LEZING ERFRECHT SWOM

Op: 15 april 2010

Door: mr A.J.W. (Arjan) Kuiper, notaris te Montfoort

Even voorstellen?

Mr A.J.W. (Arjan) Kuiper, notarisOpvolger van notaris mr H.J.Th.G. Tomlow

Overname kantoor Montfoort

Is per 1 maart 2010 geworden

Erfrecht en Successiewetgeving1. Inleiding: “Nieuwe” wetgeving2. Wie erven en hoe aanvaarden3. Legitieme rechten en andere wettelijke

rechten4. Echtgenoot en kinderen

1. “Klassieke Langstlevende testamenten” 2. (Quasi-)Wettelijke verdeling3. Tweetrapsmaking

5. Successiewetgeving en rekenvoorbeelden6. Rol notaris

1. Nieuwe wetgeving

Erfrecht gewijzigd per 1 januari 2003;Oude wetgeving kinderen;Nieuwe wetgeving langstlevende

Successiewetgeving gewijzigd per 1 januari 2010;

2a. Wie erven ?Echtgenoot tezamen met diens kinderenOuders met broers en zustersGrootoudersOvergrootouders

Met plaatsvervulling Afwijking per testament is altijd mogelijk

2b. Hoe aanvaarden?

Zuivere aanvaardingBeneficiaire aanvaardingVerwerping

Door verwerpen treden afstammelingen in de plaats!

Pas op met gedragen alsof je erfgenaam bent

3. Legitieme en andere rechten

In hoofdlijn kun je zeggen: kinderen kon je niet onterven voor 2003 en nu wel, voor langstlevende geldt het tegendeel!

Legitieme: Alleen voor kinderen;niet opeisbare vordering van de helft van

erfrecht, maar wel bij vererving WV of bepaling in testament

geen erfgenaam meer door opeisen legitieme

3. Andere wettelijke rechten

Kinderen: Legitieme (werking)Wilsrechten voor kinderen bij hertrouwen;Aanspraak som ineens voor in verleden verrichte

arbeidAanspraak overdracht goederen bedrijf ouder

Langstlevende (niet meer te onterven, door): Woning gebruiksrecht 6 maandenVruchtgebruik woning en inboedel

4. Echtgenoten met KinderenNiets geregeld Wettelijke VerdelingOf: testament:

Klassieke langstlevendetestamenten OBV / 4:1167; Testament op grond van legaten (vruchtgebruik en

keuze)

Wettelijke verdelingstestament;Andere vormen, bv Tweetrapsmaking

4.1. Klassieke Langstlevende testamenten (juridisch)

OBV of WV, Vruchtgebruiklegaat of keuzelegaat?

Fiscaal neutraal voor de kinderen?Wie erft wat bij “ testament op de

langstlevende”?Erfdelen;Opeisbaar?

4.2. (Quasi) Wettelijke Verdeling

Nodig is: een echtgenoot en tenminste 1 kindVan toepassing verklaren en aanvullen!?Ongehuwd samenwonenden met kinderenRente: wel of niet? Geen testament is WV met een afwaardering,

want wettelijke rente is 3% en is lager dan 6%Stiefkinderen in de verdeling te betrekken!?

4.3. Tweetrapsmaking

Tweetrapsmaking hoeft niet in alle gevallen het beste te zijn

Onterving kinderen bij het eerste overlijdenAlles naar de langstlevendeKinderen verkrijgen pas bij overlijden langstlevendeVerkrijgen uit twee nalatenschappenBezwaarde en verwachtersAdministratieplichtVoordeel: geen successierechten eerste overlijden,Soms een voordeel, maar wel: uitstel van betaling

5. Successiewetgeving (fiscaal)

Per 1 januari 2010 gewijzigdNieuw partnerbegrip

(Samenlevingsovereenkomst!)Vrijstelling verhoogdToptarief is erafGeen 3 maar 2 tariefgroepen“Meer successierechten voor de kinderen”

5.1. Vrijstellingen Erfbelasting

Nieuwe vrijstellingen per 1 januari 2010

Partner/echtgenoot € 600.000 (voet)(Klein)kinderen € 19.000 (voet)

Ouders € 45.000 (voet)Anderen € 2.000 (voet)

5.1. Vrijstellingen schenkbelasting

Nieuwe vrijstellingen per 1 januari 2010

Kinderen € 5.000Eenmalig verhoogd € 24.000 en

te verhogen met € 26.000 tot 50.000 voor aankoop woning of studie!

Overig € 2.000

5.2. TarievenI. partner/afst.rl II

overig

€0 - €118.000 10%30%

€118.000 - ? 20% 40%

Kleinkinderen: opslag van 80%

5.3. Rekenvoorbeeld

A gvg B

C D

5.3. Rekenvoorbeeld

A en B gehuwd, kinderen C en D

Eigen woning: €550.000,00Hypotheek: €50.000,00Spaargeld: €10.000,00A is 65 jaar, B is 63 jaarA komt te overlijden

5.3. Rekenvoorbeeld

Totale nalatenschap is €510.000,00 / 2 = €255.000,00

Erfgenamen: LL en kinderen, ieder voor een/derde gedeelte is €85.000,00 per erfgenaam

Vraag: wel of geen rente

5.3. Rekenvoorbeeld, wel rente

In bijna alle oude testamentenEerste overlijden Successierecht over €85.000,00 per kindLL: verkrijgt €85.000. Vrijgesteld is

€600.000,00, geen srKinderen: €85.000-€19.000,00 x 10% = €6.600

p/kTotaal: €13.200 aan successierechtenLangstlevende alle goederen: €10.000,00 aan

spaargeld en heeft dus geen €13.200.Voordeel van wel rente: bijschrijving erfdelen

kinderen, erfdeel kind wordt groter en aftrekbaar 2e overlijden

5.3. Rekenvoorbeeld, wel rente

2e overlijden: erfdelen kinderen zijn gegroeid.Stel LL leeft nog 15 jaar en rente van 6%Erfdelen €85.000,00 x 6% x 15 jaar is €76.500

vermeerderdErfdeel dan waard: €161.500,00Stel: er is nog €510.000,002 kinderen erven voor successie: €510.000,00 –

schulden€510.000,00 – €161.500 x 2 = €187.000Per kind: €187.000 / 2 = €93.500-€19.000 =

€74.50010% = €7.450 x 2 = €14.900 totaal 2e

overlijden

5.3. Rekenvoorbeeld, geen rente

1e overlijden: Langstlevende krijgt in fiscale zin het vruchtgebruik van erfdelen van de kinderen;

Kind verkrijgt voor successie: €85.000,00 - waarde van de afwaardering

Afwaardering:Gekeken wordt naar leeftijd LL (63), factor 10;Waarde vruchtgebruik is 6% van €85.000

=€5.100Dat maal de factor 10, afwaardering is €51.000Successie te berekenen over: €34.000,00 per

kind€34000-€19.000 = €15.000 x 10% = €1.500 x 2

= €3.000LL: verkrijgt €85.000 + 2 x €51.000,00, maar

vrijgesteld

5.3. Rekenvoorbeeld, geen rente

5.3. Rekenvoorbeeld, geen rente

Tweede overlijden: Stel: LL leeft nog 15 jaar en er is nog €510.000,00 over

Aan schulden in de nalatenschap (naast hyp schuld): erfdelen eerste overlijden ad €85.000,00 per kind

Er heeft geen oprenting plaatsgevonden;Nalatenschap: €510.000 – €85.000 – €85.000 =

€340.000,00Ieder de helft, ofwel: €170.000,00.€170.000- €19.000 = €151.000,00 €11.800 over de eerste 118.000Restant: €33.000 x 20% = €6.600Totaal: €11.800 + €6.600 x 2 kinderen = €36.800

5.3. Rekenvoorbeeld, tweetrap

Eerste overlijdenKinderen worden bij het eerste overlijden

onterft met een tweetrapBij het eerste overlijden: geen

successierechten, want alles wordt verkregen door de langstlevende

Die had ½ x €510.000,00 = €255.000,00, vk ook €255.000,00

Vrijstelling van €600.000,00, vrijgesteldKinderen: verkrijgen niet, dus 0

5.3. Rekenvoorbeeld, tweetrap

tweede overlijden Stel: is er nog €510.000,00 en er is gelijk

ingeteerd op “beide stukken vermogen” Kinderen verkrijgen (gelukkig) niet €510.000/2

= €255.000,00 (zou €35.400 per kind aan sr zijn), maar ½ x €255.000 en ½ van €255.000 (immers uit 2 nalatenschappen)

½ x €255.000,00 = €127.500-€19.000 = €108.500 x 10% = €10.850 per kind per verkrijging

Totaal dus: €10.850 + €10.850 voor C en €10.850 en €10.850 voor D, totaal: €43.400

5.4 Resumerend

2e

5.5. Overwegingen

In voorbeeld leeft de LL nog 15 jaar! Kan korter zijn.

In voorbeeld is het vermogen intact gebleven!Niets betalen aan fiscus tijdens leven

echtgenoten is een bewuste keuzeAfwaardering is leeftijdsafhankelijk, hoe ouder

hoe lager de afwaardering

5.6. Conclusies en Advies

Conclusie: alle vormen hebben voor en nadelen

Advies: reken eigen situatie door en maak een bewuste keuze aan de hand van o.a. spaargeld

Advies: Kies je voor een afwaardering of een tweetrapsmaking en wil je toch vermogen overhevelen aan kinderen ter besparing van later door hen te betalen successierechten: schenken op papier!

Advies: duidelijke clausule in testament: renteloos, tenzij je anders wil als langstlevende (niet bij tt)

6. Rol Notaris

Beoordelen en aanpassen testamentenJuridisch (wie erven) en fiscaalWel of geen renteUitsluitingsclausuleExecuteur met eventueel afwikkelingbewindVoogdij en bewind bij minderjarige kinderenAdvies

BoedelafwikkelingVerklaring van erfrechtSuccessieaangifte (aftrek en ficties)Verdeling nalatenschap of vaststelling erfdelen

kinderen

Schenking op papier en lijfrenteschenkingen

Huwelijkse voorwaarden

Informatie en Activiteiten

Contact met kantoorHalf uur gratis adviesgesprek is mogelijk

Lentemarkt 17 april aanstaande

Week van het testament (korting op testament bij opnemen goed doel tenminste €2.500,00)

Vragen?

Na de pauze is er gelegenheid tot het stellen van vragen

Slot

Bedankt voor uw aandacht!Voor meer informatie:

Notariskantoor MontfoortPeperstraat 1 te MontfoortTel: 0348 – 473000www.notarismontfoort.nl info@notarismontfoort.nl