culturen categoriseren:basiswaarden

• kern van cultuur wordt gevormd door basiswaarden: fundamentele problemen van de mens die van cultuur tot cultuur op een andere wijze worden opgelost

• de zes basiswaarden, met elk drie oriëntaties volgens Kluckhohn en Strodtbeck (1961)

cultuurspecialisten

• antropoloog Edward T. Hall: – The Silent Language (1959)

• sociaalpsycholoog Geert Hofstede: – Culture’s Consequences: International Differences

in Work-Related Values (1980, 2001)

– Culture and Organizations: Software of the Mind (1991)

– Allemaal Andersdenkenden: Omgaan met cultuurverschillen (1991)

G. Hofstedes basiswaarden (dimensies)

• machtsafstand

• individualisme versus collectivisme

• masculiniteit versus femininiteit

• onzekerheidsvermijding

• langetermijn- versus kortetermijngerichtheid

Schwartz en Ros

• relatie individu/groep ?– conservatisme vs. autonomie

• verantwoord gedrag ?– hiërarchie vs egalitarisme

• Relatie mens/wereld ?– harmonie vs heerschappij

F. Trompenaars: basiswaarden

• menselijke relaties (5)

• tijd

• omgeving

• intercultureel management:– Riding the waves of culture (1993) – Zakendoen over de grens (1993)

basiswaarden:

• Wat is de natuur van de mens ? Positief of negatief mensbeeld ?

• Wat is de relatie van mens tot mens ? Vijf contrasten:– collectivisme/individualisme– machtsafstand, hiërarchie/egalitarisme– universalisme/particularisme– neutraal/emotioneel– prestatie/toeschrijving

collectivisme/individualisme

machtsafstand

particularisme/universalisme

• particularisme: wat goed of slecht is, is afhankelijk van de omstandigheden en van de betrokken mensen

• universalisme: wat goed of slecht is, staat vast, is onafhankelijk van de context

neutraal/emotioneel

prestatie/toeschrijving

• beoordeeld op wat je hebt gepresteerd ?

• beoordeeld op je afkomst en relaties ?

• Wat is de drijfveer van het menselijk handelen ?– wat motiveert de mens ?

(femininiteit/masculiniteit)– hoe gaat de mens met onbekende en onzekere

situaties om ? (onzekerheidsvermijding)

femininiteit/masculiniteit

• feminien: aangenaam leven, werken om te leven

• masculien: persoonlijk succes, leven om te werken

• sociale rollen man/vrouw

onzekerheidsvermijding

• hoe omgaan met risico’s ?

• angst/nieuwsgierigheid voor het onbekende

• Welke opvattingen heeft de mens over de ruimte om zich heen ?– persoonlijke ruimte: lichamelijke afstand,

elkaar aanraken– privé-territorium: architectuur van woonhuizen,

functies van kamers– specifiek/diffuus: zaken/privé

• Welke tijdsoriëntatie heeft de mens ?– polychronie/monochronie– heden/verleden/toekomst– termijngerichtheid

monochronie/polychronie

• monochronie: – één ding tegelijk doen– strikte tijdsindeling– formele communicatie

• polychronie:– verschillende dingen tegelijk doen– tijd is hernieuwbaar– formele communicatie

verleden, heden en toekomst

• verleden: continuïteit van oude tradities

• heden: werken voor dit moment

• toekomst: vernieuwingen en veranderingen

• Wat is de relatie van de mens tot de natuur ?– mens is ondergeschikt aan de natuur, fatalisme– mens is meester van de natuur, (be)heersen

• Wat is de relatie van de mens tot het bovennatuurlijke ? Verband tussen basiswaarden en religie:– katholicisme– protestantisme

structuur, motivatie en conflicten

• structuur van organisaties:– dorpsmarkt– familie– machine– piramide

• wat motiveert mensen ?

• hoe groot is de kans op conflicten ?

relativering

• nog veel empirisch onderzoek te doen

• onderzoek vrij lang geleden gedaan. Herhaalonderzoek. Veranderen culturen langzaam ?

• iemands cultuur wordt ook door persoonlijke kenmerken bepaald. Opletten met stereotypering !