Ketenzorg in Midden-Brabant

Ketens

Netwerken

18 mei 2005

Uit: Zorgvisie april 2005

Wim van Geffen

Arts Maatschappij en Gezondheid

Directeur Stichting Zorgnetwerk Midden-BrabantBestuurssecretaris

Projectmanager

Opbouw presentatie• Regio Midden-Brabant• Historie ketensamenwerking in Midden-Brabant• Organisatie Zorgnetwerk Midden-Brabant• Projecten Zorgnetwerk Midden-Brabant• Existentiële momenten• Waarom ketensamenwerking• Voorwaarden voor ketensamenwerking• Is ketenzorg haalbaar• Knelpunten transmurale samenwerking• Voorbeelden van ketensamenwerking• Valkuilen in ketensamenwerking• Toekomst ketensamenwerking• Discussie en vragen

Kennismaking

• profit sector• not for profit sector

– wie komen er uit de zorg• patiëntgebonden• organisatie en management

• actief in ketenzorg?• cliëntgebonden• organisatie en management

• andere ervaringen met ketenzorg?

Regio Midden-Brabant

• Gemeente Tilburg en omliggende kernen• Overzichtelijke (gesloten) zorgregio• Bijna 400.000 inwoners• Langdurige samenwerkingsrelaties in de

zorg• Relatief veel vergrijzing• Veel diabetespatiënten• Relatief veel CVA-patiënten• Relatief veel COPD-patiënten

Historie Zorgnetwerk

Begint bij St. Gasthuis: 175 jaar oud. Gezamenlijk:

• Wasserij• Inkoop• Treasury• Financieel beleid en beheer• ICT• Bouw• Sinds 1997: zorginhoudelijke afstemming

(projectgroep transmurale zorg)

Formele start transmurale samenwerking: 1999

• 2 regionale conferenties voor strategisch en tactisch management:

• 1e: orienteren en kennismaken. Resultaat: “samen gáán voor transmurale zorg”.

• 2e: beeldschets van de bestaande situatie en toekomstverkenning. Resultaat: “transmurale samenwerking en ketenzorg is onlosmakelijk onderdeel van de regionale zorg”.

Uitwerking missie Gasthuisraad:

• Realisatie van een consistent communicatienetwerk (creëren van een ontmoetingsplaats)

• Het ontwikkelen van een regiospecifieke handreiking voor de ontwikkelingen van transmurale initiatieven (realiseren van zorgvernieuwing en productinnovatie)

• Opzetten van een laagdrempelig regionaal kenniscentrum voor transmurale zorg (centraal punt voor informatie en communicatie)

Formele start transmurale samenwerking: 1999

Oprichting van de Gasthuisraad met de missie:

“Vanuit een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid, ambitieus,

transparant en inspirerend samenwerken aan een zorgaanbod, dat binnen de gegeven financiële en professionele

kaders optimaal aansluit op de behoefte van de Midden-Brabantse bevolking”.

De projecten in 2000:

• CVA-ketenzorgproject• Palliatieve zorg• Regio in Zicht• Geriatrisch Netwerk• Transmurale diabeteszorg

Deze projecten werden gefaciliteerd door het ondersteuningsbureau van het Gasthuis

Ontwikkelingen in 2002-2003:

• Discussie voortbestaan van St. Gasthuis

• Alleen zorginhoud blijft binden• Verder bilateraal zaken doen• Discussie over marktwerking in de

zorg neemt toe• 23 februari 2003 oprichting Stichting

Zorgnetwerk Midden-Brabant

De Stichting ZorgnetwerkMidden-Brabant

Loskoppeling van het Gasthuis en de naam Gasthuisraad, biedt het Zorgnetwerk meer

mogelijkheden tot het onderzoek van nieuwe zorgvormen met andere partijen

dan voorheen.

Het Zorgnetwerk ambieert een open en transparant samenwerkingsverband te

zijn. Het beeldmerk geeft hier uitdrukking aan.

Aangesloten partijen Zorgnetwerk:

• St. Elisabeth Ziekenhuis• TweeSteden ziekenhuis• Thebe (thuiszorg)• Amarant (gehandicaptensector)• De Volckaert (verpleeghuis)• Zorgcentrum Tilburg-Zuid (verpleeghuis)• De Wever (verpleeghuis)• ZoLa (zorgaanbieders Langstraat, waaronder VPH

Eikendonk)• De Runne (verpleeghuis)• Revalidatiecentrum Leijpark• Dr. Bernard Verbeeten Instituut (bestralingsinstituut)• De Regionale Huisartsenvereniging Midden-Brabant• GGZ Midden-Brabant• GGD Hart voor Brabant

Bestuur Zorgnetwerk

Ketenzorgprojecten en programma’s

Platform transmurale zorg

projectbureauFaciliteren ZorgnetwerkProjectmanagement en ondersteuningBeleidsmatige ondersteuning

ProjectmanagementVoortgangsbewakingInterveniëren waar nodigTerugkoppeling naar bestuur

OrganisatieZorgnetwerk Midden-Brabant

OntmoetenInformerenInitiërenSoms regisseren

Waarom ketenzorg

• Toename kwaliteit dienstverlening• Continuïteit van zorg/dienstverlening• Toename arbeidsvreugde• (Toename) klanttevredenheid (??)• Kostenreductie (macro)• Efficiencyverbetering

Is ketenzorg haalbaar?

INK-modelFase 1: Activiteit

georiënteerd

• In zijn eigen werksituatie streeft ieder voor zich ernaar het werk zo goed mogelijk uit te voeren.

• Vakmanschap wordt hoog gewaardeerd en door opleidingen ondersteund.

• Als er klachten zijn probeert de organisatie deze te verhelpen.

INK-modelFase 2: Proces georiënteerd

• Het voortbrengings- en primaire proces wordt beheerst.

• De wederzijdse afhankelijkheid komt in beeld.

• De afzonderlijke procestappen zijn geïdentificeerd, taken en verantwoordelijkheden liggen vast.

• Prestatie-indicatoren fungeren als stuurmiddel.

• Processen worden verbeterd op basis van geconstateerde afwijkingen.

INK-modelFase 3: Systeem

georiënteerd

• Er wordt op alle niveaus systematisch gewerkt aan verbetering van de organisatie als geheel.

• De PDCA-cirkel wordt toegepast in de primaire, ondersteunende en besturingsprocessen.

• Klantfocus is dominant voor het beleid, dat erop gericht is om problemen te voorkomen in plaats van te verhelpen.

Activiteit georiënteerd

Proces georiënteerd

Systeem georiënteerd

Keten georiënteerd

Excelleren en transformeren

INK-model

INK-modelFase 4: Keten georiënteerd

Samen met de partners in de keten wordt gestreefd naar maximale toegevoegde waarde.

Per partner wordt bepaald wie het meest geschikt is om een bepaalde taak uit te voeren.

Besturingssystemen worden met elkaar verbonden, innovatie staat voorop.

Activiteit georiënteerd

Proces georiënteerd

Systeem georiënteerd

Keten georiënteerd

Excelleren en transformeren

INK-model

Voorwaarden voor een netwerk/ketenzorg

• Gezamenlijk geïnitieerd• Legitimering door bestuur én professionals• Betrokkenheid van managers• Netwerk draagt bij aan de belangen van de

individuele organisaties• Organisaties zijn in staat en bereid om af en toe

hun organisatiebelang te overstijgen• Kritisch zijn bij ´binnenhalen´ nieuwe

participanten

Onderzoek D. van Raaij, organisatiewetenschappen Tranzo, UvT

Casuïstiek

Probleemstelling ANW-zorg Midden-Brabant 2003

• toenemend aantal zelfverwijzers op Spoed Eisende Eerste Hulpafdelingen (SEH)

• toenemende zorgvraag, met name ook buiten kantoortijd

• onduidelijkheid voor de cliënt; waar kan men met welke klacht terecht

• door komst centrale huisartsenpost minder geografische spreiding huisartsenzorg

• afnemend aantal (huis-)artsen te verwachten• toenemend aantal artsen werkzaam in deeltijd• bij artsen toenemende wens tot ‘normale’

werktijden• wens tot levering van de juiste zorg op de juiste

plaats en het juiste moment

Triage doorMedischcentralisten

Validering entelefonischspreekuur doorCall Center arts

Patiënt

Call Center Acute ANW Zorg

Dependance Waalwijk

Dependance Waalwijk

HAP

TweeSteden Ziekenhuis

TweeSteden ziekenhuis

balie

HAP

SEH

Elisabeth Ziekenhuis Elisabeth

Ziekenhuis

balie

HAP

SEH

zelfverwijzers

Ambulance

Acute avond-, nacht-, en weekendzorg

Overleden 20%

Overleden20%

ZiekenhuisStroke unit

100%15 dagen

Thuissituatie60%

Rev.centrum5%

90 dagen

Verpleeghuisherstelunit14%110 dagen

Verpleeghuis terminaal1%

Thuissituatie50%

Chronische zorg30%

Acute fase Herstel fase Chronische fase

Thuiszorg

15%

Thuiszorg 25%

Thuiszorg 70%

Stroomschema CVA-patiënten Midden-Brabant

Resultaten CVA-ketenzorg

• Managementinformatie van juli 2004 t/m februari 2005:

• Ligduur ziekenhuizen: gemiddeld 12 dagen (in 2002: 17 dagen, aanvang project 23 dagen)

• Ontslagbestemming naar huis: 54% (in 2002: 51%; landelijke benchmark: 46%)

• Ligduur herstelunits: ontslag naar huis: gem. 76 dagen (in 2002: 113 dagen; bij aanvang project rond de 200 dagen)

Instroom DM2-patienten

1e consult huisarts

Diagnose DM2?

Einde proces

1e lijn 2e lijn

A

behandeling 1e lijn; diabeteszorggroep

(HA-DVP-DIET)

EVALUATIE

Behandeling 1e lijn?

Behandeling 2e lijn?

verwijsafspraak diabetes

nee

Adviesconsult diabetes

B

C

Diagnostiek volgens Transmurale richtlijn Diabetes mellitus: risico-inventarisatie door huisarts en lab-bepalingenA

B Verwijscriteria adviesconsult nader te definieren. Overige verwijzingen volgens verwijsafspraak (Transmurale richtlijn Diabetes mellitus)

C Criteria verwijzing 2e --> 1e lijn: stabiel ingesteld, geen ernstige co-morbiditeit, orale medicatie, minder dan 4 dd insuline (bron: JH)

nee

ja

behandeling 2e lijn; diabeteszorggroep

(INT-DVP-DIET)

EVALUATIE

mogelijk

ja

nee

Behandel-aanw ijzing

ja

Diabeteszorg MB

Resultaten transmurale diabeteszorg:

• > 90% van de bekende diabeten in programma• Bijna alle huisartsen doen mee• Gemiddeld lager HbA1c waarde dan landelijk• Gewijzigd voorschrijfgedrag huisartsen (generiek)• Toenemend goede (verwijs-)afspraken tussen

huisartsen, diabetologen, ziekenhuizen en thuiszorg

• Ontwikkeling transmurale regionale diabetesrichtlijn (2e editie november 2005)

• Afspraken over terugverwijzing van 2e naar 1e lijn

Valkuilen ketensamenwerking

• Terugtrekgedrag• Te weinig overzicht

Valkuilen ketensamenwerking

Onderling wantrouwen

Valkuilen ketensamenwerking

Onevenwichtige regio

Valkuilen ketensamenwerking

• Verkeerde beeldvorming

• Nieuwe samenwerkings-verbanden

• Te weinig onderlinge communicatie

Valkuilen ketensamenwerking

• Prestatiecontracten• Marktwerking• Ontbreken voldoende regie in de

keten• Eén partij trekt regie naar zich toe• Fusies en reorganisaties (interne

oriëntatie)

Onvoldoende betrokkenheid

Te weinig aandacht voor onderhoud

Golden Gate bridge San Francisco

Heeft ketenzorg toekomst?

• Ketenzorg is speerpunt van VWS• Financiering van ketenzorgprogramma’s

is in ontwikkeling (keten-DBC?)• Spanningsveld marktwerking en

samenwerking zal toenemen• Verwachtingen van de patiënt• En wat ons verder boven het hoofd

hangt…..

Ten slotte:

• Probeer in een vroeg stadium ieders belang (geld, kennis, breekijzer, publiciteit) voor ketensamenwerking te zien en waar nodig (en mogelijk) te bespreken

• Probeer hiermee een win-win situatie te creëren voor alle partijen en zoek waar mogelijk naar incentives

Optimale patiëntenzorg moet het uitgangspunt

blijven en is een gezamenlijke (regionale)

verantwoordelijkheid