat laconieke stijl aan de kaak gesteld, versterkt door illustra-

ties van de schrijver zelf.

mind boekenfoodart art

Tekst: JACqueLINe MuLCKhuIJSe


De volgende keer in Noah

ZwedenKampeertøchtje

ARMOEDE

Bonjour Beethoven

Sexuele intimidatie

Egypte nr. 1

Top 40

Om je tanden in te zetten..

Gehandboeid naar de gynaecoloog

Echte klassiekers

Welkom in het detentiecentrum

Zelfs onze ratten hebben beter te eten

Dossier


De beste gaDgets

Ze worden in Frankrijk gemaakt en alle Fransen hebben er één. Een Opinel zakmes. Mateloos populair door zijn eenvoudige en duurzame design. Of je nu een appeltje moet schillen, een brood moet snijden of een hert moet villen, dit zakmes komt áltijd van pas! In alle soorten, maten en kleuren verkrijgbaar.

Waar: BeverPrijs: €13

Deze wenskaarten met leuke opdruk zijn gemaakt van schapen keutels. Door een speciaal

proces van wassen worden de vezels uit deschapenkeutels gehaald en geperst tot deze

wenskaarten. Wees overigens niet bang, de kaarten zijn vrij van geur, maar de meegeleverde envelop

moet natuurlijk wel dicht gelikt worden!

Waar: www.eko-logisch.nlPrijs: €3

Een stadsplattegrond die niet kan scheuren, wél tegen water kan én die je gewoon kan wegproppen in je broekzak als je hem even niet meer nodig hebt. Klinkt als een droom, nietwaar? De crumpled city Map maakt van deze droom de realiteit. Vind jouw weg in de stromende regen in London, wikkel een baguette in jouw kaart voor een wandeling door Parijs, of gebruik jouw city Map als picknickkleedje in New York’s central Park.

Waar: http://www.cadeau.nl/Prijs: €12

voor thuis & onDerweg

Boomknuffel je graag, maar beschik je niet over een aantrekkelijke eik in je achtertuin? Neem dan dit kussen! De boom die op het kussen is gedrukt is een gigantische oorspronkelijk Australische evergreen-boom. het kussen is 40 bij 40 centimeter en helemaal gemaakt van biologisch katoen.

Waar: www.etsy.comPrijs: €40

In canada is het een fenomeen; de contigo koffiemokken. ze zijn ontzettend stevig, houden je koffie urenlang warm en zijn

bovendien allemaal voorzien van het autoseal-systeem. Wanneer je een slok neemt

druk je op de knop, vervolgens sluit de mok automatisch. Nooit meer morsen in de trein, of

op je toetsenbord!

Waar: beverPrijs:€30

Lekker badderen is een van de meest ontspan-nende bezigheden. Heerlijk al je gedachten laten dobberen en wegstromen. Deze geweldige badstop gaat je daarbij helpen want je ziet in dit bootje de wereld(kaart) aan je voorbij drijven. Een grappig cadeau voor alle dobberaars en reizigers!

Waar: http://www.feelgoodies.nl/Prijs: €12

art art

Tekst: JONAThAN VINK

79NOAHMAGAZINE

QUOTE/AFB


hoofdredacteur: Elise Meester

eindredactie: Arjanne Aleman, Janine Guijt

artdirection en vormgeving: Nando Kasteleijn, Jonathan Vink

redacteuren: Arjanne Aleman, Janine Guijt, Nando Kasteleijn, Elise Meester, Jacqueline Mulckhuijse, Femmeke Riezebosch, Jonathan Vink

columnisten: Laurie de Haan, Jacco Leguijt, Hans Siebel

beeld: Arjanne Aleman, Janine Guijt, Nando Kasteleijn, Elise Meester, Jacqueline Mulckhuijse, Femmeke Riezebosch, Jonathan Vink

Speciale dank voor Suzanne van der Knijff die onze coverfoto fotografeerde. Kijk voor meer van haar prachtige werk op: suegraphy.com

Redactie adres Noah Magazine:Oude Kerkweg 100, 6717 JS Ede

[email protected]

facebook.com/noahopinternettwitter.com/noahopinternet

Colofon

Beeld: SuzANNe VAN DeR KNIJff

advertentie


Noah Magazine

Documents

Transcript of Noah Magazine