Post on 24-May-2015
Kenmerken en variatiesVan levende wezens
kenmerken Een eigenschap die elk voorwerp of
individu van een bepaalde groep gemeenschappelijk heeft.
Vb kenmerk snorharen bij katachtigen
Niet-groepsgenoten hebben die eigenschap niet
variatie Verschil tussen groepsgenoten Vb huidskleur, haarkleur Vb lengte en gewicht van mensen Vb lichaamsvorm
zoogdieren Kenmerk : voeden van jongen door
moedermelk (zogen)
Variatie in voortplanting: Vogelbekdier en miereneter : eieren, eierstok
met eileider buideldieren o.a. Kangoeroe: eierstok met
eileider en baarmoeder. Embryo leeft van dooierzakplacenta, buidel voor embryo
Andere zoogdier: eierstok, eileider, grotere baarmoeder, embryo met placenta uit amniongedeelte
5 kenmerken levende wezens constant inwendig milieu met behulp van
speciaal regelsysteem. Wisselen stoffen en energie uit met omgeving Voortplanten met behulp van genetische
blauwdruk, jongen vertonen vastgelegde groei en ontwikkeling volgens DNA.
Gevoelig voor signalen van binnen en buiten en in staat om te reageren met uitwendig zichtbaar gedrag
Sterfelijkheid: na verloop van korte of lang tijd dood, door oorzaken van buitenaf of van binnen uit.
Constant inwendig milieu (vloeibaar)
Hippocrates van Kos: leer van humores; vloeistoffen niet in balans ziekte
- gal-- zwarte gal- -slijm - -bloed
1870 Claude Bernard : La fixité du milieu interieur est la condition de la vie libre.
Intern milieu: bloed en weefselvloeistof
1930 Walter Cannon: HomeostaseZelfregulatie van organismen met behulp van een vastgestelde norm en negatieve terugkoppeling
Negatieve terugkoppeling of negatieve feedback
Metingen hoe situatie is rond cellen d.m.v. sensoren
Afwijking van norm vb 37◦C
(regelcentrum = hypothalamus)
Maartregelen om norm weer te bereiken d.m.v. effectoren (zweetkliertjes)
Effect tegengesteld aan de afwijkende meetwaarden
Vb bij hardlopenVb CO2 waarden bloed
Levende wezens wisselen stoffen en energie uit met omgeving
Nieuwe cellen gebouwd
Energie verbruiktStoffen worden opgenomen------------ afvalstoffen ontstaan
Afvalstoffen afgevoerd
= STOFWISSELING
Stoffen in organismen en door hen gemaakt (met als basis koolstof
C): Eiwitten Koolhydraten Vetten DNA
Assimilatie : Autotroof------------- heterotroof
fotosynthese = Zelf maken van
organische stoffen = autotroof
PLANTEN
Verkrijgen van organische stoffen door andere levende wezens of hun dode resten op te eten
BACTERIEN SCHIMMELS DIEREN
dissimilatie = Verbranding Afbraak van complexe organische
stoffen tot elementaire (organische) stoffen
Energie komt vrij
levende wezens zijn in staat tot voortplanting
Eencelligen : celdeling ( 2 identieke dochtercellen)
Meercelligen : Celdeling -vervanging afgestorven cellen, -groei van eencellig stadium naar meercellig organisme,-Voortplanting of reproductieOngeslachtelijke reproductie & geslachtelijke reproductie
Ongeslachtelijke reproductie conservatief Cel of celgroep kopieert zichzelfbv aardappelknollenbv pantoffeldiertjebv gist Bv vlo, luis, worm, zeester
Geslachtelijke voortplanting
Samensmelten van 2 geslachtscellen van 2 verschillende individuen
Nieuwe combinatie mogelijk
Voordeel: bij gewijzigde leefomstandigheden: Meer mogelijkheden voor overleven v.d. soort door adaptatie
Soorten die beide vormen gebruiken geven in moeilijke omstandigheden voorkeur aan geslachtelijke voortplanting
Ongeslachtelijk Geslachtelijk http://www.schoolt
v.nl/beeldbank/clip/20030611_pantoffeldiertje02
http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20030611_pantoffeldiertje03
Gevoelig voor signalen van binnen en buiten en in staat om prikkels te reageren door uitwendig zichtbaar gedrag
zintuigcel gevoelig voor 1 bepaalde prikkel bv
-ogen-licht, -oren-geluid, -Tong-smaak, -Neus-geur-Huid-druk of warmte-kou
http://www.youtube.com/watch?v=rPehdT-sSk4&feature=related kruidje-roer-me-niet
overleving Informatie die situatie in lichaam dreigt
te verstoren vb Honger, dorst, gevaar(vuur, tijger in zicht)
Gedrag: effectoren:door spieren door klieren: bv speekselklieren (citroen) , vb hormoonklieren bij boosheid of angst : adrenaline
Dieren met gevoelige zintuigen Dolfijnen, vleermuizen, hond: ultrasoon
geluid Mieren en wespen: radioactieve straling van
cobalt-60 Ratten : wakker bij zwakke radioactieve
straling Vlo: infrarood Ontdekt door wetenschappers die out of de
box dachten en door ontwikkeling van apparatuur
Levende wezens gaan dood Oorzaak: bedreiging van buitenaf: bacteriën,
gevecht, roofdieren, straling, ongeval,
Bedreiging van binnenuit: stofwisselingsstoornis, verkeerd werkend afweerapparaat, defecten in bouw, veroudering van organisme.
Levensduur dieren
Klik op het pictogram als u een afbeelding wilt toevoegen
- in natuur kortere levensduur, door ziekte , ongeval, honger, opgegeten worden.
- Prooidier kortere levensduur dan roofdier- Kleinere dieren kortere levensduur dan grotere dieren-Mens lange levensduur * geen roofdieren *voldoende voedsel in westerse wereld*goede medische zorg)