Reflectie op wetenschap

Bijeenkomst 1

Inleiding: het ontstaan van de wetenschappelijke problematiek.

en

Van leervraag naar onderzoeksvraag.

1Reflectie op wetenschap 1

Waarom van de cursus.

• Voorbereiding op Praktijkonderzoek Introductiecursus.

• Inleiding wetenschapstheorie.

• Ontwikkeling van onderzoeksvaardigheden.

• Hoe wordt de cursus afgesloten?

2Reflectie op wetenschap 1

Wetenschap is overal.

3Reflectie op wetenschap 1

Wat is wetenschap?*

4Reflectie op wetenschap 1

Wanneer mag men spreken van wetenschap?

• Is er een eenheid in de wetenschappen? Is er één criterium vast te stellen waar alle wetenschappen aan voldoen?

5Reflectie op wetenschap 1

Veranderingen in Europa rond 1600**

6Reflectie op wetenschap 1

Galilei Discorsi 1638

7Reflectie op wetenschap 1

De kosmos, een sieraad

384 – 322 v.Chr.

8Reflectie op wetenschap 1

Ontstaan van de wetenschap(eenheid in verscheidenheid)

• Milete: havenstad. Voor Athene cult. centrum.

• Vraag naar identiteit en uniforme grondslagen. Overwinning van relativisme.

• Αληθεια; θεωρια; Κοσμος. Verwondering over natuur.

• Zoeken naar Ene: water, aarde, vuur, lucht.

9Reflectie op wetenschap 1

Aard en natuur der dingen centraalPotentia en Actualitas;Telos = doel; teleologieDunamis en Energeia.

Ousia of substantie;

Verandering van qualitas

10Reflectie op wetenschap 1

Aristoteles op zoek naar fundamentelekennis

(eenheid achter verscheidenheid)

11Reflectie op wetenschap 1

Betrouwbare kennis volgens Aristoteles

Context of justification!

• Startpunt: singuliere waarnemingen van onze alledaagse omgeving.

• Realisme: directe toegang tot de werkelijkheid om ons heen via de zintuigen.

• Inductieve methode:

van singuliere naar universele

uitspraak. (common sense)

Reflectie op wetenschap 1 12

Fysica volgens Aristoteles: verschijnsel begrijpen is principe kennen.

13Reflectie op wetenschap 1

Alledaagse kennis theoretische kennis (Excurs: Aristoteles’ kenleer.)

Inductie

Verklarend principe

Deductie

Observatie

14Reflectie op wetenschap 1

Mechanisering van het wereldbeeld 1

• Galilei Newton Bacon

Beweging, tijd

Kwantitatief; mathematisch

Experimenten

15Reflectie op wetenschap 1

Experimenten i.p.v. common sense*Kann die wissenschaft die Welt erklären?

undIst die Welt begründbar?

Änderungen in der Literatur.

16Reflectie op wetenschap 1

RationalismeRené Descartes: Meditaties [1641]

•‘ik ben, ik besta’ / ‘ik ben een denkend ding’

•de uitvinding van de menselijke geest

•de geest wordt opgevat als een theater van voorstellingen, als een spiegel van de werkelijkheid, als bewustzijn

•de geest is de bron van onbetwijfelbare kennis

17Reflectie op wetenschap 1

de ‘geest’helder/welonderscheiden voorstellingen

|

oordeelsvermogen

|

keuzevrijheid <-> kenvermogen

|

begripsvermogen voorstellingsvermogen geheugen

|

‘zintuiglijkheid’

---------------------

werkelijkheid18Reflectie op wetenschap 1

De mythe van de naakte feiten (de twintigste eeuw)

• Probleem: de actieve rol van het kennend subject werd duidelijk onderkend.

• Galilei Mach** (Video: Rede of ervaring?)

• Einsteins relativiteitstheorie.

• Gevolgen: discussie over wat is wetenschappelijk, want kenapparaat als zuivere spiegel had afgedaan.

19Reflectie op wetenschap 1

'Es ist den Menschen im Allgemeinen

nicht gegeben zu sehen was ist.'

Nog lastiger is het om de wereld te doorgronden

of door middel van taal onder woorden te

brengen.

Was ist die Welt?

In Ein Brief (1902) worstelt Von Hofmannsthal

met dit thema van sprakeloosheid. Hij laat hierin

een fictieve succesvolle dichter uit de 16e

eeuw, Lord Chandos, aan het woord.

Reflectie op wetenschap 1 20

Linguistic Turnop zoek naar “rockbottom of knowledge”

• Wittgenstein, Wiener Kreis (Logisch empirisme).

• Leven van Wittgenstein.

• Betekenis van de Tractatus**.

• Jahrhundertwende literatuur in het Wenen van Wittgensteins.

• Een nieuw demarcatiecriterium ontstaat.

21Reflectie op wetenschap 1

Eugen Gomringer

Reflectie op wetenschap 1 22

Reflectie op wetenschap 1 23

24Reflectie op wetenschap 1

Valide grondslagen van (sociaal)wetenschappelijk onderzoek.

Uitgangspunten voor essay.

Sociaalwetenschappelijk onderzoek, een onderzoeksvraag (eigen schoolpraktijk?) tegen de achtergrond van vier wetenschapstheoretische standpunten belichten:

• Popper

• Kuhn

• Lakatos

• Latour

25Reflectie op wetenschap 1