Kritisch denkenRedeneren

Deductief redenerenWanneer heb je deductief redeneren nodig?

Er klopt hier iets niet maar wat?

Reclame/uitspraken leren doorzien Drogredenering herkennen Diagnose stellen (advies geven)

Andere gebieden/domeinen: Rechtspraak (bv feiten verbinden bij criminaliteit) Onderzoek (hypotheses formuleren)

Deductieve redenering Bij deductie (latijn voor afleiding) wordt uit een of meer stellingen een conclusie getrokken.

Voorbeeld 1› Als studenten hard studeren dan scoren ze

hoog op het tentamen.› Studenten hebben hard gestudeerd › dus ze scoren hoog op het tentamen.

Regel: Als P dan Q, P dus Q.

Deductieve redenering Let op: Ook grote onzin kan als een geldige redenering worden verkondigd!

Voorbeeld 2› Als studenten Pizza eten, dan scoren ze hoog

op het tentamen.› Studenten hebben Pizza gegeten, › dus scoren ze hoog op het tentamen.

Regel: Als P dan Q, P dus Q.

Deductieve redenering Geldigheid is iets anders dan waarheid!

Voorbeeld 2› Als studenten Pizza eten, dan scoren ze hoog

op het tentamen.› Studenten hebben Pizza gegeten, › dus scoren ze hoog op het tentamen.

› niet waar maar wel geldig!

Deductieve redenering Als het een vis dan kan het zwemmen. Niet juist: Als het kan zwemmen dan

is het een vis. Wel juist: Als het niet kan zwemmen

dan is het geen vis.

Deductief redenerenRegel: Als letter X op de voorkant staat, dan staat het cijfer 1 op de achterkant.

Vraag: Welke twee blokjes draai je om, om na te gaan of de regel wordt geschonden?

X Y 1 2

X Y 1 2

Deductief redeneren

Deductief redeneren Als er een x op de voorkant staat, dan

staat er een 1 op de achterkant

is niet hetzelfde als

Als er een 1 op de achterkant staat dan staat er een x op de voorkant

Inductief redeneren Op basis van informatie tot een

conclusie komen die aannemelijk is.

Redenering

IJs dik genoeg!?

Stappen van inductief redeneren

1)  Het identificeren en beschrijven van informatie

2)  Het juist afwegen, selecteren en prioriteren van informatie

3)  Het afwegen van vermoedelijke alternatieven

4)  Het trekken van conclusies/ het formuleren van een hypothese.

5) Blijven toetsen van de conclusies/ hypothese

Geen overhaaste conclusies

Waarom gaat het mis?

Wat kan er mis gaan bijstap 1. Identificeren en selecteren van informatie

Continu informatie aangeboden Informatie wordt gekoppeld aan wat je

al weet (zowel oude als nieuwe kennis) Aangeleerd > opvoeding, omgeving,

cultuur

Wat kan er mis gaan bijstap 1. Identificeren en selecteren van informatie

Continu informatie aangeboden Informatie wordt gekoppeld aan wat je

al weet Overvloed aan informatie wat valt je

op?

http://www.youtube.com/watch?v=IGQmdoK_ZfY

Wat kan er mis gaan bijstap 1. Identificeren en selecteren van informatie

Continu informatie aangeboden Informatie wordt gekoppeld aan wat je

al weet Overvloed aan informatie wat valt je

op? Overvloed aan informatie selecterenhttp://www.youtube.com/watch?v=4-HxtKgKrL8&feature=fvwre

Wat kan er mis gaan bijstap 3. Alternatieven en Stap 4. Conclusies

Om binnen een reëel tijdsbestek een besluit te kunnen nemen, moeten we informatie selecteren tot een hanteerbaar aantal.

Dat doen we met de zogenaamde heuristieken of vuistregels. Deze helpen om een besluit te nemen op basis van beperkte informatie, bespaart energie en tijd.

Alternatieven worden in dit proces niet meegenomen

Voorbeeld heuristiek

Heuristiek helpt het hoofd te bieden aan complexe situaties

Voorbeeld houdbaarheid heuristieken

Waterlelies verdubbelen elke dag. Als het 48 dagen duurt voordat het hele meer bedekt is, hoelang duurt het dan voordat het halve meer bedekt is?

Een batje en een bal kosten samen 1,10 euro.

Het batje kost 1 euro meer dan de bal.

Wat kost de bal?

Soms wordt ons denken beïnvloed door de neiging om besluitvorming eenvoudig te houden (type I denken).

Op basis van beperkte informatie en het niet toepassen van redeneerregels worden er dan haastige en onnauwkeurige conclusies getrokken.

Redeneerfouten Als-dan redenering Base rate Correlatie vs causale relatie Conjunction Framing Drogredenering

Base rate Kansverhouding Base rate fallacy= negeren van statistische kans

1. Bij 95 van de 100 onderzochte AIDS patiënten werd het HIV virus gevonden.

2. Bij mensen die geen AIDS hebben komt het HIV virus niet voor.

Base-rate: 95 op de 100 (kansverhouding)Conclusie: AIDS wordt veroorzaakt door het HIV virus

Uit verschillende waarnemingen trekt men een conclusie echter deze conclusie is waarschijnlijk maar nooit met zekerheid te trekken.

Correlatie vs causale relatieIs er een correlatie tussen HIV en AIDS of een causaal verband?

ConjunctionKarin is een jonge vrouw van 31 jaar, single, spontaan en afgestudeerd in filosofie. In haar studietijd was ze maatschappelijk actief, bezorgd over de afnemende tolerantie in de samenleving en deed ze mee aan demonstraties tegen de bouw van een nieuwe kerncentrale.

Welke van de volgende opties is het meest waarschijnlijk?

Karin is een bankmedewerker (A) Karin is een bankmedewerker en een feministe (A+B) Karin is een bankmedewerker, een feministe en actief in

Groen Links (A+B+C)

Conjunction Conjunction fallacy: het waarschijnlijker

vinden dat een combinatie van kenmerken eerder voorkomt dan een enkel kenmerk

Conjunction

Combinatie van 2 of meer kenmerken

FramingAlgemeen:Sommige kenmerken eruit laten springen terwijl je andere

kenmerken negeert (die wel aanwezig zijn natuurlijk).

Binnen communicatie en marketingcommunicatie is het doel dat een bepaald punt onder de aandacht wordt gebracht om emotie op te wekken.

Winst, verlies, spijt, klinkt bekend/loopt lekker

Emotie betekent sneller geneigd tot type 1 denken

Keuzes of gedachtegang wordt beïnvloed door type 1 denken

FramingVoorbeelden: De context wordt weergeven in one-liners:

"De euro is geen geld, maar kost geld.” Context wordt in bepaalde sfeer weggezet:

Winst en verlies: “450 krijgen” of “450 geven” Spijt: “hoe zou het zijn als uw buren winnen”

(postcodeloterij) Focus op een element binnen de context

Verbeterende producten of onderscheiden van andere producten

Prijspartionering Prijs wordt opgedeeld worden in meerdere delen

Framing Euro discussie, voorbeeld framing in de media

http://nos.nl/l/tcm:5-1209821/

Wilders

http://nos.nl/l/tcm:5-1209822/

kritiek

Framing Focus op een element binnen de

context

FramingWinst en Verliesframe in advertenties

Winst: ”Zéér voordelige sport en

ontspanningsmogelijkheden” en “Internetfaciliteiten tegen zéér lage tarieven”.

Verlies: “Extra kosten voor sport en

ontspanningsmogelijkheden” en “Internetfaciliteiten tegen extra kosten”.

FramingPrijspartionering

Framing

Prijspartionering

“Wij vragen u om slechts 50 cent per dag bij te dragen voor Pakistan. Deze bijdrage is geen groot bedrag voor mensen die in een welvarend land wonen, maar het kan letterlijk levens redden in Pakistan.

Denk erover na hoe u dagelijks veel meer dan 50 cent per dag verspilt en daar niet bij stilstaat”.

DrogredeneringEen redenering die op het eerste gezicht geldig lijkt te zijn maar het niet is.

"Dermatologisch getest!" Zolang de resultaten er niet bij worden vermeld, is dit geen logisch argument om een bepaald product te kopen.

DrogredeneringBron : http://mens-en-samenleving.infonu.nl/politiek/84716-drogredenen-herkennen-en-weerleggen.html

Beroep op autoriteit Dat “het” blijkt uit wetenschappelijk onderzoek Dat "het" in de media is geweest (krant, tv, radio, internet,

etc.) Dat de meerderheid "het" ook zo wilt

Het is belangrijk bij deze vorm van argumenteren het volgende af te vragen:

1. Is de persoon/het boek/het medium etc. eigenlijk wel een autoriteit binnen zijn of haar vakgebied?

2. Heeft de autoriteit eigen belangen bij wat hij/zij/het zegt?

Drogredenering Vals dilemma

Er wordt gedaan of er slechts twee mogelijkheden zijn. Mogelijkheid A en mogelijkheid B. Ben je het niet eens met mogelijkheid A, dan ben je het automatisch eens met mogelijkheid B.

Voorbeeld: Als je geen dieren eet vind je dat anderen dat ook niet mogen eten.

Drogredenering Onjuist oorzakelijk verband

Bij een onjuist oorzakelijk verband wordt een link gelegd tussen twee zaken die misschien wel waar zijn, maar waartussen geen oorzakelijk verband bestaat.

1. Leidt deze oorzaak inderdaad tot het genoemde gevolg?

2. Wordt het gevolg niet ook door iets anders veroorzaakt?

Drogredenering Overhaaste generalisatie

Bij een overhaaste generalisatie wordt er op basis van slechts 1 of enkele waarnemingen een conclusie getrokken over een grote groep.

Voorbeeld: Buitenlanders maken altijd ruzie, ik heb namelijk ruzie gehad met mijn buitenlandse buurman.