Post on 22-Dec-2014
description
MSK VGT 06/11/2009
Bij jicht is de kalkhoudendheid van het peri-articulaire bot normaal.
Jicht
• Kenmerken• Normale botdensiteit• Kraakbeen meestal intact• Scherpbegrensde erosies, intra- of para-articulair• Overhangende rand van para-articulaire erosie
(pathognomonisch)• Tophi: weke delen zwelling, evt met amorfe calcificaties• Localisatie: 1e MTP, DIP en PIP, patella
• RA: initieel peri-articulaire ontkalking
Bij jicht is de kalkhoudendheid van het peri-articulaire bot normaal.
Juist
Avasculaire necrose van de heupkop ten gevolge van een botinfarct is na enkele
weken tot maanden zichtbaar op de röntgenfoto.
Het eerste radiologische teken is lucentie van het bot ter plaatse.
AVN
• Oorzaken• Meestal idiopatisch; trauma (heup), steroidgebruik,
alcoholisme, sikkelcelanemie, infectie, radiatie
• X-ray• Na weken/maanden: sclerose, meestal in het centrum
van de heupkop• Later:
– Klassieke lineaire subchondrale fractuur (crescent sign) – Progressieve subchondrale fragmentatie, afplatting vd kop – Secundaire osteoarthritis
MRI
Eerste teken: diffuus beenmerg oedeemLater:
Avasculaire necrose van de heupkop ten gevolge van een botinfarct is na enkele
weken tot maanden zichtbaar op de röntgenfoto.
Het eerste radiologische teken is lucentie van het bot ter plaatse.
Onjuist
Perthes is bilateraal in ongeveer 10% van de patiënten.
Legg-Calvé-Perthes disease (coxa magna)
• AVN van de pediatrische heup• Presentatie
• 4-8 jaar, jongens > meisjes• 10% bilateraal (dd: Meyerse dysplasie)• Slechte uitkomst bij oudere leeftijd en grotere
betrokkenheid vd kop
X-bekken/heup• Early signs
• asymmetrical femoral epiphyseal size (smaller on affected side)
• apparent increased density of the femoral head epiphysis
• widening of the medial joint space
• blurring of the physeal plate (stage 1)
• radiolucency of the proximal metaphysis
• Eventually• the femoral head begins to
fragment (stage 2)• with subchondral lucency (
crescent sign)• redistribution of weight-bearing
stresses leading to thickening of some trabeculae which become more prominent.
• The typical findings of advanced burnt out (stage 4) Perthes
• femoral head deformity with widening and flattening
• proximal femoral neck deformity
Perthes is bilateraal in ongeveer 10% van de patiënten.
Juist
De corpora libera bij synoviale chrondromatose zijn vrijwel altijd
radiopaque.
Synoviale chondromatosis
• Presentatie: 30-50 jaar, man > vrouw• Vorming van multipele kleine ronde
kraakbenige noduli in een gewricht• Noduli van gelijke grootte en variabele
ossificatie/mineralisatie (1 mm – 2 cm)• Meestal mono-articulair
• Knie, heup, elleboog, schouder
• Secundair arthrose
De corpora libera bij synoviale chrondromatose zijn vrijwel altijd
radiopaque.
Onjuist
“Looser’s zones” zijn pseudofracturen bij osteomalacie.
Osteomalacie• Osteomalacie
• Gegeneraliseerde demineralisatie• Disproportioneel verlies van gemineraliseerde matrix
vergeleken met osteoide matrix (itt hyperparathyreoidie)
• X-ray• Lucent, coarsened, smudge bot• Looser’s zones = pseudofracturen: lineaire foci van minder
gemineraliseerd osteoid op gewichtdragende plaatsen.– Lineaire lucenties haaks op de cortex met incomplete penetratie
van de botbreedte– Vaak bilateraal en symmetrisch.
Rachitis
• Osteomalacie van het immature skelet• Verminderde mineralisatie van metabool actieve
plaatsen; maw de metafysen.
• X-ray• Diffuse demineralisatie• Coarsened trabeculae• Wijde epifysairschijven• Metafysaire irregulariteit, flaring• Bowing • Bilaterale costochondrale vergroting
Looser’s zoneRachitis
“Looser’s zones” zijn pseudofracturen bij osteomalacie.
Juist
De vorm van matrixverkalkingen van bottumoren is specifiek per tumortype. Bij chondroïde tumoren spreekt men
van “rings and arcs”-verkalkingen.
Conventional intramedullary chondrosarcoma of the humerus in a 21-year-old man with shoulder pain. (a) Anteroposterior shoulder radiograph shows a proximal humeral mixed lytic and sclerotic lesion with expansile remodeling. The sclerotic component represents typical chondroid ring-and-arc calcification (white arrows). Lytic focus seen inferolaterally (black arrow) demonstrates deep endosteal scalloping typical of chondrosarcoma.
De vorm van matrixverkalkingen van bottumoren is specifiek per tumortype. Bij chondroïde tumoren spreekt men
van “rings and arcs”-verkalkingen.
Juist
De meeste osteosarcomen gaan uit van de metafyse.
Osteosarcomen
• Presentatie• 10-25 jaar• 90% metafysair (diafysair)• 75% betrokkenheid
epifysairschijf• Distale femur, proximale
tibia, proximale humerus, iliumvleugel
• Verschillende histologische types
• 1-10% skiplesions
Differentiatie op X
• Osteosarcoom– Beeld afhankelijk van
histologisch type• Van dens (blastisch) tot
bijna compleet lytisch• Trabeculaire and corticale
botdestructie • Perisoteaal nieuw bot
(Codman’s triangles)• Typische locatie en
metafysair• Osteoid matrix in de weke
delen massa
• Ewing sarcoom• Diafysair• Geen botformatie in weke
delen massa naast bot
De meeste osteosarcomen gaan uit van de metafyse.
Juist
Kenmerkend voor het syndroom van Maffucci is de aanwezigheid van
multipele exostosen.
Multipele enchondromatosis
Ollier’s disease• Enchondromen in de meta- en
diafyses van multipele botten• Ectopische kraakbeenresten van
de epifysairschijf
• Niet hereditair of familiair• Unilateraal• Typische enchondromen en
groteske versies in de phalangen
• Maligne transformatie 10-25%
Maffucci’s syndroom• Multipele
enchondromatosis• Weke delen en viscerale
hemangiomen (phlebolieten)
• Hoger maligne potentie dan Ollier
Exostosis
• Meest voorkomende benigne tumor (3%)• Laterale botgroei va de metafyse door
ectopisch epifysairschijfkraakbeen• Normale voortzetting vd botopbouw in de exostose• Soms kraakbenige cap
• Voorkeurslocalisatie• Knie• 95% in de extremiteiten• Meestal solitair
Kenmerkend voor het syndroom van Maffucci is de aanwezigheid van
multipele exostosen.
Onjuist
De voorkeurslokalisatie van sarcoïdose in het skelet zijn de phalangen.
Sarcoidose
• 10% ossale afwijkingen• Lace-like lytische laesies in de middelste en distale
phalangen (punch-out)• Gegeneraliseerde osteopenie• Sclerose van de tufts • Granulomateuze arthritis
• Musculaire sarcoidose • Niet zeldzaam• Gegeneraliseerde myositis• MRI: discrete enhancing nodules met laag signaal
gespiculeerde centrale regio
De voorkeurslokalisatie van sarcoïdose in het skelet zijn de phalangen.
Juist
Het “magic angle effect” is een artefact op de MR.
Resultante is een laag signaal.
Magic angle effect
• Bright spots through an increased T2 time on short echo time (TE) images, for e.g. collagen fibers of tendons and ligaments, which are oriented at the magic angle of approximately 54.7° to the magnetic field.
Het “magic angle effect” is een artefact op de MR.
Resultante is een laag signaal.
Onjuist
Bij een patiënt met een fractuur ziet u op een röntgenfoto na 1 week
demineralisatie rondom de fractuurlijn. Dit is een normale bevinding.
Fractuurheling
• Initieel: locale demineralisatie• 10-3 wkn: callusvorming• 7-13 wkn: verdwijning callus + remodelling• > 3 mnd: remodelling
Bij een patiënt met een fractuur ziet u op een röntgenfoto na 1 week
demineralisatie rondom de fractuurlijn. Dit is een normale bevinding.
Juist
Myositis ossificans is een potentiële complicatie van trauma en bestaat uit granulatieweefsel, dat in verschillende
stadia verkalkt. Deze verkalkingen bevinden zich bij
voorkeur in de periferie van de laesie.
Myositis ossificans/Heterotope ossificatie
• Posttraumatisch; mn stomp trauma• Stadia
• Week 1-2: weke delen massa• Week 3-4: amorfe densiteit in de massa en periosteale
reactie van onderliggend bot (dd: osteosarcoom)• Week 6-8: maturatie van het amorfe osteoid in
compact bot perifeer• Later: centrifugale maturatie, reductie vd omvang en
migratie richting het periost van naastgelegen bot
Myositis ossificans is een potentiële complicatie van trauma en bestaat uit granulatieweefsel, dat in verschillende
stadia verkalkt. Deze verkalkingen bevinden zich bij
voorkeur in de periferie van de laesie.
Juist
De voorkeurslokalisatie van osteochondritis dissecans is het
tibiaplateau.
Osteochondritis dissecans
• Voorkeurslocalisatie• Laterale zijde vd mediale femurcondyl• (Patella)
• Distale capitellum• Humeruskop• Talus, meestal mediaal
De voorkeurslokalisatie van osteochondritis dissecans is het
tibiaplateau.
Onjuist
Bij een patiënt met osteochondritis dissecans ziet u een dunne band met
hoog signaal op de T2-opnamen tussen het botfragment en het omgevende bot.
Dit duidt op instabiliteit van dit fragment.
Osteochondritis dissecans
• Subchondrale trabeculaire stress reactie
• Subchondrale trabeculaire lineaire fractuurlijn parallel aan cortex
MRI• Subchondraal
beenmergoedeem
Bij een patiënt met osteochondritis dissecans ziet u een dunne band met
hoog signaal op de T2-opnamen tussen het botfragment en het omgevende bot.
Dit duidt op instabiliteit van dit fragment.
Juist
In geval van een complete scheur van de supraspinatuspees is het voor de clinicus
relevant te weten of de musculus supraspinatus atrofisch is.
Supraspinatuspeesruptuur
• Meest voorkomende rotator cuff ruptuur• Critical zone
• 1 cm proximaal van de distale insertie in het waterscheidingsgebied tussen de humerale en musculaire vascularisatie
• Ruptuur dus meestal bij de anterieure insertie thv het tuberculum major
• Informatie voor klinicus• Partial of full-thickness tear• Retractie, atrofie
In geval van een complete scheur van de supraspinatuspees is het voor de clinicus
relevant te weten of de musculus supraspinatus atrofisch is.
Juist
Bicepspees luxatie is geassocieerd met een ruptuur van de subscapularispees.
Bicepspeesluxatie
• Dislocatie uit de intertuberculaire groeve door disruptie van het ligamentum transversum
• Ligamentum transversum vezels van:– Musculus subscapularis– Coracohumeraal
ligament
Bicepspees luxatie is geassocieerd met een ruptuur van de subscapularispees.
Juist
Op een PA-opname van de pols is een afstand tussen het os scaphoïdeum en
os lunatum van 5 mm normaal.
Op een PA-opname van de pols is een afstand tussen het os scaphoïdeum en
os lunatum van 5 mm normaal.
Normaal < 2 mmPathognomonisch > 4 mm
Onjuist
Een limbus vertebrae is een fractuur van het anterieure wervelcorpus.
Limbus vertebrae
• oblique radiolucente cleft aan de anterieure zijde van het wervelcorpus– Bijna altijd craniale zijde
• Ongefuseerde apofyse• St na een anterieure
discus herniatie
Een limbus vertebrae is een fractuur van het anterieure wervelcorpus.
Onjuist
Bij de ziekte van Osgood-Schlatter is er sprake van fragmentatie van de
onderpool van de patella.
Osgood-Schlatter
• Tractieletsel van het anterieure tibia tuberculum door de patellapees
• Adolescenten• Overuse/snelle groei• Complicatie (zeer zelden): premature sluiting van de
epifysairschijf vh tuberculum genu recurvatum
• Andere niet-zeldzame avulsies rond de knie• Eminentia tibiae voorste kruisband• Laterale tibiarand laterale kapsel (Segondfractuur)• Onderpool van de patella = Sinding-Larsen-Johansson
Bij de ziekte van Osgood-Schlatter is er sprake van fragmentatie van de
onderpool van de patella.
Onjuist
Een discoïde meniscus is een klinisch belangrijke congenitale variant, waarbij
de meniscus meer schijfvormig is dan semicirculair.
Dit komt vooral aan de mediale zijde voor.
Discoide meniscus
• Meestal de laterale meniscus• Klinisch significant
• Kan slotklachten geven• Ruptureert eerder dan normale meniscus
• MRI• Coronaal: meer dan 1,4 cm in de breedte• Sagittaal: niet op meer dan 2/3 coupes zichtbaar (bij
3/4 mm SD en 1 mm interslice sections)
Watanabe-classification: Complete (B) and incomplete (A) discoid menisci vary in their degree of tibial plateau coverage. The Wrisberg ligament type (C) is fairly normal in shape, but there is no posterior coronary ligament attachment. Instead, the lateral meniscus attaches to the meniscofemoral ligament of Wrisberg
Een discoïde meniscus is een klinisch belangrijke congenitale variant, waarbij
de meniscus meer schijfvormig is dan semicirculair.
Dit komt vooral aan de mediale zijde voor.
Onjuist
Indien ten gevolge van een patella luxatie een retinaculum scheurt, betreft
dit meestal het mediale retinaculum.
Patella luxatie
• Vrijwel altijd laterale luxatie• mediale retinaculum
Indien ten gevolge van een patella luxatie een retinaculum scheurt, betreft
dit meestal het mediale retinaculum.
Juist
Vocht rondom de pees van de flexor hallucis longus is per definitie
pathologisch.
Vocht rondom de pees van de flexor hallucis longus is per definitie
pathologisch.
Onjuist
Reumatoïde arthritis van de hand is vooral zichtbaar ter plaatse van de DIP-
gewrichten.
RA
• Hand/pols– Vroege erosies
• Distaal radioulnair• Pisotriquetraal• Processus styloideus ulnae en radii• Scaphoid
– DIP-gewrichten worden initieel gespaard
Reumatoïde arthritis van de hand is vooral zichtbaar ter plaatse van de DIP-
gewrichten.
Onjuist
Diffuse idiopathische skelet hyperostose (DISH) veroorzaakt een dense verkalking
van het anterieure longitudinale ligament.
Kenmerkend voor DISH is, dat de hoogte van de disci hierbij relatief normaal is.
DISH
• Dense ossificatie van het anterieure longitudinale ligament
• Mm’s dik (itt fijne calcificatie van Bechterew)• Relatief behoud van de discushoogte• Calcificatie van het sacro-iliacale ligament
(overbrugging bovenste 1/3 vh gewricht)• Enthesofyt formatie
– Bekken– Calcaneus– Anterieure zijde van de patella
DISH
Bechterew
Diffuse idiopathische skelet hyperostose (DISH) veroorzaakt een dense verkalking
van het anterieure longitudinale ligament.
Kenmerkend voor DISH is, dat de hoogte van de disci hierbij relatief normaal is.
Juist
De AP en laterale foto van de onderarm/pols van een 10-jarige na val
bij gymnastiek. Er is een fractuur van zowel de ulna als
de radius.
De AP en laterale foto van de onderarm/pols van een 10-jarige
na val bij gymnastiek. Er is een fractuur van zowel de
ulna als de radius.
Juist
Detail van een opname van de linkervoorvoet van een 55-jarige man met een arthritis. De meest waarschijnlijke diagnose is rheumatoïde arthritis.
Pencil-in-cup
• Arthritis psoriatica (mutilans patroon)
• Key concepts arthritis psoriatica– Oligoarthritis: Sausage digit– Polyarthritis
• DIP > PIP/MCP• Symmetrisch• Normale botdensiteit• Ivory phalanx (tuft resorptie en
sclerose)
Detail van een opname van de linkervoorvoet van een 55-jarige man met een arthritis. De meest waarschijnlijke diagnose is rheumatoïde arthritis.
Onjuist
MRI van de enkel; axiale T2-vetsuppressie opname.
De pijl wijst naar de pees van de musculus flexor digitorum longus.
Mediale zijde enkel
• Tom, Dick AN Harry• Tibialis posterior• Flexor digitorum longus• A. tibialis post• N. tibialis post• Flexor hallucis longus
Transverse fat-suppressed intermediate-weighted (repetition time msec/echo time msec, 3000/30) fast spin-echo MR image of right ankle shows four-tendon sign. The two most anteromedial tendinous structures (arrowheads) represent longitudinal splitting and separation of original posterior tibial tendon (PTT). pathologic.The other two tendons of medial ankle are flexor digitorum longus (short arrow) and flexor hallucis longus (long arrow).
MRI van de enkel; axiale T2-vetsuppressie opname.
De pijl wijst naar de pees van de musculus flexor digitorum longus.
Onjuist
MRI van de knie; sagittale PD-(proton density) opname.
De pijl wijst naar het ligamentum transversum.
Meniscus ligamenten
Ligamenten• Meniscofemoraal
– Wrisberg (posterieur)– Humphrey (anterieur)
• Oblique intermeniscaal Voorhoorn naar andere
achterhoorn
• Transverse voorhoorn naar voorhoorn
NB: allen vaak verward met meniscusscheur op MRI
Posterieure menicushoorn naar mediale femurcondyl (vergeleken met PCL)
MRI van de knie; sagittale PD-(proton density) opname.
De pijl wijst naar het ligamentum transversum.
Onjuist
MRI van de rechter heup; coronale T2-opname.
Het beeld past bij synoviale osteochondromatose.
Synoviale osteochondromatose
• MRI• Multipele ronde intermediaire-tot-laag signaal corpora
(altijd gelijk aan het kraakbeen)• Effusie met een gedistendeerd gewrichtskapsel
MRI van de rechter heup; coronale T2-opname.
Het beeld past bij synoviale osteochondromatose.
Juist