Tentoonstelling

MENS

CULTUUR

OORLOG Multiculturele aspecten

van de eerste wereldoorlog

In Flanders Field Museum

1 mei – 7 september 2008

Wereld in 1914

Een schets van voor 1914

• Explosieve groei• Zou machinetijdperk tegen de mens keren?• Bewapeningswedloop• Uitbreiding legers• Toppunt van macht, door o.a. kolonies• Mobilisatie voor de oorlog• Nationale identiteit!• Militaire verbonden• Haat tegenover vijand

• Haat tegenover vijand

Voor de eerste maal een WO

• Confrontatie van politieke, militaire en economische grootmachten

• Triple Alliantie: het Duitse Rijke, Oost-Hongarije en het Ottomaanse Rijk

• Triple Entente: Frankrijk, Verenigd Koninkrijk en Rusland

Classificatie en Rascisme• Overtuiging: superioriteit van Europeanen inzetten

kolonies• Steun van wetenschap en praktijkervaring van

kolonisatoren• Pol., eco., cult. Leiding van het moederland afwegen

welke etnische groepen geschikt waren voor de oorlog en welke niet– Martial races (GB)– Races gurrières (= vechtlustige stammen) (F)

• Schrik om ‘primitieven’ te bewapenen • Duitse Rijk: Koloniale tegenstanders zijn onvoldoende

beschaafd = niet legitiem• Koloniale krijgsgevangenen wetenschappelijk

onderzoek

1 2

3 4

WERELDoorlog

Noord-Afrika• Frankrijk

• Zoeaven: een oorspronkelijk gemengd korps van Fransen en Algerijnen

• Tirailleurs: autochtone koloniale infanterie

• Spahi’s: woestijnruiters

Sub-Saharaans Afrika

• Britse Rijk

• Zwarte Afrikanen controversieel

• Niet bewapenen

• arbeidskorpsen

• West-Afrika– Frankrijk– Tirailleurs sénégalais– Senegal, Mali, Niger, Guinée, Ivoorkust, Burkina

Faso, Benin, Mauritanië

• Zuid-Afrika & Rhodesië– Brits – Vooral blanken van Britse afkomst– Zwarte Afrikanen enkel toegelaten in

arbeidseenheden– Werden het slechts behandeld

• Madagascar – Frankrijk– Tirailleurs malgaches– Malagassische arbeiders

Noord-Amerika

• Loyaliteit tegenover het Europese moederland

• Rekrutering – Individuele culturele achtergrond en afkomst– Trouw aan het nieuwe vaderland

Canadian Expeditionary Force

• Verschillende culturen– Indianen van 20

verschillende stammen– Afro-Canadezen– Recente immigranten

(Zweden, Nederland, Italië, Rusland, België of Japan)

Newfoundland

• Dominion van het Britse Rijk

• Angelsaksen• Eskimo’s• Verbleven vooral in

Ieper

VSA

• In 1918 bij geallieerden

• Gaven doorslag• Indianen en Afro-

Amerikanen

Europa

• Bestonden nog niet lang, waren niet ééntalig en niet één cultuur

• Werkten culturele verschillen weg

• Landen: – Frankrijk– Duitsland– VK– Russen, Italianen, Portugezen

De Fransen

• Verschillende volkeren– Bretoenen– Catalanen– Frans-Vlamingen

De Duitsers• 25 bondstaten• Polen, Elzassen,

Sorben, Denen en Joden

Verenigd Koninkrijk van Groot-Brittannië en Ierland

• Engels, Schotse, Ierse of Welshe Regimenten

• Soldaten van het eiland Man en de Kanaaleilanden

• Britse Gemeenschappen in het buitenland

Een kleinere rol aan het Ijzerfront voor Italianen, Russen en Portugezen

• Italianen– Centralen– Neutraal– Geallieerden– Krijgsgevangenen in Vlaanderen

• Russen– Geallieerden– Aan het West-Front

• Portugezen– Neutraal– Enkele actief aan Ijzerfront

Azië

• Verenigd Koninkrijk India

• Frankrijk– Tirailleurs tonkinois– Travailleurs annamites– Bondgenoten: Japan, Chinese Republiek

• Beeld van de Aziatische deelname vooral bepaald door arbeiders

• Slechte behandeling

• Brits India– Bestond uit het huidige Pakistan, India, Bangladesh

en Birma– Etnieën die door de Britten als krijgshaftig werden

beschouwd:• Sikhs (Noordwest-India & Pakistan)• Gurkhas (Noord-India & Nepal)

• Chinese Republiek– Aansluiting bij geallieerden zonder militaire

engagementen arbeidskrachten

• Frans Indochina – Arbeidskrachten + soldaten– Tirailleurs tonkinois (nooit in Vlaanderen)– Travailleurs annamites (wel in Vlaanderen)

Oceanië

• Bijzondere waardering– Belangrijke verliezen– Afstand sprak tot de verbeelding (in beide richtingen)

• Nieuw-Zeeland & de Zuid-Pacifische eilanden– 10% van de totale bevolking– Pakeha = blanke Nieuw-Zeelanders– Maori’s, Polynesiërs uit Niue, de Cookeilanden, Fidji,

Tonga en andere eilanden

Een groepsfoto met een deel van het Fijan Labour Corps, 1917

Cijfers van soldaten• Op Tyne Cot liggen begraven:

– Britten: 8961– Australiërs: 1368– Canadezen: 997– Nieuw-Zeelanders: 520– Zuid-Afrikanen: 90– Newfoundlandse: 14– Duitse 4– Brits Westindische: 2

• Op monument in Tyne Cot– Britten: 33.690– Nieuw-Zeelanders: 1166– Canadezen: 1

“ Later, als alles zal voorbij zijn,Zullen de Belgische en Franse vrouwen

Op de met frisse bloemen getooideGrafsteden van hun gevallen mannenEn zonen komen bidden; maar wie zalEr wel ooit neerknielen bij het verlatenGraf van Mohammed of van Ibrahim in

Vlaamse aarde?”

Cyriel Buysse,Van een verloren zomer,

1917.

   Merci!

   Thank you!

   Obrigado!

   Спасибо!

谢谢

   Danke!

   bedankt!

   Grazie!    Tak skal du have!

   Go raibh maith agat

   Cảm ơn cô

   baie dankie

   Terima kasih

   Trugarez !