Masterclass The Behavioural Lenseswaarde creëren met gedragsontwerp

Sander Hermsen Mario de Zeeuw

Sander Hermsen

Social Psychologist (MSc, Radboud University Nijmegen)Graphic Designer (BDes, Arnhem School of the Arts)

Hogeschool Utrecht: research on effective intervention designLecturer: visual design, persuasive design, psychology, print design

@sanderhermsen

© Panton BV 2016Panton - designers for healthcare

Mario de Zeeuw (MSc)Senior Industrial Designer

mario.dezeeuw@panton.nl

© Panton BV 2016Panton - designers for healthcare

Gewoontes en impulsen

Weten en

vinden

Zien en beseffenWillen en kunnen

Doen en

blijven doen

Gedragsverandering

Gewoontes en impulsen

Gewoontes en impulsen

Gewoontes en impulsen

Weten en

vinden

Gedragsverandering

Weten en vinden

Gewoontes en impulsen

Weten en

vinden

Zien en beseffen

Gedragsverandering

Zien en beseffen

Gewoontes en impulsen

Weten en

vinden

Zien en beseffenWillen en kunnen

Gedragsverandering

Willen en kunnen

Willen en kunnen

Willen en kunnen

Gewoontes en impulsen

Weten en

vinden

Zien en beseffenWillen en kunnen

Doen en

blijven doen

Gedragsverandering

Doen en blijven doen

Gewoontes en impulsen

Weten en

vinden

Zien en beseffenWillen en kunnen

Doen en

blijven doen

Gedragsverandering

www.touchpoints-hu.nl

© Panton BV 2016Panton - designers for healthcare

Mario de Zeeuw (MSc)Senior Industrial Designer

mario.dezeeuw@panton.nl

© Panton BV 2016Panton - designers for healthcare

Ontwerpen voor gedragsveranderingBeter Gezond App

© Panton BV 2016Panton - designers for healthcare

Beter gezond app

Verbeter je leefstijl in stappen van 30 dagen

Verlaag zo het risico op kanker

Er bestaan apps voor een gezonde leefstijl

… geen apps

die gebaseerd zijn op wetenschappelijk onderzoek

naar menselijk gedrag.

© Panton BV 2016Panton - designers for healthcare

Risico op kanker verkleinen

Een derde van de kankergevallen in Nederland zou

voorkomen kunnen worden … door een gezonde

leefstijl

Hiervan is een verdeling te maken per leefstijl:

51%

6%10%

26%

8%

© Panton BV 2016Panton - designers for healthcare

Leefstijlverandering

Doelgroep: (ex)patiënten - onder behandeling of

controle van arts

Waarom is het moeilijk voor deze doelgroep?

• Gewoontegedrag is verstoord

• Gedragsverandering vraag extra energie en wilskracht

Daarom keuze voor 30 dagen traject

• Overzichtelijke periode

• Ong. 30 dagen nodig om gewoontes aan te leren

© Panton BV 2016Panton - designers for healthcare

© Panton BV 2016Panton - designers for healthcare

Zien en beseffen

Weten en vinden

Willen en kunnen

Doen en blijven doen

Gewoontes en impulsen

Beter gezond app

Zien en beseffen

Weten en vinden

Willen en kunnen

Doen en blijven doen

Gewoontes en impulsen

© Panton BV 2016Panton - designers for healthcare

Doelgedrag: haalbaar en concreet

Vanuit risicoprofiel het eerste doelgedrag bepalen

Kies 1 leefstijlverbetering voor de komende 30

dagen

Geen concurrerende leefstijl zodat het beter vol te

houden is

Zien en beseffen

Weten en vinden

Willen en kunnen

Doen en blijven doen

Gewoontes en impulsen

Weten en vinden

Doen en blijven doen

© Panton BV 2016Panton - designers for healthcare

Normgedrag communiceren

Maakt mensen bewust van gewenste gedrag

Is nodig om je eigen gedrag te kunnen

vergelijken met het doelgedrag

Boodschaptactiek – haalbare doelen

communiceren

Zien en beseffen

Weten en vinden

Willen en kunnen

Doen en blijven doen

Gewoontes en impulsen

Zien en beseffen

Weten en vinden

© Panton BV 2016Panton - designers for healthcare

Action planning

Haalbare en uitvoerbare stappen bepalen

Van wat …

Zien en beseffen

Weten en vinden

Willen en kunnen

Doen en blijven doen

Gewoontes en impulsen

Willen en kunnen

Doen en blijven doen

© Panton BV 2016Panton - designers for healthcare

Action planning

Haalbare en uitvoerbare stappen bepalen

Van wat … naar hoe

Zien en beseffen

Weten en vinden

Willen en kunnen

Doen en blijven doen

Gewoontes en impulsen

Willen en kunnen

Doen en blijven doen

© Panton BV 2016Panton - designers for healthcare

Reminders

Op juiste moment een cue geven om

automatisme te verstoren

Door zelf reminders in te stellen ben je er

ontvankelijker voor

Zien en beseffen

Weten en vinden

Willen en kunnen

Doen en blijven doen

Gewoontes en impulsen

Doen en blijven doen

Gewoontes en impulsen

© Panton BV 2016Panton - designers for healthcare

Zelfmonitoring

Reflectiemoment aan het eind van de dag

Zien en beseffen

Weten en vinden

Willen en kunnen

Doen en blijven doen

Gewoontes en impulsen

Doen en blijven doen

Gewoontes en impulsen

© Panton BV 2016Panton - designers for healthcare

Zelfmonitoring

Reflectiemoment aan het eind van de dag

Feedback op huidige gedrag

Zien en beseffen

Weten en vinden

Willen en kunnen

Doen en blijven doen

Gewoontes en impulsen

Zien en beseffen

© Panton BV 2016Panton - designers for healthcare

Sociale inbedding

Ondersteuning vanuit de sociale omgeving –

motivatie/hulp

Feedback op huidige gedrag

Zien en beseffen

Weten en vinden

Willen en kunnen

Doen en blijven doen

Gewoontes en impulsen

Zien en beseffen

Willen en kunnen

Doen en blijven doen

Gewoontes en impulsen

© Panton BV 2016Panton - designers for healthcare

Beloning

Door motiverende teksten bij mijlpalen

Competitievorm is vermeden

Zien en beseffen

Weten en vinden

Willen en kunnen

Doen en blijven doen

Gewoontes en impulsen

Doen en blijven doen

© Panton BV 2016Panton - designers for healthcare

© Panton BV 2016Panton - designers for healthcare

gedragsverandering

Inzicht in normgedrag

Boodschaptactiek – haalbare

doelen communiceren

Zien en beseffen

Weten en vinden

Willen en kunnen

Doen en blijven doen

Gewoontes en impulsen

Zien en beseffen

Weten en vinden

Willen en kunnen

Doen en blijven doen

Gewoontes en impulsen

1 leefstijlverbetering per 30

dagen

Zelf doel bepalen zodat

gebruiker zichzelf

conformeert

Sociale inbedding

Action planning,

uitvoerbare stappen

Motivatie door beloning

1 Reminders

Zelfmonitoring

Feedback

© Panton BV 2016Panton - designers for healthcare

Ontwerpen voor gedragsveranderingObli

© Panton BV 2016Panton - designers for healthcare

Obli - uitdroging bij ouderen voorkomen

Op oudere leeftijd:

Dorstprikkel neemt af

Dagritme wordt minder

Minder sociale contacten

Verminderde mobiliteit

Angst voor incontinentie

Eén van de hoofdredenen waarom ouderen vanuit

bejaardenhuizen in het ziekenhuis worden opgenomen

is uitdroging.

© Panton BV 2016Panton - designers for healthcare

Het begon met Caritas en Fresh Idea Factory

Caritas is één van de grootste zorginstellingen van

Duitsland

Flüssigkeitszufuhr: ‘We willen een oplossing die

onze cliënten stimuleert voldoende te drinken.’

‘We willen het drinkgedrag monitoren’

Geen van de bestaande oplossingen bleek gericht

en geschikt voor ouderen.

© Panton BV 2016Panton - designers for healthcare

Obli herinnert ouderen eraan voldoende te drinken

Herinnering om te drinken

Feedback over het drinkgedrag

Monitoring door mantelzorger of zorgverlener

© Panton BV 2016Panton - designers for healthcare

Prototyping en testen

Eerste werkende prototype binnen 4 weken

Eindgebruiker participatie gedurende het hele ontwikkeltraject

© Panton BV 2016Panton - designers for healthcare

Belang van interactieontwerp bij gedragsverandering

Weerstand voorkomen

Obli moet zich gedragen als een vriend:

Makkelijk om mee om te gaan

Betrouwbaar – doet wat hij moet doen

Aanmoedigend en niet dwingend

Je hebt controle over jullie vriendschap

© Panton BV 2016Panton - designers for healthcare

Instructie – norm en belang communiceren

Trigger - van onbewust naar bewust gedrag

Beschikbaarheid – direct kunnen drinken

Feedback – inzicht in huidige drinkgedrag en

daghoeveelheid

Monitoring door mantelzorger

(sociale omgeving betrekken)

Interventie strategie

Zien en beseffen

Weten en vinden

Willen en kunnen

Doen en blijven doen

Gewoontes en impulsen

Zien en beseffen

Weten en vinden

Willen en kunnen

Doen en blijven doen

Gewoontes en impulsen

© Panton BV 2016Panton - designers for healthcare

Obli herinnert ouderen eraan voldoende te drinken

Resultaten uit een randomised controlled trial (n=40)

Significante toename in dagelijkse vloeistof inname

door gebruik van Obli (gemiddeld boven aanbevolen

hoeveelheid)

Alle testpersonen ervaren Obli als gebruiksvriendelijk

en bevelen Obli aan.

GIO 2014 - Special Award for

Excellence - Respect

Meer Weten?Schrijf je in voor de Creative Workout Behavioural Diagnoses

op de stand van UCREATE (nr. E114)

Sander Hermsen Mario de Zeeuw