Post on 08-Jan-2017
KNOLLEN EN PASSIE OPEEN GRIEKS EILANI)Kreta: niet alleen veel zee, ook zeeën van olilfgaarden. Hoge bergruggen in het midden en aanweerskanten duizenden stremmoto ( 1000 m'?) vruchtbare grond. Rianne Buis woont op dit 'geze-
gende'eiland en schrijft over de opmars van de biologische landbouw."Nog niet zo lang geleden waren alle landbouwprodukten op Kreta in feite biologisch. ledere
boer stond garant voor z'n eigen keurmerk", vertelt ingenieur Georgios Stavroulakis. Als land-
bouwkundige is hij verbonden aan het Mediterroneon Agronomic lnstrtute of Chonio (MAlCh),inhet
westen van Kreta. Een van zijn vele werkzaamheden is het met raad -en vaak daad- terzilde staanvan de nieuwe lichting biologische telers. "Veel mensen herinneren zich heel goed hoe groenten en fruitsmaken die zonder kunstmest en bestrijdingsmiddelen geteeld zijn; die middelen worden hier pas sindsbegin jaren '60 toegepast. Men verlangt weer terug naar die smaken van vroeger."Bron: 'Smookmokend', herfst'99, door Rionne Buis
AI.' U tI D WORDT VAN VERENIGING
G RONI NGEN -GRI E KENI.AND KOA\T OP
DEZE PTAATS EEN 'TICKER ÀTET UW
NAAAA EN ADRE' EN I(RI'GT U 'O,!\YlO'
AUTOrvtATlt<H OPGETTUURD!
PIONIERWat beweegt een boer in een 'modeme' agrarische
samenleving overte schakelen naar biologische teelt?ls de vraag zo groot? En om wat voor produkten gaat
het? "Je zou veóaasd zrln als je win hoeveel idealisme
er achter steekt. Alleen al in het district Chania zijn erzo'n 50 kwekers van biologische produkten. Olijfolie,olijven, avocado's, citrusfruit druiven, groenten, noemmaar op." MAICh heeft zeker een pioniersrol vervuld inhet stimuleren en informeren van de boeren. De bio-logische landbouw op Kreta beslaat op dit momentnog minder dan l%vn de totale landbouw; dat lijkt
weinig, maar het is I 0% van de totale Grieke biologi-sche teelL "Erzijn volop ontwikkelingen gaande: voor-lichting en speciale onderwijsprolecten voor boeren,en steun van de overheid. En voor het eerst hebbengrote supermarkten belangstel I ing voor de prod u kten,en komt de export op gang."
IN DE KNOLLENTUINBij het stadje Rethymnon spreek ik met landbouw-ingenieur Koías Bouyouris, midden tussen de koo'-rabi's, venkelknollen en groene kool. Zeer on-Kreten-zische groenten, maar daar is een verldaring voor.Ze
worden speciaal gekweekt voor Grecote/, de groot-
ste Gnekse hotelketen. Die biologische groenten zijn
nog maar de top van de ijsberg. De hotels willenzoveel mogelijk maatregelen invoeren waarbij natuur
en milieu voorop íaan. Dat loopt van gecontroleerd
water- en energieveóruik en eigen compostering totbiologische produhen op het menu en verantwoordeexcursies.
Bouyouris is verantwoordelijk voor de landschaps-
en gewascultu ur van 24 hotels, verspreid over Grie-kenland. Kreta is zijn proeftuin. "Enerzijds landbouwanderzijds toerisme. Ogenschijnlijk bijten ze elkaar,maar ze zijn allebei belangrijk hier. Wij zoeken naarnieuwe wegen om die twee op elkaarafte íemmen.Het antwoord voor ons is de biologische cultuur."We zijn beland in de courgettekassen, waar felgele
courgettebloemen schuilen onder het glanzende blad.Aan blauwe en gele lolglakkaten kleven schadelijke
insekten. Bouyouris: "We k\,,/eken zelf zo'n 25 soor-
ten groenten en kruiden. Andere gr.oenten betrekken
wevan boeren in de omgeving. Vooral bij jongetelers
gnoeit de belangstel I ing. Prachtig toch, als boercnzoons
op een nieuwe manier verdergaan in plaats vanomscholen tot kelners?"
,5er o n i n 4 e n
. t " t lr ? f e K e n l A n a ffi
o milor2
i;";í::-W r ' !F . . ,: *"/ltl
i{ ,
PLANTMEDICIJNEN' Fyt o p h o r m o ko' -letterl ij k p I antmed icij nen-, zo heten
bestnjdingsmiddelen in het Griek. Teler Nikos Payav-
las moet er niets meervan hebben. Zijn velden liggen
er prachtig bij, tegen een achtergrond van bergen. Hij
blikt tevreden rond, de zon in zijn gezicht. 'Pure pas-
sie', geeft hij als reden voor de overschakeling naar
biologische teelt. Op het moment vragen de zomer-groenten al ziln zorg; tomaten, aubergines, paprika's,
mais, okra's en courgettes. Tussen de jonge gewas-
sen staat hier en daar een basilicumplant, een oude,
beoroefde methode om insekten te weren. De to-
maten zijn zorgvuldig rondom afgedekt tegen roof-
gewassen. Nuttig onkruid laat hij staan. 's Winters
veóouM hij prei, kool, broccoli en wilde andijvie, en
oogst hij zijn olijven en citrusfruit lk zie ook avocado-
bomen. kruiden. meloenen en knoflook
Alleen lokale variéteiten en alles afgeslemd op het
Kretenzische smaakpalet. Payavlas verkoopt zijn wa-ren grotendeels op de boerenmarkt.
AS EN GANZENVEREN"Met minder dan l2 uur werken per dag kom ik er
niet," zegt Payavlas. "Zomer en winter. Maar dat is
het alleszins waard. De tomaten bijvooóeeld, sma-ken zo zoet en puur als vroeger." Hij raapt een aan-
gevreten avocado op. "Muizen. Die doen het meeÍe
kwaad. Voor de rest zijn avocado's relatief makkelijk
te kweken zonder chemische kunstgrepen. Olijven
trouwens ook De grootste vijand is de dcíkos, een
beruchte kever. Daarom hangen er in de bomen
Dovrdes,lokdozen met ammonia die werken als een
val." Payavlas doet houtas uit de open haard door
z'n compost, vanwege het voedzame bestanddeelkalium. Datwekte aanvankelijkwd hilariteit in de buurt
vertelt hij. Maar dat is over sinds de buren zijn groen-
ten geproefd hebben.Bij een glaasje tsikoudió, de eilandborrel, komen de
verhalen uit de praktijk los. Dat gemalen ganzenveren
zo'n goede bodemverbeteraar zijn, en dat brandne-tel- en knoflookaftreksel groenten beter bestandmaken tegen ziekten en plagen. Ten afscheid neemt
Payavlas hoffelijk de pet voor me aí lk doe dat in
gedachten voor hem.
KEURMERKEN IN GRIEKENLAND
In Griekenland zijn dne onafhankelijke organisaties die
controleren of alle biologische producten voldoen aande eisen van de Europese wel, Ze zijn daartoe ge-
machtigd door het Grieke Ministene van Landbouw.' Fysiologiki Spe' controleert in Noord-Griekenland,
vooral rond het belangrijke tuinbouwgebied Verrio.
Boeren kiezen zelf voor het lidmaatschap van de an-
dere twee: 'Dio' (de oude naam van Demeter, de
l,^tt(ItdlEct$rt XOltKOt EL /Bf .,fC:
godin van de landbouw), of SCC! ,i. :. -, J . ; cgks
Georgos, Verenigng voor Eco, c í s :- : - . -,-: -- - .'..1. Het
grootste deel van de Kretenz s.-: '.: : : . .:^geslo-
ten bij 'Dlo', controle geschiec-. . .:-. i .==':e' jaar,
in de meestegevallenonêên!€rr-: .: - = : :anisa-ties verlenen elk hun eigen keu'-=--
KRETENZISCHE PRODL KT F- \
In Nederland zijn enkele bio c: ::-: : - :-<,en uit
Kretate koop. Kretenzische ol 1re^ .'. : ::- .:'-rengdmet andere Griekse olijven, ve'<::--. : . -: :e naam
Sun'fo Kolomoto-olrjven. I O0% (-e-.:-.- - - - .. ^ de ro-
zijnen van Festos, verbouwd dc:- := : ,: =- . an de
biologische coóperatie van l/ess---- .. :--.-: leerd
door 'Dio ' en voorz ien van hei \ : := - , - : . : EKO-
keurmerk
GRIEKS EETCAFE
FORTUNA.t
Wii bezorgen heerliike origineleGrieke gerechten
*U kunt ook aftalen
.tInformeer naar onze wekelijke aanbieding
*DE KEUKEN I5 GEOPEND:
DINSDAG T/M ZATERDAG: 17.00 - 22.@ UURZONDAG: ló.00 - 22.00 UUR
KLEINE KRUISSTRAAT 17, GRONINGENTELEFOON: 050 31+1949
a'.
ONZEMENUKAART KUNT U VINDEN OP INTERNET:HTTP:/ÁVWW.BUYWAYS.COM/FORTUNA
ffio mtloÍ
,? o n l n 4 e n
, n í " L " " n l o n )
l(Ol(l(IRILA|(IADeze keer een drietal recepten.
Het eerste is een vegetarisch recept uit het blad
Smoakmokend, waaruit ook het hoofdartikel vandeze o tVylos kwam.
De andere twee recepten zijn uit het boek Dekeuken von Odysseus en zijn geserveerd tijdens
de toneelworkshop op 20 mei j l ..
6 Lï|(O|(O LOKÏTII OB OU RI|(O
125 gmm meel (oí bloem)
mesPunt zout
4 eetlepels oli j folie
500 gram aardappels
700 gram pompoen
versgemalen peper
4 eetlepels fi jngehakte munt
175 gram verse geitenkaas
100 gmm gerupte boerenkar
l e i
5 eetlepels melk
Romige pompoen-pastei met'n accent van verse munt:Bloem en zout in een kom doen en een kui l t je maken.1,5 eetlepel olie en 0,5 dl handwarm water in het kuiltjegieten, met een vork door het meel roeren, en snel toteen soepel deeg kneden. Deegbal in plasticfolie wikke-len en laten rusten. Aardappels schillen en in plakken van
2 eetlepels sesamzaad
5 mm sni lden.Schil de pompoen,haal de pitten er-u i t en sn i jd t he tv r u c h t v l e e s i nplakjes. Verwarmoe oven voor oP200 'C. Vet eengrote ovenschaalin en leg hierin deaardappels en dep o m p o e n a f g e -wisseld in laagjes.B e s t r o o i i e d e rl a a g j e m e t e e n
beetje zout, peper en I theelepel bloem. Verdeel munten kaassoorten tussen de lagen. Dan het ei loskloppenmet melk en 2 eetlepels olijfolie en over de groentengieten. Het deeg uitrollen tot een lap, rondom I cmgroter dan de vorm. De schaal hiermee aÍdekken en deranden naar binnen vouwen. Het deeg licht bestrijkenmet olie, voorsnijden in vierkanten en bestrooien metsesamzaad. De pastei 5 min. bakken, temperatuur verla-
ten tot 180'C en in ca.45 min. gaar en goudbruin bakken(zo nodig afdekken met aluminiumfolie).
LI|(|(IRI|IJI}| l/A}I MAI IIIT ÍTÍAI'1(Globi) 'Bollen' worden ols volgt gemookt Meng koos metgriesmeef mook zoveel bollen ols u wilt Doe vet in een hetekoperen pon. Frituur ze met een of twee tegelijk en keer zedikwijls om mettwee pollepels. Hool ze eruitols ze gebokkenzijn. Overgiet ze rnet honing; stro oi er moonzood op en dienze op.CATO, De agricuÍtura 79
Het opvullen van de hiaten in de Romeinse instructiesvergt enig inzichtelijk giswerk. Hetvolgende is dan ook slechts één ma-nier om de heerl i jkheden met kaasen sesam van Philoxenus en Cato teherscheppen. Gebruik l iever ol i j fo-lie dan vet om in te frituren, dat wasongetwijfeld bil de Grieken en Ro-meinen ook gebruikel i jker.
Breng de melk aan de kook en strooial roerend de griesmeel erin. Laatheel even doorkoken, maar kilk uit
|(OOL OP ATIIIIIiÍT I.I|JZI
M a a k e e r s t d ehoningazi jn. VolgGalenus' recept:l a a t d e h o n i n gkoken en haal hetschuim er met eens c h u i m s p a a n a Í ,voeg de azijn toeen laat de vloeistofiets inkoken. Totgebruik bewaren.Sn i jd de koo l ind u n n e r e e p j e s ,
"Kool dient met een zo scherp mogelijk mes gesneden teworden, en vervolgens gewossen, ofgegoten en met heel vee,korionder en wijnruit gehokt Sprenkel er vervolgens honing-ozijn overheen en voeg een ietsepietsje srphiurn t oe. U kunt dittrouwens heelgoed ols mezè eten."Mnesitheus, geciteerd in 'Oribasius' (Medical Collections, 4,4, l)
Orymeli I honingozijn:Loat honing zochtjes koken tot hij goot schuimen, verwijderhet schuim en voeg zoveel ozijn toe dot het noch te scherpnoch te zoet wordt, loot opnieuw koken tot olles goed ge-mengd en gekookt is. Voor gebruik mengt u het met woterprecies zools u wijn metwoter mengLGalenius (Staying healthy, 4,6)
Voor zes personen:
I kleíne witte kol
2 theelepels fi jngehakte
verse groene koriander in olie
2 theelepels fijngehakte wijn-
ruiq vers of gedroogd
en beetle raíoetidapoeder
zout
honingozijn:
120 gram honing
2 eetlepels rode wijnuiin
was ze en giet ze af. Meng de kruiden en 3 eetl. honing-azijn erdoor en strooi er zout en asafoetidapoederoverneen.
dat het niet aanbrandt. Schenk het mengsel in een komen laat het iets aÍkoelen, aí en toe roerend. Voeg aan destevige massa een eetlepel honing en de ricotta toe.Meng alles goed dooreen en roer er vervolgens 2 eet-lepels (60 gram) geroosterd sesamzaad door. Verhitde olie in een hiervoor geschikte pan. Test de tempe-ratuur door er een klein beetje van het beslag in telaten vallen: als het naar boven komt en begint te kleu-ren is de olie heet genoeg. Vorm met twee theelepelsballeties door tussen deze lepels wat beslag te ma-
noeuvreren tot u een glad eivormigballetie hebt. Laat 2 tot 3 ervan te-gel i jk in de ol ie val len en keer ze nuen dan tot ze goudbruín zi jn. Haalze uit de olie en laat ze oo keuken-pap ier u i t lekken. Fr i tuur op de-zelfde manier de rest van het be-slag. Verwarm de resterende ho-ning, schud de bal let ies erdoorheenen sprenkel er dan de rest van hetsesamzaad over. Zowel warm alskoud smaken ze verrukkelijk.
KKKK
t'T HAI LII(|(IR III }Op de avond van De lík-ken'ziin de volgende re-cepten uit het kookboekDe keuken van O$lsseus'8e-maaku- Otijvenpasto (blz 38)- Kod op Adrcense wiLe (blz 59)- Knoflookkoos; met veelminder knoflook (blz, 94)- Solade metkip; de zwezeríkwas vervangen door cham-pignons (blz. I l3)- Eieren (blz 128)- Lekkern$en von kaas ensesom {blz.63)Dat de mensen die niet ge-weest ziin, het nodige ge-mist hebben, mag duidelijkzijn. Alles is opgegaan, ter-wijl er toch, zoals gèbrui-keliik, een oYervloed was!
Kl|IPIILDII}J'ÏDe redactie van o tVyloszou graaS een groêPle men-sen bereid zien om in eigendagbladen en tijdschriftenartikeÍen uit te knippen dieinteressant zíjn voor onsblad. Het gaat om artikelenover Griekenland in êenruime contextWie meldt zich aan voordeze kleine moeite. dieveel mensen leesPlezrerkan bezorgen? Graag door-geven aan Erna Koperdraattel. 0592 544833
6RIIKÍ LTIRORKTÍTOPïRIID.|(LAARHet Leerorkest Groniilgên(voorlopig: het bandje vonïent1e) staat klaarte trappe-len van ongeduld om op tetreden, Reeds enige opre-dens hebben ze succesvolachter de rug. Het reper-toire bestaat inmiddels uitmeer dan anderhalf uurrebètika en laiká en groeitgestaag. Het orkest bestaatnu uit 9 personen.Voor mer inío:
Jan Tent, 050 5264537 :
Voor co. vijftien stuks:
275 ml melk
2 eetlepels (60 g) griesmeel
3 eetlepels (90 g) honing
125 gmm ricotta
100 gram sesamzaad, l icht geroosterd
olilfolie voor het frituren
ffi
ffie? o n l n 4 e n
, r i " l r " "n lonà
To MerakiOp zondagmiddag 7 maart verzorgde degroep To Meroki een spetterend optredenvoor ons. De zaal in het Kunstencentrumwas 'tot de nok'gevuld. Verheugend was
dat zich ook veel nietJeden melden, het-geen ook onze penningmeester zeer konwaarderen.Door Ekke Schuítemo
To Meroki speelde veel gevarieerde muziekmet name Epirotisch. Mede door de goede
akoestiek van de (hoge) zaal kwam deonversterkte muziek uitstekend tot zijn recht.Met name de prachtige klarinetklanken be-zorgden menigeen'kippevel'.
Na de pauze was ook nog een klein dans-
De Kikkers20 mei jl. was het dan eindelijk zover: detoneelworkshop, oorspronkelijk al vorig jaar
gepland, vond plaats. Een niet al te grootmaar wel zeer enthousiast gezelschap ver-zamelde zich in het Kunstencentrum. Wa-ren er betrekkeliik weinig mensen omdateen aantal leden van onze vereniging bijvoorbaat al te veel last had van planken-koorts? Jammer, want iedere vorm vanplankenkoorts bleek onnodig.Door Peter SchooD.
ledereen werd prachtig uitgedost in de kos-tuums en met de maskers die Paulien deRoever en Xandra Bardet verzorgd hadden.De rollen mochten directvan papiervoorye-
dragen worden, dus de grootíe angí van
beginnende toneelspelers (e tekí kwijt) was
ook al niet aan de orde. De rolverdeling h^/arnspontaan tot stand en zorgde meteen al voorveel hilariteit Net op het moment dat de slaafvan Pluto'benoemd' moeí worden kwam,nietsvermoedend, Xandra binnen en werdonmiddellijk tot slaaf gebombardeerd. Laterzou blijken dat die rol haar op het lijf geschre-ven was; en wellicht nog vele andere rollenook want ze bleek één van de vele natuurta-lenten die die avond het toneel bevolkten.Onder de ludieke en deskundige aanwijzin-gen van Tim Meeuws kon het ook niet an-ders, of elk sluimerend talent werd direct ge-activeerd. De echte dooaetters waren na-tuurlijk Laurens de Lange en lvo Molenaar, als
vloertje ingencht De dansers inspireenden demuzikanten nog eens ext4 waardoorwe eenconceft beleefden waar de vonken van af-sProngen.Michiel Koperdraat heeft ookvan dit concertopnamen gemaakt. De cd zal t.z.t. voor ver-koop worden aangeboden. Houdt hiervoorde Mylos en/of convo in de gaten.
respectievelijk de god Dionysos en P/uto, met
hoofdrollen van formaat. Een hoogtepuntvormde ook de dichtwedstrijd tussen OnnoKloet en Paulien, die graag de Hades wildenverlaten.
Veel dubbelrollen waren er ook omdat voorhet kikkerkoor heel wat lcwakers en kwaak-sters nodig waren. Tim liet ze l$/aken tot zeer haast br.y neervielen, maar die rol (als lijk)was uiteindelijk voor mijzelf weggelegd!Gelukkig konden de kelen regelmatiggesmeerdworden met al dan niet Grieke drankjes.Het ABC-team kon deze avond niet op volletoeren draaien, maar kreeg gelukkig veríer-king van Paulien. De culinaire hapjes warenheel passend in klassieke íijl gehouden. Uithet Kookboek von Odysseus werden een aan-tal gerechten gepresenteerd, wat dank zij devrij onbekende kruiden (wat dacht u vanaffiapoederD
voor heel verras-
sende en zowaar
ook nog lekkeresmaakervaringen
zorgde.En zo was er,voorwe hetwis-
ten, al weer eengeslaagde avondvan de vereni-ging Groningen-
G r i e k e n l a n dvoorbry!
ffio mflor
taat:.tai.?/i
,a/a:a/í:taz
Smullen aan deTurfsingelVerslag van het zoveelste smulfestijn vande werkgroep Grieks Koken.
Door Xondro Bordet
Op zaterdag 3 juni kwam de zes-koppige wertgroep weer bijeen, dit-
maalten huize van ondergetekende aande Turfsingel. Het was een zonnige na-middag, dus men kwam eigenlijk niet
verderdan het terras' met sladsgezicht
waar de wijn, met piíaches, brood,olijven, feta en rauwkost, al klaar stond.Af en toe glipten enkele kokkinnen naarde keuken om wat uit te oakken of tebereiden, terwijl de reí genoeglijk inde zon zat te keuvelen in afwachting
van het voorspelde noodweer, dat al-maar uitbleeíDit is wat er op tafel verscheen, of eigenlijk
op de boríwering van de galerij: een bonteboerensalade met ei van de hand van Dity inolijfolie gewokte aardappelqes à la Peta; sar-dienen uit de oven ín tomaten-'ozemarijnsaus,waar Caroline reuze trots oD was ímet nameop het eigenhandig slachten van die beest-jes); tuinbonen'yochni, geíoofd met toma-ten enz. en een bietensalade met adembene-mend verse knoflook waarpp Froulle en haardochter Marlke hun beÍ hadden gedaan; delauwe bloemkoolsalade van mii oaíe daarI rvË r rEL I 144)1 .
Er was weer ruim genoeg voor iedereen: dewerkgroep, geassisteerd door Manjke en mijngezinnetje, heeft zich traditiegetrouw bomvolgegeten. Toen het in de schemenng ging mot-
regenen, trok het gezelschap zich terug voorde mega-afi,,las, en vond menvervolgens toch nog een gaatje
voor het rls dat Adri had mee-
gebracht en een slokje thee toe.Van 18 to t 23 uu r z i j n dewer*groepleden van de straatgeweeí, voor slechts ft 14,75
de vrouw, daar kan geen res-taurant tegenop. En oh, wat vre-
selijk lekker allemaal!Eind augustus kool4 de club op-nieuw, een culinaire zomerdaglang, in Adr i 's lommerr i jke
D rentse buitenverblijf.
Giannis Chaldoupis (klarinet) speelde vele magistmle improvisaties
ffio mÍloÍ
5fá;ru
ï , o n r n 4 c n
, r i " L " n l o n )
JaarprogrammaGriekenland, bakermat van onze beschaving. Geïn-spireerd door het thema van de boekenweek dit
laar, leek het ons een goed idee om in het nieuweseizoen extra aandacht te besteden aan 'het oudeGriekenland'. De eerste festiviteit in dit verband isal weer achter de rug. Op 30 september hebbenwe, na de algemene ledenvergadering, een sym-posium gehouden en gesmuld van gerechten uitde oudheid. Naast het verre verleden komen ditseizoen uiteraard ook andere activiteiten aan bod.Genoeg dus om er met elkaar weer een leuk sei-zoen van te maken! Alle activiteiten worden inprincipe gehouden in de foyer van het Kunsten-centrum, Oliemulderstraat 5 | te Groningen.Het bestuur
HET OUDE HELLASl8 november 2000Ons lid Paul Ravensbergen is reisleider van beroep.Al vele jaren verzorgt hij o.a klassieke rondreizen doorGriekenland en weet dus veel te vertellen van deGneke geschiedenis. Deze avond vertelt hij zijn ver-halen aan ons, met dia's.
NIEUWJAARSBORREL| 2 januari 200 |Het is inmiddels een goede traditie dat we elkaar rnhet begin van het nieuwe jaar 'kali chronia, chroniapolla' wensen en gezell ig bijpraten. Als speciale at-tractie treedt voor ons oo het Crieks Leerorkest on-der de bezielende leiding van f4ichiel Koperdraat.
ZONDAGMIDDAGCONCERT
25 februar i 2001, 14.00 uurDit concert op de zondagmiddag wordt iets heelbijzondersl Voor u treedt op het ensemble AeldeMouso uit Nijmegen. Deze groep, uniek in Neder-land, reconírueeft en speelt antieke en vroeg-mid-deleeuwse muziek en dans van de Grieken, Romei-nen en Byzantijnen, de Babyloniërs en Egyptenaren;dit met gebruikmaking van replica's van authentiekeinstrumenten, kleding, sieraden en meubilair. Zi)ver-leenden hun medewerking onlangs aan de prachtigetentoonstelling'Mghen, Mensen en Muzíek'in o.a hetAllard Pier^son museum te Amíerdam en museumHet Valkhof te Nijmegen.
FILMMIDDAGI apr i l 2001
Dit jaar pr^oberen we een wat 'luchtiger film te ver-kijgen. Dit in samenwerking met het FilmcentrumPoelestraat. Hoe en wat hoort u teziinertiid van ons.
DE NATUUR IN NOORD.GRIEKENLAND12 me i 2001Dhr. Anton Wittgen, bioloog, vezo€t op deze avondeen d i apresentatie over bijzondere natuu rgebiedenin Noord Gnekenland, zoals Delta van de Evros,Olympos, Meer van KirJ<ini en Por-to Logo De heerWittgen voert onderzoeken uit in deze gebieden inopdracht van de Universiteit Amsterdam.
En verder:
TAVERNA GROGRITavema GroGri wordt gehouden in de maandenwaarin er geen verenigingsactiviteit is.We gaan dan gezamenlijk eten bij Griek eetcaféFortuno, Kleine Kruisstraal 17. De eeríe keer is opdinsdag 24 oktober as. vanaf 18.00 uur. De overigedata zullen worden vermeld in de convo's.
WERKGROEPEN
Werkgroep LiteratuurDe werkgroep richt zich op vertaalde hedendaagse,naoorlogse literatuur, De deelnemers lezen ca- lx per
twee maanden een beoaald boek en komen vervol-gens bijeen om over het boek te discussiëren.Werkgroep ConversatieDoel van deze wekgroep is om samen te oefenen rnhet Grieks spreken. Van te voren spreekt men eenbepaald gesprekthema af. Om aan deze werkgroepte kunnen meedoen is een behoorli jke basiskennisvan de Grieke taal nodig.Werkgroep Grieks KokenDoel is het maken van originele Gnekse gerechten.De groep komt om de vier tot zes weken samen bijéén van de deeÍnemers thuis. Gerechten die een lan-gere bereidingstijd nodig hebben worden 'in eigenkeuken' voodrereid. Na het koken gaat de groepaan tafel om de resultaten te proeven.
Indien u interesse heeft om mee te doen met eenwerkgroep, of u wilt een nieuwe werkgroep starten,dan kunt u zich in verbinding stellen met de coórdino-tor werkgroepen: Ekke Schuitema, tel. 0595 442748.
AilAftltiltÍr ftrtï,GRIEKENONDERDEDOM'
O Ner deze titel vien Y ere nígjngAnagennisi Utrecht haor 2 5 -jorig bestaan met de volgendeoctivÍteiten:
.28 oktobenWeerdsingel WZ 20, Utrectrt
12,00 uun Opening (gratis)20.00 uur: Feest met live-muziek (f10,-)
. 29 okober 14 uunWeerdsingel WZ 20, LJtrcht
Concert van Omonio metwerk van grote Grieksecomponisten (/ 17,50)
.30 oktober 19.30 uunWeerdsingel WZ 20, Utretrt
LezinsT roditionele Griekse rn-strr.Ënt., door TakisSideris en Cor van Sliedregt(gratis)
. I november 20.00 uur:Theter De Kom, Utrecht
Griekse dans en muziekvoorstelling m.m.v. dans-groepen uit de Benelui(Í20,-). 4 november 16.00 uun
Weerdsingel WZ 20, Utrecht
Lezing over Leven en WerkNikos Kozantzokis doorJorgos Stasinakis, voertaalGrieks (gratis)
. 5 november 12.00 uur:Weerdsingel WZ 20, Utrecht
Forumdiscussie over detoekomst van Anagennisi(gratis)
.6 november 19 .30 uunWeerdsingel WZ 20, Utrecht
Lezing over de Kolosfu,Grieks volkin Pakiston doorXeni Tsorbatzoglou, voer-taal Engels (gratis)
'7 november 19 .30 uunWeerdsingel WZ 20, Utrecht
Lezing over De notuur ínGriekenlond door AdWittgen (gratis)
. l0 november:Weerdsingel WZ 20, Utreht
| 9.00 uun Tavli-toernooi20.00 uur: Bingo
. I I november 21.00 uunWeerdsingel WZ 20, Utrecht
Jongerenfeest met Griêksedisco (/10.-)
Veruolg op pogino I
P O n r n a e n
, r i " l< " "n lon)
"lk weet eigenlijk niks over koftie", was het
eerste wat Giannakos zei aan het begin vande lezing over Griekse koffïecultuur. "lkweet meer over politie( dus misschien kun-nen we daar later over praten?"
Helaas vergat ik te vragen of die twee mis-schien iets met elkaar te maken hebben inde mannen-koffiecultuur in de kafenion.
want wel heb ik deze avond geleerd: daardrinken mannen échte koffie en daarbijhoort een goed gesprek of een rumoerig
spelletle tavli om serieuze 'knikkers'. Thuisbij 'de vrouw' is er vaak zoetigheid bij dekoffie, dat zullen mannen in het openbaarniet doen: likken aan een lepeltle vanille ofconfiture!Door Erno Koberdroot
In het'Kunstencentrum' is het ook met eenmindergrote opkomst gezellig. Dat bleek opzaterdagavond 15 april toen we met 23mensen genoten van het boeiende verhaalvan Dimitris Giannakos. We zaten in groep-jes rondom tafels waarop een campinggasje
stond om, met zijn aanwijzingen, onze eigenGriet<se koffie te zetten.Het ABC-team had voor deze gelegenheid
heerlijke Grieke zoetigheden gemaakt, varië-rend van gebak tot TurJ<s fruit. En op eengrote tafel stonden briki's (koffiekannetjes) inallerlei soorten en maten, Grieke dienbladenen koffiekopjes én de prachtige verzamelingantieke koffiemolens van Martin Baving.
GESCHIEDENISWanneer men begon koffie te dnnken, is nietbekend, maar het is wel bijna zeker dat het inEthiopië was. Daar zijn wetenschappelijke
documenten gevonden uit 900- 1000 na Chr.waarin de drank wordt beschreven als 'goed
voor de maag, de ledematen en de huid' enook dat deze een 'heerlijke geur aan het helelichaam' geeft. Het aroma van koffie schijntinderdaad die bijzondere eigenschap te heb-ben: de aveetklieren lijken de geur af te ge-
ven. Waar water schaars was en regelmatigbaden nog geen gewoonte, wend dit efectwaarsch r1 h1k ery gewaardeend.
Een Arabisch volksverhaal uit ca" 1250 ver
telt dat de vedrannen sjeikOmorwilde koffie-
bessen ontdel<te. Hongerig en flauw van heteten van de rauwe bonen, kookte hij een aan-tal bessen en dronk het brouwseltje. Dit wasniet alleen een welkome variatie op zijn eet-patroon, hij gaf het ook aan zieke mensen,die erdoor genazen. Zegevierend keerde desjeik tenslotte van zijn ver"banning in Mocha
terug naar zijn vaderland mét de koíbareoonen.Een andere bekende legende is die van eengeitenhoeder, diezagdat zijn geiten levendi-ger werden na het eten van koffiebessen. Hijvertelde dit aan de plaatselijke abt, die sa-men met zijn monniken experimenteerde: zeontdekten dat een koffebrouwsel hen hielolangerwakkerte blijven gedur.ende hun nach-telijke gebeden.
In weer een ander verhaal gaan onderzoekerservanuitdat koffe bestond in detijd van Home-rus en dat het de'wonderdrank was die Helenameenarn van Sparta naarTroje.En het veóad gaat dat de moeft van Aden in1454 Ethiopië bezocht en zijn eigen landgeno-ten daar koffie zag drinken. Hij nam bonen meenaar huis die hem genazen van een vervelendeh,rlaal en die hem wakker hielden. Koffie werdtoen snel populair bij de denvrs;en.In Mekka werden de eerste koffiehuizen be-kend, en hoewel ze een religieuze oorsprong
hadden, draaide heteral snel om schaakspel,roddel, zang, dans en muziek Na Mekka volg-den Aden, Medina en Cairo. Koftie kwam in
l5l7 in Constantinopel terecht maar pas in1554 hwamen daar ook koffiehuizen en diewerden al snel beroemd om hun luxueuze in-
richting; de eigenaars wedijverden met elkaarom de gunst van de klant. De koffiehuizenwerden ontmoetingsplaatsen voor vriendenen zakenlieden en vormden steeds meer het
toneel voor oolitieke debatten en discussies.Koffie werd verschillende keren ver"boden-overtreders werden zelfs in de Bosporusgegooid- maar het wend een aanvaardbaredrank toen de regering eraan ging verdienendoor er belasting op te heffen.De reden dat kofflehuizen zo populairwenden
in het Midden-Oosten en Europa is simpel: ietsvergehlkbaars was er nog nooit geweesl Totdie trld kon men ner€ens genieten van een be-taalbaar dran(e in prettig gezelschap.
In | 6 | 5 werd koffie door Ventiaanse kooolie-den naar Europa gebracht enkele jaren later
dan thee, die voor het eerst in Europa werdverkocht in l610, en veel later dan cacao, dievanuit de Nieuwe Wereld in 1528 door deSpanjaarden in Europa werd geihtroduceerd.Toen dus de koffle in ltalië terechtkwam, wa-ren sommige geestelijken voor een ker*ban,aangezien dit dran(e het wed< van de duivelmoeí zijn. Paus Clemens ( 1592- 1605) ech-ter, wilde zelf kunnen oordelen en hij genoot
zo van zijn kopje koffie dat hij verklaarde dat"koffie moeí worden gedoopt om er eenecht christelijjke drank van te maken".
ffio myloÍ
ó
ffie
Een avond koffieleutenmet Dimitris Giannakos
ffio mÍloÍ
w''t:it!r?.?.*.j
GRIEKSE KOFFIE ENKOFTTECI.]LTUURBehalve de uitspraak van Giannakos aan het
begin van de lezing dat hr1 'eigenlijk niks overkoffie wist en ervervolgens een heleboel overwist te vertellen, deed hij nog een paar op-
merkelrlke uitspraken, zoals: "Gnekse koffie iseigenhyk Turkse koffe" en "De traditionelekoffiecultuur in Gnekenland verdwijnt door deFranse of ltaliaanse koffie". Dit gedeelte van
de lezing was vooral gebaseerd op zrln eigen
ervaringen en herinneringen.De kafenion was vroeger weliswaar een open-
bare ruimte, maar elke groep had zijn eigenkafenion, bijv. die van de schrijvers of die vande PASOK of van de taxichauffeurs. Als
een schrijver altijd aan een bepaalde tafelzal" dan ging je daar uit respect niet zit-
ten; ook niet als de man er niet eens was,want hij kon immers nog komen. Dekafenion was ook het culturele centrumvan het dorp; rondtrekkende gezelschap-pen gaven buiten voor de kafenion hunvoorstellingen.De inrichting van een kafenion was ookaltijd hetzelfde: kleine houten of marme-ren tafels en rechte íoelen. Denkend aandeze íoeltjes, is de urtspraak'een griek
heeft 3 íoelen nodig om te zitten' ineens
volkomen duidelijk Ook behoorde tothet interieur standaard een grote spiegelaan de wand en een grote klok. BijGiannakos' oma hing verder een bord metde tekí: 'verboden op de grond te spu-gen', waaruit hij aÍleidde dat het blrlkbaarde gewoonte was dat wél te doen. En
op een schoolbordje stond, voor ieder-een zichtbaar, wat een klant nog te beta-len had. Kaartspelen, tavli en het roken
van de norgleh (waterpijp) was een geliefde
bezigheid van de bezoekers. De kachel werd's winters flink opgestoo( want het mochtniet te koud zrln. Als iemand op twee meter
afstand van de kachel stond, werd dat bijnaopgevat als een belediging, met als gevolg
dat de kafenion eigenlijk altijd stikheet was.Het koffle zetten was bijna een ntueel dataan Írikte regels gebonden was. Zo moeíhet water voor de koftie lauw zijn, dus die
stond altijd klaar. Bij Giannakos'oom stondde suiker áltijd rechts en de handelingen wer-den áltijd in dezelfde volgorde verricht.Vrouwen |qvamen niet in de kafenion, zij had-den hun eigen koffiecultuur. Vrouwen doop-
ten beschuit in de koffie en hadden zoetig-heid eóij, dat deden mannen niet. Althans,
níet in de kafenion, wel thuis. Die zoetigheid
was meeíal een kleverige vanillestroop ofzelfgemaakte confiture, die je op een sooftkoffielepel keeg in een glas water. Daar likteje dan van en daama dronk je de koffie, eengebruik dat trouwens nog steeds bestaat.Het ons zo vertrouwde koffielepeltje bestaatin Gnekenland niet; voorde zoetigheid gebruitct
men een lepel die groter is en voor het koffie
opscheppen een kleinere: het formaat ligttus-sen ons theelepeltje en een advocaatlepeltje
in. Verkijk je hier niet op, want anders pakken
de volgende combinaties heel anders uit:
Voor de bereiding van koffie op de oudÍemanier wordt gebruik gemaakt van het werk-woord pslno (koken), ten,,rijl men tegenwoor-dig meer gewend is aan kcíno (maken) of
ftióchno (klaarmaken).
KAIMÁKI
In de bnkr gaat de koffie, suiker en lauw(l)water, zodat het mengsel meteen geroerd kanworden.
Vlak voor het opkomen kan er nogmaalsgeroerd wonden, maarde koÍiie moet nétvoorhet koken worden opgeschonken, om eenmooie koi'indk, het schuimkraagje, te kijgen.Bij de vrcstos verdwijnt de kaihókidoor het
ffie? o n r n 4 e n
. t " t lT T l e K e n l A n A
koken; door de koffie hoog op te gieten in
het kopje, onstaan er luchtbelletles en dan hebje toch weer de zo belangrijke ko'imóki.
De namen van de koffie hebben betrekkingop de hoeveelheid koffie en suiker, maar ookop de plaats en tijd van het koken.
lk heb trouwens zelf ondekt dat voorwaardevoor een goeie koi'mól< vooral de hoeveel-heid koffie is: een sterk bakkie geeft veelkoïmciki.
FRAPPEHet ontstaan van ijskoftie is brjzonder. De
Nescafe was als ooloskoffie al bekend alswarrne drank Tijdens de Intemationale Jaar-
beurs van Thessaloniki in | 957 werd doorde Írma Loumídhis een kinderdrank gerh-
troduceerd, waaryan de ingrediënten uito.a cacao, suiker en melk bestonden. Ge-schud gaf dit een soort chocomel. Door-
dat het erg warrn was, kwam een mede-werker, de heer Vakodiós, op het idee
om een koele nescafe-variant te maken:
hrl deed Nescafe, suikeren koud water in
een shakeren schudde de inhoud. Bi1 hetopenen kwam hij onder het schuim tezitten, maar het drankje bleek toch heel
lekker en verÍrissend te zijn. Met een chi-que Franse naam, frappè, was een nieuwe
Griekse zomerdrank geboren.
KOFFIEWEETJES' In en na de oorlog werd koffie gemaakt
van gemalen kikkererwten; datwas goed-
koper. Sommige waren half om half.' Wil je onze bekende filterkoffie, dan
vraag je om Gallikó, franse koffie.' Nescafe is duurder maar heeft een gro-
tere omzet in Griekenland dan Gríekekoffie, namelijktwee maal zoveel.Met donk oon Lourens de Lange voor zíjn veftolíngen
FotowedstrijdOp heteeríe jaarfeeí (ledenveqadering) vande vereniging hielden we een fotowedstrijd
die zeerenthousiaí ontvangen werdi dus navijf jaar kunnen we dit wel herhalen. Het on-deruverp van fotografie zal dit keer zryn: Griekse
opschriften, (leuke) borden, ofandere open-bare (al of niet legale) tekíen. U heeft duseen heel jaar de tijd om iets uitzonderlijks tevinden of om iets normaals oD een uitzon-derlijke manier vast te leggen!
Me olígi (met weinig):
3 lepeltjes kofÍie + % lepeltje suikerVar'rgl ikós (zwaar zoet) :
3 lepeltjes koffie + 4 lepeltjes suikerElafrís glikós (licht zoet):
l% lepeltje koffie + 5 lepeltjes suikerG I ikívrastós (zoet gekookt) :
3 lepeltjes koffie + 6 lepeltjes suiker
Mètrios (gemiddeld):
3 lepeltjes koffie + 2 lepeltjes suikerMètrios varís (míddel zwaar):
3 lepeltjes koffie + 3 lepeltjes suikerMètrios vrastós (zwaar gekookt):
3 lepeltjes koffie + 3 lepeltjes suiker
Skètos (puur):3 lepeltjes koftie
ffiet " o n i n 4 e n
, r i " L " " n l o n ) ffio mtloÍ
I
Verslag AlgemeneLedenvergadering& SymposiumOp 30 september waren we met zo'n 20 leden
weer bijeen om het reilen en zeilen van onze ver-
eniging te bespreken. De zaal zag er weer fantas-
tisch uit, langs de kant een lange tafel met allerlei
lekkere happen. Voor we daar echter aan moch-
ten beginnen, moest er eerst vergaderd worden.Omdat de notulen van deze vergadering pas vol-
gend jaar worden toegestuurd, zal ik hier de be-
langrijkste punten melden.Door Poulien de Roever
Jammer maar helaas, de Mylos zal nog maar tweekeer per jaar verschijnen, aangezien vier nummers teveel werk opleveren. De nummers kunnen dan wel
veel dikker worden, dus wie kopij heeft, kan die ver-Íuren naar Roelie SchuitemaEn ach en wee: hetzaaltje in het Kuníencentrum waar
we allen zo enthousiaí over zijn, zullen we in het
seizoen 200 | 12002 vaarwel moeten zeggen vanwegeeen efficiênter en economischer beleid van de nieuwe
directeur. Wie ideeën heeft voor een mooi onder*o-men voorverenigingsavonden, melde zich.Positief het verenigingsjaar werd afgesloten met eenpositief saldo van ca f | 00,- zodat we nog ruime re-
serves hebben. De veryadering keurde de begrotinggoed voor komend seizoen waarbij we de reserves
zullen aanspreken om de muziekgroep Aelde Mousohierheen te halen. Het jaarprogramma vindt u eldersin deze Mylos. Een Íllm vinden blijft een groot pro-
bleem, vertoningrechten strooien ook roet in het eten,maarwe hebben de moed nog niet opgegeven.Laurens de Lange heeft laten weten niet meer met
de werkgroep Gdekse liedjes zingen bezig te kunnen
zijn. Als er iemand is die dit van hem over wil nemen,kan hij zijn teksten en bandjes kijgen. Enkele leden
willen nog wel zingen, maar leiding nemen is een an-
der verhaal. Voor de tovemo GroGri in de Salon be-
íaat verder niet veel animo. Wel wordt er beslotenvoor de maanden dat er geen verenigingsactiviteit is
e€ens gezamenlijkte gaan eten.
Gelukkig hebben we ook nog zeer levendige werk-groepen: Griek Koken, Lezen van vertaolde GnekeLiterotuur en Griekse Conyercotie. Belangstellenden
kunnen zich melden: Ekke Schuitema,0595 442748.
Dan is er het heugelijke feit dat de vereniging vol-gend jaar september officieel vijf jaar bestaat, eenlustrum dus. Er heeft zich een lustrumcommissie ge-
vormd: Ekke, Marjolein, Jaap, lvo en Dity. ldeeën,
mankracht, alles is welkom.Tot slot een beíuursl,risseling Annemien van de Meer
werd bedankt voor haar werkzaamheden als secre-
taris, Ekke Schuitema zal haar taken in het bestuur
ovememen. Maqolern van Ewijkzal in het bestuurzit-
ting nemen als algehele onderíeunende k"acht Paulien,
Roelie en Michiel blijven als vanouds de voorzitter,penningmeesteren l id.
De redactie van de Mylos blijft onveranderd en de
lay-out wordt verzorgd door Michiel en Ema-
KLASSIEK SYMPOSIUMEn toen mocht er gegeten en gedronken worden,
een k/osslek symposium. Onder het publiek bevon-
den zich de werkelijke senatoren lvo, Ans en Nienke
terwijl Xandra dacht dat de klassieken een gordijn
bedrukt met bloemen als toga hadden gebruikt. Ook
uw voorzittertrachtte met behulp van de aanwijzin-
gen op het convocaat zich te hullen in een toga van
vitragestoí De hele vergadering bemoeide zich er-
mee: de methode was wel goed maar de stof deugde
niet en de toga gleed weer af Dit mocht de pret niet
drukken want het eten op tafel nodigde uit. Leden
van de kookgroep, het ABC-team, beÍuursleden en
gewone leden, allen hadden zich gigantische uitge-
sloofd. Het leekte veel, maar gelukkig werd de groep
eters uitgebreid door niet-vergaderaars en waren de
schalen aan het eind zo goed als leeg. Wat had erop
gelegen? Ohlvenbrood, Romeinse lauidkoek offer4<oek
met kaas, eptyrum (olijvenpasta), globibollen (zoeïe
griesmeel), tonijnsalades, sovil lum (kwarktaart),
t)ropotinom (kaasgerecht), solo cottobt o (kipsalade),
eieren met pijnpittensaus, gehaktballen met bosbes-
sen, tuinbonen Vte//ius, komkommer- en koolsalade,
perziken in komijnsaus en perensoufflé. Op verzoek
zullen in de volgende Mylos het recept van twee ge-
rechten worden opgenomen.
De smaakmakers van de klassieken en de combina-
ties daarvan verrasten velen. Bij veel gerechten was
honing, azijn en peper gebruikt. Overal deed mengorum of liquomen door; een saus van gefermenteer-
de vis. Dat klinkt vies maar is het niet. Er zijn nog veel
Aziatische vissauzen te verkrijgen, die ongeveer het-
zelfde zijn. Ooktrossi is van'rotte'gamalen gemaald.
Via de karavaanhandel met India is gember, kaneel,
kardemom, kruidnagel en peper naar Griekenland en
Italië gekomen. De Romeinen hadden vaak Gneksekoks in dienst, die waren de besten en het gold als zeer
chique. Via het kookboekvan Aprcius uit de eerste eeuw
zijn recepten bewaard gebleven en door veel huidige
auteurs bewerkl Een aanrader voor iemand die zich
wil verdiepen in de klassieke keuken is het boek De
keuken von Odysseus'van A Dalby & S. Grainger en
Rond de tofel der Romeinen' van P.C.P. Faas.
Yenolg. Anogonnlsl (poglnio 5)
. rl i'riio"*uo toso;rSeminar Don-sen gÍt Thracië ..,en Sorokolono met docentJorgc Ziogas @ aaggn f/0,-). 12 november 13.0ó iiur:
Theater t HoogÊ
Dag van de Grieke film
. 14 nóièmbiéi 19.30 uu*wwi4àL@zl;uoectri ,:,
Lezing over D.èi héimen ivon de Gn?ke koffie doorDimitris Giannakos (gratis)
'#,*.ff::;lïï;:;'Opvoering Grieke Trage-die lligeneio op de Klimdoor gezelschap Xeni re-gie: Karen de Vries (J15,-)
. 17 november 18.fi) uur:Wedsingei WZ 20, UtrÉht
Kinderíeesi leeftijd tot 12jaar (gratis)
. lg november ti.Oo uun,: :Wanr&irEel$d4:20..UrreshÊ I r:
Dag voor vakantiègangen,levendige beurs voor Grie-
' kenlandlieÍhebbers (Í51-)
. 19 november 12.00 ÍunGriek Orthodoxe Kerh Utrecht
Diverserondleidingen en uit-leg over ikonen door JorgosDiatectopóulós (gátis)
. 19 november 14.00 uur:Startpunt Domplein, Urecht
Sadswandeling: Gn'eke spe,- ren ín de Dornsmd met gidsJoop Derksen' .'i't';;vêmbêi looo uun'
Wèiirdsitgàl WZ 20, UtrecltConcerg traditionele mu-zieh laild én rébètika dooiTo Meraki en Ano Kato (J25,-)To Meraki, ons welbekendvan het prachtitè iondag-middagconcért in het voor-jaar zal samen met degroep Ano Kato een gera-menliik progralm3 bren-8en, een Droemrêzrn8 vandé Giiékè muziek in eennóièaóp, fo Meraki speeltvoora! Epirótika en AnoKato heeft als uitgangspuntde nisiótika, waarop ookdoor dansgroep frgosos zalworden gedansc De avondzal worden àftèilótèn metmooie liederen uit hèiiebètika en laiká rèpèrtóire.Vevolg logino hiernoosr
ffio mÍlot
Iffie
ï ' o n I n 4 e n. r " t l
z ? l e K e n l a n d
íA Griekse veldwachter kun je maarV beter niet provoceren"lk ben Hare Majesteit de koningin der Nederlan-den en ik zou het op prijs stellen enige dagen in
uw hotel te komen doorbrengen. Maar stríkt in-cognito, vanzelfsprekend." Zo kondigde een Haags,bejaard society-dametje -uiteraard niet de konin-gin en niet eens van adel- zich telefonisch aan bijdiverse luxueuse hotels in de Griekse provincie.
Hotelmangers stonden vanwege de eer op hunbenen te trillen. Het hotelpersoneel hield de mondniet en dus maakten alle dorpsnotabelen hun op-wachting bil de hoge Nerderlandse gast. De hotel-rekening, taxikosten en overige (niet malse) kos-ten zouden wel door de Nederlandse ambassa-deur worden vergoed. Toen de ambassade na ver-loop van tild al die rekeningen binnen kreeg, za-ten ze daar met de handen in het haar. Om hetvaderlandse blazoen niet te bezoedelen, werdende schulden maar voldaan.Door Ab Couront in de Volkskront von 10-8-2000
Dit smakelijke verhaal, dat zich een paar decennrageleden heeft afgespeeld, zorgt nog altijd voor denodige hilariteit in de Nederlands kolonie in Grieken-land. Nederlanders komen tijdens hun vakantie inGriekenland nogal eens in de problemen; en vaakdoor hun eigen schuld. Zoals de vijf jongens die opKreta zo onverstandig waren met de niet bepaald
zachtzinnige politie op de vuií te gaan, en nu tottwee jaar celstraf zijn veroordeeld. De jongeren zullenwelfuckyou hebben geroepen; bij het horen van zo'nver^wensing raken de Gnelae veldwachters gewoon-lijk aan de kook
Onze landgenoten denken ook nog steeds dat ze inGriekenland ruíig marihuana kunnen invoeren. Erziteen hele reek van deze optimiíen jarenlange straf-fen uit in het weinig comfortabele Gneke gevang. Zois een 25-jarige Rotterdammer in de grensplaats
Komotini tot levenslang veroordeeld, wegens eenpogingtot dooryoervan een grote hoeveelheid hard-drugs in zijn caravan.Dansen op de Griekse vlag zoals toeristen met hundronken kop wel doen, mag ook niet; het geldt alsheiligschennis.Als je in de open lucht wilt ovemachten, moet je ditdoen op de aangewezen plaatsen. Een stel bedreef
op het preteiland Mykonos, waargewoonlijk alles magwat God ver"boden heeft, bijna publiekelijk de liefde.Ze wenden trldens een onverwachte actie van de polrtre
opgepakt (waaóij ze tegenspartelden omdatze dach-ten met voyeurs te maken te hebben) en voor negenmaanden opgesloten in de mannengevangenis op heteiland Chios.
Maar ook voor íeentjes rapen op de Akopolis enandere archeologische plaatsen draai je onherroepe-lijk de bak in. Grieken zrln bijzonder zuinig op de over-blijfselen uit de oudheid. Een Zwitserse arts vanNerderlandse oorsprong werd door alerte wachtersop de Akropolis gesnapt terwijl hij een minuscuulsteentje opraapte. Hij kreeg een jaar.
De Nederlandse ambassade heeft ook heel wat testellen met vakantievierende jongeren. Sommigen ple-gen zich wel te melden voor hun 'sociale uitkering'.Een Nederlands diplomaat vertelde enige jaren gele-den dat een jongeling die geen geld kreeg tot ontzet-ting van het vrouwelijk kantoorpersoneel zijn broekhad uitgetrokken, op de balie was geklommen enhad geroepen: "Kijken jullie maar goed, ik heb geenbroek aan mijn kont". Deze verhalen zijn beslií geenmythologie, u kunt ze natrekken bij de koninklilke am-bassade in Athene.
Freelonce joumolist Ab Couront woont en wekt ol 35joor in Giekenlond.
Op nevenstaande foto blijkt dat er toch al aardig wat'toeristen' aan het bikken zijn geweest op deAkropolis. En wij maar denken dat de tand des tijdshier debet aan was! (Red.)
.20 november 19.30 uunWeerdsingel WZ 20, Utreclrt
Lezing over De onnrikkefingvon de Gn'ekse tool doormw. Theodoridou, voeraalGrieks (gratis)
.21 november 19.30 uunWeerdsingel \ÀfZ 20. Utrecln
Leilng met als titel: De '
GrÍeke Ruimte door Elenifuratii)' 25 novèmber 2 | .00 uun
-weerusiqf wz 20. utrecln
Groót slodeest met liyê-muziek met o.a. klarinetdoor Novtilos (J10,-)
. 8, l5 & 72 nov.20.@ uur:Weedsingel WZ 20, Utretrt
Korte cursus 6riekse donsmet Soula Stavrakaki (J30i)
.2"9,16&23 nov. 19.30 uucW*rdsingel WZ 20, Utreclrt
Kofte cursus Grtekseuolmet Willemien Kuypers{Í40,-)' 19 november 14.@ uuren 23 & zl noi.20.fr) uunWorkshop Gdekse tr ogedieo.l.v. Karen de Vries (/30,-)
Blij het ter perse gaan van deze
Mylm wm nog niet alle gege-
vens omtrent plaats en priis be-
kend. Raadpleeg hÍeryoor onder-
staand teleíoonnummêr.
Programmaboekje en rêsêrve-
ringen bii:
Griekse Vereniging Anagennisi
telêfood 030 2341039 ítuscen
10.00 - 13.00 uw) cf vh E.mil:
anagenf, isi.utr*ht@wol mail.nl
0l|Íl|0ïT0 rr00[B0r/ff|ÍïAAl|DP[06RAililA:"Dé énfe plicht die demeni heéft, is om van hettevàn te genieten"
nirtotat,
6et o . n ï n g ï n
IT 1 á t e n e n l A n d .
/A Turken en GriekenY dikke vriendenAthene, 7 februori.De Grieke premier Kostas Simitis heeft een uitnodiging aanvaard
de Turkse hoofdstad Ankara te bezoeken. Dat maakte lsmail Cem
bekend op de laatste dag van zijn bezoek aan Athene, het eersteofficiële bezoek van een Turke miníster van Buitenlandse Zaken
sinds veertig jaar. Een maand eerder had ziln Griekse collegaJorgos
Papandreou Ankara aangedaan, het eerste bezoek van deze aard
sinds 38 jaar. De twee intussen bevriend geraakte ministers noe-
men elkaar reeds en'rge tijd bij de voornaam. De Grieks-Turkse
vriendschap kan niet meer kapot. Dat was de kern van Cems
uitlatingen ten overstaan van de Turkse iournalisten."Het enthousiasme over de recente toenadering gaat de controle
van zowel politici als media te buiten. We worden bestuurd door
een mechanisme dat boven ons staat"
Door Frons von Hosselt
Gaat de Grieks-Turkse vriendschap een eigen leven leiden? Overstel-pend zijn de voorbeelden van fenomenen die enkele maanden gele-
den nog ondenkbaar waren. Grieke 'dolÍijnboten' (die zich boven
water voortbewegen) gaan langs havens aan de Turkse kust varen,door wateren die door Turkse politici nog als 'grrlze zone' wordengeduid. Griekse kinderen zingen hetTurl,se volkslied en viceversa op
de wederzijdse televisiestations. Grieke en Turke kranten gaan arti-
kelen uitwisselen, en het komt tot gemeenschappelijke televisiepro-gramma's. Schoolboeken zullen worden gezuiverd van beledigende
en opzvvepende passages.
Miniíer Cem pleitte voorteruggave doorde Engelsen van de Grieksemarmerstukken in het British Museum, des te pikanter omdat lord
Elgin ze in l80 l van plaatselijke Ottomaanse autoriteiten heeft ge-
kocht Grieke en Turkse sportorganisaties zullen vrijwel zeker hun Íiatgeven aan het vooríel beide landen tezamen aan te bieden voor de
Europese voetbalkampioenschappen van 2008.
Er zijn ook ideeën die nog té fantastisch zijn. Het Turtse voorstelgemeenschappelijke militaire manoeuvres te houden, is voorlopig ge-
stuit op een veto van de Grieke minister van Defensie. Er zijn ook
dingen die eenvoudig niet kunnen vanwege de tot 9 april vervroegde
Grieke parlementwerkiezingen. Datwas misschien ookde reden dat
het bericht van Simitis' bezoek aan Ankara nog niet officieel in Atheneis bevestigd. In ieder geval zal het niet vóór die verkiezingen plaatsvin-
den. En een tegenbezoekvan de Turke premier Ecevit hier nog altijd
bijgenaamd 'Attila' na de Turkse invasie op Cyprus van 1974, is voor-alsnog ookte mooi om waarte wonden,
Scepsis is er ook Er z1n ook binnen de Griekse regeringspartl stem-men die de toenadering "een schijnvertoning" noemen om het volkzand in de ogen strooien. "Waar blijven de wer4<elijke Tud<se conces-
sies inzake Cyprus en de Ege1scheZeel.", wordt gevraagd. Zelfs een
eenvoudige, langverbeide geste als de wederopenstelling van de Griek-orthodoxe Theologische School op het eilandje Heybeli, tegenoverlstanbul, is er van Cem ook deze keer niet gekomen. En hij blijft bij
elke gelegenheid nadrukkelijk gewagen van "twee íaten op Cyprus".
íA Vergeefs zoeken naatV oorzaak bosbrandenAthene, 2 seDtember.Zijn 'viiandige' brandstichters verantwoordelijk voor de bosbran-
den in Griekenland? Of is het de noordenwind en een gebrekkige
brandweerl "Tientallen jaren hebben we gevraagd om een weg-
verbinding met loannina. Nu hoeft het niet meer. Wij blijven hier
toch niet meer. Laten de Albanezen ons dorp maar overnemen."
Door Frons von Hosse/t (bron: NRC-Hondelsblod)
o mÍloÍ
De bevolkingvan het halfueórande
dorpjeAya Marina vlakbij de grens
met Albanië, is des duivels. Op 6
augustus was de bosbrand diep in
het noordelijke buurland begonnen.Men meent ook te weten dat elkjaar op die dag de Albanezen
brandstichten uit proteí dat ze niet
worden uitgenodigd bij de viering,
door de christelijke minderheid, van
het feest van de Tronsfigurotie. Drt.jaar dreven de noordenwinden de brand in de richting van het Griekse
Eoiros. De Albanese autoriteiten hadden niet de middelen haar te
beírijden. Athene werd gewaarschuwd en íuunde een helikopter, die
met Albanese toeíemming hier en daar wat water uitgooide. Na
twee weken bereikte de brand, bij noordelijke stormwind, Grieken-
land en zette alles over een front van veeftig kilometer in lichterlaaie.
Er vielen zeven doden onder de bevolking, allemaal bejaarden, zoals
het merendeel van de mensen die hier zijn gebleven ondanks het
isolement. 'Akrítes'worden ze genoemd, de bevolking die moet zor-gen dat de grensstreken Grieks blijven.Volgens de Grieken worden al jaren alle branden aangestoken. Ze
zeggen al lang niet meer "dit bos is veràrand" maar "dit bos hebben ze
veórand", Wie die 'ze' zr1n, daar lopen de meningen over uiteen. De
meesten zien samena,rreringen van duistere elementen die in actie komen
zodra de noordenwind aanwakkert meeíal na een hittegolí Maar als
dat ergens op slaat zou mentoch elke keerbij zo'n aanwakkerende wind
extra alarmdiensten moeten uitzetten, wat nietgebeurtNooit is een'vijandige', datwil zeggen Turkse ofAlbanese brandstichter
betrapt Wel heel wat pyromanen (die soms enthousiast aan het blus-
wer*deelnemen) ofgewone onvoorzichtigen die plaatselijk gewas ver-
branden of een peuk weggooien. Vreemd genoeg vertonen de mediageen belangstellingvoorhun verdere vervolging. Ooknietvoordegenen
dieverantwoordelijkzijnvoordecircavijfduizend illegalevuilstortplaatsen,
waaruit naarschatting 35 procent van de branden voortkomen.
De publicist Nikos Dimou, schrijvervan het boekle'HetongelukGiekte zijn', had al eens gepleit voor de oprichting van een standbeeld
voor de 'onbekende brandstichter, op wie al die branden, uit onacht-
zaamheid vooftgekomen, kunnen worden afgewenteld. Hij heeft dit
idee deze zomer, waarin nu al tweemaal zoveel schade is aangencht
als in 1998, herhaald.Na de enorme brand op het eiland Samos vonden de twee grootste
ffio myloÍ
van dit jaar plaats in Epiros, Noordwest-Griekenland, en in het midden
van de Peloponnesos, het'arcadische landschap'. Hier lag het grootíe
sparrenwoud van Griekenland, Ménolo bij Megdópolis, dat emíig is
aangetast Terwijl een'gewoon'dennen- of eikenbos zich in twintigiaar
herstelt, duurt dat bij sparren volgens deskundigen honderd tottwee-
hondend jaar. De brand van Ménalo is zeker niet aangeíoken.
Petros Tatoulis, afgevaardigde van dit district, maakte een reconstruc-
tie en concludeert dat tot twee keer toe de bliksem op grote hoogte
is ingeslagen. Op zichzelf zou dat niet zo ery zijn geweeí als maar
meteen met het blusl'lerk zou zijn begonnen. Maar de brandweer, die
sinds twee jaar het gezag heeft over de bosbrandbestrijding -daar-
ffie? o n r n 4 e n
, r i "L "7 lonÀ
voor was dat de Bosdiení van het ministerie van Landbouw- heeft
niet het rollend materieel om tot aan de top te komen. Mensen van
de Bosdienst zouden de voetpaden hebben geweten waarlangs
bestrijdingsmateriaal naar boven zou kunnen worden gebracht. Erzal
meer sarnenwerking, zonder rivaliteit, moeten komen tussen deze twee
groepen experts, zegt Tatoulis, die de voordelen van de nieuwe opzet
van l99B beírijdt. Toen vorig jaar het aantal bosbranden opvallend
gering bleef, noemde de regering Simitis dat een succes voor haar
nieuwe opzet van de beírijding. N4aar veel waamemers, niet alleen bij
de oppositie, kan men horen zeggen dat dit gunstige fenomeen was
te danken aan de hevige regens in mei.
identiteiten in de negentiende eeuw. Daarnaast wordt rond de
openingsdatum een expositie georganiseerd over het gebruik van de
Griekse mythologie in de zestiende- en zeventiende- eeuwse Neder-
landse schilderkunsl" Naast deze nieuwe activiteiten bh1ft het stimule-
ren van Nederlands archeologisch onderzoek een kerntaak van het
instituut. Veenman: "AIs Nederlandse archeoloog mag je niet zomaarje schop in Grieke grond steken. Het is nog heel laíig om daar
toestemming voorte kijgen. Er lopen momenteel twee Nederlandse
opgravingsprojecten. Een in Noord-Griekenland waar een stad uit de
Hellenistische periode wordt opgegraven. De tweede betreft de
opgraving van een Akropolis uit de Bronstijd op de Peloponnesos.
Dat we daar toestemminp voor hebben is te danken aan de inspan-
ningen van het inÍituut."
STEUN PRINS BERNHARD CULTUURFONDS
De nieuwe huisvesting van het NIA beslaat een oppervlakte van 700
vierkante meter. Hiermee heeft het instituut ruimte gekegen voor
onder meer kantoor- en expositieruimten, gastenverólijven en een bi-
bliotheek De Vereniging Vrienden van het NIA ontving /80.000 van
het Pnns Bemhard Cultuur'íonds voor de inrichting van de bibliotheek
ln 1997 verleende het fonds het NIA een bijdrage van / 15.000 voor
de uitgave van een Grieke
vertaling uit het Neo-La-
tijn van de in Griekenlandzeer omstr^eden dialoog'De recto lotini groecique
serrnonis p ro n u nti oti one'
van Erasmus, over de uit-
spraak van het Oud-
Grieks. Deze vertaling is
inmiddels ger.eed en wonCt
dit jaar in Griekenland uit-gegeven door uitgeverij
Patakis.
Yoor meer informotie:
Nederlands lnstituut te Athene
Makr i l l , l1742Athene,
telefoon: +30 19 2lO 770.
íA Archeologen, steekt nooit zomaar uw schop inV Griekse grond!Het Nederlands Instituut te Athene (NlA) is verhuisd. Van een
piepklein pandje in het hart van de stad verkaste het instituut
onlangs naar een mooi, neoklassiek herenhuis aan de voet van de
Akropolis. De behoefte aan een ruimere behuizing hvam voort uit
de toegenomen activiteiten van het instituut.
Bron: CultuurberichtZomer 2000 (uítgove Pins Bemhord Culwurfonds)
Het NIA is opgericht in | 984. Aanvankelijk met de doelíelling om als
intermediair te fungeren tussen de Griekse overheid en Nederlandse
archeologen en ondeaoekers. Het NIA is voor de Griekse wet dan
ook eindverantwoordelijk voor^ het Nederlandse archeologische veld-
werk dat in Griekenland plaatsvindt. Sinds 1993 is de doelstelling
verruimd en groeide het NIA uit tot een cultureel centrum dat de
Gneks-Nederlandse banden veríeri<|.De Verenrging Vienden von het Neder/onds /nstituut te Athene pro-
beert sinds 1990 in Nederland ideële en materiële steun voor het
NIA te kweken. Dat is nodig ook Weinig Nederlanders íaan er nog
bij stil dat Griekenland de bakermat vormt van onze westerse be-
schaving. "Als je pak-'m-beet op de voetbal-tribune zit bij Sparta denkje inderdaad niet meer zo snel aan de Oude Grieken", lacht Simon
Veenman, classicus en bestuurslid van de vereniging. Omgekeerd is
het volgens hem overigensnet zo hard nodig om de
Griek-Nederlandse ban-
den in Griekenland te be-
vorderen. " In Griekenland
bestaat bijvoorbeeld het
wrydveóreide mi werstanddat alleen in het Franse
middelbare onderwi js
Grieks en Latijn wordt ge-geven. Als het nieuwepand dit najaar officieel
wordt geopend, wordt
een conferentie gehouden
over de rol van de Griekse
Klassieken in de vorming
van nationale en Europese
7l
@-FruK:7 ' o .n ïns?n
4 \J^e t íen ta .nd .ffio mflor
MIJN NAAM IS:
Jeannette VedderMijn wieg stond in Winschoten. lk heb Tekenen en Kunstgeschiedenisgestudeerd in Groningen aan Kunstocodemie Minervo. Vervolgens inhet onderwijs gewerkl o.a. br1 het Doyeninstituut. Na vijfjaar lesgeven
was het tijd voor wat anders en ben ik overyestapt naar de Kunst-
uitleen Drenthe. Een interessante baan: se-lecteren, aankopen en uitlenen van kunst-
objecten, heb ik negen jaar gedaan. Ook al-lerlei fusiepenkelen meegemaakl wat minder
leuk was. Positief is dat ik daardoor Harry,
mijn partner, heb leren kennen. Sinds vorig
de bouw gewer{<t als eeríe vrouwelijke bouwvakker in de drie noonde-
lijke provincies. Dat beviel goed doch door beenletsel werd ik afge-keurd. Vervolgens heb ik me laten omscholen tot meubelmaakíer.ln | 998 ben ik twee keer naar Koríoe geweest. Vorig jaar gelijk maar
vryf maanden en in december nog eens naarAthene. Inmiddels ben ik
behoorlijk aangestoken door het Gneke virus.
jaar ben ik directeur van Stlchting l2-22', een pilotproject op hetgebied van cultuur-educatie voor jongeren. We bevorderen de aan-dacht van jongeren van l2 tot72 jazr voor allerlei activiteiten zoalsfilm, muziek en theater.
Sinds l986 ga ik regelmatig naar Griekenland. Gnekenland heeft ietsmagisch met al die eilanden. Heerlijk klimaat mooie natuur, aardige men-sen, interessante geschiedenis, kortom, het is goed leven in Griekenland.
Harry Gras
Geboren en getogen íad-Groninger,42 jaar jong.lk heb in Groningengeschiedenis geíudeerd. Al op de middelbare school werd ikgefasci-neerd door Byzantijnse geschiedenis. Echter niet deze studierichtinggekozen omdat ik vond dat je daarvoor wel tien vreemde talen moestleren. lk heb me verdiept in de geschiedenis van Drenthe en ben ge-promoveerd op'Armen en ormenzorgin Drenthe'.lk heb daama driejaar gewed<t als provinciaal hiíoncus van Drenthe. Sedert middenjaren negentig ben ik zelfstandig historicus en inmiddels ook uitgever.Van Griekenland boeit me vooral de geschiedenis en archeologie. Tweejaar geleden hebben Jeanette en ik vier weken door Griekenland ge-
trokken en vele musea en opgravingen bezocht.
Tiny Travaille-Nijholt
De interesse voor Griekenland komt van mijn moeder die 25 jaar
geleden al regelmatig in Griekenland lovam. Drie jaar geleden ben ikvoor het eerÍ naar Korfoe gegaan en op slag verliefd geworden opdit eiland. De vriendelijkheid van de mensen, het klimaat, de geuren,
de bloemen. Het jaar daarop ben ik er opnieuw heengegaan en ervorig jaar zelfs vijf maanden gebleven. lk heb er allerlei mensen ont-moet lk keeg een uitnodiging om in de winter een bruiloft mee tevieren in Athene en dat heb ik gegaan. De verliefdheid is aan hetuitgroeien tot een echte liefte.
Aly Hummel
lk ben ben geboren in Glimmen en ben een vriendin van Tiny Travaille-Nijhott, lkheb 9t/z jaar in Amerika gewoond en gewerkt met eenreizende botenschow Terug in Neder'land een opleiding gevolgd voortimmerman, pardon timmeryrouw. Vervolgens heb ik een paar jaar in
Afgelopen verenigingsiaar mochten we15 nieuwe leden begroeten. Een aantalran hen stelt zich hierbii aan u voor.
Greetje de Boer
lk werk bij'CA verslovingszotg'in Groningenals telefoniste/receptioniste. ln l99B heb ik
voor het eerí kennis gemaakt met Grieken-land. Het werd het eiland Kos, na enthou-
siaste verhalen hierover te hebben gehoord. Die kennismaking is zogoed bevallen dat ik inmiddels al 3 keer Kos heb bezocht en ookGrieks ben gaan studeren.
Elly van GerrevinkMijn wieg stond in Apeldoom, maar ikwoon en werk inmiddels al l5jaar in Groningen. lk werk net als Greetje de Boer ook bij'CAverslovings-zorg', als therapeute.In 1980 ben ik voor het eerÍ in Griekenland geweest. lk heb toen eenmaand lang een trektocht gemaakt op Kreta. Vanaf 1986 ga ik onge-veerelk jaarnaarGriekenland en heb inmiddels al een heleboel eilan-den bezocht. Wat mij aanspreekt is vooral de relaxte manier van
leven in Griekenland.
Gerry Mulder
lk heb klassieke talen geíudeerd in Groningen. Na het afstuderen zijnwe met een groepje naar Griekenland gereisd. Daar hebben we vierweken rondgereden in een oude Peugot en alle oudheden bezochtwaar we zoveel over geleerd hadden.Het was 1966 en er waren nog nauwelijks toeriíen. Je kon overaldichtbij komen, zoals in de Akopolis. lk geef les in klassieke talen inAppingedam. Inmiddels ga ik al zo'n 25 jaa;r regelmatig naar Grieken-land, vooral naar de eilanden.
Gaby Poell
lk ben geboren en getogen in Limburg. lk heb Nederlands gestudeerd
in Groningen. Vervolgens blijven plakken in Groningen en lesgegevenin Appingedam. Daama als rector gewerkt op een school in Epe.Sinds 3 jaar vervul ik deze functie in Hoogezand.In 1987 ben ik voor het eerst met Gerry naar Griekenland geweesL
Een heerlijk land, maar ik ben vooral geihteresseerd in het "oude"
Griekenland. Op Kreta hebben we eens een origineel paasfeest mee-gemaakl Een grote bak met stukken schapevlees ging vooóij. lederpakte een stuk lk ook en bingo! lk had de kop van het beeÍ tepakken, compleet met ogen. Wat te doen zonder mensen te beledi-gen. Heel voorzichtig een paar stukjes vlees los gepeuterd en op eenonbewaal4 ogen bl i k het hele feeímaal weggekieperd.
ffio mÍloÍ
!l!t:t ::11,*'tiz,tr;r:j
Dit laar is het precies 20 jaar ge-
leden dat we voor het eerst naar
Griekenland gingen: naar Kreta
om precies te zijn. We wistenweinig meer van het land dan dat
er oude dingen te zien waren, en
dat het er warm was. Het eerste
bleek te kloppen, het tweede niet Tenminste niet begin mei. Die
eerste nacht hadden we het ijzig koud, in onze dunne zomerslaapzak
en met alleen een buitentent Toen we 's morgens naar buiten ke-
ken, hadden we een pracht'rg uitzicht op de pas besneeuwde toppen
van de Levko Od. Op dat moment konden we er niet echt van genie-
ten. De tent kw'am terecht in de rugzak, en wij in een hotelletje.
BOTERBRIEFJEMet een tevreden gevoel over deze veríandige beslissing verkenden
we het dorp waar ons nieuwe onder*omen íond. Voor we het wis-
ten waren we te gaí bij een vriendelijke dame, die ons liet kennisma-
ken met het begrip 'Grieke koffie'. We vonden het -toen nog- niet
lekker. Veel ergerwas het echter, dat onze kennis van de Griekse taal
zo mogelijk nog minder was dan die van het Griekse klimaat En dat
onze gastvrouw geen woord begreep van iets anders dan haar moe-
dertaal. De conversatie vlotte dus niet echt. Toen kreeg Peter een
lumineus idee: we hadden een foto bij ons van ons huwelijk Als wehaar die lieten zien, konden we haar zo toch iets vertellen, namelijk dat
we net getrouwd waren. We waren er al achtergekomen dat zoiets
erg belangrijk is in Griekenland (in ons hotelletje werden we aanvanke-lijk ondergebracht in een soort kelder, maar na vertoon van ons
huwelijksboekje promoveerden we direct naar een veel riantere ka-
mer). Blij met deze goede inval overhandigden we haar de foto. Jahoon een succes! Goedkeurende blikken, een onverstaanbare maar
enthousiaí klinkende woordenvloed. En daarbij bleef het niet. Reso-
luut stond onze gastvrouw op en liep naarde schooríeenmantel. "Nu
gaatze ons háárfamilie laten zien" íitsle het door me heen, want eenflink aantal Griekse gezichten van alle leeftijden stond daar ingelijst tepronken. Maar ook dit pakte heel anders uit dan ik verwachtte.
Zou onze trouwfoto daar nog steeds staan, een beetje veóleektmisschien na zoveel iaar, tussen al die Grieke familieportretten?
KOMBOLOI
Drie jaar later gingen we weer naar Grieken-land. Deze keer naar Samos. Weer een ge-
denkwaardige eerste nacht. Nu omdat onzepeuterdochter Danjaweigerde een oog dicht
te doen. ZewN die dag zo opgetogen overdie góóóte zandbak en dat gróóóte z\vem-
bad. Ze wilde niet door in slaap te vallen, hetrisico lopen dat dit kinderparadijs bij hetwak-
kerworden verdwenen bleekte zijn.
Maar gelukkig, írand en zee waren er de
volgende dag nog, en ook alle dagen daarna. En het kinderparadijshad voor haar nog veel meer in petto. ledere avond eten op een'matrasje', en tot's avonds heel laat buiten spelen met andere kinde-ren, Winkels en cafeetjes waar je zomaar naar binnen kon lopen en als
'De toerist'. Deze canoon had u no8 teSoed bii
dracht zal ze in heel wat landen in vakantiealbums prijken.
Volkomen onterecht natuurlijk Hoewel... was zij niet het mooistesouvenir, dat we van onze eeríe Griekenlandreis meenamen?!
Echt Griek, dus toch.
ffie? o n r n a e n
, r i "L""n lonJ
je weer naar buiten kwam, had je
altrjd weleen ijsje of iets ander lek-ken van één ofandergroot Gneks
mens geKregen,En dan waren er natuurlijk nog aldie leuke speelgoedkettin(es, waar
de opa's steeds mee zaten te spe-len. Danja had er al zo vaak naar gekeken en dan zagen we haar
denken: "zou ikookeven mogen?" Maargeen Griek hoe kindvriendehlk
ook staat zomaar zijn komboloi af natuurlijk Na dagenlang lijdzaam
toezien besloot onze dochter dat ze het heft in eigen hand moest
nemen. Ze posteerde zich pal voor de opa die er het aardigíe uit zaghield haar hoofdje verleidehlk schuin, draaide met haar schoudertjes en
wees op het favoriete voorwerp.
Nu of nooit. . .. We zagen het mannetje aarzelen. Maar bij de volgende
draai van haar schoudertjes ging hij overstag: weliswaar een beetje
opgelaten onder het oog van al zijn mede-komboloispelers, reikte hij
de kralen met een haast plechtig gebaar aan haar over.
Zou ze op dat moment gevoeld hebben, dat dit snoer meer bete-kende dan gewoon een íukje speelgoed? Dat je het niet zomaar kunt
aanpakken zonder er iets tegen over te stellen?
Veel bedenktijd had ze niet nodig. Ze ruilde met iets wat haarzelf o zo
dierbaar was, en wazr ze nog nooit eerder vrijwillig afstand van had
gedaan. Heel gedecideerd trok ze haar blauwe fopspeen uit haar
mondje en stopte die de oude man in zijn hand. Om hem heen barst-ten zijn kameraden in lachen uit. Het duurde even, voor de veóijste-ring op opa's gezicht tenslotte ook plaats maakte voor een glimlach.
MELACHRINÍ
Ervolgden nogvele vakanties in Gnekenland met onze dochter. Vooral
toen we Karpathos eenmaal ontdekt hadden, schoten we ereen beetjewodel. Als je vaak terugkeert, verandert je relatie met de plaatselijke
bevolking. Men praat met je over 'de toeristen', alsof je zelf tot een
andere categorie behoort. Maar bij Danja ging het verder. Met haar
donkere uitedijk -dat door de Grieke zon nog donkerder werd- zagmen haar vaak voor een Grielae aan.
Soms lastig voor haar, als kinderen haar aanspraken en niet begrepenwaarom ze niet fatsoenlijk antwoord gaf Als ze zei dat ze olondèzo
was, werd ze soms gewoon niet geloofd.
Maar meestal was hetgrappig.Zoals die keer
dat we weer eens een paar dagen in het
bergdorp Olympos verbleven. Danja had eenklederdrachthoofddoek gekochl die volgens
de regelen der kunst door onze hospita omhaar hoofd gedrapeerd was. Zo zaI ze opeen terrasje aan het begin van het dorp, toen
de dagehlkse stoet'echte'toeristen voor eenpaar uur het dorp binnenstroomde. Er wer-den heel wat foto's van haar gemaakt die
dag. Als een echt Grieks meisje in kleder-
ffiru? o n r n 4 e n
,n i" l t . "nlon)ffio mÍloÍ
Tiidens onze vakantie dit vooriaar op Kreta
ontdekte ik dit iaar twee nieuwe Griekse
kookboeken. In het Nederlands!Door Roelie Schuttemo
VOEDSEL VAN DE GODENTDE TRADITIONELE GRIEKSEPLATTELANDSKEUKENl {armatakis Brothers, Chania, Kreta
In tien pagina's wordt de lange culinaire tra-
ditie van de Griekse keuken uit de doeken
gedaan. Gevolgd doortwaalf bladzijden over
de traditionele basis ingrediënten zoals ka-
zen, kruiden en olijfolie. Daama volgen 102
bladzijden recePten, beginnend met feest-
voedsel en eindigend met zoetigheid en
Grieke koffe.
Elk hoofdstuk begint met wat algemene info,
waama tussen de recePten door ook nog
wetenswaardigheden worden vermeld. Dtt
kunnen eruaringen van de schrijfíerzijn, maar
ook aanhalingen van schrijvers uit de oudheid'
Dit alles is overgoten met vele mooie foto's'
De prijs ligt omgerekend, zo rond de / l5'-.
Kortom een aanrader'l
DE CULTUUR VAN DE OLIJFBOOMT
OLIJFOLIE. Het geheim voor een goede gezondheid. Richtliinen voor een iuist gebruik
Nikos & Maria Psi lakís
usBN 96O7448-2t)
Deze tekst staat oP het kaft van het boek en
is geschreven door Nikos & Maria Psilakis'
onder auspiciën van de Gnek e Gustotoire Aco-
demie.Zii hebben een studie gedaan over het
voedingspatroon van de landen rondom de
Middellandse zee en Kreta in het bijzonder.
In mei 1999 presenteerden zij, in samenwer-
king met prof llias Kastanas (Medische facul-
teit), een omvangrijk boekdeel over de ge-
schiedenis van de olijÍboom en de ollfolie, de
resultaten van alle betrefende medische stu-
dies, algemene informatie en vele recepten uit
de hedendaagse keuken.
Het boekO/4fol'e is een samenvattingvan deze
studie. Het bevat historische en volkenkundige
feiten, een beknopt verslag van de medische
studies en geeft uitgebreide informatie over
het gebruik van het gouden sap van de olijf.
De 150 vermelde recePten vorrnen een vo[-
ledige handleiding om de geheimen van de
olijfolie te ontdekken.
Niet voor niets wordt geíeld dat ollfolie ver-
antwoordelijk is voor de goede gezondheid
en de lange levensduur van de mensen.
DE GRIEKSE KEUKENRianne Buls en l íanousos Daskalogiannis
(uitgeverij BZZTïH's-Grovenhoge, l58N 90550t, 493 l)
Nou kook ik niet vaak volgens recePt en
toch is dit een kookboek naar miil hart,
want het bliikt heel Grieks om er op los te
improviseren. Daardoortref le in Grieken-
land veel gerechten in tientallen variaties
aan en in dit boek daarvan de lekkerste en
meest authentieke. Aangestoken door een
recensie in 'Lychnari' kocht ik dit boek bii'Het Griekse Eiland'.
Door Emo KoPerdroot
"De échte Grieke keuken heeft niets te ma-
ken met de weinig afwisselende doorsnee-
gerechten in seizoensrestaurants. De keuken
van Griekenland is eigenlijk onbekend", zeg-
gen de schrijven. "Men noemtde Gneke keu-
ken wel een 'keuken van de aarde'. Daar is
veel voor te zeggen. Niet alleen omdat men
het lange tijd moest stellen met wat de di-
recte omgeving opbracht, maar ook omdat
de gerechten op verschillende manieren di-
rect veóonden ziln met het landschap, de zee
en het licht. Enerzijds is het een schraal land,
beryachtig, niet zo vruchtbaar en ongeschikt
voor een grote veeíapel. Andezijds is het
een rijk land, omspoeld door zeeën, dicht-
beplant met olijfuomen en met een overvloed
aan groenten en fruit in alle seizoenen". Ver-
derop lees ik "Het seizoen speelt een grote
rol bij wat er gegeten wordt' Net zoals de
eilanden na de eerste herfstregens verande-
ren van zonovergoten, droge oorden in íeer-
volle, verlaten plekken waar^ de wind aan de
deuen rammehen men zich in huisverschanst
verandert de keuken. De kleurige zomer-
groenten, gegnlde visjes en koele yoghurtsauzen
maken plaats voor stevige soePen, gerechten
met peulvruchten en wilde berggroenten'
Schaarste en seizoensgebondenheid hebben
de mensen in hetverleden attr.ld genoodzaakt
om creatief om te springen met wat er was".
Én: "Uit verschillende intemationale voedsel-
studies van de laatste 50 jaar is gebleken dat
het traditionele Griekse voedingspatroon een
van de gezondíe terwereld is' Sinds de pre-
historie is het menu gebaseerd oP granen'
peulvruchten, groenten en fruit, veel (onver-
hitte) olijfolie, noten en kaas. Vis Íaat regel-
matig op het menu, vlees was een zeldzaam-
heid. In combinatie met een of twee glazen
rode wijn per dag, veel beweging en fysieke
inspanning blijkt dat een menu waar je ge-
zond oud mee kunt worden", Wat willen we
nog méér?!
Voor mij is dit boek alleen al heel brlzonder
vanwege de vele achtergrondinformatie: be-
halve kóókboek is het ook een heerlijk léés-
boekl Tussen de ordelijk gerangschikte recep-
ten vind je productinformatie, anekdotes
wetenswaardigheden en variaties. Het boek
beslaat 400 pagina's met meer dan 400 re-
cepten, waaryan helaas niet veel afbeeldin-
gen, maareen creatieve keukenpnns(es) heeft
daar geen problemen mee. Over de schrijf-
ster Rianne Buis: zij woont sinds acht jaar op
Kreta. Als redacteur is zij wed<zaam voor
Smookmokend (hoofdartikel en recept),
AllerHondeenlekkereten &dinken en in het
dagblad T rouw heeft zijeen wekelijke column.
Het boek kost f 49,95.
GRIEKSE KEUKEN & DRANKENSophia Soul i en Xenia Kanel lopoulou
(Uitgeverii TOUBI'S)
Een boek zonder |SBN-nummer, dus niet
te bestellen in Nederland. Je zult er voor
naar Griekenland moeten of misschien 'Het
Griekse Eiland' in Amsterdam.
Door Emo KoDerdroot
Een kookboek met een foto bij bijna elk re-
cept. Het beschrijft íreekgerechten en tradi-
tionele recepten met ookwat achtergrondin-
formatie. Ziet er heel aantrekkelijk uit De prijs
was ongeveer /30,00.Met z'n l9 | pagina's is het nog niet de helft
van 'De Griekse keuken'en qua inhoud wil ik
het niet eens vergelijken, maar het is toch aar-
dig voor ons Gnekofelen'.
Een aÍbeelding van het boek vindt u hiemaasL
ffio mÍloÍ
15
KOOKBOEK TIPIn verschillende winkels kun je tegenwoor-
dig voor een paar piek heel leuke boeken
kopen. Dat zijn de zogenaamde 'witte boek-winkels', maar ook in bijvoorbeeld de V&D
is een speciale afdeling met goedkope boe-
ken: in Groningen vlak voor de roltrappen.
Door Emo Koperdroot
MEZq MEDITERRANE GERECIilJESAnne Wi lsonUitgeverij Ki)nemonnn en l58N 3 8290 3235 I
Dit boekje van maar 64 pagina's dik kocht
ik afgelopen voorjaar in zo'n goedkope
boekwinkel in de Herestraat. De beschrij-
ving is heel duideli jk en de foto's zijn inspi-
rerend mooi. Best mogelijk dat het nog
steeds te koop is, want er lagen nog veel.
MEZZ\DE KLEINE CULINAIRETRAKTATIERosamund l ían
Uitgeverij BZT6H en íSBN 90 5S0l 393 5
Bij de V&D kocht ik in diezelfde periode dit
kookboek dat helaas niet meerte koop is. lk
noem het hiertoch omdat ik het een bijzonder
boekvind. De schnjfsterwoonde tijdens haar
kinderjaren in het Midden-Ooíen en met
Mezzeheeftzr.l 'een ode gebracht aan de sma-
ken uit haar jeugd'. In de Arabische landen
spreekt men van mezze of meza; in Turkije
van mezeler of kortweg meze en in Gneken-
land van mezedes of mezedhakia Letterlijk be-
tekent het overal hetzelfde, nl.hopje of monè
vol Drt boekgeeftveel variëteiten en boeiendeinformatie,'gelardeerd' met anekdotes.
r t ')ymlBijna iedereen kent ze wel, mensen die al
iarenlang steeds weer naar Schiermonnik-
oog of Norg gaan. Wij (Martin en ik) doen
dat ook wij hebben een Grieks Schier-
monnikoog: Symi.Door Beo Wolters
Een eenvoudig campingretourtle Eelde-Rhodos
en dan is zo'n weekje primate doen. Erzullen
best mensen zijn die niet begrijpen watwe erte zoeken hebben, die kale rots voor de
Turke kust, een kleine twee uur varen van
Rhodos. We z1n de eeríen die dat beamen:er is weinig, je kunt er (bijna) niets, maar wij
vinden het er zalig; het is elk jaar weer een
beetje thuiskomen.
De overtocht met de dagboten is behelpen:roodveórande, nauwelijk geklede toeristen
die een dagtochtje naar Symi maken. Tja, je
moet wat voor je luie rust over hebben.
Wrl zoryen er dan ook voor dat we overdagniet aan de haven zijn, want dat is niet echtleuk Wij trekken er op uit. Te voet of met
een bootje. En bij terugkomí aan het eind
van de middag, is het weer rustig rond de
haven, want dan zijn de dagjesmensen weer
verdwenen.
Als het seizoen weer is begonnen gaan er's
ochtends verschillende excursieboten vanafRhodos-slad uit de Mandraki-haven naar Symi.Deze boten vertrekken aan het eind van de
fGt''ffi&| /'-\Y J ' o . n ï n s ï n I
/ F \ J " t e K e n t a n a
'IIÁPÀilÀÀOYI.1t NÀ PITNTJT TAxpl.t}lAa II0 r{0Íït Tsí mr0YprtA$t ï[0tf Tl{ttAï,tDL[ t|{ïl1t nox nÀ!|l{,v0[iÍ
De geldkist is als een kluis verankerd in de muur!Gezien in een kerkie op het onbewoonde eilandje Sesklia, ten zuiden van Symi.
middag weer richting Rhodos. Een aantal ke-
ren per week gaat er's avonds om 6 uur een
van de Symi-boten nogeen keernchtingYialos(haven Symi) en dan kun je de volgende och-
tend om 6 uur richting Rhodos.
Uiteraard zijn er ook andere ver"bindingen,maar die gaan niet zo frequent.
Symi was ooit een welvarend eilandje met zo'n
twintigduizend inwoners. De sponsenduikerij
verdween, de scheepsbouw raakle in verval
en de Duitsers lieten er aan het einde van de
oorlog ook nog flink wat bommen op vallen.De bewoners trokken weg: naar Rhodos,
Athene, Amerika, Canada en Australië. Net
zoals vele andere Gneken. Dankzij het toe-risme is de welvaart de laatste jaren weergegroeid. Er is een aantal mensen dat net als
wij steeds weer terugkomen. Het zijn rust-
zoekers, wandelaars, zonaanbidders.Het wordt elk jaar drukker en dat is mede
het gevolg van het feíival dat er gedurende
de zomermaanden wordt georyaniseerd. Hetprogramma is zeer gevarieerd en vrijwel allevoorstellingen en concerten zijn gratis.
Vorig jaar hebben in navolging van Symi, ook
de eilandjes Chalki en Kaíellorizo een cultu-rele weekgehouden.Ben je nieuwsgierig geworden en wil je meer
weten? Symi heeft een website. Ga er zelf ook
eens naar op zoek http://www.symi-island.gr
Je kunt het natuurlijk ook aan ons vragen alsje geen Intemet hebt of nog meer achter-grond-i nformatie wi tt hebben.
ffie? o n r n 4 e n
. t " t lT T t e K e n l a n a ffi
o mÍloÍ
liilltil
16
PlJZZILIIANÁ|(Ndoor Monin BovingDe puzzel van het voorjaarsnummer mocht zich ver-heugen in een groeiende belangstelling t.o.v. de keerdaarvoor. Het aanal inzendingen/oplossingen steeg metmeer dan 33%, zodat het totaal dus op 4 bleef steken.De oplossing, het te vinden spreekwoord luidde:Wot gij niet wilt dot u geschiedt, doe dot ook een onder nieL'Een onafhankelijk jurylid heeft telefonisch ziin geluks-nummer kenbaar gemaakt en aldus de winnaar aange-wezen. Dat is lvo Molenaar geworden, die op enig ogen-blik op één of andere wi.jze in het bezit van een fles wijnzal worden gesteld.
De nieuwe puzzel heeft als grote overeenkomst metde laatste, dat er geen enkel raakvlak met GriekenlandDestaat"Wat een pasteitje is weet iedereen. Maar wat een 'pas-
tei' is, zal niet iedereen weten. Het slimste longetje oÍmeisje roept nu hard door de klas dat het een grootuitgevallen pasteitie is, maar dat antwoord wordt niet
goed gerekend. De term 'pastei' stamt uit het verle-den, toen boeken en kranten nog uit losse loden let-ters werden gezec Als de typograaf het zetsel uit z'nhanden liet vallen en er dan een hoople losse letters opde grond of op de zetbok lag, zei men dat het zetsel in'pastei' was gevallen. Voor deze nieuwe puzzel heb ikbewust een'pastei' veroorzaaktl5 spreekwoorden liggen 'in pastei' en aan u de schonetaak hiervan weer een begrijpelijk geheel te maken.'Toevallig'zijn het eerste en het laatste tekstblokle opde iuiste plaats bliiven liggen. Je moet schuiven met deoverige 33 tekstblokies en zelf de leestekens en spatiesaanbrengen. De l5 spreekwoorden moeten in de luistevolgorde komen te staan, leder spreekwoord begintmet een hoofdletter (kopitool in vaktermen) en de eer-ste en laatste spreekwoord hebben een Z als begin-letter. De letter ij komt als ij en als i en j voor.Veel succes gewenst. Voor de winnaar is er weer eenÍles wiln!Oplossingen vóór I januari naan Martin Baving, Willem Barentz-
strot 12, 9718 BC Groningen, of via e-mail: beamar@cutel.nl
Zoalelnee ine
ntienkwaryan
ikrhstKlnBet
goednPaaende
dehaprinItni
omDa ereedvan delueton tenD
nietdlensver
kloksOoseshe
nindadwedebo
tschieTonSas
dopdoetEkkii
uisttthugrot
shetrgenPoti
erl iontmdebe
sWiegevelaff
rthe goedaart etinizii enbi
iktt nddaisbe sgeeeore ewe
iten stennaar tuitardi teui
geen lkeejken i jnvlkr i wdhi
eneu ndenenge omkikenB anwi
brooWiehigth
dehodebotdek
arluDekaders
doetrdnihond
ipEedewaten,
Dewaa t ztrou
nvoSchtVEAPP
el inandeelva
iethtwesbben
INTERNET NI EUWSIn februari hadden wij informatie bij het GrieksVerkeers Buro opgevraagd. Wii onwingen van hunonderstaande via e-mail.Door Morttn Boving en Beo Wolters
Belangrijke internetadressen voor uw reis naarGriekenland.Naast onze informatielijn (0900 2025905) bestaatnu ook de mogelijkheid om per e-mail informatie opte vragen via het informatie e-mail adres:i nfo b o I i e. gn ot@p /o n e t. n /
Ook hopen wij u op onze eigen website met velebruikbare en interessante linkste mogen verwelkomen:http : I I www.grieksyerkeers b u r o.nl /Wrl geven u bry deze alvast enkele link zodat u zichgemakkelijk op het intemet kunt oriënteren wanneeru iets wilt weten over Griekenland.
AI.CEA4ENE INFORMATIE GRIEKENIÁND:http://www.gr-i ndexer.grlhttp://www.united-hellas.com/index.htm
HOTELS:http://www. hotels-in-greece.com/degreece,htmlhttp://www.travel ing.grlhotel shttp://www.we bhotel.grl
BUSDÍEN5ïEN:http://www. kte l.org/http
EOOTDIENSIEN:http://www.gtpnetcom/
TREIND'EN5ÏEN:http://www.geocities.com/CapeCanave ral/3976/greece.html
A4U5EÁ, EYENE/VIENTEN, TENÏOONSTELI.INGEN:http://wwwcultur e.gr l2J2 | I toc/i n dex.html
CRIEKENTAND ZOEKMACHINE:(uitgebreid keuzemenu in het Engels):http://www. iboom.com/http://www.phantis.com/hap://www.findlinkgr/http://www.thea.grld isplay.htm
H
z,-lrnwzFI,-l
ttFul0aFJ