BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

83
1 BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

Transcript of BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

Page 1: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

1

BIJLAGE I

SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

Page 2: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

2

1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL

Humira 40 mg oplossing voor injectie

2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING

Elke flacon van 0,8 ml bevat een enkele dosis van 40 mg adalimumab.Adalimumab is een recombinant humaan monoklonaal antilichaam wat tot expressie is gebracht inChinese Hamster Ovariumcellen.

Voor hulpstoffen, zie 6.1.

3. FARMACEUTISCHE VORM

Oplossing voor injectie

4. KLINISCHE GEGEVENS

4.1 Therapeutische indicaties

Humira is geïndiceerd voor de behandeling van volwassen patiënten met matige tot ernstige, actievereumatoïde artritis wanneer de respons op antireumatische geneesmiddelen, waaronder methotrexaat,ontoereikend is gebleken.

Om een maximale werkzaamheid te verzekeren, wordt Humira in combinatie met methotrexaatvoorgeschreven. Humira kan als monotherapie worden gegeven in het geval van intolerantie voormethotrexaat of wanneer continue behandeling met methotrexaat niet geschikt is.

4.2 Dosering en wijze van toediening

De Humira-behandeling dient te worden geïnitieerd en plaats te vinden onder toezicht van medischespecialisten met ervaring in het diagnosticeren en behandelen van reumatoïde artritis. Patiënten diebehandeld worden met Humira dient een speciale Humira patiëntenkaart gegeven te worden.

Na de injectietechniek goed te hebben geoefend, kunnen patiënten zelf Humira injecteren als hun artsbeslist dat dit passend is, en met medische follow-up voor zover dit nodig is.

Volwassenen

De aanbevolen dosis Humira voor volwassen patiënten met reumatoïde artritis is 40 mg adalimumabéénmaal per twee weken toegediend als een enkele dosis via subcutane injectie. Methotrexaat wordtvoortgezet tijdens de behandeling met Humira.

Glucocorticoïden, salicylaten, niet-steroïde anti-inflammatoire middelen of analgetica kunnengedurende de behandeling met Humira worden gecontinueerd. Aangaande de combinatie met andereantireumatische geneesmiddelen anders dan methotrexaat zie 4.4 en 5.1.

Bij gebruik als monotherapie, kunnen patiënten die een afname in hun respons hebben baat hebben bijeen verhoging van de dosering adalimumab tot 40 mg per week.

Beschikbare data geven aan dat de klinische respons normaal binnen 12 weken van therapie bereiktwordt. Het vervolgen van de therapie in patiënten die in deze periode nog niet reageren op hetgeneesmiddel, dient zorgvuldig overwogen te worden.

Page 3: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

3

Oudere patiënten

Aanpassing van de dosis is niet vereist.

Kinderen en adolescenten

Humira is niet bestudeerd in deze patiëntenpopulatie. Het gebruik van Humira kan daarom niet wordenaanbevolen bij patiënten jonger dan 18 jaar tot verdere gegevens ter beschikking komen.

Verminderde nier- en/of leverfunctie

Humira is niet onderzocht in deze patiëntenpopulatie. Er kan geen aanbeveling voor dosering wordengegeven.

4.3 Contra-indicaties

Overgevoeligheid voor het werkzame bestanddeel of voor een van de hulpstoffen.

Actieve tuberculose of andere ernstige infecties zoals sepsis en andere opportunistische infecties (zie4.4).

Matig tot ernstig hartfalen (NYHA klasse III/IV) (zie 4.4).

4.4 Bijzondere waarschuwingen en voorzorgen bij gebruik

Infecties

Patiënten moeten zorgvuldig worden gecontroleerd op infecties, waaronder tuberculose, voor, tijdensen na de behandeling met Humira. Omdat de eliminatie van adalimumab 5 maanden kan duren, dienende controles gedurende deze periode door te gaan.

De behandeling met Humira mag niet worden geïnitieerd bij patiënten met actieve infecties, waaronderchronische of gelokaliseerde infecties, tot deze infecties onder controle zijn gebracht.

Patiënten bij wie een nieuwe infectie optreedt tijdens de behandeling met Humira dienen zorgvuldig teworden gecontroleerd. Toediening van Humira dient te worden stopgezet als er bij een patiënt eennieuwe ernstige infectie optreedt, tot de infecties onder controle zijn gebracht. Artsen dienen de nodigevoorzichtigheid in acht te nemen wanneer zij het gebruik van Humira overwegen bij patiënten met eengeschiedenis van recidiverende infectie of met onderliggende aandoeningen die tot een predispositievoor infecties kunnen leiden.

Bij het gebruik van Humira zijn ernstige infecties, sepsis en opportunistische infecties, waaronderenkele met fatale afloop, gemeld. Tuberculose is vastgesteld bij patiënten behandeld met Humira.

Alle patiënten herstelden na standaard antimicrobiële therapie. Tuberculosegevallen met fatale afloopkwamen tijdens de klinische onderzoeken niet voor.

Vóór initiatie van de behandeling met Humira moeten alle patiënten worden geëvalueerd op zowelactieve als inactieve (latente) tuberculose-infectie. Deze evaluatie dient een gedetailleerde medischevoorgeschiedenis te omvatten met een persoonlijke tuberculosegeschiedenis of mogelijke eerdereblootstelling aan patiënten met actieve tuberculose en vroegere en/of huidige behandeling metimmunosuppressiva. Er moeten gepaste screeningtests (d.w.z. tuberculine huidtest en röntgenopnamevan de borst) worden uitgevoerd bij alle patiënten (plaatselijke richtlijnen kunnen van toepassing zijn).Het is aanbevolen dat de wijze waarop deze testen uitgevoerd zijn, wordt aangegeven in de Humirapatiëntenkaart van de patiënt. De voorschrijvers worden herinnerd aan de risico’s van vals negatieveuitkomsten van tuberculine huidtesten, vooral in ernstig zieke en immunoincompetente patiënten.

Page 4: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

4

Als actieve tuberculose wordt gediagnosticeerd, mag de Humira-behandeling niet worden geïnitieerd(zie 4.3).

Als latente tuberculose wordt gediagnosticeerd, moet vóór het begin van de behandeling met Humiragepaste antituberculeuze profylaxe worden geïnitieerd volgens de plaatselijke richtlijnen. In dezesituatie moeten de voordelen en risico’s van behandeling met Humira zorgvuldig tegen elkaar wordenafgewogen.

Patiënten dienen het advies te krijgen een arts te raadplegen als tijdens of na de behandeling metHumira tekenen/symptomen optreden (bijvoorbeeld aanhoudend hoesten, emaciatie/gewichtsverlies,lichte koorts) die wijzen op een tuberculose-infectie.

Neurologische complicaties

TNF-antagonisten, waaronder Humira, zijn in zeldzame gevallen in verband gebracht met deverergering van klinische symptomen en/of röntgenografische aanwijzingen voor demyeliniserendeaandoeningen. Voorschrijvers dienen voorzichtigheid in acht te nemen wanneer het gebruik vanHumira wordt overwogen bij patiënten met reeds bestaande of recent opgetreden demyeliniserendeaandoeningen van het centrale zenuwstelsel.

Allergische reacties

Er zijn tijdens klinische onderzoeken geen ernstige allergische bijwerkingen gemeld bij subcutanetoediening van Humira. Niet-ernstige allergische reacties van Humira traden tijdens klinischeonderzoeken zelden op. Als er een anafylactische reactie of andere ernstige bijwerking optreedt, dientde toediening van Humira onmiddellijk te worden gestaakt en dient de gepaste behandeling te wordengeïnitieerd.

Immunosuppressie

Bij een onderzoek met 64 patiënten met reumatoïde artritis die werden behandeld met Humira warener geen aanwijzingen voor onderdrukking van vertraagde hypersensitiviteit, verlaagdeimmunoglobulinewaarden of gewijzigde tellingen voor effector-T- en B-cellen en NK-cellen,monocyten/macrofagen en neutrofielen. Het is niet bekend of blootstelling aan adalimumab het risicovan het optreden van maligniteiten en lymfoproliferatieve aandoeningen kan verhogen.

Vaccinaties

Eenenzestig patiënten met reumatoïde artritis kregen pneumokokkenvaccinaties tegen een achtergrondvan behandeling met Humira en methotrexaat. De meeste patiënten die Humira kregen, vertoondenafdoende B-cel-immuunresponsen op polysacharidevaccin tegen pneumokokken. Aangezien er geengegevens beschikbaar zijn, wordt gelijktijdige toediening van levende vaccins en Humira nietaanbevolen.

Congestieve hartinsufficiëntie

In een klinisch onderzoek met een andere TNF-antagonist zijn verslechtering van congestievehartinsufficiëntie en verhoogde mortaliteit als gevolg van congestieve hartinsufficiëntie waargenomen.Bij het gebruik van Humira bij patiënten met milde hartinsufficiëntie (NYHA klasse I/II) isvoorzichtigheid geboden. Humira is gecontra-indiceerd bij matige tot ernstige hartinsufficiëntie (zie4.3). De behandeling met Humira moet worden gestaakt bij patiënten bij wie nieuwe of verergerendesymptomen van congestieve hartinsufficiëntie optreden.

Auto-immuunprocessen

De behandeling met Humira kan leiden tot de vorming van auto-immuunantilichamen. De invloed vanlangdurige behandeling met Humira op de ontwikkeling van auto-immuun aandoeningen is onbekend

Page 5: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

5

Gelijktijdige toediening van TNF-alfa remmers en anakinra

Gelijktijdige toediening van etanercept (een ander middel dat TNF� remt) en anakinra (eenrecombinant, niet geglycosyleerde vorm van de humane interleukine-1 receptor antagonist) isgeassocieerd met een verhoogd risico op ernstige infecties, een verhoogd risico op neutropenie engeeft geen extra voordeel vergeleken met deze geneesmiddelen alleen. De veiligheid en werkzaamheidvan anakinra in combinatie met adalimumab is niet vastgesteld. Daarom wordt de combinatie vanadalimumab en anakinra niet aanbevolen.

4.5 Interacties met andere geneesmiddelen en andere vormen van interactie

Humira is zowel onderzocht bij patiënten met reumatoïde artritis die Humira als monotherapiegebruikten als bij patiënten die gelijktijdig methotrexaat gebruikten. De aanmaak van antilichamenwas laag (<1%) wanneer Humira samen met methotrexaat werd gegeven in vergelijking met demonotherapie. Toediening van Humira in de afwezigheid van methotrexaat resulteerde in eenverhoogde aanmaak van antilichamen en een verhoogde klaring van adalimumab (zie 5.1).

Er is geen ervaring met de werkzaamheid en veiligheid bij patiënten die eerder behandeld zijn metandere TNF-antagonisten.

4.6 Zwangerschap en borstvoeding

Er is geen ervaring met adalimumab bij zwangere vrouwen.

Bij een onderzoek naar de ontwikkelingstoxiciteit bij apen waren er geen aanwijzingen voor toxiciteitvoor de moeder, embryotoxiciteit of teratogeniciteit. Er zijn geen preklinische gegevens beschikbaarover de postnatale toxiciteit en invloed op de vruchtbaarheid van adalimumab (zie 5.3).

Doordat adalimumab remmend werkt op TNF�, kan toediening van het middel tijdens dezwangerschap invloed hebben op de normale immuunresponsen bij de pasgeborene. Toediening vanadalimumab tijdens de zwangerschap wordt niet aanbevolen. Vrouwen in de vruchtbare leeftijd wordtsterk aanbevolen een betrouwbare anticonceptiemethode te gebruiken om zwangerschap te voorkomenen het gebruik daarvan gedurende ten minste vijf maanden na de laatste Humira-behandeling voort tezetten.

Gebruik tijdens borstvoeding

Het is niet bekend of adalimumab na inname in de moedermelk wordt afgescheiden of systemischwordt geresorbeerd.

Echter, omdat humane immunoglobulinen worden uitgescheiden in de melk, mogen vrouwengedurende ten minste vijf maanden na de laatste Humira-behandeling geen borstvoeding geven.

4.7 Beïnvloeding van de rijvaardigheid en van het vermogen om machines te bedienen

Er is geen onderzoek verricht met betrekking tot de effecten op de rijvaardigheid en op het vermogenom machines te bedienen.

4.8 Bijwerkingen

Humira is onderzocht bij 2334 patiënten in placebo-gecontroleerde onderzoeken en in langetermijn-follow-up-onderzoeken, waaronder 2073 patiënten met blootstelling gedurende zes maanden en 1497patiënten met blootstelling gedurende langer dan één jaar. De gegevens in de tabel zijn gebaseerd opde adequate en goedgecontroleerde onderzoeken I, II, III en IV (zie 5.1), bij 1380 patiënten die tijdensde placebo-gecontroleerde periode adalimumab kregen via gerandomiseerde behandeling. Depopulatie had een gemiddelde leeftijd van 54,5 jaar, 77% bestond uit vrouwen, 91% behoorden tot het

Page 6: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

6

blanke ras en hadden matige tot ernstige actieve reumatoïde artritis. De meeste patiënten kregenéénmaal per twee weken 40 mg Humira.

Het deel van de patiënten dat de behandeling staakte omwille van bijwerkingen tijdens hetdubbelblinde, placebo-gecontroleerde deel van de onderzoeken I, II, III en IV bedroeg 6,6% voor depatiënten die Humira gebruikten en 4,2% voor met placebo behandelde patiënten.

Bijwerkingen die ten minste mogelijk een causaal verband vertonen met adalimumab, zowel klinischals in het laboratorium, worden vermeld per orgaanklasse en frequentie (zeer veel voorkomend > 1/10;veel voorkomend > 1/100 � 1/10; zeldzaam > 1/1000 � 1/100) in Tabel 1 hieronder.

Tabel 1Bijwerkingen in klinische onderzoeken

Orgaansysteem Frequentie BijwerkingNeoplasia Zeldzaam Goedaardig neoplasma van de huid

Bloed- en lymfevaten Veel voorkomend

Zeldzaam

Verlaagde hemoglobine

Granulocytopenie, toegenomen stollingstijd,aanwezigheid van antinucleaire antistof,leukopenie, lymfadenopathie, lymfocytose,verlaagde trombocytentelling, purpurea

Stofwisselings- envoedingsstoornissen

Veel voorkomend

Zeldzaam

Hyperlipidemie

Hypercholesterolemie, verhoogdealkalinefosfatase, verhoogde BUN, hyperurikemie,perifeer oedeem, gewichtstoename, verhoogdecreatininefosfokinase, abnormale genezing,hypokaliëmie, verhoogde melkzuurdehydrogenase

Psychiatrischestoornissen

Zeldzaam Depressie, slaperigheid, slapeloosheid,opgewondenheid

Zenuwstelsel Veel voorkomend

Zeldzaam

Hoofdpijn, duizeligheid

Paresthesie, vertigo, hypesthesie, neuralgie, tremor

Speciale zintuigen Zeldzaam Conjunctivitis, oogaandoening*,middenoorontsteking, smaakstoornis,gezichtsafwijking, wazig zicht, droge ogen,ooraandoening*, oogpijn

Hart en bloedvaten Zeldzaam Hypertensie, vasodilatatie, borstpijn, migraine

Bloedingen Zeldzaam Ecchymose

Ademhalingsstelsel Veel voorkomend

Zeldzaam

Infectie van de bovenste luchtwegen, rhinitis,sinusitis, bronchitis, toename hoesten,longontsteking

Faryngitis, dyspneu, longaandoening*, astmaSpijsverteringsstelsel Veel voorkomend

Zeldzaam

Misselijkheid, diarree, keelpijn

Abnormale resultaten leverfunctieonderzoek,SGPT verhoogd, SGOT verhoogd, mondzweren,oesofagitis, overgeven, dyspepsie, verstopping,

Page 7: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

7

gastro-intestinale pijn, tandaandoening*,maagontsteking, gastro-enteritis, tongaandoening*,orale moniliasis, afteuze stomatitis, dysfagie,stomatitis, stomatitis ulcerosa

Huid en bijbehorendestructuren

Veel voorkomend

Zeldzaam

Uitslag, pruritus, herpes simplex

Huidaandoening*, herpes zoster, maculopapulaireuitslag, nagelaandoening*, droge huid, toegenomentranspiratie, alopecie, mycotische dermatitis,urticaria, huidknobbels, huidzweer, eczeem,subcutaan hematoom

Spieren en skelet Zeldzaam Artralgie, spierkrampen, myalgie,gewrichtsaandoening*, synovitis, peesaandoening*

Urogenitaal stelsel Veel voorkomend

Zeldzaam

Urineweginfectie

Vaginale moniliasis, hematurie, cystitis,menorragie, proteïnurie, vaker urineren

Lichaam als geheel Veel voorkomend

Zeldzaam

Abnormale resultaten laboratoriumonderzoek,asthenie, ‘clinical flare reaction’, griepsyndroom,buikpijn, infectie

Koorts, slijmvliesaandoening*, pijn in extremiteit,gezichtsoedeem, rugpijn, cellulitis, koude rillingen,sepsis, operatie

Reactie op deinjectieplaats

Zeer veelvoorkomend

Veel voorkomend

Pijn op de injectieplaats

Reactie op de injectieplaats, bloeding op deinjectieplaats, eruptie op de injectieplaats

Overgevoeligheid,algemeen

Zeldzaam Allergische reactie

* (niet nader gespecificeerd)

Reacties op de injectieplaats

In placebo-gecontroleerde onderzoeken traden bij 20% van de met Humira behandelde patiëntenreacties op de injectieplaats op (erytheem en/of jeuk, bloeding, pijn of zwelling), vergeleken met 14%van de patiënten die placebo kregen. Reacties op de injectieplaats noodzaakten doorgaans niet totstaken van het geneesmiddel.

Infecties

In placebo-gecontroleerde onderzoeken bedroeg het incidentiecijfer voor infectie 1 per patiëntjaar bijde met Humira behandelde patiënten en 0,9 per patiëntjaar bij de met placebo behandelde patiënten.De incidentie van ernstige infecties bedroeg 0,04 per patiëntjaar bij met Humira behandelde patiëntenen 0,02 per patiëntjaar bij met placebo behandelde patiënten. De infecties bestonden voornamelijk uitinfecties van de bovenste luchtwegen, bronchitis en infecties van de urinewegen. De meeste patiëntenbleven op Humira na het verdwijnen van de infectie.

Maligniteiten

Er werden vierentwintig (24) niet-melanoom-huidkankers en 30 andere maligniteiten van diverse aardvastgesteld bij 2334 patiënten met reumatoïde artritis die in klinische onderzoeken gedurende

Page 8: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

8

maximaal 53 maanden werden behandeld met Humira. De waargenomen percentages en incidentieskwamen overeen met de voor de onderzochte populatie verwachte waarden.

Autoantilichamen

Op verschillende tijdstippen werden serummonsters van de patiënten getest op autoantilichamen. In deadequate en goedgecontroleerde onderzoeken werden voor 12,6% van de met Humira behandeldepatiënten en 7,3% van de met placebo behandelde patiënten die aan het begin van het onderzoeknegatieve antinucleaire-antilichaamtiters hadden, positieve titers gemeld in week 24. Eén van de 2334met Humira behandelde patiënten gaf klinische symptomen te zien die wezen op recent opgetredenlupusachtig syndroom. De patiënt vertoonde verbetering na het staken van de behandeling. Er warengeen patiënten bij wie lupus nefritis of symptomen van het centrale zenuwstelsel optraden.

4.9 Overdosering

Er werd geen dosisbeperkende toxiciteit waargenomen tijdens klinische onderzoeken van patiëntenmet reumatoïde artritis. De hoogste geëvalueerde dosering bestond uit verschillende intraveneuzedoses van 10 mg/kg.

5. FARMACOLOGISCHE EIGENSCHAPPEN

5.1 Farmacodynamische eigenschappen

Farmacotherapeutische categorie: Selectieve immunosuppressiva. ATC-code: L04AA17

Werkingsmechanisme

Adalimumab bindt specifiek aan TNF en neutraliseert de biologische werking van TNF door deinteractie van TNF met de p55- en p75-TNF-receptoren op het oppervlak van cellen te blokkeren.

Adalimumab moduleert ook de biologische respons die wordt geïnduceerd of gereguleerd door TNF,waaronder wijzigingen in de concentraties van adhesiemoleculen die verantwoordelijk zijn voorleukocytenmigratie (ELAM-1, VCAM-1 en ICAM-1 met een IC50 van 1-2 X 10-10 M).

Farmacodynamische effecten

Na behandeling met Humira werd er een snelle daling ten opzichte van baseline vastgesteld van deconcentraties van de bij ontsteking optredende acutefase-eiwitten (C-reactief proteïne (CRP)) en desedimentatiesnelheid van de erytrocyten (ESR: erythrocyte sedimentation rate) en serumcytokinen (IL-6) bij patiënten met reumatoïde artritis. De serumwaarden van matrixmetalloproteïnases (MMP-1 enMMP-3), die voor de remodellering van het weefsel wat leidt tot kraakbeendestructie, waren eveneensverlaagd na toediening van Humira. Met Humira behandelde patiënten vertonen gewoonlijk eenverbetering van de hematologische tekenen van chronische ontsteking.

Klinische onderzoeken

Humira is geëvalueerd bij meer dan 2330 patiënten in alle klinische onderzoeken. Sommige patiëntenwerden gedurende meer dan 36 maanden behandeld. De werkzaamheid en veiligheid van Humirawerden beoordeeld in vier gerandomiseerde, dubbelblinde en goedgecontroleerde onderzoeken.

In onderzoek I werden 271 patiënten met matig tot ernstig actieve reumatoïde artritis geëvalueerd die� 18 jaar oud waren, bij wie ten minste één behandeling met antireumatische middelen niet geslaagdwas en bij wie methotrexaat in wekelijkse doseringen van 12,5 tot 25 mg (10 g indien intolerant voormethotrexaat) onvoldoende werkzaamheid vertoonde en bij wie de methotrexaatdosering constantbleef op wekelijks 10 tot 25 mg. Er werd gedurende 24 weken éénmaal per twee weken een dosis van20, 40 of 80 mg Humira of placebo gegeven.

Page 9: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

9

In onderzoek II werden 544 patiënten geëvalueerd met matig tot ernstig actieve reumatoïde artritis die� 18 jaar oud waren en bij wie ten minste één behandeling met antireumatische middelen niet geslaagdwas. Doses van 20 of 40 mg Humira werden gedurende 26 weken wekelijks, of éénmaal per tweeweken, met de andere weken placebo, toegediend door subcutane injectie; placebo werd gedurendedezelfde periode wekelijks gegeven. Er waren geen andere antireumatische middelen toegelaten.

In onderzoek III werden 619 patiënten met matig tot ernstig actieve reumatoïde artritis geëvalueerd die� 18 jaar oud waren, bij wie methotrexaat in wekelijkse doseringen van 12,5 tot 25 mg (10 mg indienintolerant voor methotrexaat) onvoldoende werkzaamheid vertoonde en bij wie demethotrexaatdosering constant bleef op wekelijks 12,5 tot 25 mg. In dit onderzoek waren er driegroepen. De eerste kreeg gedurende 52 weken wekelijks placebo-injecties. De tweede kreeg gedurende52 weken wekelijks 20 mg Humira. De derde groep kreeg éénmaal per twee weken 40 mg Humira ende andere weken placebo-injecties.

In onderzoek IV werd in de eerste plaats de veiligheid geëvalueerd bij 636 patiënten van � 18 jaar metmatig tot ernstig actieve reumatoïde artritis. De patiënten konden ofwel nog geen antireumatischemiddelen gebruikt hebben, ofwel op hun bestaande rheumaticum blijven op voorwaarde dat debehandeling gedurende minimaal 28 dagen stabiel bleef. Deze behandelingen omvatten methotrexaat,leflonumide, hydroxychloroquine, sulfasalazine en/of goudzouten. De patiënten werdengerandomiseerd tussen éénmaal per twee weken 40 mg Humira of placebo gedurende een periode van24 weken.

Het primaire eindpunt in de onderzoeken I, II en III en het secundaire eindpunt in onderzoek IV washet percentage patiënten dat in week 24 of 26 een ACR 20-respons vertoonde. Onderzoek III had alsverdere primaire eindpunten op 52 weken vertraging van de progressie van de aandoening (als bepaaldd.m.v. de resultaten van röntgenonderzoek) en wijzigingen in de kwaliteit van leven.

ACR-respons

Het percentage met Humira behandelde patiënten met een ACR-respons 20, 50 en 70 was in deonderzoeken I, II en III onderling consistent. Tabel 2 vermeldt de resultaten voor de dosering vanéénmaal per twee weken 40 mg .

Tabel 2: ACR-responsen bij placebo-gecontroleerde onderzoeken(Percentage patiënten)

Respons Onderzoek Ia* Onderzoek IIa* Onderzoek IIIa*

Placebo/ MTXc

n=60Humirab/ MTXc

n=63Placebon=110

Humirab

n=113Placebo/ MTXc

n=200Humirab/ MTXc

n=207ACR 20

6 maanden 13,3% 65,1% 19,1% 46,0% 29,5% 63,3%12 maanden N.v.t. N.v.t. N.v.t. N.v.t. 24,0% 58,9%

ACR 506 maanden 6,7% 52,4% 8,2% 22,1% 9,5% 39,1%12 maanden N.v.t. N.v.t. N.v.t. N.v.t. 9,5% 41,5%

ACR 706 maanden 3,3% 23,8% 1,8% 12,4% 2,5% 20,8%12 maanden N.v.t. N.v.t. N.v.t. N.v.t. 4,5% 23,2%

a Onderzoek I op 24 weken, onderzoek II op 26 weken en onderzoek III op 24 en 52 wekenb 40 mg Humira, éénmaal per twee weken toegediendc MTX = methotrexaat*p<0,01, Humira vergeleken met placebo

In de onderzoeken I-IV vertoonden alle afzonderlijke componenten van de ACR-responscriteria(aantal pijnlijke en gezwollen gewrichten, beoordeling door arts en patiënt van de ziekteactiviteit enpijn, 'disability index' (HAQ)-scores en CRP (mg/dl)-waarden) een verbetering in week 24 of 26 in

Page 10: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

10

vergelijking met placebo. In onderzoek III bleven deze verbeteringen gedurende 52 wekengehandhaafd.

In onderzoek IV was de ACR 20-respons van patiënten behandeld met Humira plusstandaardbehandeling statistisch significant beter dan die van patiënten behandeld met placebo plusstandaardbehandeling (p<0,001).

In alle vier de onderzoeken behaalden met Humira behandelde patiënten reeds een tot twee weken nahet begin van de behandeling statistisch significante ACR 20- en 50-responsen in vergelijking metplacebo.

Kwaliteit van leven en fysisch functioneren

De kwaliteit van leven met betrekking tot de gezondheid en fysisch functioneren werden beoordeeldmet behulp van de ‘disability index’ op het Health Assessment Questionnaire (HAQ) in alle vieradequate en goedgecontroleerde onderzoeken en deze vormde een vooraf vastgelegd primair eindpuntop week 52 in onderzoek III. Alle Humira-doses/schema’s in alle vier de onderzoeken vertoondenstatistisch significant grotere verbeteringen in de HAQ-‘disability index’ van baseline tot Maand 6vergeleken met placebo en in onderzoek III werd hetzelfde vastgesteld op Week 52. De resultaten vande Short Form Health Survey (SF 36) voor alle Humira-doses/schema’s in alle vier de onderzoekenondersteunen deze bevindingen, met statistisch significante ‘physical component summary’ (PCS)-scores, evenals statistisch significante ‘pain and vitality domain’-scores voor de dosering van éénmaalper twee weken 40 mg. Er werd een statistisch significante afname vastgesteld van vermoeidheid alsgemeten door middel van de ‘functional assessment of chronic illness therapy’ (FACIT)-scores in alledrie onderzoeken waarin de vermoeidheid werd beoordeeld (onderzoeken I, III, IV).

Immunogeniciteit

De patiënten in onderzoek I, II en III werden gedurende de periode van 6 tot 12 maanden herhaaldelijkgetest op antilichamen tegen adalimumab. In de kernstudies werden anti-adalimumab antilichamengevonden bij 58/1053 (5,5%) van de met adalimumab behandelde patiënten, vergeleken met 2/370(0,5%) bij placebo-patiënten. Bij patiënten die niet gelijktijdig methotrexaat kregen, bedroeg deincidentie 12,4%, vergeleken met 0,6% wanneer adalimumab werd gebruikt als toevoeging aanmethotrexaat.

Omdat immunogeniciteitsanalyses productspecifiek zijn, is een vergelijking van deantilichaampercentages met die van andere producten niet toepasselijk.

5.2 Farmacokinetische gegevens

Na subcutane toediening van een enkele dosis van 40 mg verliep de resorptie en distributie vanadalimumab langzaam, en werden piekconcentraties in serum ongeveer 5 dagen na toediening bereikt.De gemiddelde geschatte absolute biologische beschikbaarheid van adalimumab na een enkelesubcutane dosis van 40 mg in deze drie onderzoeken bedroeg 64%. Na een enkele intraveneuze dosisvan 0,25 tot 10 mg/kg waren de concentraties dosisafhankelijk. Na doseringen van 0.5 mg/kg(~40 mg), varieerde de klaring van 11 tot 15 ml/uur, het verdelingsvolume (Vss) varieerde van 5 tot6 liter en de gemiddelde terminale halfwaardetijd bedroeg circa twee weken. De adalimumab-concentraties in het synoviavocht van verschillende patiënten met reumatoïde artritis varieerden van31 tot 96% van die in serum.

Na subcutane toediening van 40 mg Humira éénmaal per twee weken waren de gemiddelde steady-state dalconcentraties respectievelijk circa 5 �g/ml (zonder gelijktijdig methotrexaat) en 8 tot 9 �g/ml(met gelijktijdig methotrexaat). De dalwaarden voor adalimumab in serum in een steady-state-toestandnamen na subcutane dosering van 20, 40 en 80 mg éénmaal per twee weken en wekelijks bijbenadering evenredig met de dosering toe.

Page 11: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

11

Populatie-farmacokinetische analyses met gegevens van meer dan 1300 patiënten gaven een trend tezien in de richting van verhoogde schijnbare klaring van adalimumab bij toenemend lichaamsgewicht.Na correctie voor gewichtsverschillen, leken geslacht en leeftijd een minimaal effect te hebben op deadalimimab-klaring. Er zijn lagere serumconcentraties vrij adalimumab (niet gebonden aan anti-adalimumab antilichamen, AAA) waargenomen bij patiënten met meetbare AAA’s. Humira is nietonderzocht bij kinderen of bij patiënten met lever- of nierinsufficiëntie.

5.3 Gegevens uit het preklinisch veiligheidsonderzoek

De preklinische gegevens tonen geen speciale risico's aan voor mensen, uitgaande van onderzoek vande toxiciteit bij enkele dosering, de toxiciteit bij herhaalde dosering en de genotoxiciteit.

Er is een onderzoek uitgevoerd naar de toxiciteit voor de embryofoetale ontwikkeling/perinataleontwikkeling bij Cynomologus-apen met 0, 30 en 100 mg/kg (9-17 apen/groep), waarbij geenaanwijzing werd gevonden voor schade aan de foetussen als gevolg van adalimumab. Er werden geencarcinogeniciteitsonderzoeken of standaardbeoordeling van de vruchtbaarheid en de postnataletoxiciteit uitgevoerd met adalimumab, omwille van het ontbreken van gepaste modellen voor eenantilichaam met beperkte kruisreactiviteit met muriene TNF en de vorming van neutraliserendeantilichamen bij muizen.

6. FARMACEUTISCHE GEGEVENS

6.1 Lijst van hulpstoffen

MannitolCitroenzuurmonohydraatNatriumcitraatNatriumdiwaterstoffosfaatdihydraatDinatriumfosfaatdihydraatNatriumchloridePolysorbaat 80NatriumhydroxideWater voor injectie.

6.2 Gevallen van onverenigbaarheid

Gezien er geen verenigbaarheidsonderzoeken zijn uitgevoerd, mag dit geneesmiddel niet wordengemengd met andere geneesmiddelen.

6.3 Houdbaarheid

18 maanden

6.4 Speciale voorzorgsmaatregelen bij bewaring

Bewaren bij 2�C – 8�C (in de koelkast). Bewaar in de originele verpakking. Niet invriezen.

6.5 Aard en inhoud van de verpakking

Humira 40 mg oplossing voor injectie in flacon voor eenmalig gebruik (type I glas), afgesloten dooreen rubberen dop, aluminium krimpfolie en een aluminium flip-off-sluiting.

Verpakking van:1 flacon (0.8 ml steriele oplossing), 1 lege steriele injectiespuit in zakje en 2 doekjes met alcohol,allemaal in een blister.

Page 12: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

12

6.6 Instructies voor gebruik, verwerking en vernietiging

Alle ongebruikte producten en afvalstoffen dienen te worden vernietigd overeenkomstig deplaatselijke voorschriften.

7. HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN

Abbott Laboratories Ltd.QueenboroughKent ME11 5ELVerenigd Koninkrijk

8. NUMMER(S) VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN

9. DATUM VAN EERSTE VERGUNNING/HERNIEUWING VAN DE VERGUNNING

10. DATUM VAN HERZIENING VAN DE TEKST

Page 13: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

13

1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL

Humira 40 mg oplossing voor injectie in voorgevulde spuit

2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING

Elke voorgevulde spuit van 0,8 ml bevat een enkele dosis van 40 mg adalimumab.

Adalimumab is een recombinant humaan monoklonaal antilichaam wat tot expressie wordt gebracht inChinese Hamster Ovariumcellen.

Voor hulpstoffen, zie 6.1.

3. FARMACEUTISCHE VORM

Oplossing voor injectie in voorgevulde spuit.

4. KLINISCHE GEGEVENS

4.1 Therapeutische indicaties

Humira is geïndiceerd voor de behandeling van volwassen patiënten met matige tot ernstige, actievereumatoïde artritis wanneer de respons op antireumatische geneesmiddelen, waaronder methotrexaat,ontoereikend is gebleken.

Om een maximale werkzaamheid te verzekeren, wordt Humira in combinatie met methotrexaatvoorgeschreven. Humira kan als monotherapie worden gegeven in het geval van intolerantie voormethotrexaat of wanneer continue behandeling met methotrexaat niet geschikt is.

4.2 Dosering en wijze van toediening

De Humira-behandeling dient te worden geïnitieerd en plaats te vinden onder toezicht van medischespecialisten met ervaring in het diagnosticeren en behandelen van reumatoïde artritis. Patiënten diebehandeld worden met Humira dient een speciale Humira patiëntenkaart gegeven te worden.

Na de injectietechniek goed te hebben geoefend, kunnen patiënten zelf Humira injecteren als hun artsbeslist dat dit passend is, en met medische follow-up voor zover dit nodig is.

Volwassenen

De aanbevolen dosis Humira voor volwassen patiënten met reumatoïde artritis is 40 mg adalimumabéénmaal per twee weken toegediend als een enkele dosis via subcutane injectie. Methotrexaat wordtvoortgezet tijdens de behandeling met Humira.

Glucocorticoïden, salicylaten, niet-steroïde anti-inflammatoire middelen of analgetica kunnengedurende de behandeling met Humira worden gecontinueerd. Aangaande de combinatie met andereantireumatische geneesmiddelen anders dan methotrexaat zie 4.4 en 5.1.

Bij gebruik als monotherapie, kunnen patiënten die een afname in hun respons hebben baat hebben bijeen verhoging van de dosering adalimumab tot 40 mg per week.

Beschikbare data geven aan dat de klinische respons normaal binnen 12 weken van therapie bereiktwordt. Het vervolgen van de therapie in patiënten die in deze periode nog niet reageren op hetgeneesmiddel, dient zorgvuldig overwogen te worden.

Page 14: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

14

Oudere patiënten

Aanpassing van de dosis is niet vereist.

Kinderen en adolescenten

Humira is niet bestudeerd in deze patiëntenpopulatie. Het gebruik van Humira kan daarom niet wordenaanbevolen bij patiënten jonger dan 18 jaar tot verdere gegevens ter beschikking komen.

Verminderde nier- en/of leverfunctie

Humira is niet onderzocht in deze patiëntenpopulatie. Er kan geen aanbeveling voor dosering wordengegeven.

4.3 Contra-indicaties

Overgevoeligheid voor het werkzame bestanddeel of voor een van de hulpstoffen.

Actieve tuberculose of andere ernstige infecties zoals sepsis en andere opportunistische infecties (zie4.4).

Matig tot ernstig hartfalen (NYHA klasse III/IV) (zie 4.4).

4.4 Bijzondere waarschuwingen en voorzorgen bij gebruik

Infecties

Patiënten moeten zorgvuldig worden gecontroleerd op infecties, waaronder tuberculose, voor, tijdensen na de behandeling met Humira. Omdat de eliminatie van adalimumab 5 maanden kan duren, dienende controles gedurende deze periode door te gaan.

De behandeling met Humira mag niet worden geïnitieerd bij patiënten met actieve infecties, waaronderchronische of gelokaliseerde infecties, tot deze infecties onder controle zijn gebracht.

Patiënten bij wie een nieuwe infectie optreedt tijdens de behandeling met Humira dienen zorgvuldig teworden gecontroleerd. Toediening van Humira dient te worden stopgezet als er bij een patiënt eennieuwe ernstige infectie optreedt, tot de infecties onder controle zijn gebracht. Artsen dienen de nodigevoorzichtigheid in acht te nemen wanneer zij het gebruik van Humira overwegen bij patiënten met eengeschiedenis van recidiverende infectie of met onderliggende aandoeningen die tot een predispositievoor infecties kunnen leiden.

Bij het gebruik van Humira zijn ernstige infecties, sepsis en opportunistische infecties, waaronderenkele met fatale afloop, gemeld. Tuberculose is vastgesteld bij patiënten behandeld met Humira.

Alle patiënten herstelden na standaard antimicrobiële therapie. Tuberculosegevallen met fatale afloopkwamen tijdens de klinische onderzoeken niet voor.

Vóór initiatie van de behandeling met Humira moeten alle patiënten worden geëvalueerd op zowelactieve als inactieve (latente) tuberculose-infectie. Deze evaluatie dient een gedetailleerde medischevoorgeschiedenis te omvatten met een persoonlijke tuberculosegeschiedenis of mogelijke eerdereblootstelling aan patiënten met actieve tuberculose en vroegere en/of huidige behandeling metimmunosuppressiva. Er moeten gepaste screeningtests (d.w.z. tuberculine huidtest en röntgenopnamevan de borst) worden uitgevoerd bij alle patiënten (plaatselijke richtlijnen kunnen van toepassing zijn).Het is aanbevolen dat de wijze waarop deze testen uitgevoerd zijn, wordt aangegeven in de Humirapatiëntenkaart van de patiënt. De voorschrijvers worden herinnerd aan de risico’s van vals negatieveuitkomsten van tuberculine huidtesten, vooral in ernstig zieke en immunoincompetente patiënten.

Page 15: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

15

Als actieve tuberculose wordt gediagnosticeerd, mag de Humira-behandeling niet worden geïnitieerd(zie 4.3).

Als latente tuberculose wordt gediagnosticeerd, moet vóór het begin van de behandeling met Humiragepaste antituberculeuze profylaxe worden geïnitieerd volgens de plaatselijke richtlijnen. In dezesituatie moeten de voordelen en risico’s van behandeling met Humira zorgvuldig tegen elkaar wordenafgewogen.

Patiënten dienen het advies te krijgen een arts te raadplegen als tijdens of na de behandeling metHumira tekenen/symptomen optreden (bijvoorbeeld aanhoudend hoesten, emaciatie/gewichtsverlies,lichte koorts) die wijzen op een tuberculose-infectie.

Neurologische complicaties

TNF-antagonisten, waaronder Humira, zijn in zeldzame gevallen in verband gebracht met deverergering van klinische symptomen en/of röntgenografische aanwijzingen voor demyeliniserendeaandoeningen. Voorschrijvers dienen voorzichtigheid in acht te nemen wanneer het gebruik vanHumira wordt overwogen bij patiënten met reeds bestaande of recent opgetreden demyeliniserendeaandoeningen van het centrale zenuwstelsel.

Allergische reacties

Er zijn tijdens klinische onderzoeken geen ernstige allergische bijwerkingen gemeld bij subcutanetoediening van Humira. Niet-ernstige allergische reacties van Humira traden tijdens klinischeonderzoeken zelden op. Als er een anafylactische reactie of andere ernstige bijwerking optreedt, dientde toediening van Humira onmiddellijk te worden gestaakt en dient de gepaste behandeling te wordengeïnitieerd.

Immunosuppressie

Bij een onderzoek met 64 patiënten met reumatoïde artritis die werden behandeld met Humira warener geen aanwijzingen voor onderdrukking van vertraagde hypersensitiviteit, verlaagdeimmunoglobulinewaarden of gewijzigde tellingen voor effector-T- en B-cellen en NK-cellen,monocyten/macrofagen en neutrofielen. Het is niet bekend of blootstelling aan adalimumab het risicovan het optreden van maligniteiten en lymfoproliferatieve aandoeningen kan verhogen.

Vaccinaties

Eenenzestig patiënten met reumatoïde artritis kregen pneumokokkenvaccinaties tegen een achtergrondvan behandeling met Humira en methotrexaat. De meeste patiënten die Humira kregen, vertoondenafdoende B-cel-immuunresponsen op polysacharidevaccin tegen pneumokokken. Aangezien er geengegevens beschikbaar zijn, wordt gelijktijdige toediening van levende vaccins en Humira nietaanbevolen.

Congestieve hartinsufficiëntie

In een klinisch onderzoek met een andere TNF-antagonist zijn verslechtering van congestievehartinsufficiëntie en verhoogde mortaliteit als gevolg van congestieve hartinsufficiëntie waargenomen.Bij het gebruik van Humira bij patiënten met milde hartinsufficiëntie (NYHA klasse I/II) isvoorzichtigheid geboden. Humira is gecontra-indiceerd bij matige tot ernstige hartinsufficiëntie (zie4.3). De behandeling met Humira moet worden gestaakt bij patiënten bij wie nieuwe of verergerendesymptomen van congestieve hartinsufficiëntie optreden.

Auto-immuunprocessen

Page 16: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

16

De behandeling met Humira kan leiden tot de vorming van auto-immuunantilichamen. De invloed vanlangdurige behandeling met Humira op de ontwikkeling van auto-immuun aandoeningen is onbekend

Gelijktijdige toediening van TNF-alfa remmers en anakinra

Gelijktijdige toediening van etanercept (een ander middel dat TNF� remt) en anakinra (eenrecombinant, niet geglycosyleerde vorm van de humane interleukine-1 receptor antagonist) isgeassocieerd met een verhoogd risico op ernstige infecties, een verhoogd risico op neutropenie engeeft geen extra voordeel vergeleken met deze geneesmiddelen alleen. De veiligheid en werkzaamheidvan anakinra in combinatie met adalimumab is niet vastgesteld. Daarom wordt de combinatie vanadalimumab en anakinra niet aanbevolen.

4.5 Interacties met andere geneesmiddelen en andere vormen van interactie

Humira is zowel onderzocht bij patiënten met reumatoïde artritis die Humira als monotherapiegebruikten als bij patiënten die gelijktijdig methotrexaat gebruikten. De aanmaak van antilichamenwas laag (<1%) wanneer Humira samen met methotrexaat werd gegeven in vergelijking met demonotherapie. Toediening van Humira in de afwezigheid van methotrexaat resulteerde in eenverhoogde aanmaak van antilichamen en een verhoogde klaring van adalimumab (zie 5.1).

Er is geen ervaring met de werkzaamheid en veiligheid bij patiënten die eerder behandeld zijn metandere TNF-antagonisten.

4.6 Zwangerschap en borstvoeding

Er is geen ervaring met adalimumab bij zwangere vrouwen.

Bij een onderzoek naar de ontwikkelingstoxiciteit bij apen waren er geen aanwijzingen voor toxiciteitvoor de moeder, embryotoxiciteit of teratogeniciteit. Er zijn geen preklinische gegevens beschikbaarover de postnatale toxiciteit en invloed op de vruchtbaarheid van adalimumab (zie 5.3).

Doordat adalimumab remmend werkt op TNF�, kan toediening van het middel tijdens dezwangerschap invloed hebben op de normale immuunresponsen bij de pasgeborene. Toediening vanadalimumab tijdens de zwangerschap wordt niet aanbevolen. Vrouwen in de vruchtbare leeftijd wordtsterk aanbevolen een betrouwbare anticonceptiemethode te gebruiken om zwangerschap te voorkomenen het gebruik daarvan gedurende ten minste vijf maanden na de laatste Humira-behandeling voort tezetten.

Gebruik tijdens borstvoeding

Het is niet bekend of adalimumab na inname in de moedermelk wordt afgescheiden of systemischwordt geresorbeerd.

Echter, omdat humane immunoglobulinen worden uitgescheiden in de melk, mogen vrouwengedurende ten minste vijf maanden na de laatste Humira-behandeling geen borstvoeding geven.

4.7 Beïnvloeding van de rijvaardigheid en van het vermogen om machines te bedienen

Er is geen onderzoek verricht met betrekking tot de effecten op de rijvaardigheid en op het vermogenom machines te bedienen.

4.8 Bijwerkingen

Humira is onderzocht bij 2334 patiënten in placebo-gecontroleerde onderzoeken en in langetermijn-follow-up-onderzoeken, waaronder 2073 patiënten met blootstelling gedurende zes maanden en 1497patiënten met blootstelling gedurende langer dan één jaar. De gegevens in de tabel zijn gebaseerd opde adequate en goedgecontroleerde onderzoeken I, II, III en IV (zie 5.1), bij 1380 patiënten die tijdens

Page 17: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

17

de placebo-gecontroleerde periode adalimumab kregen via gerandomiseerde behandeling. Depopulatie had een gemiddelde leeftijd van 54,5 jaar, 77% bestond uit vrouwen, 91% behoorden tot hetblanke ras en hadden matige tot ernstige actieve reumatoïde artritis. De meeste patiënten kregenéénmaal per twee weken 40 mg Humira.

Het deel van de patiënten dat de behandeling staakte omwille van bijwerkingen tijdens hetdubbelblinde, placebo-gecontroleerde deel van de onderzoeken I, II, III en IV bedroeg 6,6% voor depatiënten die Humira gebruikten en 4,2% voor met placebo behandelde patiënten.

Bijwerkingen die ten minste mogelijk een causaal verband vertonen met adalimumab, zowel klinischals in het laboratorium, worden vermeld per orgaanklasse en frequentie (zeer veel voorkomend > 1/10;veel voorkomend > 1/100 � 1/10; zeldzaam > 1/1000 � 1/100) in Tabel 1 hieronder.

Tabel 1Bijwerkingen in klinische onderzoeken

Orgaansysteem Frequentie BijwerkingNeoplasia Zeldzaam Goedaardig neoplasma van de huid

Bloed- en lymfevaten Veel voorkomend

Zeldzaam

Verlaagde hemoglobine

Granulocytopenie, toegenomen stollingstijd,aanwezigheid van antinucleaire antistof,leukopenie, lymfadenopathie, lymfocytose,verlaagde trombocytentelling, purpurea

Stofwisselings- envoedingsstoornissen

Veel voorkomend

Zeldzaam

Hyperlipidemie

Hypercholesterolemie, verhoogdealkalinefosfatase, verhoogde BUN, hyperurikemie,perifeer oedeem, gewichtstoename, verhoogdecreatininefosfokinase, abnormale genezing,hypokaliëmie, verhoogde melkzuurdehydrogenase

Psychiatrischestoornissen

Zeldzaam Depressie, slaperigheid, slapeloosheid,opgewondenheid

Zenuwstelsel Veel voorkomend

Zeldzaam

Hoofdpijn, duizeligheid

Paresthesie, vertigo, hypesthesie, neuralgie, tremor

Speciale zintuigen Zeldzaam Conjunctivitis, oogaandoening*,middenoorontsteking, smaakstoornis,gezichtsafwijking, wazig zicht, droge ogen,ooraandoening*, oogpijn

Hart en bloedvaten Zeldzaam Hypertensie, vasodilatatie, borstpijn, migraine

Bloedingen Zeldzaam Ecchymose

Ademhalingsstelsel Veel voorkomend

Zeldzaam

Infectie van de bovenste luchtwegen, rhinitis,sinusitis, bronchitis, toename hoesten,longontsteking

Faryngitis, dyspneu, longaandoening*, astmaSpijsverteringsstelsel Veel voorkomend

Zeldzaam

Misselijkheid, diarree, keelpijn

Abnormale resultaten leverfunctieonderzoek,

Page 18: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

18

SGPT verhoogd, SGOT verhoogd, mondzweren,oesofagitis, overgeven, dyspepsie, verstopping,gastro-intestinale pijn, tandaandoening*,maagontsteking, gastro-enteritis, tongaandoening*,orale moniliasis, afteuze stomatitis, dysfagie,stomatitis, stomatitis ulcerosa

Huid en bijbehorendestructuren

Veel voorkomend

Zeldzaam

Uitslag, pruritus, herpes simplex

Huidaandoening*, herpes zoster, maculopapulaireuitslag, nagelaandoening*, droge huid, toegenomentranspiratie, alopecie, mycotische dermatitis,urticaria, huidknobbels, huidzweer, eczeem,subcutaan hematoom

Spieren en skelet Zeldzaam Artralgie, spierkrampen, myalgie,gewrichtsaandoening*, synovitis, peesaandoening*

Urogenitaal stelsel Veel voorkomend

Zeldzaam

Urineweginfectie

Vaginale moniliasis, hematurie, cystitis,menorragie, proteïnurie, vaker urineren

Lichaam als geheel Veel voorkomend

Zeldzaam

Abnormale resultaten laboratoriumonderzoek,asthenie, ‘clinical flare reaction’, griepsyndroom,buikpijn, infectie

Koorts, slijmvliesaandoening*, pijn in extremiteit,gezichtsoedeem, rugpijn, cellulitis, koude rillingen,sepsis, operatie

Reactie op deinjectieplaats

Zeer veelvoorkomend

Veel voorkomend

Pijn op de injectieplaats

Reactie op de injectieplaats, bloeding op deinjectieplaats, eruptie op de injectieplaats

Overgevoeligheid,algemeen

Zeldzaam Allergische reactie

* (niet nader gespecificeerd)

Reacties op de injectieplaats

In placebo-gecontroleerde onderzoeken traden bij 20% van de met Humira behandelde patiëntenreacties op de injectieplaats op (erytheem en/of jeuk, bloeding, pijn of zwelling), vergeleken met 14%van de patiënten die placebo kregen. Reacties op de injectieplaats noodzaakten doorgaans niet totstaken van het geneesmiddel.

Infecties

In placebo-gecontroleerde onderzoeken bedroeg het incidentiecijfer voor infectie 1 per patiëntjaar bijde met Humira behandelde patiënten en 0,9 per patiëntjaar bij de met placebo behandelde patiënten.De incidentie van ernstige infecties bedroeg 0,04 per patiëntjaar bij met Humira behandelde patiëntenen 0,02 per patiëntjaar bij met placebo behandelde patiënten. De infecties bestonden voornamelijk uitinfecties van de bovenste luchtwegen, bronchitis en infecties van de urinewegen. De meeste patiëntenbleven op Humira na het verdwijnen van de infectie.

Maligniteiten

Page 19: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

19

Er werden vierentwintig (24) niet-melanoom-huidkankers en 30 andere maligniteiten van diverse aardvastgesteld bij 2334 patiënten met reumatoïde artritis die in klinische onderzoeken gedurendemaximaal 53 maanden werden behandeld met Humira. De waargenomen percentages en incidentieskwamen overeen met de voor de onderzochte populatie verwachte waarden.

Autoantilichamen

Op verschillende tijdstippen werden serummonsters van de patiënten getest op autoantilichamen. In deadequate en goedgecontroleerde onderzoeken werden voor 12,6% van de met Humira behandeldepatiënten en 7,3% van de met placebo behandelde patiënten die aan het begin van het onderzoeknegatieve antinucleaire-antilichaamtiters hadden, positieve titers gemeld in week 24. Eén van de 2334met Humira behandelde patiënten gaf klinische symptomen te zien die wezen op recent opgetredenlupusachtig syndroom. De patiënt vertoonde verbetering na het staken van de behandeling. Er warengeen patiënten bij wie lupus nefritis of symptomen van het centrale zenuwstelsel optraden.

4.9 Overdosering

Er werd geen dosisbeperkende toxiciteit waargenomen tijdens klinische onderzoeken van patiëntenmet reumatoïde artritis. De hoogste geëvalueerde dosering bestond uit verschillende intraveneuzedoses van 10 mg/kg.

5. FARMACOLOGISCHE EIGENSCHAPPEN

5.1 Farmacodynamische eigenschappen

Farmacotherapeutische categorie: Selectieve immunosuppressiva. ATC-code: L04AA17

Werkingsmechanisme

Adalimumab bindt specifiek aan TNF en neutraliseert de biologische werking van TNF door deinteractie van TNF met de p55- en p75-TNF-receptoren op het oppervlak van cellen te blokkeren.

Adalimumab moduleert ook de biologische respons die wordt geïnduceerd of gereguleerd door TNF,waaronder wijzigingen in de concentraties van adhesiemoleculen die verantwoordelijk zijn voorleukocytenmigratie (ELAM-1, VCAM-1 en ICAM-1 met een IC50 van 1-2 X 10-10 M).

Farmacodynamische effecten

Na behandeling met Humira werd er een snelle daling ten opzichte van baseline vastgesteld van deconcentraties van de bij ontsteking optredende acutefase-eiwitten (C-reactief proteïne (CRP)) en desedimentatiesnelheid van de erytrocyten (ESR: erythrocyte sedimentation rate) en serumcytokinen (IL-6) bij patiënten met reumatoïde artritis. De serumwaarden van matrixmetalloproteïnases (MMP-1 enMMP-3), die voor de remodellering van het weefsel wat leidt tot kraakbeendestructie, waren eveneensverlaagd na toediening van Humira. Met Humira behandelde patiënten vertonen gewoonlijk eenverbetering van de hematologische tekenen van chronische ontsteking.

Klinische onderzoeken

Humira is geëvalueerd bij meer dan 2330 patiënten in alle klinische onderzoeken. Sommige patiëntenwerden gedurende meer dan 36 maanden behandeld. De werkzaamheid en veiligheid van Humirawerden beoordeeld in vier gerandomiseerde, dubbelblinde en goedgecontroleerde onderzoeken.

In onderzoek I werden 271 patiënten met matig tot ernstig actieve reumatoïde artritis geëvalueerd die� 18 jaar oud waren, bij wie ten minste één behandeling met antireumatische middelen niet geslaagdwas en bij wie methotrexaat in wekelijkse doseringen van 12,5 tot 25 mg (10 g indien intolerant voormethotrexaat) onvoldoende werkzaamheid vertoonde en bij wie de methotrexaatdosering constant

Page 20: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

20

bleef op wekelijks 10 tot 25 mg. Er werd gedurende 24 weken éénmaal per twee weken een dosis van20, 40 of 80 mg Humira of placebo gegeven.

In onderzoek II werden 544 patiënten geëvalueerd met matig tot ernstig actieve reumatoïde artritis die� 18 jaar oud waren en bij wie ten minste één behandeling met antireumatische middelen niet geslaagdwas. Doses van 20 of 40 mg Humira werden gedurende 26 weken wekelijks, of éénmaal per tweeweken, met de andere weken placebo, toegediend door subcutane injectie; placebo werd gedurendedezelfde periode wekelijks gegeven. Er waren geen andere antireumatische middelen toegelaten.

In onderzoek III werden 619 patiënten met matig tot ernstig actieve reumatoïde artritis geëvalueerd die� 18 jaar oud waren, bij wie methotrexaat in wekelijkse doseringen van 12,5 tot 25 mg (10 mg indienintolerant voor methotrexaat) onvoldoende werkzaamheid vertoonde en bij wie demethotrexaatdosering constant bleef op wekelijks 12,5 tot 25 mg. In dit onderzoek waren er driegroepen. De eerste kreeg gedurende 52 weken wekelijks placebo-injecties. De tweede kreeg gedurende52 weken wekelijks 20 mg Humira. De derde groep kreeg éénmaal per twee weken 40 mg Humira ende andere weken placebo-injecties.

In onderzoek IV werd in de eerste plaats de veiligheid geëvalueerd bij 636 patiënten van � 18 jaar metmatig tot ernstig actieve reumatoïde artritis. De patiënten konden ofwel nog geen antireumatischemiddelen gebruikt hebben, ofwel op hun bestaande rheumaticum blijven op voorwaarde dat debehandeling gedurende minimaal 28 dagen stabiel bleef. Deze behandelingen omvatten methotrexaat,leflonumide, hydroxychloroquine, sulfasalazine en/of goudzouten. De patiënten werdengerandomiseerd tussen éénmaal per twee weken 40 mg Humira of placebo gedurende een periode van24 weken.

Het primaire eindpunt in de onderzoeken I, II en III en het secundaire eindpunt in onderzoek IV washet percentage patiënten dat in week 24 of 26 een ACR 20-respons vertoonde. Onderzoek III had alsverdere primaire eindpunten op 52 weken vertraging van de progressie van de aandoening (als bepaaldd.m.v. de resultaten van röntgenonderzoek) en wijzigingen in de kwaliteit van leven.

ACR-respons

Het percentage met Humira behandelde patiënten met een ACR-respons 20, 50 en 70 was in deonderzoeken I, II en III onderling consistent. Tabel 2 vermeldt de resultaten voor de dosering vanéénmaal per twee weken 40 mg .

Tabel 2: ACR-responsen bij placebo-gecontroleerde onderzoeken(Percentage patiënten)

Respons Onderzoek Ia* Onderzoek IIa* Onderzoek IIIa*

Placebo/ MTXc

n=60Humirab/ MTXc

n=63Placebon=110

Humirab

n=113Placebo/ MTXc

n=200Humirab/ MTXc

n=207ACR 20

6 maanden 13,3% 65,1% 19,1% 46,0% 29,5% 63,3%12 maanden N.v.t. N.v.t. N.v.t. N.v.t. 24,0% 58,9%

ACR 506 maanden 6,7% 52,4% 8,2% 22,1% 9,5% 39,1%12 maanden N.v.t. N.v.t. N.v.t. N.v.t. 9,5% 41,5%

ACR 706 maanden 3,3% 23,8% 1,8% 12,4% 2,5% 20,8%12 maanden N.v.t. N.v.t. N.v.t. N.v.t. 4,5% 23,2%

a Onderzoek I op 24 weken, onderzoek II op 26 weken en onderzoek III op 24 en 52 wekenb 40 mg Humira, éénmaal per twee weken toegediendc MTX = methotrexaat*p<0,01, Humira vergeleken met placebo

In de onderzoeken I-IV vertoonden alle afzonderlijke componenten van de ACR-responscriteria(aantal pijnlijke en gezwollen gewrichten, beoordeling door arts en patiënt van de ziekteactiviteit en

Page 21: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

21

pijn, 'disability index' (HAQ)-scores en CRP (mg/dl)-waarden) een verbetering in week 24 of 26 invergelijking met placebo. In onderzoek III bleven deze verbeteringen gedurende 52 wekengehandhaafd.

In onderzoek IV was de ACR 20-respons van patiënten behandeld met Humira plusstandaardbehandeling statistisch significant beter dan die van patiënten behandeld met placebo plusstandaardbehandeling (p<0,001).

In alle vier de onderzoeken behaalden met Humira behandelde patiënten reeds een tot twee weken nahet begin van de behandeling statistisch significante ACR 20- en 50-responsen in vergelijking metplacebo.

Kwaliteit van leven en fysisch functioneren

De kwaliteit van leven met betrekking tot de gezondheid en fysisch functioneren werden beoordeeldmet behulp van de ‘disability index’ op het Health Assessment Questionnaire (HAQ) in alle vieradequate en goedgecontroleerde onderzoeken en deze vormde een vooraf vastgelegd primair eindpuntop week 52 in onderzoek III. Alle Humira-doses/schema’s in alle vier de onderzoeken vertoondenstatistisch significant grotere verbeteringen in de HAQ-‘disability index’ van baseline tot Maand 6vergeleken met placebo en in onderzoek III werd hetzelfde vastgesteld op Week 52. De resultaten vande Short Form Health Survey (SF 36) voor alle Humira-doses/schema’s in alle vier de onderzoekenondersteunen deze bevindingen, met statistisch significante ‘physical component summary’ (PCS)-scores, evenals statistisch significante ‘pain and vitality domain’-scores voor de dosering van éénmaalper twee weken 40 mg. Er werd een statistisch significante afname vastgesteld van vermoeidheid alsgemeten door middel van de ‘functional assessment of chronic illness therapy’ (FACIT)-scores in alledrie onderzoeken waarin de vermoeidheid werd beoordeeld (onderzoeken I, III, IV).

Immunogeniciteit

De patiënten in onderzoek I, II en III werden gedurende de periode van 6 tot 12 maanden herhaaldelijkgetest op antilichamen tegen adalimumab. In de kernstudies werden anti-adalimumab antilichamengevonden bij 58/1053 (5,5%) van de met adalimumab behandelde patiënten, vergeleken met 2/370(0,5%) bij placebo-patiënten. Bij patiënten die niet gelijktijdig methotrexaat kregen, bedroeg deincidentie 12,4%, vergeleken met 0,6% wanneer adalimumab werd gebruikt als toevoeging aanmethotrexaat.

Omdat immunogeniciteitsanalyses productspecifiek zijn, is een vergelijking van deantilichaampercentages met die van andere producten niet toepasselijk.

5.2 Farmacokinetische gegevens

Na subcutane toediening van een enkele dosis van 40 mg verliep de resorptie en distributie vanadalimumab langzaam, en werden piekconcentraties in serum ongeveer 5 dagen na toediening bereikt.De gemiddelde geschatte absolute biologische beschikbaarheid van adalimumab na een enkelesubcutane dosis van 40 mg in deze drie onderzoeken bedroeg 64%. Na een enkele intraveneuze dosisvan 0,25 tot 10 mg/kg waren de concentraties dosisafhankelijk. Na doseringen van 0.5 mg/kg(~40 mg), varieerde de klaring van 11 tot 15 ml/uur, het verdelingsvolume (Vss) varieerde van 5 tot6 liter en de gemiddelde terminale halfwaardetijd bedroeg circa twee weken. De adalimumab-concentraties in het synoviavocht van verschillende patiënten met reumatoïde artritis varieerden van31 tot 96% van die in serum.

Na subcutane toediening van 40 mg Humira éénmaal per twee weken waren de gemiddelde steady-state dalconcentraties respectievelijk circa 5 �g/ml (zonder gelijktijdig methotrexaat) en 8 tot 9 �g/ml(met gelijktijdig methotrexaat). De dalwaarden voor adalimumab in serum in een steady-state-toestandnamen na subcutane dosering van 20, 40 en 80 mg éénmaal per twee weken en wekelijks bijbenadering evenredig met de dosering toe.

Page 22: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

22

Populatie-farmacokinetische analyses met gegevens van meer dan 1300 patiënten gaven een trend tezien in de richting van verhoogde schijnbare klaring van adalimumab bij toenemend lichaamsgewicht.Na correctie voor gewichtsverschillen, leken geslacht en leeftijd een minimaal effect te hebben op deadalimimab-klaring. Er zijn lagere serumconcentraties vrij adalimumab (niet gebonden aan anti-adalimumab antilichamen, AAA) waargenomen bij patiënten met meetbare AAA’s. Humira is nietonderzocht bij kinderen of bij patiënten met lever- of nierinsufficiëntie.

5.3 Gegevens uit het preklinisch veiligheidsonderzoek

De preklinische gegevens tonen geen speciale risico's aan voor mensen, uitgaande van onderzoek vande toxiciteit bij enkele dosering, de toxiciteit bij herhaalde dosering en de genotoxiciteit.

Er is een onderzoek uitgevoerd naar de toxiciteit voor de embryofoetale ontwikkeling/perinataleontwikkeling bij Cynomologus-apen met 0, 30 en 100 mg/kg (9-17 apen/groep), waarbij geenaanwijzing werd gevonden voor schade aan de foetussen als gevolg van adalimumab. Er werden geencarcinogeniciteitsonderzoeken of standaardbeoordeling van de vruchtbaarheid en de postnataletoxiciteit uitgevoerd met adalimumab, omwille van het ontbreken van gepaste modellen voor eenantilichaam met beperkte kruisreactiviteit met muriene TNF en de vorming van neutraliserendeantilichamen bij muizen.

6. FARMACEUTISCHE GEGEVENS

6.1 Lijst van hulpstoffen

MannitolCitroenzuurmonohydraatNatriumcitraatNatriumdiwaterstoffosfaatdihydraatDinatriumfosfaatdihydraatNatriumchloridePolysorbaat 80NatriumhydroxideWater voor injecties

6.2 Gevallen van onverenigbaarheid

Gezien er geen verenigbaarheidsonderzoeken zijn uitgevoerd, mag dit geneesmiddel niet wordengemengd met andere geneesmiddelen.

6.3 Houdbaarheid

18 maanden

6.4 Speciale voorzorgsmaatregelen bij bewaring

Bewaren bij 2�C – 8�C (in de koelkast). Bewaar in de originele verpakking. Niet invriezen.

6.5 Aard en inhoud van de verpakking

Humira 40 mg oplossing voor injectie in voorgevulde spuit (type I glas) voor eenmalig gebruik voorgebruik door de patiënt:

Verpakkingen van:� 1 voorgevulde spuit (0.8 ml steriele oplossing) en 1 doekje met alcohol in een blister.

Page 23: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

23

� 2 voorgevulde spuiten (0.8 ml steriele oplossing ) ieder met 1 doekje met alcohol in eenblister.

� 4 voorgevulde spuiten (0.8 ml steriele oplossing ) ieder met 1 doekje met alcohol in eenblister.

� 6 voorgevulde spuiten (0.8 ml steriele oplossing) ieder met 1 doekje met alcohol in een blister.

Het is mogelijk dat niet alle typen verpakkingen in de handel verkrijgbaar zijn.

6.6 Instructies voor gebruik, verwerking en vernietiging

Alle ongebruikte producten en afvalstoffen dienen te worden vernietigd overeenkomstig deplaatselijke voorschriften.

7. HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN

Abbott Laboratories Ltd.QueenboroughKent ME11 5ELVerenigd Koninkrijk

8. NUMMER(S) VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN

9. DATUM VAN EERSTE VERGUNNING/HERNIEUWING VAN DE VERGUNNING

10. DATUM VAN HERZIENING VAN DE TEKST

Page 24: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

24

1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL

Humira 40 mg oplossing voor injectie in voorgevulde spuit met naaldhuls.

2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING

Elke voorgevulde spuit van 0,8 ml bevat een enkele dosis van 40 mg adalimumab.

Adalimumab is een recombinant humaan monoklonaal antilichaam wat tot expressie wordt gebracht inChinese Hamster Ovariumcellen.

Voor hulpstoffen, zie 6.1.

3. FARMACEUTISCHE VORM

Oplossing voor injectie in voorgevulde spuit met naaldhuls

4. KLINISCHE GEGEVENS

4.1 Therapeutische indicaties

Humira is geïndiceerd voor de behandeling van volwassen patiënten met matige tot ernstige, actievereumatoïde artritis wanneer de respons op antireumatische geneesmiddelen, waaronder methotrexaat,ontoereikend is gebleken.

Om een maximale werkzaamheid te verzekeren, wordt Humira in combinatie met methotrexaatvoorgeschreven. Humira kan als monotherapie worden gegeven in het geval van intolerantie voormethotrexaat of wanneer continue behandeling met methotrexaat niet geschikt is.

4.2 Dosering en wijze van toediening

De Humira-behandeling dient te worden geïnitieerd en plaats te vinden onder toezicht van medischespecialisten met ervaring in het diagnosticeren en behandelen van reumatoïde artritis. Patiënten diebehandeld worden met Humira dient een speciale Humira patiëntenkaart gegeven te worden.

Na de injectietechniek goed te hebben geoefend, kunnen patiënten zelf Humira injecteren als hun artsbeslist dat dit passend is, en met medische follow-up voor zover dit nodig is.

Volwassenen

De aanbevolen dosis Humira voor volwassen patiënten met reumatoïde artritis is 40 mg adalimumabéénmaal per twee weken toegediend als een enkele dosis via subcutane injectie. Methotrexaat wordtvoortgezet tijdens de behandeling met Humira.

Glucocorticoïden, salicylaten, niet-steroïde anti-inflammatoire middelen of analgetica kunnengedurende de behandeling met Humira worden gecontinueerd. Aangaande de combinatie met andereantireumatische geneesmiddelen anders dan methotrexaat zie 4.4 en 5.1.

Bij gebruik als monotherapie, kunnen patiënten die een afname in hun respons hebben baat hebben bijeen verhoging van de dosering adalimumab tot 40 mg per week.

Beschikbare data geven aan dat de klinische respons normaal binnen 12 weken van therapie bereiktwordt. Het vervolgen van de therapie in patiënten die in deze periode nog niet reageren op hetgeneesmiddel, dient zorgvuldig overwogen te worden.

Page 25: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

25

Oudere patiënten

Aanpassing van de dosis is niet vereist.

Kinderen en adolescenten

Humira is niet bestudeerd in deze patiëntenpopulatie. Het gebruik van Humira kan daarom niet wordenaanbevolen bij patiënten jonger dan 18 jaar tot verdere gegevens ter beschikking komen.

Verminderde nier- en/of leverfunctie

Humira is niet onderzocht in deze patiëntenpopulatie. Er kan geen aanbeveling voor dosering wordengegeven.

4.3 Contra-indicaties

Overgevoeligheid voor het werkzame bestanddeel of voor een van de hulpstoffen.

Actieve tuberculose of andere ernstige infecties zoals sepsis en andere opportunistische infecties (zie4.4).

Matig tot ernstig hartfalen (NYHA klasse III/IV) (zie 4.4).

4.4 Bijzondere waarschuwingen en voorzorgen bij gebruik

Infecties

Patiënten moeten zorgvuldig worden gecontroleerd op infecties, waaronder tuberculose, voor, tijdensen na de behandeling met Humira. Omdat de eliminatie van adalimumab 5 maanden kan duren, dienende controles gedurende deze periode door te gaan.

De behandeling met Humira mag niet worden geïnitieerd bij patiënten met actieve infecties, waaronderchronische of gelokaliseerde infecties, tot deze infecties onder controle zijn gebracht.

Patiënten bij wie een nieuwe infectie optreedt tijdens de behandeling met Humira dienen zorgvuldig teworden gecontroleerd. Toediening van Humira dient te worden stopgezet als er bij een patiënt eennieuwe ernstige infectie optreedt, tot de infecties onder controle zijn gebracht. Artsen dienen de nodigevoorzichtigheid in acht te nemen wanneer zij het gebruik van Humira overwegen bij patiënten met eengeschiedenis van recidiverende infectie of met onderliggende aandoeningen die tot een predispositievoor infecties kunnen leiden.

Bij het gebruik van Humira zijn ernstige infecties, sepsis en opportunistische infecties, waaronderenkele met fatale afloop, gemeld. Tuberculose is vastgesteld bij patiënten behandeld met Humira.

Alle patiënten herstelden na standaard antimicrobiële therapie. Tuberculosegevallen met fatale afloopkwamen tijdens de klinische onderzoeken niet voor.

Vóór initiatie van de behandeling met Humira moeten alle patiënten worden geëvalueerd op zowelactieve als inactieve (latente) tuberculose-infectie. Deze evaluatie dient een gedetailleerde medischevoorgeschiedenis te omvatten met een persoonlijke tuberculosegeschiedenis of mogelijke eerdereblootstelling aan patiënten met actieve tuberculose en vroegere en/of huidige behandeling metimmunosuppressiva. Er moeten gepaste screeningtests (d.w.z. tuberculine huidtest en röntgenopnamevan de borst) worden uitgevoerd bij alle patiënten (plaatselijke richtlijnen kunnen van toepassing zijn).Het is aanbevolen dat de wijze waarop deze testen uitgevoerd zijn, wordt aangegeven in de Humirapatiëntenkaart van de patiënt. De voorschrijvers worden herinnerd aan de risico’s van vals negatieveuitkomsten van tuberculine huidtesten, vooral in ernstig zieke en immunoincompetente patiënten.

Page 26: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

26

Als actieve tuberculose wordt gediagnosticeerd, mag de Humira-behandeling niet worden geïnitieerd(zie 4.3).

Als latente tuberculose wordt gediagnosticeerd, moet vóór het begin van de behandeling met Humiragepaste antituberculeuze profylaxe worden geïnitieerd volgens de plaatselijke richtlijnen. In dezesituatie moeten de voordelen en risico’s van behandeling met Humira zorgvuldig tegen elkaar wordenafgewogen.

Patiënten dienen het advies te krijgen een arts te raadplegen als tijdens of na de behandeling metHumira tekenen/symptomen optreden (bijvoorbeeld aanhoudend hoesten, emaciatie/gewichtsverlies,lichte koorts) die wijzen op een tuberculose-infectie.

Neurologische complicaties

TNF-antagonisten, waaronder Humira, zijn in zeldzame gevallen in verband gebracht met deverergering van klinische symptomen en/of röntgenografische aanwijzingen voor demyeliniserendeaandoeningen. Voorschrijvers dienen voorzichtigheid in acht te nemen wanneer het gebruik vanHumira wordt overwogen bij patiënten met reeds bestaande of recent opgetreden demyeliniserendeaandoeningen van het centrale zenuwstelsel.

Allergische reacties

Er zijn tijdens klinische onderzoeken geen ernstige allergische bijwerkingen gemeld bij subcutanetoediening van Humira. Niet-ernstige allergische reacties van Humira traden tijdens klinischeonderzoeken zelden op. Als er een anafylactische reactie of andere ernstige bijwerking optreedt, dientde toediening van Humira onmiddellijk te worden gestaakt en dient de gepaste behandeling te wordengeïnitieerd.

Immunosuppressie

Bij een onderzoek met 64 patiënten met reumatoïde artritis die werden behandeld met Humira warener geen aanwijzingen voor onderdrukking van vertraagde hypersensitiviteit, verlaagdeimmunoglobulinewaarden of gewijzigde tellingen voor effector-T- en B-cellen en NK-cellen,monocyten/macrofagen en neutrofielen. Het is niet bekend of blootstelling aan adalimumab het risicovan het optreden van maligniteiten en lymfoproliferatieve aandoeningen kan verhogen.

Vaccinaties

Eenenzestig patiënten met reumatoïde artritis kregen pneumokokkenvaccinaties tegen een achtergrondvan behandeling met Humira en methotrexaat. De meeste patiënten die Humira kregen, vertoondenafdoende B-cel-immuunresponsen op polysacharidevaccin tegen pneumokokken. Aangezien er geengegevens beschikbaar zijn, wordt gelijktijdige toediening van levende vaccins en Humira nietaanbevolen.

Congestieve hartinsufficiëntie

In een klinisch onderzoek met een andere TNF-antagonist zijn verslechtering van congestievehartinsufficiëntie en verhoogde mortaliteit als gevolg van congestieve hartinsufficiëntie waargenomen.Bij het gebruik van Humira bij patiënten met milde hartinsufficiëntie (NYHA klasse I/II) isvoorzichtigheid geboden. Humira is gecontra-indiceerd bij matige tot ernstige hartinsufficiëntie (zie4.3). De behandeling met Humira moet worden gestaakt bij patiënten bij wie nieuwe of verergerendesymptomen van congestieve hartinsufficiëntie optreden.

Auto-immuunprocessen

Page 27: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

27

De behandeling met Humira kan leiden tot de vorming van auto-immuunantilichamen. De invloed vanlangdurige behandeling met Humira op de ontwikkeling van auto-immuun aandoeningen is onbekend

Gelijktijdige toediening van TNF-alfa remmers en anakinra

Gelijktijdige toediening van etanercept (een ander middel dat TNF� remt) en anakinra (eenrecombinant, niet geglycosyleerde vorm van de humane interleukine-1 receptor antagonist) isgeassocieerd met een verhoogd risico op ernstige infecties, een verhoogd risico op neutropenie engeeft geen extra voordeel vergeleken met deze geneesmiddelen alleen. De veiligheid en werkzaamheidvan anakinra in combinatie met adalimumab is niet vastgesteld. Daarom wordt de combinatie vanadalimumab en anakinra niet aanbevolen.

4.5 Interacties met andere geneesmiddelen en andere vormen van interactie

Humira is zowel onderzocht bij patiënten met reumatoïde artritis die Humira als monotherapiegebruikten als bij patiënten die gelijktijdig methotrexaat gebruikten. De aanmaak van antilichamenwas laag (<1%) wanneer Humira samen met methotrexaat werd gegeven in vergelijking met demonotherapie. Toediening van Humira in de afwezigheid van methotrexaat resulteerde in eenverhoogde aanmaak van antilichamen en een verhoogde klaring van adalimumab (zie 5.1).

Er is geen ervaring met de werkzaamheid en veiligheid bij patiënten die eerder behandeld zijn metandere TNF-antagonisten.

4.6 Zwangerschap en borstvoeding

Er is geen ervaring met adalimumab bij zwangere vrouwen.

Bij een onderzoek naar de ontwikkelingstoxiciteit bij apen waren er geen aanwijzingen voor toxiciteitvoor de moeder, embryotoxiciteit of teratogeniciteit. Er zijn geen preklinische gegevens beschikbaarover de postnatale toxiciteit en invloed op de vruchtbaarheid van adalimumab (zie 5.3).

Doordat adalimumab remmend werkt op TNF�, kan toediening van het middel tijdens dezwangerschap invloed hebben op de normale immuunresponsen bij de pasgeborene. Toediening vanadalimumab tijdens de zwangerschap wordt niet aanbevolen. Vrouwen in de vruchtbare leeftijd wordtsterk aanbevolen een betrouwbare anticonceptiemethode te gebruiken om zwangerschap te voorkomenen het gebruik daarvan gedurende ten minste vijf maanden na de laatste Humira-behandeling voort tezetten.

Gebruik tijdens borstvoeding

Het is niet bekend of adalimumab na inname in de moedermelk wordt afgescheiden of systemischwordt geresorbeerd.

Echter, omdat humane immunoglobulinen worden uitgescheiden in de melk, mogen vrouwengedurende ten minste vijf maanden na de laatste Humira-behandeling geen borstvoeding geven.

4.7 Beïnvloeding van de rijvaardigheid en van het vermogen om machines te bedienen

Er is geen onderzoek verricht met betrekking tot de effecten op de rijvaardigheid en op het vermogenom machines te bedienen.

4.8 Bijwerkingen

Humira is onderzocht bij 2334 patiënten in placebo-gecontroleerde onderzoeken en in langetermijn-follow-up-onderzoeken, waaronder 2073 patiënten met blootstelling gedurende zes maanden en 1497patiënten met blootstelling gedurende langer dan één jaar. De gegevens in de tabel zijn gebaseerd opde adequate en goedgecontroleerde onderzoeken I, II, III en IV (zie 5.1), bij 1380 patiënten die tijdens

Page 28: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

28

de placebo-gecontroleerde periode adalimumab kregen via gerandomiseerde behandeling. Depopulatie had een gemiddelde leeftijd van 54,5 jaar, 77% bestond uit vrouwen, 91% behoorden tot hetblanke ras en hadden matige tot ernstige actieve reumatoïde artritis. De meeste patiënten kregenéénmaal per twee weken 40 mg Humira.

Het deel van de patiënten dat de behandeling staakte omwille van bijwerkingen tijdens hetdubbelblinde, placebo-gecontroleerde deel van de onderzoeken I, II, III en IV bedroeg 6,6% voor depatiënten die Humira gebruikten en 4,2% voor met placebo behandelde patiënten.

Bijwerkingen die ten minste mogelijk een causaal verband vertonen met adalimumab, zowel klinischals in het laboratorium, worden vermeld per orgaanklasse en frequentie (zeer veel voorkomend > 1/10;veel voorkomend > 1/100 � 1/10; zeldzaam > 1/1000 � 1/100) in Tabel 1 hieronder.

Tabel 1Bijwerkingen in klinische onderzoeken

Orgaansysteem Frequentie BijwerkingNeoplasia Zeldzaam Goedaardig neoplasma van de huid

Bloed- en lymfevaten Veel voorkomend

Zeldzaam

Verlaagde hemoglobine

Granulocytopenie, toegenomen stollingstijd,aanwezigheid van antinucleaire antistof,leukopenie, lymfadenopathie, lymfocytose,verlaagde trombocytentelling, purpurea

Stofwisselings- envoedingsstoornissen

Veel voorkomend

Zeldzaam

Hyperlipidemie

Hypercholesterolemie, verhoogdealkalinefosfatase, verhoogde BUN, hyperurikemie,perifeer oedeem, gewichtstoename, verhoogdecreatininefosfokinase, abnormale genezing,hypokaliëmie, verhoogde melkzuurdehydrogenase

Psychiatrischestoornissen

Zeldzaam Depressie, slaperigheid, slapeloosheid,opgewondenheid

Zenuwstelsel Veel voorkomend

Zeldzaam

Hoofdpijn, duizeligheid

Paresthesie, vertigo, hypesthesie, neuralgie, tremor

Speciale zintuigen Zeldzaam Conjunctivitis, oogaandoening*,middenoorontsteking, smaakstoornis,gezichtsafwijking, wazig zicht, droge ogen,ooraandoening*, oogpijn

Hart en bloedvaten Zeldzaam Hypertensie, vasodilatatie, borstpijn, migraine

Bloedingen Zeldzaam Ecchymose

Ademhalingsstelsel Veel voorkomend

Zeldzaam

Infectie van de bovenste luchtwegen, rhinitis,sinusitis, bronchitis, toename hoesten,longontsteking

Faryngitis, dyspneu, longaandoening*, astmaSpijsverteringsstelsel Veel voorkomend

Zeldzaam

Misselijkheid, diarree, keelpijn

Abnormale resultaten leverfunctieonderzoek,

Page 29: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

29

SGPT verhoogd, SGOT verhoogd, mondzweren,oesofagitis, overgeven, dyspepsie, verstopping,gastro-intestinale pijn, tandaandoening*,maagontsteking, gastro-enteritis, tongaandoening*,orale moniliasis, afteuze stomatitis, dysfagie,stomatitis, stomatitis ulcerosa

Huid en bijbehorendestructuren

Veel voorkomend

Zeldzaam

Uitslag, pruritus, herpes simplex

Huidaandoening*, herpes zoster, maculopapulaireuitslag, nagelaandoening*, droge huid, toegenomentranspiratie, alopecie, mycotische dermatitis,urticaria, huidknobbels, huidzweer, eczeem,subcutaan hematoom

Spieren en skelet Zeldzaam Artralgie, spierkrampen, myalgie,gewrichtsaandoening*, synovitis, peesaandoening*

Urogenitaal stelsel Veel voorkomend

Zeldzaam

Urineweginfectie

Vaginale moniliasis, hematurie, cystitis,menorragie, proteïnurie, vaker urineren

Lichaam als geheel Veel voorkomend

Zeldzaam

Abnormale resultaten laboratoriumonderzoek,asthenie, ‘clinical flare reaction’, griepsyndroom,buikpijn, infectie

Koorts, slijmvliesaandoening*, pijn in extremiteit,gezichtsoedeem, rugpijn, cellulitis, koude rillingen,sepsis, operatie

Reactie op deinjectieplaats

Zeer veelvoorkomend

Veel voorkomend

Pijn op de injectieplaats

Reactie op de injectieplaats, bloeding op deinjectieplaats, eruptie op de injectieplaats

Overgevoeligheid,algemeen

Zeldzaam Allergische reactie

* (niet nader gespecificeerd)

Reacties op de injectieplaats

In placebo-gecontroleerde onderzoeken traden bij 20% van de met Humira behandelde patiëntenreacties op de injectieplaats op (erytheem en/of jeuk, bloeding, pijn of zwelling), vergeleken met 14%van de patiënten die placebo kregen. Reacties op de injectieplaats noodzaakten doorgaans niet totstaken van het geneesmiddel.

Infecties

In placebo-gecontroleerde onderzoeken bedroeg het incidentiecijfer voor infectie 1 per patiëntjaar bijde met Humira behandelde patiënten en 0,9 per patiëntjaar bij de met placebo behandelde patiënten.De incidentie van ernstige infecties bedroeg 0,04 per patiëntjaar bij met Humira behandelde patiëntenen 0,02 per patiëntjaar bij met placebo behandelde patiënten. De infecties bestonden voornamelijk uitinfecties van de bovenste luchtwegen, bronchitis en infecties van de urinewegen. De meeste patiëntenbleven op Humira na het verdwijnen van de infectie.

Maligniteiten

Page 30: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

30

Er werden vierentwintig (24) niet-melanoom-huidkankers en 30 andere maligniteiten van diverse aardvastgesteld bij 2334 patiënten met reumatoïde artritis die in klinische onderzoeken gedurendemaximaal 53 maanden werden behandeld met Humira. De waargenomen percentages en incidentieskwamen overeen met de voor de onderzochte populatie verwachte waarden.

Autoantilichamen

Op verschillende tijdstippen werden serummonsters van de patiënten getest op autoantilichamen. In deadequate en goedgecontroleerde onderzoeken werden voor 12,6% van de met Humira behandeldepatiënten en 7,3% van de met placebo behandelde patiënten die aan het begin van het onderzoeknegatieve antinucleaire-antilichaamtiters hadden, positieve titers gemeld in week 24. Eén van de 2334met Humira behandelde patiënten gaf klinische symptomen te zien die wezen op recent opgetredenlupusachtig syndroom. De patiënt vertoonde verbetering na het staken van de behandeling. Er warengeen patiënten bij wie lupus nefritis of symptomen van het centrale zenuwstelsel optraden.

4.9 Overdosering

Er werd geen dosisbeperkende toxiciteit waargenomen tijdens klinische onderzoeken van patiëntenmet reumatoïde artritis. De hoogste geëvalueerde dosering bestond uit verschillende intraveneuzedoses van 10 mg/kg.

5. FARMACOLOGISCHE EIGENSCHAPPEN

5.1 Farmacodynamische eigenschappen

Farmacotherapeutische categorie: Selectieve immunosuppressiva. ATC-code: L04AA17

Werkingsmechanisme

Adalimumab bindt specifiek aan TNF en neutraliseert de biologische werking van TNF door deinteractie van TNF met de p55- en p75-TNF-receptoren op het oppervlak van cellen te blokkeren.

Adalimumab moduleert ook de biologische respons die wordt geïnduceerd of gereguleerd door TNF,waaronder wijzigingen in de concentraties van adhesiemoleculen die verantwoordelijk zijn voorleukocytenmigratie (ELAM-1, VCAM-1 en ICAM-1 met een IC50 van 1-2 X 10-10 M).

Farmacodynamische effecten

Na behandeling met Humira werd er een snelle daling ten opzichte van baseline vastgesteld van deconcentraties van de bij ontsteking optredende acutefase-eiwitten (C-reactief proteïne (CRP)) en desedimentatiesnelheid van de erytrocyten (ESR: erythrocyte sedimentation rate) en serumcytokinen (IL-6) bij patiënten met reumatoïde artritis. De serumwaarden van matrixmetalloproteïnases (MMP-1 enMMP-3), die voor de remodellering van het weefsel wat leidt tot kraakbeendestructie, waren eveneensverlaagd na toediening van Humira. Met Humira behandelde patiënten vertonen gewoonlijk eenverbetering van de hematologische tekenen van chronische ontsteking.

Klinische onderzoeken

Humira is geëvalueerd bij meer dan 2330 patiënten in alle klinische onderzoeken. Sommige patiëntenwerden gedurende meer dan 36 maanden behandeld. De werkzaamheid en veiligheid van Humirawerden beoordeeld in vier gerandomiseerde, dubbelblinde en goedgecontroleerde onderzoeken.

In onderzoek I werden 271 patiënten met matig tot ernstig actieve reumatoïde artritis geëvalueerd die� 18 jaar oud waren, bij wie ten minste één behandeling met antireumatische middelen niet geslaagdwas en bij wie methotrexaat in wekelijkse doseringen van 12,5 tot 25 mg (10 g indien intolerant voormethotrexaat) onvoldoende werkzaamheid vertoonde en bij wie de methotrexaatdosering constant

Page 31: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

31

bleef op wekelijks 10 tot 25 mg. Er werd gedurende 24 weken éénmaal per twee weken een dosis van20, 40 of 80 mg Humira of placebo gegeven.

In onderzoek II werden 544 patiënten geëvalueerd met matig tot ernstig actieve reumatoïde artritis die� 18 jaar oud waren en bij wie ten minste één behandeling met antireumatische middelen niet geslaagdwas. Doses van 20 of 40 mg Humira werden gedurende 26 weken wekelijks, of éénmaal per tweeweken, met de andere weken placebo, toegediend door subcutane injectie; placebo werd gedurendedezelfde periode wekelijks gegeven. Er waren geen andere antireumatische middelen toegelaten.

In onderzoek III werden 619 patiënten met matig tot ernstig actieve reumatoïde artritis geëvalueerd die� 18 jaar oud waren, bij wie methotrexaat in wekelijkse doseringen van 12,5 tot 25 mg (10 mg indienintolerant voor methotrexaat) onvoldoende werkzaamheid vertoonde en bij wie demethotrexaatdosering constant bleef op wekelijks 12,5 tot 25 mg. In dit onderzoek waren er driegroepen. De eerste kreeg gedurende 52 weken wekelijks placebo-injecties. De tweede kreeg gedurende52 weken wekelijks 20 mg Humira. De derde groep kreeg éénmaal per twee weken 40 mg Humira ende andere weken placebo-injecties.

In onderzoek IV werd in de eerste plaats de veiligheid geëvalueerd bij 636 patiënten van � 18 jaar metmatig tot ernstig actieve reumatoïde artritis. De patiënten konden ofwel nog geen antireumatischemiddelen gebruikt hebben, ofwel op hun bestaande rheumaticum blijven op voorwaarde dat debehandeling gedurende minimaal 28 dagen stabiel bleef. Deze behandelingen omvatten methotrexaat,leflonumide, hydroxychloroquine, sulfasalazine en/of goudzouten. De patiënten werdengerandomiseerd tussen éénmaal per twee weken 40 mg Humira of placebo gedurende een periode van24 weken.

Het primaire eindpunt in de onderzoeken I, II en III en het secundaire eindpunt in onderzoek IV washet percentage patiënten dat in week 24 of 26 een ACR 20-respons vertoonde. Onderzoek III had alsverdere primaire eindpunten op 52 weken vertraging van de progressie van de aandoening (als bepaaldd.m.v. de resultaten van röntgenonderzoek) en wijzigingen in de kwaliteit van leven.

ACR-respons

Het percentage met Humira behandelde patiënten met een ACR-respons 20, 50 en 70 was in deonderzoeken I, II en III onderling consistent. Tabel 2 vermeldt de resultaten voor de dosering vanéénmaal per twee weken 40 mg .

Tabel 2: ACR-responsen bij placebo-gecontroleerde onderzoeken(Percentage patiënten)

Respons Onderzoek Ia* Onderzoek IIa* Onderzoek IIIa*

Placebo/ MTXc

n=60Humirab/ MTXc

n=63Placebon=110

Humirab

n=113Placebo/ MTXc

n=200Humirab/ MTXc

n=207ACR 20

6 maanden 13,3% 65,1% 19,1% 46,0% 29,5% 63,3%12 maanden N.v.t. N.v.t. N.v.t. N.v.t. 24,0% 58,9%

ACR 506 maanden 6,7% 52,4% 8,2% 22,1% 9,5% 39,1%12 maanden N.v.t. N.v.t. N.v.t. N.v.t. 9,5% 41,5%

ACR 706 maanden 3,3% 23,8% 1,8% 12,4% 2,5% 20,8%12 maanden N.v.t. N.v.t. N.v.t. N.v.t. 4,5% 23,2%

a Onderzoek I op 24 weken, onderzoek II op 26 weken en onderzoek III op 24 en 52 wekenb 40 mg Humira, éénmaal per twee weken toegediendc MTX = methotrexaat*p<0,01, Humira vergeleken met placebo

In de onderzoeken I-IV vertoonden alle afzonderlijke componenten van de ACR-responscriteria(aantal pijnlijke en gezwollen gewrichten, beoordeling door arts en patiënt van de ziekteactiviteit en

Page 32: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

32

pijn, 'disability index' (HAQ)-scores en CRP (mg/dl)-waarden) een verbetering in week 24 of 26 invergelijking met placebo. In onderzoek III bleven deze verbeteringen gedurende 52 wekengehandhaafd.

In onderzoek IV was de ACR 20-respons van patiënten behandeld met Humira plusstandaardbehandeling statistisch significant beter dan die van patiënten behandeld met placebo plusstandaardbehandeling (p<0,001).

In alle vier de onderzoeken behaalden met Humira behandelde patiënten reeds een tot twee weken nahet begin van de behandeling statistisch significante ACR 20- en 50-responsen in vergelijking metplacebo.

Kwaliteit van leven en fysisch functioneren

De kwaliteit van leven met betrekking tot de gezondheid en fysisch functioneren werden beoordeeldmet behulp van de ‘disability index’ op het Health Assessment Questionnaire (HAQ) in alle vieradequate en goedgecontroleerde onderzoeken en deze vormde een vooraf vastgelegd primair eindpuntop week 52 in onderzoek III. Alle Humira-doses/schema’s in alle vier de onderzoeken vertoondenstatistisch significant grotere verbeteringen in de HAQ-‘disability index’ van baseline tot Maand 6vergeleken met placebo en in onderzoek III werd hetzelfde vastgesteld op Week 52. De resultaten vande Short Form Health Survey (SF 36) voor alle Humira-doses/schema’s in alle vier de onderzoekenondersteunen deze bevindingen, met statistisch significante ‘physical component summary’ (PCS)-scores, evenals statistisch significante ‘pain and vitality domain’-scores voor de dosering van éénmaalper twee weken 40 mg. Er werd een statistisch significante afname vastgesteld van vermoeidheid alsgemeten door middel van de ‘functional assessment of chronic illness therapy’ (FACIT)-scores in alledrie onderzoeken waarin de vermoeidheid werd beoordeeld (onderzoeken I, III, IV).

Immunogeniciteit

De patiënten in onderzoek I, II en III werden gedurende de periode van 6 tot 12 maanden herhaaldelijkgetest op antilichamen tegen adalimumab. In de kernstudies werden anti-adalimumab antilichamengevonden bij 58/1053 (5,5%) van de met adalimumab behandelde patiënten, vergeleken met 2/370(0,5%) bij placebo-patiënten. Bij patiënten die niet gelijktijdig methotrexaat kregen, bedroeg deincidentie 12,4%, vergeleken met 0,6% wanneer adalimumab werd gebruikt als toevoeging aanmethotrexaat.

Omdat immunogeniciteitsanalyses productspecifiek zijn, is een vergelijking van deantilichaampercentages met die van andere producten niet toepasselijk.

5.2 Farmacokinetische gegevens

Na subcutane toediening van een enkele dosis van 40 mg verliep de resorptie en distributie vanadalimumab langzaam, en werden piekconcentraties in serum ongeveer 5 dagen na toediening bereikt.De gemiddelde geschatte absolute biologische beschikbaarheid van adalimumab na een enkelesubcutane dosis van 40 mg in deze drie onderzoeken bedroeg 64%. Na een enkele intraveneuze dosisvan 0,25 tot 10 mg/kg waren de concentraties dosisafhankelijk. Na doseringen van 0.5 mg/kg(~40 mg), varieerde de klaring van 11 tot 15 ml/uur, het verdelingsvolume (Vss) varieerde van 5 tot6 liter en de gemiddelde terminale halfwaardetijd bedroeg circa twee weken. De adalimumab-concentraties in het synoviavocht van verschillende patiënten met reumatoïde artritis varieerden van31 tot 96% van die in serum.

Na subcutane toediening van 40 mg Humira éénmaal per twee weken waren de gemiddelde steady-state dalconcentraties respectievelijk circa 5 �g/ml (zonder gelijktijdig methotrexaat) en 8 tot 9 �g/ml(met gelijktijdig methotrexaat). De dalwaarden voor adalimumab in serum in een steady-state-toestandnamen na subcutane dosering van 20, 40 en 80 mg éénmaal per twee weken en wekelijks bijbenadering evenredig met de dosering toe.

Page 33: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

33

Populatie-farmacokinetische analyses met gegevens van meer dan 1300 patiënten gaven een trend tezien in de richting van verhoogde schijnbare klaring van adalimumab bij toenemend lichaamsgewicht.Na correctie voor gewichtsverschillen, leken geslacht en leeftijd een minimaal effect te hebben op deadalimimab-klaring. Er zijn lagere serumconcentraties vrij adalimumab (niet gebonden aan anti-adalimumab antilichamen, AAA) waargenomen bij patiënten met meetbare AAA’s. Humira is nietonderzocht bij kinderen of bij patiënten met lever- of nierinsufficiëntie.

5.3 Gegevens uit het preklinisch veiligheidsonderzoek

De preklinische gegevens tonen geen speciale risico's aan voor mensen, uitgaande van onderzoek vande toxiciteit bij enkele dosering, de toxiciteit bij herhaalde dosering en de genotoxiciteit.

Er is een onderzoek uitgevoerd naar de toxiciteit voor de embryofoetale ontwikkeling/perinataleontwikkeling bij Cynomologus-apen met 0, 30 en 100 mg/kg (9-17 apen/groep), waarbij geenaanwijzing werd gevonden voor schade aan de foetussen als gevolg van adalimumab. Er werden geencarcinogeniciteitsonderzoeken of standaardbeoordeling van de vruchtbaarheid en de postnataletoxiciteit uitgevoerd met adalimumab, omwille van het ontbreken van gepaste modellen voor eenantilichaam met beperkte kruisreactiviteit met muriene TNF en de vorming van neutraliserendeantilichamen bij muizen.

6. FARMACEUTISCHE GEGEVENS

6.1 Lijst van hulpstoffen

MannitolCitroenzuurmonohydraatNatriumcitraatNatriumdiwaterstoffosfaatdihydraatDinatriumfosfaatdihydraatNatriumchloridePolysorbaat 80NatriumhydroxideWater voor injectie.

6.2 Gevallen van onverenigbaarheid

Gezien er geen verenigbaarheidsonderzoeken zijn uitgevoerd, mag dit geneesmiddel niet wordengemengd met andere geneesmiddelen.

6.3 Houdbaarheid

18 maanden

6.4 Speciale voorzorgsmaatregelen bij bewaring

Bewaren bij 2�C – 8�C (in de koelkast). Bewaar in de originele verpakking . Niet invriezen.

6.5 Aard en inhoud van de verpakking

Humira 40 mg oplossing voor injectie in voorgevulde spuit (type I glas) met naaldhuls voor eenmaliggebruik voor gebruik door ziekenhuis of zorgverlener:

Verpakking van:1 voorgevulde spuit met naaldhuls (0,8 ml steriele oplossing) in een blister en 1 alcoholdoekje.6.6

Instructies voor gebruik, verwerking en vernietiging

Page 34: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

34

Alle ongebruikte producten en afvalstoffen dienen te worden vernietigd overeenkomstig deplaatselijke voorschriften.

7. HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN

Abbott Laboratories Ltd.QueenboroughKent ME11 5ELVerenigd Koninkrijk

8. NUMMER(S) VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN

9. DATUM VAN EERSTE VERGUNNING/HERNIEUWING VAN DE VERGUNNING

10. DATUM VAN HERZIENING VAN DE TEKST

Page 35: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

35

BIJLAGE II

A. FABRIKANT VAN HET BIOLOGISCH WERKZAMEBESTANDDEEL EN HOUDER VAN DE VERGUNNINGVOOR DE VERVAARDIGING VERANTWOORDELIJKVOOR VRIJGIFTE

B. VOORWAARDEN VERBONDEN AAN DE VERGUNNING

VOOR HET IN DE HANDEL BRENGEN

Page 36: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

36

A. FABRIKANT VAN HET BIOLOGISCH WERKZAME BESTANDDEEL EN HOUDERVAN DE VERGUNNING VOOR DE VERVAARDIGING VERANTWOORDELIJKVOOR VRIJGIFTE

Naam en adres van de fabrikant van het biologisch werkzame bestanddeel Abbott Bioresearch Center100 Research DriveWorcesterMA 01605Verenigde Staten Naam en adres van de fabrikant verantwoordelijk voor vrijgifte Abbott GmbH & Co. KG Max-Planck-Ring 2 D-65205 Wiesbaden Duitsland B. VOORWAARDEN VERBONDEN AAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE

HANDEL BRENGEN

� AAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDEL BRENGENGESTELDE VOORWAARDEN OF BEPERKINGEN TEN AANZIEN VAN DELEVERING EN HET GEBRUIK

Aan beperkt medisch recept onderworpen geneesmiddel (Zie bijlage I: samenvatting van deproductkenmerken, 4.2). � ANDERE VOORWAARDEN

De houder van deze vergunning voor het in de handel brengen moet de Europese Commissie op dehoogte brengen van zijn marketingplannen voor het bij dit besluit goedgekeurde geneesmiddel.

Page 37: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

37

BIJLAGE III

ETIKETTERING EN BIJSLUITER

Page 38: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

38

A. ETIKETTERING

Page 39: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

39

GEGEVENS DIE OP DE BUITENVERPAKKING OF, INDIEN DEZE ONTBREEKT, OP DEPRIMAIRE VERPAKKING MOETEN WORDEN VERMELD:

Buitenverpakking

1. BENAMING VAN HET GENEESMIDDEL

Humira 40 mg oplossing voor injectieAdalimumab

2. GEHALTE AAN WERKZAME STOF(FEN)

Eén injectieflacon van 0,8 ml bevat 40 mg adalimumab

3. LIJST VAN HULPSTOFFEN

Hulpstoffen: mannitol, citroenzuur-monohydraat, natriumcitraat, natriumdiwaterstoffosfaat-dihydraat,di-natriumfosfaat-dihydraat, natriumchloride, polysorbaat 80, natriumhydroxide en water voor injectie.

4. FARMACEUTISCHE VORM EN INHOUD

1 injectieflacon à 40 mg adalimumab1 steriele injectiespuit met vaste naald2 alcohol doekjes

5. WIJZE VAN GEBRUIK EN TOEDIENINGSWEG(EN)

Subcutaan gebruik

Lees voor gebruik de bijsluiter

6. EEN SPECIALE WAARSCHUWING DAT HET GENEESMIDDEL BUITEN HETBEREIK EN ZICHT VAN KINDEREN DIENT TE WORDEN GEHOUDEN

Houd het geneesmiddel buiten het bereik en zicht van kinderen.

7. ANDERE SPECIALE WAARSCHUWING(EN), INDIEN NODIG

8. UITERSTE GEBRUIKSDATUM

Niet te gebruiken na: (MM/YYYY)

9. BIJZONDERE VOORZORGSMAATREGELEN VOOR DE BEWARING

Page 40: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

40

Bewaren bij 2 °C – 8 °C (in de koelkast). Bewaar in de oorspronkelijke verpakking. Niet in de vriezerbewaren.

10. ZO NODIG, BIJZONDERE VOORZORGSMAATREGELEN VOOR HETVERWIJDEREN VAN NIET-GEBRUIKTE GENEESMIDDELEN OF DAARVANAFGELEIDE AFVALSTOFFEN (INDIEN VAN TOEPASSING)

11. NAAM EN ADRES VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DEHANDEL BRENGEN

Abbott Laboratories LtdQueenboroughKent ME11 5ELUnited Kingdom

12. NUMMER(S) IN HET COMMUNAUTAIRE GENEESMIDDELENREGISTER

EU/0/00/000/000

13. PARTIJNUMMER VAN DE FABRIKANT

Charge nr.:

14. ALGEMENE INDELING VOOR DE LEVERING

Geneesmiddel op medisch voorschrift

15. INSTRUCTIES VOOR GEBRUIK

Page 41: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

41

GEGEVENS DIE TEN MINSTE OP BLISTERVERPAKKINGEN OF STRIPS MOETENWORDEN VERMELD

Tekst op de achterkant van het plateau

1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL

Humira 40 mg oplossing voor injectieAdalimumab

Bewaren bij 2�C -8�C.

2. NAAM VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDELBRENGEN

Abbott Laboratories Ltd.

3. UITERSTE GEBRUIKSDATUM

Exp.: (MM/YYYY)

4. PARTIJNUMMER

Ch. nr.:

Page 42: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

42

GEGEVENS DIE TEN MINSTE OP KLEINE PRIMAIRE VERPAKKINGEN MOETENWORDEN VERMELD

Flacon label

1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL EN TOEDIENINGSWEG(EN)

Humira 40 mg injectievloeistofSubcutaan gebruik

2. WIJZE VAN GEBRUIK

3. UITERSTE GEBRUIKSDATUM

Exp.: (MM/YYYY)

4. PARTIJNUMMER

Ch. nr.:

5. INHOUD UITGEDRUKT IN GEWICHT, VOLUME OF EENHEDEN

40 mg/0,8 ml

Page 43: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

43

GEGEVENS DIE OP DE BUITENVERPAKKING OF, INDIEN DEZE ONTBREEKT, OP DEPRIMAIRE VERPAKKING MOETEN WORDEN VERMELD:

Buitenverpakking

1. BENAMING VAN HET GENEESMIDDEL

Humira 40 mg oplossing voor injectie in voorgevulde spuitAdalimumab

2. GEHALTE AAN WERKZAME STOF(FEN)

Eén voorgevulde spuit van 0,8 ml bevat 40 mg adalimumab

3. LIJST VAN HULPSTOFFEN

Hulpstoffen: mannitol, citroenzuur-monohydraat, natriumcitraat, natriumdiwaterstoffosfaat-dihydraat,di-natriumfosfaat-dihydraat, natriumchloride, polysorbaat 80, natriumhydroxide en water voor injectie.

4. FARMACEUTISCHE VORM EN INHOUD

1 voorgevulde spuit à 40 mg adalimumab1 alcohol doekje

5. WIJZE VAN GEBRUIK EN TOEDIENINGSWEG(EN)

Subcutaan gebruik

Lees voor gebruik de bijsluiter

6. EEN SPECIALE WAARSCHUWING DAT HET GENEESMIDDEL BUITEN HETBEREIK EN ZICHT VAN KINDEREN DIENT TE WORDEN GEHOUDEN

Houd het geneesmiddel buiten het bereik en zicht van kinderen.

7. ANDERE SPECIALE WAARSCHUWING(EN), INDIEN NODIG

8. UITERSTE GEBRUIKSDATUM

Niet te gebruiken na: (MM/YYYY)

9. BIJZONDERE VOORZORGSMAATREGELEN VOOR DE BEWARING

Page 44: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

44

Bewaren bij 2 °C – 8 °C (in de koelkast). Bewaar in de oorspronkelijke verpakking. Niet in de vriezerbewaren.

10. ZO NODIG, BIJZONDERE VOORZORGSMAATREGELEN VOOR HETVERWIJDEREN VAN NIET-GEBRUIKTE GENEESMIDDELEN OF DAARVANAFGELEIDE AFVALSTOFFEN (INDIEN VAN TOEPASSING)

11. NAAM EN ADRES VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DEHANDEL BRENGEN

Abbott Laboratories LtdQueenboroughKent ME11 5ELUnited Kingdom

12. NUMMER(S) IN HET COMMUNAUTAIRE GENEESMIDDELENREGISTER

EU/0/00/000/000

13. PARTIJNUMMER VAN DE FABRIKANT

Charge nr.:

14. ALGEMENE INDELING VOOR DE LEVERING

Geneesmiddel op medisch voorschrift

15. INSTRUCTIES VOOR GEBRUIK

Page 45: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

45

GEGEVENS DIE OP DE BUITENVERPAKKING OF, INDIEN DEZE ONTBREEKT, OP DEPRIMAIRE VERPAKKING MOETEN WORDEN VERMELD:

Buitenverpakking

1. BENAMING VAN HET GENEESMIDDEL

Humira 40 mg oplossing voor injectie in voorgevulde spuitAdalimumab

2. GEHALTE AAN WERKZAME STOF(FEN)

Eén voorgevulde spuit van 0,8 ml bevat 40 mg adalimumab

3. LIJST VAN HULPSTOFFEN

Hulpstoffen: mannitol, citroenzuur-monohydraat, natriumcitraat, natriumdiwaterstoffosfaat-dihydraat,di-natriumfosfaat-dihydraat, natriumchloride, polysorbaat 80, natriumhydroxide en water voor injectie.

4. FARMACEUTISCHE VORM EN INHOUD

2 voorgevulde spuiten à 40 mg adalimumab2 alcohol doekjes

5. WIJZE VAN GEBRUIK EN, INDIEN NODIG TOEDIENINGSWEG(EN)

Subcutaan gebruik

Lees voor gebruik de bijsluiter

6. EEN SPECIALE WAARSCHUWING DAT HET GENEESMIDDEL BUITEN HETBEREIK EN ZICHT VAN KINDEREN DIENT TE WORDEN GEHOUDEN

Houd het geneesmiddel buiten het bereik en zicht van kinderen.

7. ANDERE SPECIALE WAARSCHUWING(EN), INDIEN NODIG

8. UITERSTE GEBRUIKSDATUM

Niet te gebruiken na: (MM/YYYY)

9. BIJZONDERE VOORZORGSMAATREGELEN VOOR DE BEWARING

Page 46: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

46

Bewaren bij 2 °C – 8 °C (in de koelkast). Bewaar in de oorspronkelijke verpakking. Niet in de vriezerbewaren.

10. ZO NODIG, BIJZONDERE VOORZORGSMAATREGELEN VOOR HETVERWIJDEREN VAN NIET-GEBRUIKTE GENEESMIDDELEN OF DAARVANAFGELEIDE AFVALSTOFFEN (INDIEN VAN TOEPASSING)

11. NAAM EN ADRES VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DEHANDEL BRENGEN

Abbott Laboratories LtdQueenboroughKent ME11 5ELUnited Kingdom

12. NUMMER(S) IN HET COMMUNAUTAIRE GENEESMIDDELENREGISTER

EU/0/00/000/000

13. PARTIJNUMMER VAN DE FABRIKANT

Charge nr.:

14. ALGEMENE INDELING VOOR DE LEVERING

Geneesmiddel op medisch voorschrift

15. INSTRUCTIES VOOR GEBRUIK

Page 47: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

47

GEGEVENS DIE OP DE BUITENVERPAKKING OF, INDIEN DEZE ONTBREEKT, OP DEPRIMAIRE VERPAKKING MOETEN WORDEN VERMELD:

Buitenverpakking

1. BENAMING VAN HET GENEESMIDDEL

Humira 40 mg oplossing voor injectie in voorgevulde spuitAdalimumab

2. GEHALTE AAN WERKZAME STOF(FEN)

Eén voorgevulde spuit van 0,8 ml bevat 40 mg adalimumab

3. LIJST VAN HULPSTOFFEN

Hulpstoffen: mannitol, citroenzuur-monohydraat, natriumcitraat, natriumdiwaterstoffosfaat-dihydraat,di-natriumfosfaat-dihydraat, natriumchloride, polysorbaat 80, natriumhydroxide en water voor injectie.

4. FARMACEUTISCHE VORM EN INHOUD

4 voorgevulde spuit à 40 mg adalimumab4 alcohol doekje

5. WIJZE VAN GEBRUIK EN TOEDIENINGSWEG(EN)

Subcutaan gebruik

Lees voor gebruik de bijsluiter

6. EEN SPECIALE WAARSCHUWING DAT HET GENEESMIDDEL BUITEN HETBEREIK EN ZICHT VAN KINDEREN DIENT TE WORDEN GEHOUDEN

Houd het geneesmiddel buiten het bereik en zicht van kinderen.

7. ANDERE SPECIALE WAARSCHUWING(EN), INDIEN NODIG

8. UITERSTE GEBRUIKSDATUM

Niet te gebruiken na: (MM/YYYY)

9. BIJZONDERE VOORZORGSMAATREGELEN VOOR DE BEWARING

Page 48: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

48

Bewaren bij 2 °C – 8 °C (in de koelkast). Bewaar in de oorspronkelijke verpakking. Niet in de vriezerbewaren.

10. ZO NODIG, BIJZONDERE VOORZORGSMAATREGELEN VOOR HETVERWIJDEREN VAN NIET-GEBRUIKTE GENEESMIDDELEN OF DAARVANAFGELEIDE AFVALSTOFFEN (INDIEN VAN TOEPASSING)

11. NAAM EN ADRES VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DEHANDEL BRENGEN

Abbott Laboratories LtdQueenboroughKent ME11 5ELUnited Kingdom

12. NUMMER(S) IN HET COMMUNAUTAIRE GENEESMIDDELENREGISTER

EU/0/00/000/000

13. PARTIJNUMMER VAN DE FABRIKANT

Charge nr.:

14. ALGEMENE INDELING VOOR DE LEVERING

Geneesmiddel op medisch voorschrift

15. INSTRUCTIES VOOR GEBRUIK

Page 49: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

49

GEGEVENS DIE OP DE BUITENVERPAKKING OF, INDIEN DEZE ONTBREEKT, OP DEPRIMAIRE VERPAKKING MOETEN WORDEN VERMELD:

Buitenverpakking

1. BENAMING VAN HET GENEESMIDDEL

Humira 40 mg oplossing voor injectie in voorgevulde spuitAdalimumab

2. GEHALTE AAN WERKZAME STOF(FEN)

Eén voorgevulde spuit van 0,8 ml bevat 40 mg adalimumab

3. LIJST VAN HULPSTOFFEN

Hulpstoffen: mannitol, citroenzuur-monohydraat, natriumcitraat, natriumdiwaterstoffosfaat-dihydraat,di-natriumfosfaat-dihydraat, natriumchloride, polysorbaat 80, natriumhydroxide en water voor injectie.

4. FARMACEUTISCHE VORM EN INHOUD

6 voorgevulde spuit à 40 mg adalimumab6 alcohol doekje

5. WIJZE VAN GEBRUIK EN TOEDIENINGSWEG(EN)

Subcutaan gebruik

Lees voor gebruik de bijsluiter

6. EEN SPECIALE WAARSCHUWING DAT HET GENEESMIDDEL BUITEN HETBEREIK EN ZICHT VAN KINDEREN DIENT TE WORDEN GEHOUDEN

Houd het geneesmiddel buiten het bereik en zicht van kinderen.

7. ANDERE SPECIALE WAARSCHUWING(EN), INDIEN NODIG

8. UITERSTE GEBRUIKSDATUM

Niet te gebruiken na: (MM/YYYY)

9. BIJZONDERE VOORZORGSMAATREGELEN VOOR DE BEWARING

Page 50: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

50

Bewaren bij 2 °C – 8 °C (in de koelkast). Bewaar in de oorspronkelijke verpakking. Niet in de vriezerbewaren.

10. ZO NODIG, BIJZONDERE VOORZORGSMAATREGELEN VOOR HETVERWIJDEREN VAN NIET-GEBRUIKTE GENEESMIDDELEN OF DAARVANAFGELEIDE AFVALSTOFFEN (INDIEN VAN TOEPASSING)

11. NAAM EN ADRES VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DEHANDEL BRENGEN

Abbott Laboratories LtdQueenboroughKent ME11 5ELUnited Kingdom

12. NUMMER(S) IN HET COMMUNAUTAIRE GENEESMIDDELENREGISTER

EU/0/00/000/000

13. PARTIJNUMMER VAN DE FABRIKANT

Charge nr.:

14. ALGEMENE INDELING VOOR DE LEVERING

Geneesmiddel op medisch voorschrift

15. INSTRUCTIES VOOR GEBRUIK

Page 51: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

51

GEGEVENS DIE TEN MINSTE OP BLISTERVERPAKKINGEN OF STRIPS MOETENWORDEN VERMELD

Tekst op de achterkant van het plateau

1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL

Humira 40 mg oplossing voor injectie in voorgevulde spuitAdalimumab

Bewaren bij 2�C -8�C .

2. NAAM VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDELBRENGEN

Abbott Laboratories Ltd

3. UITERSTE GEBRUIKSDATUM

Niet te gebruiken na: (MM/YYYY)

4. PARTIJNUMMER

Charge nr.:

Page 52: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

52

GEGEVENS DIE TEN MINSTE OP KLEINE PRIMAIRE VERPAKKINGEN MOETENWORDEN VERMELD

Injectiespuit etiket

1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL EN TOEDIENINGSWEG(EN)

Humira 40 mg injectievloeistof

Subcutaan gebruik

2. WIJZE VAN GEBRUIK

3. UITERSTE GEBRUIKSDATUM

Exp.: (MM/YYYY)

4. PARTIJNUMMER

Ch.nr.:

5. INHOUD UITGEDRUKT IN GEWICHT, VOLUME OF EENHEDEN

40 mg/0,8 ml

Page 53: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

53

GEGEVENS DIE OP DE BUITENVERPAKKING OF, INDIEN DEZE ONTBREEKT, OP DEPRIMAIRE VERPAKKING MOETEN WORDEN VERMELD:

Buitenverpakking

1. BENAMING VAN HET GENEESMIDDEL

Humira 40 mg oplossing voor injectie in voorgevulde spuit met naaldhulsAdalimumab

2. GEHALTE AAN WERKZAME STOF(FEN)

Eén voorgevulde spuit van 0,8 ml met naaldhuls bevat 40 mg adalimumab

3. LIJST VAN HULPSTOFFEN

Hulpstoffen: mannitol, citroenzuur-monohydraat, natriumcitraat, natriumdiwaterstoffosfaat-dihydraat,di-natriumfosfaat-dihydraat, natriumchloride, polysorbaat 80, natriumhydroxide en water voor injectie.

4. FARMACEUTISCHE VORM EN INHOUD

1 voorgevulde spuit à 40 mg adalimumab1 alcohol doekje

5. WIJZE VAN GEBRUIK EN TOEDIENINGSWEG(EN)

Subcutaan gebruik

Lees voor gebruik de bijsluiter

6. EEN SPECIALE WAARSCHUWING DAT HET GENEESMIDDEL BUITEN HETBEREIK EN ZICHT VAN KINDEREN DIENT TE WORDEN GEHOUDEN

Houd het geneesmiddel buiten het bereik en zicht van kinderen.

7. ANDERE SPECIALE WAARSCHUWING(EN), INDIEN NODIG

8. UITERSTE GEBRUIKSDATUM

Niet te gebruiken na: (MM/YYYY)

9. BIJZONDERE VOORZORGSMAATREGELEN VOOR DE BEWARING

Page 54: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

54

Bewaren bij 2 °C – 8 °C (in de koelkast). Bewaar in de oorspronkelijke verpakking. Niet in de vriezerbewaren.

10. ZO NODIG, BIJZONDERE VOORZORGSMAATREGELEN VOOR HETVERWIJDEREN VAN NIET-GEBRUIKTE GENEESMIDDELEN OF DAARVANAFGELEIDE AFVALSTOFFEN (INDIEN VAN TOEPASSING)

11. NAAM EN ADRES VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DEHANDEL BRENGEN

Abbott Laboratories LtdQueenboroughKent ME11 5ELUnited Kingdom

12. NUMMER(S) IN HET COMMUNAUTAIRE GENEESMIDDELENREGISTER

EU/0/00/000/000

13. PARTIJNUMMER VAN DE FABRIKANT

Charge nr.:

14. ALGEMENE INDELING VOOR DE LEVERING

Geneesmiddel op medisch voorschrift

15. INSTRUCTIES VOOR GEBRUIK

Page 55: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

55

GEGEVENS DIE TEN MINSTE OP BLISTERVERPAKKINGEN OF STRIPS MOETENWORDEN VERMELD

Tekst op achterkant van het plateau

1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL

Humira 40 mg oplossing voor injectie in voorgevulde spuit met naaldhulsAdalimumab

Bewaren bij 2�C -8�C.

2. NAAM VAN DE HOUDER VAN DE VERGUNNING VOOR HET IN DE HANDELBRENGEN

Abbott Laboratories Ltd.

3. UITERSTE GEBRUIKSDATUM

Niet te gebruiken na: (MM/YYYY)

4. PARTIJNUMMER

Charge nr.:

Page 56: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

56

GEGEVENS DIE TEN MINSTE OP KLEINE PRIMAIRE VERPAKKINGEN MOETENWORDEN VERMELD

Injectiespuit etiket

1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL EN TOEDIENINGSWEG(EN)

Humira 40 mg injectievloeistofSubcutaan gebruik

2. WIJZE VAN GEBRUIK

3. UITERSTE GEBRUIKSDATUM

Exp.: (MM/YYYY)

4. PARTIJNUMMER

Ch. nr.:

5. INHOUD UITGEDRUKT IN GEWICHT, VOLUME OF EENHEDEN

40 mg/0,8 ml

Page 57: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

57

TEKST VAN DE HERRINNERINGSSTICKERS (bijgeleverd in de verpakking)

Humira

Markeer uw agenda met de bijgeleverde stickers om u aan uw volgende dosis te herinneren.

Page 58: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

58

PATIENTENKAART (niet bijgeleverd in verpakking of als onderdeel van de bijsluiter)

Humira patiëntenkaart

Deze kaart bevat belangrijke veiligheids-informatie waarvan u op de hoogte moet zijnvoordat u Humira voorgeschreven krijgt entijdens uw behandeling met Humira.

� Laat deze kaart zien aan elke arts diebetrokken is bij uw behandeling.

Infecties

Humira verhoogt het risico op het oplopen vaninfecties. Infecties kunnen sneller verlopen enernstiger zijn. Dit geldt ook voor tuberculose.

Voorafgaand aan de Humira therapie:� U mag niet behandeld worden met Humira als

u een ernstige infectie heeft.� U moet getest worden op tuberculose. Het is

heel belangrijk dat u uw arts vertelt of u ooittuberculose heeft gehad, of wanneer u in hetverleden in contact bent geweest met iemanddie tuberculose had. Schrijf alstublieft de datawaarop u voor het laatst getest bent optuberculose, hieronder op:

Tuberculine test: ___________________Röntgenfoto van uw borst: ____________

Tijdens de Humira therapie:� Als u symptomen van een infectie

ontwikkeld, zoals koorts, aanhoudendhoesten, gewichtsverlies of lusteloosheid,neem dan direct contact op met uw arts.

Hartfalen

Voorafgaand aan de Humira therapie:� U mag niet behandeld worden met Humira als

u lijdt aan matig tot ernstig hartfalen.

Tijdens de Humira therapie:� Als er symptomen van hartfalen ontstaan

(kortademigheid of gezwollen voeten) neemdan onmiddellijk contact op met uw arts.

Data van Humira therapie:1 ste injectie: _______________________Volgende injecties:____________________________________________________________________________________________

� Zie de Humira bijsluiter voor meerinformatie.

� Zorg er alstublieft voor dat u bij iedere visiteaan een medisch specialist een lijst heeft vanalle andere geneesmiddelen die u gebruikt.

Naam patiënt: _____________________Naam arts: _____________________Telefoonnummer arts: _______________

� Houd deze kaart tot ten minste 5 maanden nade laatste Humira behandeling bij u, want debijwerkingen kunnen nog tot een lange tijd nade laatste behandeling optreden.

Page 59: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

59

B. BIJSLUITER

Page 60: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

60

BIJSLUITER

Lees de hele bijsluiter aandachtig door alvorens dit geneesmiddel te gebruiken- Bewaar deze bijsluiter. Misschien heeft u hem nog een keer nodig.- Uw arts zal u ook een Humira patiëntenkaart geven, deze bevat belangrijke

veiligheidsinformatie waar u zich bewust van moet zijn voordat u Humira krijgt en tijdens detherapie met Humira. Bewaar deze patiëntenkaart bij uw bijsluiter.

- Raadpleeg uw arts of apotheker, als u aanvullende vragen heeft.- Dit geneesmiddel is alleen aan u voorgeschreven. Geef het dus niet door aan iemand anders. Het

kan schadelijk voor hen zijn, zelfs als ze dezelfde verschijnselen hebben als u.

In deze bijsluiter: 1. Wat is Humira en waarvoor wordt het gebruikt 2. Wat u moet weten voordat u Humira gebruikt 3. Hoe wordt Humira gebruikt 4. Mogelijke bijwerkingen 5. Hoe bewaart u Humira 6. Aanvullende informatie Humira 40 mg oplossing voor injectie Adalimumab - De werkzame stof is adalimumab.- Elke flacon bevat 40 mg adalimumab.- De andere bestanddelen zijn mannitol, citroenzuur monohydraat, natriumcitraat,

natriumdiwaterstoffosfaatdihydraat, dinatriumfosfaatdihydraat, natriumchloride, polysorbaat 80,natriumhydroxide en water voor injectie.

Houder van de vergunning voor het in de handel brengen: Abbott Laboratories LtdQueenboroughKent ME11 5ELGroot-Brittannië

Fabrikant: Abbott GmbH & Co. KGMax-Planck-Ring 2D-65205 WiesbadenDuitsland 1. WAT IS HUMIRA EN WAARVOOR WORDT HET GEBRUIKT Humira 40 mg oplossing voor injectie wordt geleverd als een steriele oplossing van 40 mgadalimumab opgelost in 0,8 ml vloeistof. Elke verpakking bevat 1 flacon met een lege steriele injectiespuit en 2 alcohol gaasjes.

Page 61: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

61

Humira is bedoeld voor het behandelen van reumatoïde artritis. Het is een geneesmiddel dat hetontstekingsproces afremt om zo de ziekte te beheersen. Het werkzame bestanddeel, adalimumab, iseen humaan monoklonaal antilichaam wat geproduceerd wordt door gecultiveerde cellen.Monoklonale antilichamen zijn eiwitten die andere unieke eiwitten herkennen en zich hieraan binden.Adalimumab bindt zich aan een specifiek eiwit (tumor necrose factor of TNF�), welke zich ophoopt inuw gewrichten en waarvan gedacht wordt dat deze uw reumatoïde artritis verergerd.

Reumatoïde artritis is een ontstekingsziekte van de gewrichten. Wanneer u matig tot ernstigereumatoïde artritis heeft, zult u waarschijnlijk eerst andere medicatie hebben ontvangen, zoalsbijvoorbeeld methotrexaat. Wanneer u onvoldoende heeft gereageerd op deze medicatie, heeft uHumira gekregen om uw reumatoïde artritis te behandelen.

Methotrexaat wordt gecontinueerd wanneer u Humira gebruikt. Als uw arts besluit dat methotrexaatniet passend is, kan Humira alleen voorgeschreven worden. 2. WAT U MOET WETEN VOORDAT U HUMIRA GEBRUIKT Gebruik Humira niet: � als u overgevoelig (allergisch) bent voor adalimumab of voor één van de andere bestanddelen

van Humira.

� als u een ernstige infectie heeft, zoals actieve tuberculose (zie ook “pas goed op met Humira”).Het is belangrijk dat u uw arts symptomen van een infectie vertelt, zoals koorts, wondjes,moeheid, gebitsproblemen.

� als u lijdt aan matig tot ernstig hartfalen. Het is belangrijk dat u uw arts op de hoogte brengt alsu een ernstige hartaandoening heeft of heeft gehad (zie ook “pas goed op met Humira”).

Pas goed op met Humira:

� als u allergische reacties als benauwdheid, kortademigheid, duizeligheid, zwelling of uitslagkrijgt, injecteer dan geen Humira meer, maar neem direct contact op met uw arts.

� als u een infectie heeft, zoals een langdurige of lokale infectie (bijvoorbeeld een open been),neem dan altijd contact op met uw arts voor u start met het gebruik van Humira. Neem bijtwijfel contact op met uw arts.

� door het gebruik van Humira kunt u makkelijker infecties oplopen. Het is daarom belangrijk omuw arts symptomen als koorts, wondjes, moeheid en gebitsproblemen door te geven.

� aangezien er gevallen van tuberculose zijn gemeld bij behandeling met Humira, zal uw arts uonderzoeken op symptomen van tuberculose voordat u wordt behandeld met Humira. Uwmedische geschiedenis zal grondig worden doorgenomen, een röntgenforto van uw thorax(borst) zal worden gemaakt en een tuberculine test zal worden uitgevoerd. De wijze waaropdeze tests zijn uitgevoerd moeten op uw Humira patiëntenkaart worden aangegeven. Het is heelbelangrijk dat u uw arts vertelt of u ooit tuberculose heeft gehad, of wanneer u in het verleden incontact bent geweest met iemand die tuberculose had. Wanneer u tijdens of na deze therapiesymptomen ontwikkelt van tuberculose (aanhoudend hoesten, gewichtsverlies, lusteloosheid,lichte koorts), of een andere infectie zich openbaart, waarschuw dan meteen uw arts.

� informeer uw arts of u vroeger terugkerende infecties heeft gehad, of andere aandoeningenwelke het risico op infecties zouden kunnen verhogen.

� als u multiple sclerose heeft zal uw arts beslissen of u Humira kunt gebruiken.

Page 62: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

62

� sommige vaccinaties mogen niet gegeven worden tijdens de Humira therapie. Vraag uw arts omadvies, voordat u enig vaccin ontvangt.

� als u lijdt aan licht hartfalen en u wordt behandeld met Humira dan moet het verloop van uwhartfalen goed gecontroleerd worden door uw arts. Het is belangrijk dat u uw arts op de hoogtebrengt als u een ernstige hartaandoening heeft of heeft gehad. Als er nieuwe symptomen vanhartfalen ontstaan of als bestaande symptomen verergeren (zoals kortademigheid of gezwollenvoeten) moet u onmiddellijk contact opnemen met uw arts.

Zwangerschap De effecten van adalimumab bij zwangere vrouwen zijn niet bekend, daarom wordt het gebruik vanHumira bij zwangere vrouwen afgeraden. Wanneer u Humira gebruikt, zal u worden geadviseerdzwangerschap te voorkomen. U moet een goed voorbehoedsmiddel gebruiken tot minimaal 5 maandenna de laatste Humira behandeling. Borstvoeding Het is onbekend of Humira in de moedermelk terechtkomt. Wanneer u borstvoeding geeft, zal u de borstvoeding moeten staken tot minstens 5 maanden na delaatste behandeling met Humira. Gebruik van Humira samen met andere geneesmiddelen: Licht uw arts of apotheker in als u andere geneesmiddelen gebruikt of onlangs heeft gebruikt, ook alshet geneesmiddelen betreft, waarvoor geen voorschrift noodzakelijk is. Humira kan in combinatie met methotrexaat of bepaalde antireumatische middelen (zoalssulfasalazine, hydroxychloroquine, leflunomide en injecteerbare goudpreparaten) gebruikt worden. Ofin combinatie met steroïden of pijnstillers, inclusief niet-steroïdale ontstekingsremmers. 3. HOE WORDT HUMIRA GEBRUIKT Volg bij gebruik van Humira nauwgezet de instructies van uw arts. Raadpleeg bij twijfel uw arts of uwapotheker. Humira wordt onder de huid geïnjecteerd (subcutaan gebruik). De gebruikelijke dosering voorvolwassenen met reumatoïde artritis is één injectie van 40 mg adalimumab één keer in de twee weken.U zult moeten doorgaan met de Humira injecties zolang het is aangegeven door uw arts. Methotrexaat wordt voortgezet terwijl u Humira gebruikt. Als uw arts besluit dat methotrexaatongepast is, kan Humira alleen worden voorgeschreven. Als u geen methotrexaat ontvangt tijdens uw Humira therapie, kan uw arts beslissen wekelijks 40 mgadalimumab voor te schrijven.

Instructies voor het voorbereiden en het geven van een Humira-injectie:

De volgende instructies geven aan hoe een Humira injectie gegeven moet worden. Lees de instructiesnauwkeurig door en volg ze stap voor stap op. U zult door uw arts of zijn/haar assistent geïnstrueerdworden over de techniek van het zelf injecteren. Probeer niet zelf te injecteren voordat u zeker bent datu begrijpt hoe u de injectie moet voorbereiden en geven. Na een goede training in de injectietechniek,kunt u deze injectie zelf toedienen of kan deze door een ander persoon worden gegeven, bijvoorbeelddoor een familielid of een vriend

Page 63: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

63

Deze injectie mag niet met een ander geneesmiddel gemengd worden in dezelfde injectiespuit ofinjectieflacon.

1) Voorbereiding

� Was uw handen grondig� Zet de volgende artikelen klaar op een schoon oppervlak

o Eén flacon met Humira voor injectieo Eén injectie spuit met een vaste naaldo Twee alcoholgaasjes

� Kijk naar de vervaldatum op de flacon. Gebruik het product niet na de vermelde maand en jaar.

2) Het kiezen en voorbereiden van een injectieplaats

Kies een plaats op uw dij of buik

� Elke nieuwe injectie moet tenminste 3 cm van de laatste injectieplaats gegeven worden.

o Injecteer niet in een gebied waar de huid rood gekleurd is, blauwe plekken vertoont ofhard is. Dit kan betekenen dat er een infectie is.

o Maak de injectieplaats met een draaiende beweging schoon met het bijgeleverdealcoholgaasje.

o Raak dit gebied niet meer aan voor de injectie.

3) Humira injecteren

Voorbereiden van de dosis Humira voor injectie� De flacon NIET schudden.

Page 64: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

64

� Verwijder de plastic dop van de Humira flacon. Laat de grijze rubberen dop en de aluminiumring om de bovenkant van de flacon zitten.

� Verwijder de dop van de naald van de injectiespuit, zorg dat u de naald niet aanraakt of het enigoppervlak laat raken.

� Zorg ervoor dat de zuiger volledig in de injectiespuit is opgenomen. Houd de flacon rechtop opeen vlak oppervlak, zoals een tafel, en duw de naald recht door de middelste ring van de grijzerubberen dop. Als de naald goed recht door de dop gaat voelt u een lichte weerstand envervolgens een “plop”. Controleer of de naald goed door de dop is gegaan, de punt van de naaldmoet zichtbaar zijn. Als de naald niet goed door het midden of scheef door de dop gestokenwordt, voelt u constante weerstand en geen “plop”. De naald kan dan in een hoek door de dopgaan en buigen, breken of voorkomen dat de inhoud van de flacon helemaal opgezogen wordt.Als dit gebeurt moet u de injectiespuit of de flacon niet gebruiken.

� Draai de flacon, met de naald daarin gestoken, ondersteboven en houd deze op ooghoogte.Controleer of de naald onder het vloeistof oppervlak is. Trek langzaam aan de zuiger om devloeistof in de injectiespuit te zuigen.

� Controleer de injectiespuit, met de naald nog in de flacon gestoken, op luchtbellen. Tikvoorzichtig tegen de injectiespuit om eventuele luchtbellen op te laten stijgen naar de top vaninjectiespuit bij de naald. Druk de zuiger langzaam in om de luchtbellen uit de injectiespuit in deflacon te drukken. Als u hierbij per ongeluk wat vloeistof terug in de flacon drukt, trek de zuigerdan voorzichtig terug om de gehele inhoud in de injectiespuit te zuigen.

� Trek de naald helemaal uit de flacon. Zorg daarbij weer dat u de naald niet aanraakt of het enigoppervlak laat raken.

Humira injecteren� Pak met één hand de schone huid voor de injectieplaats omhoog en houd stevig vast.

� Houd met de andere hand de injectiespuit in een hoek van 45 graden vast, met de bedrukte kantnaar boven.

� Breng met een snelle, korte beweging de naald helemaal in de huid.� Laat de huid los met de eerste hand.� Druk de spuit in om de oplossing te injecteren – het kan 2 tot 5 seconden duren om de

injectiespuit te legen.� Als de injectiespuit leeg is, verwijder dan de naald uit de huid, in dezelfde hoek van 45 graden.� Druk uw duim of een stukje gaas gedurende 10 seconden zachtjes op de injectieplaats totdat het

eventuele bloeden is gestopt. Wrijf niet over de injectieplaats, maar gebruik een pleister als udat wilt.

4) Het weggooien van de benodigdheden

� De Humira injectiespuit mag NOOIT worden hergebruikt. Doe NOOIT een dop weer op eennaald.

� Gooi na het injecteren van Humira onmiddellijk de gebruikte injectiespuit in een afgeslotenprikveilig bakje, zoals uw arts, zuster of apotheker u heeft geïnstrueerd.

� Bewaar dit prikveilig bakje buiten het bereik van kinderen.

Page 65: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

65

Wat u moet doen als u meer van Humira heeft gebruikt dan u zou mogen:

Wanneer u Humira per ongeluk vaker heeft geïnjecteerd dan uw arts u heeft verteld, neem dan meteencontact op met uw arts. Houdt altijd het verpakkingsdoosje van het geneesmiddel bij de hand, ook al isdeze leeg.

Wat u moet doen als u Humira vergeet te gebruiken:

Wanneer u uzelf bent vergeten te injecteren, zult u eerst volgende injectie Humira moeten nemenzodra u het zich weer herinnert. De volgende injectie zult u moeten nemen op de dag dat u volgens uworiginele schema ook uw volgende injectie had moeten nemen.

4. MOGELIJKE BIJWERKINGEN Zoals alle geneesmiddelen kan Humira bijwerkingen hebben. De meeste bijwerkingen zijn mild totgematigd. Sommige bijwerkingen kunnen echter ernstig zijn en behandeling vereisen. Bijwerkingenkunnen optreden tot ten minste 5 maanden na de laatste behandeling.

Waarschuw meteen uw arts wanneer u last heeft van het volgende:� Ernstige uitslag, netelroos of andere tekenen van een allergische reactie.� Opgezwollen gezicht, handen of voeten� Ademhalingsproblemen en problemen bij het slikken� Kortademigheid bij krachtige inspanning of bij het liggen, of het opzwellen van de voeten.

Informeer uw arts zo snel mogelijk wanneer u één van de volgende verschijnselen vertoont:� Tekenen van infectie zoals koorts, malaise, wondjes, gebitsproblemen of brandend gevoel bij

urineren� Verzwakt of moe voelen� Hoesten� Tintelingen� Gevoelloosheid� Dubbel zien� Verzwakte armen of benen

De hierboven beschreven symptomen kunnen aanwijzingen zijn voor de hieronder aangegevenbijwerkingen die geobserveerd zijn na behandeling met Humira:

Zeer veel voorkomend (. 1/10 patiënten): reacties op de injectieplaats (ontsteking op de injectieplaats)

Veel voorkomend (> 1/100 en < 1/10 patiënten): Infecties, bijv. urineweginfectie, infecties van deluchtwegen (verkoudheid, neusverkoudheid, bijholte ontsteking, bronchitis, longontsteking),hoofdpijn, uitslag, duizeligheid, misselijkheid, diarree, keelpijn, jeuk, blaren, buikpijn enbloedarmoede.

Zeldzaam (> 1/1000 en < 1/100 patiënten): Tuberculose, andere ernstige infecties (bijv. sepsis),allergische reacties, zenuwaandoeningen (bijv. multiple sclerose), laag bloedcel gehalte waaronderbloedarmoede, opgezwollen voeten, gewichtstoename, depressie, moeite met slapen, opwinding,oogafwijkingen, oorafwijkingen, smaakverstoringen, gezichtsverstoringen, hoge bloeddruk, astma,leverfunctieafwijkingen, problemen in de onderbuik (overgeven, spijsverteringsstoornissen,verstopping), mondproblemen, huidafwijkingen (bijv. eczeem), haaruitval, urine afwijkingen (bijv.bloed of eiwitten in de urine, vaker urineren).

Uw arts kan ook testen doen om uw lever functie en/of bloedwaarden te bepalen.

Page 66: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

66

Wanneer u zich zorgen maakt om een bepaalde bijwerking, wanneer u last heeft van ongewoneeffecten of wanneer u bijwerkingen constateert die niet in deze bijsluiter worden vermeld, licht dan uwarts of apotheker in. 5. HOE BEWAART U HUMIRA Houd buiten het bereik en het zicht van kinderen. Bewaren bij 2 °C – 8 °C (in de koelkast). Bewaar in de oorspronkelijke verpakking. Niet in de vriezerbewaren. Niet gebruiken na de uiterste op etiket/doos vermelde gebruiksdatum. 6. AANVULLENDE INFORMATIE Neem voor alle informatie met betrekking tot dit geneesmiddel contact op met de lokalevertegenwoordiger van de houder van de vergunning voor het in de handel brengen. België/Belgique/BelgienAbbott SAParc ScientifiqueRue du Bosquet, 2B-1348 Ottignies/Louvain-la-NeuveTél/Tel: + 32 10 475311

Luxembourg/LuxemburgAbbott SAParc ScientifiqueRue du Bosquet, 2B-1348 Ottignies/Louvain-la-NeuveBelgique/BelgiëTél: + 32 10 475311

DanmarkAbbott Laboratories A/SSmakkedalen 6DK-2820 GentofteTlf: + 45 39 77-00-00

NederlandAbbott BVSiriusdreef 51NL-2132 WT HoofddorpTel: + 31 (0) 23 5544400

DeutschlandAbbott GmbH & Co. KGMax-Planck-Ring 2DelkenheimD-65205 WiesbadenTel: + 49 (0) 6122 58-0

NorgeAbbott Norge ASPO Box 123Neysøyveien 4N-1376 BillingstadTlf: +47 81 55 99 20

ΕλλάδαAbbott Laboratories (ΕΛΛΑΣ)Α.Β.Ε.Ε.Λεωφόρος Βουλιαγµένης 512GR 174 56 Άλιµος, ΑθήναΤηλ: +30 21 0 9985-222

ÖsterreichAbbott Ges.m.b.H.Perfektastrasse 86A-1230 WienTel: + 43 1 891-22

Page 67: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

67

EspañaAbbott Laboratories, S.A.c/Josefa Valcárcel, 48E-28027 MadridTel: + 34 9 1 337-5200

PortugalAbbott Laboratórios, Lda.Rua Cidade de Córdova, 1-AAlfragideP-2610-038 AmadoraTel: + 351 (0) 21 472 7100

FranceAbbott France10, rue d’ArcueilSilic 233F-94528 Rungis CedexTél: + 33 (0) 1 45 60 25 00

Suomi/FinlandAbbott OYPihatörmä 1A/Gårdsbrinken 1AFIN-02240 Espoo/EsboPuh/Tel: + 358 (0) 9 7518 4120

IrelandAbbott Laboratories, Ireland, Ltd4051 Kingswood DriveCitywest Business CampusIRL – Dublin 24,Tel: + 353 (0) 1 469-1500

SverigeAbbott Scandinavia ABBox 509/Gårdsvägen 8S-169 29 Solna/S-169 70 SolnaTel: + 46 (0) 8 5465 67 00

ÍslandPharmaNor hf.Hörgatún 2IS-210 GarðabærTel: +354 535 7000

United KingdomAbbott Laboratories LtdAbbott HouseNorden RoadMaidenheadBerkshire SL6 4XETel: + 44 (0) 1628 773355

ItaliaAbbott SpAI-04010 Campoverde di Aprilia(Latina)Tel: + 39 06 928921 Deze bijsluiter is voor de laatste keer goedgekeurd op {datum}

Page 68: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

68

BIJSLUITER

Lees de hele bijsluiter aandachtig door alvorens dit geneesmiddel te gebruiken- Bewaar deze bijsluiter. Misschien heeft u hem nog een keer nodig.- Uw arts zal u ook een Humira patiëntenkaart geven, deze bevat belangrijke

veiligheidsinformatie waar u zich bewust van moet zijn voordat u Humira krijgt en tijdens detherapie met Humira. Bewaar deze patiëntenkaart bij uw bijsluiter.Raadpleeg uw arts ofapotheker, als u aanvullende vragen heeft.

- Dit geneesmiddel is alleen aan u voorgeschreven. Geef het dus niet door aan iemand anders. Hetkan schadelijk voor hen zijn, zelfs als ze dezelfde verschijnselen hebben als u.

In deze bijsluiter: 1. Wat is Humira en waarvoor wordt het gebruikt 2. Wat u moet weten voordat u Humira gebruikt 3. Hoe wordt Humira gebruikt 4. Mogelijke bijwerkingen 5. Hoe bewaart u Humira 6. Aanvullende informatie Humira 40 mg oplossing voor injectie in voorgevulde injectiespuiten Adalimumab - De werkzame stof is adalimumab.- Elke voorgevulde injectiespuit bevat 40 mg adalimumab.- De andere bestanddelen zijn mannitol, citroenzuur monohydraat, natriumcitraat,

natriumdiwaterstoffosfaatdihydraat, dinatriumfosfaatdihydraat, natriumchloride, polysorbaat 80,natriumhydroxide en water voor injectie.

Houder van de vergunning voor het in de handel brengen: Abbott Laboratories LtdQueenboroughKent ME11 5ELGroot-Brittannië

Fabrikant: Abbott GmbH & Co. KGMax-Planck-Ring 2D-65205 WiesbadenDuitsland 1. WAT IS HUMIRA EN WAARVOOR WORDT HET GEBRUIKT Humira 40 mg oplossing voor injectie wordt geleverd als een steriele oplossing van 40 mgadalimumab opgelost in 0,8 ml vloeistof in de volgende verpakkingen: Elke verpakking bevat 1, 2, 4 of 6 voorgevulde spuiten voor patiëntengebruik met respectievelijk 1, 2, 4 of 6 alcoholgaasjes.

Page 69: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

69

Niet alle verpakkingsgroottes hoeven op de markt verkrijgbaar te zijn.

Humira is bedoeld voor het behandelen van reumatoïde artritis. Het is een geneesmiddel dat hetontstekingsproces afremt om zo de ziekte te beheersen. Het werkzame bestanddeel, adalimumab, iseen humaan monoklonaal antilichaam geproduceerd door gecultiveerde cellen. Monoklonaleantilichamen zijn eiwitten die andere unieke eiwitten herkennen en zich hieraan binden. Adalimumabbindt zich aan een specifiek eiwit (tumor necrose factor of TNF�), welke zich ophoopt in uwgewrichten en waarvan gedacht wordt dat deze uw reumatoïde artritis verergerd.

Reumatoïde artritis is een ontstekingsziekte van de gewrichten. Wanneer u matig tot ernstigereumatoïde artritis heeft, zult u waarschijnlijk eerst andere medicatie hebben ontvangen, zoalsbijvoorbeeld methotrexaat. Wanneer u onvoldoende heeft gereageerd op deze medicatie, heeft uHumira gekregen om uw reumatoïde artritis te behandelen.

Methotrexaat wordt gecontinueerd wanneer u Humira gebruikt. Als uw arts besluit dat methotrexaatniet gepast is, kan Humira alleen voorgeschreven worden. 2. WAT U MOET WETEN VOORDAT U HUMIRA GEBRUIKT Gebruik Humira niet: � als u overgevoelig (allergisch) bent voor adalimumab of voor één van de andere bestanddelen

van Humira.

� als u een ernstige infectie heeft, zoals actieve tuberculose (zie ook “pas goed op met Humira”).Het is belangrijk dat u uw arts symptomen van een infectie vertelt, zoals koorts, wondjes,moeheid, gebitsproblemen.

� als u lijdt aan matig tot ernstig hartfalen. Het is belangrijk dat u uw arts op de hoogte brengt alsu een ernstige hartaandoening heeft of heeft gehad (zie ook “pas goed op met Humira”).

Pas goed op met Humira:

� als u allergische reacties als benauwdheid, kortademigheid, duizeligheid, zwelling of uitslagkrijgt, injecteer dan geen Humira meer, maar neem direct contact op met uw arts.

� als u een infectie heeft, zoals een langdurige of lokale infectie (bijvoorbeeld een open been),neem dan altijd contact op met uw arts voor u start met het gebruik van Humira. Neem bijtwijfel contact op met uw arts.

� door het gebruik van Humira kunt u makkelijker infecties oplopen. Het is daarom belangrijk omuw arts symptomen als koorts, wondjes, moeheid en gebitsproblemen door te geven.

� aangezien er gevallen van tuberculose zijn gemeld bij behandeling met Humira, zal uw arts uonderzoeken op symptomen van tuberculose voordat u wordt behandeld met Humira. Uwmedische geschiedenis zal grondig worden doorgenomen, een röntgenforto van uw thorax(borst) zal worden gemaakt en een tuberculine test zal worden uitgevoerd. De wijze waaropdeze tests zijn uitgevoerd moeten op uw Humira patiëntenkaart worden aangegeven. Het is heelbelangrijk dat u uw arts vertelt of u ooit tuberculose heeft gehad, of wanneer u in het verleden incontact bent geweest met iemand die tuberculose had. Wanneer u tijdens of na deze therapiesymptomen ontwikkelt van tuberculose (aanhoudend hoesten, gewichtsverlies, lusteloosheid,lichte koorts), of een andere infectie zich openbaart, waarschuw dan meteen uw arts.

Page 70: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

70

� informeer uw arts of u vroeger terugkerende infecties heeft gehad, of andere aandoeningenwelke het risico op infecties zouden kunnen verhogen.

� als u multiple sclerose heeft zal uw arts beslissen of u Humira kunt gebruiken.

� sommige vaccinaties mogen niet gegeven worden tijdens de Humira therapie. Vraag uw arts omadvies, voordat u enig vaccin ontvangt.

� als u lijdt aan licht hartfalen en u wordt behandeld met Humira dan moet het verloop van uwhartfalen goed gecontroleerd worden door uw arts. Het is belangrijk dat u uw arts op de hoogtebrengt als u een ernstige hartaandoening heeft of heeft gehad. Als er nieuwe symptomen vanhartfalen ontstaan of als bestaande symptomen verergeren (zoals kortademigheid of gezwollenvoeten) moet u onmiddellijk contact opnemen met uw arts.

Zwangerschap De effecten van Humira bij zwangere vrouwen zijn niet bekend, daarom wordt het gebruik vanHumira bij zwangere vrouwen afgeraden. Wanneer u Humira gebruikt, zal u worden geadviseerdzwangerschap te voorkomen. U moet een goed voorbehoedsmiddel gebruiken tot minimaal 5 maandenna de laatste Humira behandeling. Borstvoeding Het is onbekend of adalimumab in de moedermelk terechtkomt. Wanneer u borstvoeding geeft, zal u de borstvoeding moeten staken tot minstens 5 maanden na delaatste behandeling met Humira. Gebruik van Humira samen met andere geneesmiddelen: Licht uw arts of apotheker in als u andere geneesmiddelen gebruikt of onlangs heeft gebruikt, ook alshet geneesmiddelen betreft, waarvoor geen voorschrift noodzakelijk is. Humira kan in combinatie met methotrexaat of bepaalde antireumatische middelen (zoalssulfasalazine, hydroxychloroquine, leflunomide en injecteerbare goudpreparaten) gebruikt worden. Ofin combinatie met steroïden of pijnstillers, inclusief niet-steroïdale ontstekingsremmers. 3. HOE WORDT HUMIRA GEBRUIKT Volg bij gebruik van Humira nauwgezet de instructies van uw arts. Raadpleeg bij twijfel uw arts of uwapotheker. Humira wordt onder de huid geïnjecteerd (subcutaan gebruik). De gebruikelijke dosering voorvolwassenen met reumatoïde artritis is één injectie van 40 mg adalimumab één keer in de twee weken.U zult moeten doorgaan met de Humira injecties zolang het is aangegeven door uw arts. Methotrexaat wordt voortgezet terwijl u Humira gebruikt. Als uw arts besluit dat methotrexaatongepast is, kan Humira alleen worden voorgeschreven. Als u geen methotrexaat ontvangt tijdens uw Humira therapie, kan uw arts beslissen wekelijks 40 mgadalimumab voor te schrijven. Instructies voor het voorbereiden en het geven van een Humira-injectie:

Page 71: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

71

De volgende instructies geven aan hoe een Humira injectie gegeven moet worden. Lees de instructiesnauwkeurig door en volg ze stap voor stap op. U zult door uw arts of zijn/haar assistent geïnstrueerdworden over de techniek van het zelf injecteren. Probeer niet zelf te injecteren voordat u zeker bent datu begrijpt hoe u de injectie moet voorbereiden en geven. Na een goede training in de injectietechniekkunt u deze injectie zelf toedienen of kan deze door een ander persoon worden gegeven, bijvoorbeelddoor een familielid of een vriend.

Deze injectie mag niet met een ander geneesmiddel gemengd worden in dezelfde injectiespuit ofinjectieflacon.

1) Voorbereiding

� Was uw handen grondig� Zet de volgende artikelen klaar op een schoon oppervlak

o Eén voorgevulde injectiespuit Humirao Eén alcoholgaasje

� Kijk naar de vervaldatum op de injectiespuit. Gebruik het product niet na de vermelde maand enjaar.

2) Het kiezen en voorbereiden van een injectieplaats

� Kies een plaats op uw dij of buik

� Elke nieuwe injectie moet tenminste 3 cm van de laatste injectieplaats gegeven worden.o Injecteer niet in een gebied waar de huid rood gekleurd is, blauwe plekken vertoont of

hard is. Dit kan betekenen dat er een infectie is.o Maak de injectieplaats met een draaiende beweging schoon met het bijgeleverde

alcoholgaasje.o Raak dit gebied niet meer aan voor de injectie.

Page 72: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

72

3) Humira injecteren

� Verwijder voorzichtig de dop van de naald van de injectiespuit, zorg dat u de naald niet aanraaktof het enig oppervlak laat raken.

� Pak met één hand de schone huid voor de injectieplaats omhoog en houd stevig vast.

� Houd met de andere hand de injectiespuit in een hoek van 45 graden vast, met de bedrukte kantnaar boven.

� Breng met een snelle, korte beweging de naald helemaal in de huid.� Laat de huid los met de eerste hand.� Druk de spuit in om de oplossing te injecteren – het kan 2 tot 5 seconden duren om de

injectiespuit te legen.� Als de injectiespuit leeg is, verwijder dan de naald uit de huid, in dezelfde hoek van 45 graden.� Druk uw duim of een stukje gaas gedurende 10 seconden zachtjes op de injectieplaats totdat het

eventuele bloeden is gestopt. Wrijf niet over de injectieplaats, maar gebruik een pleister als udat wilt.

4) Het weggooien van de benodigdheden

� De Humira injectiespuit mag NOOIT worden hergebruikt. Doe NOOIT een dop weer op eennaald.

� Gooi na het injecteren van Humira onmiddellijk de gebruikte injectiespuit in een afgeslotenprikveilig bakje, zoals uw arts, zuster of apotheker u heeft geïnstrueerd.

� Bewaar dit prikveilig bakje buiten het bereik van kinderen.

Wat u moet doen als u meer van Humira heeft gebruikt dan u zou mogen:

Wanneer u Humira per ongeluk vaker heeft geïnjecteerd dan uw arts u heeft verteld, neem dan meteencontact op met uw arts. Houdt altijd het verpakkingsdoosje van het geneesmiddel bij de hand, ook al isdeze leeg.

Wat u moet doen als u Humira vergeet te gebruiken:

Wanneer u uzelf bent vergeten te injecteren, zult u de eerst volgende injectie Humira moeten nemenzodra u het zich weer herinnert. De volgende injectie zult u moeten nemen op de dag dat u volgens uworiginele schema ook uw volgende injectie had moeten nemen.

4. MOGELIJKE BIJWERKINGEN Zoals alle geneesmiddelen kan Humira bijwerkingen hebben. De meeste bijwerkingen zijn mild totgematigd. Sommige bijwerkingen kunnen echter ernstig zijn en behandeling vereisen. Bijwerkingenkunnen optreden tot ten minste 5 maanden na de laatste behandeling.

Page 73: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

73

Waarschuw meteen uw arts wanneer u last heeft van het volgende:� Ernstige uitslag, netelroos of andere tekenen van een allergische reactie.� Opgezwollen gezicht, handen of voeten� Ademhalingsproblemen en problemen bij het slikken� Kortademigheid bij krachtige inspanning of bij het liggen, of het opzwellen van de voeten.

Informeer uw arts zo snel mogelijk wanneer u één van de volgende verschijnselen vertoont:� Tekenen van infectie zoals koorts, malaise, wondjes, gebitsproblemen of brandend gevoel bij

urineren� Verzwakt of moe voelen� Hoesten� Tintelingen� Gevoelloosheid� Dubbel zien� Verzwakte armen of benen

De hierboven beschreven symptomen kunnen aanwijzingen zijn voor de hieronder aangegevenbijwerkingen die geobserveerd zijn na behandeling met Humira:

Zeer veel voorkomend (. 1/10 patiënten): reacties op de injectieplaats (ontsteking op de injectieplaats)

Veel voorkomend (> 1/100 en < 1/10 patiënten): Infecties, bijv. urineweginfectie, infecties van deluchtwegen (verkoudheid, neusverkoudheid, bijholte ontsteking, bronchitis, longontsteking),hoofdpijn, uitslag, duizeligheid, misselijkheid, diarree, keelpijn, jeuk, blaren, buikpijn enbloedarmoede.

Zeldzaam (> 1/1000 en < 1/100 patiënten): Tuberculose, andere ernstige infecties (bijv. sepsis),allergische reacties, zenuwaandoeningen (bijv. multiple sclerose), laag bloedcel gehalte waaronderbloedarmoede, opgezwollen voeten, gewichtstoename, depressie, moeite met slapen, opwinding,oogafwijkingen, oorafwijkingen, smaakverstoringen, gezichtsverstoringen, hoge bloeddruk, astma,leverfunctieafwijkingen, problemen in de onderbuik (overgeven, spijsverteringsstoornissen,verstopping), mondproblemen, huidafwijkingen (bijv. eczeem), haaruitval, urine afwijkingen (bijv.bloed of eiwitten in de urine, vaker urineren).

Uw arts kan ook testen doen om uw lever functie en/of bloedwaarden te bepalen.

Wanneer u zich zorgen maakt om een bepaalde bijwerking, wanneer u last heeft van ongewoneeffecten of wanneer u bijwerkingen constateert die niet in deze bijsluiter worden vermeld, licht dan uwarts of apotheker in. 5. HOE BEWAART U HUMIRA Houd buiten het bereik en het zicht van kinderen. Bewaren bij 2 °C – 8 °C (in de koelkast). Bewaar in de oorspronkelijke verpakking. Niet in de vriezerbewaren. Niet gebruiken na de uiterste op etiket/doos vermelde gebruiksdatum. 6. AANVULLENDE INFORMATIE Neem voor alle informatie met betrekking tot dit geneesmiddel contact op met de lokalevertegenwoordiger van de houder van de vergunning voor het in de handel brengen.

Page 74: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

74

België/Belgique/BelgienAbbott SAParc ScientifiqueRue du Bosquet, 2B-1348 Ottignies/Louvain-la-NeuveTél/Tel: + 32 10 475311

Luxembourg/LuxemburgAbbott SAParc ScientifiqueRue du Bosquet, 2B-1348 Ottignies/Louvain-la-NeuveBelgique/BelgiëTél: + 32 10 475311

DanmarkAbbott Laboratories A/SSmakkedalen 6DK-2820 GentofteTlf: + 45 39 77-00-00

NederlandAbbott BVSiriusdreef 51NL-2132 WT HoofddorpTel: + 31 (0) 23 5544400

DeutschlandAbbott GmbH & Co. KGMax-Planck-Ring 2DelkenheimD-65205 WiesbadenTel: + 49 (0) 6122 58-0

NorgeAbbott Norge ASPO Box 123Neysøyveien 4N-1376 BillingstadTlf: +47 81 55 99 20

ΕλλάδαAbbott Laboratories (ΕΛΛΑΣ)Α.Β.Ε.Ε.Λεωφόρος Βουλιαγµένης 512GR 174 56 Άλιµος, ΑθήναΤηλ: +30 21 0 9985-222

ÖsterreichAbbott Ges.m.b.H.Perfektastrasse 86A-1230 WienTel: + 43 1 891-22

EspañaAbbott Laboratories, S.A.c/Josefa Valcárcel, 48E-28027 MadridTel: + 34 9 1 337-5200

PortugalAbbott Laboratórios, Lda.Rua Cidade de Córdova, 1-AAlfragideP-2610-038 AmadoraTel: + 351 (0) 21 472 7100

FranceAbbott France10, rue d’ArcueilSilic 233F-94528 Rungis CedexTél: + 33 (0) 1 45 60 25 00

Suomi/FinlandAbbott OYPihatörmä 1A/Gårdsbrinken 1AFIN-02240 Espoo/EsboPuh/Tel: + 358 (0) 9 7518 4120

IrelandAbbott Laboratories, Ireland, Ltd4051 Kingswood DriveCitywest Business CampusIRL – Dublin 24,Tel: + 353 (0) 1 469-1500

SverigeAbbott Scandinavia ABBox 509/Gårdsvägen 8S-169 29 Solna/ S-169 70 SolnaTel: + 46 (0) 8 5465 67 00

Page 75: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

75

ÍslandPharmaNor hf.Hörgatún 2IS-210 GarðabærTel: +354 535 7000

United KingdomAbbott Laboratories LtdAbbott HouseNorden RoadMaidenheadBerkshire SL6 4XETel: + 44 (0) 1628 773355

ItaliaAbbott SpAI-04010 Campoverde di Aprilia(Latina)Tel: + 39 06 928921 Deze bijsluiter is voor de laatste keer goedgekeurd op {datum}

Page 76: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

76

BIJSLUITER

Lees de hele bijsluiter aandachtig door alvorens dit geneesmiddel te gebruiken- Bewaar deze bijsluiter. Misschien heeft u hem nog een keer nodig.- Uw arts zal u ook een Humira patiëntenkaart geven, deze bevat belangrijke

veiligheidsinformatie waar u zich bewust van moet zijn voordat u Humira krijgt en tijdens detherapie met Humira. Bewaar deze patiëntenkaart bij uw bijsluiter.

- Raadpleeg uw arts of apotheker, als u aanvullende vragen heeft.- Dit geneesmiddel is alleen aan u voorgeschreven. Geef het dus niet door aan iemand anders. Het

kan schadelijk voor hen zijn, zelfs als ze dezelfde verschijnselen hebben als u.

In deze bijsluiter: 1. Wat is Humira en waarvoor wordt het gebruikt 2. Wat u moet weten voordat u Humira gebruikt 3. Hoe wordt Humira gebruikt 4. Mogelijke bijwerkingen 5. Hoe bewaart u Humira 6. Aanvullende informatie Humira 40 mg oplossing voor injectie in voorgevulde injectiespuiten met naaldhuls Adalimumab - De werkzame stof is adalimumab.- Elke voorgevulde injectiespuit bevat 40 mg adalimumab.- De andere bestanddelen zijn mannitol, citroenzuur monohydraat, natriumcitraat,

natriumdiwaterstoffosfaatdihydraat, dinatriumfosfaatdihydraat, natriumchloride, polysorbaat 80,natriumhydroxide en water voor injectie.

Houder van de vergunning voor het in de handel brengen: Abbott Laboratories LtdQueenboroughKent ME11 5ELGroot-Brittannië

Fabrikant: Abbott GmbH & Co. KGMax-Planck-Ring 2D-65205 WiesbadenDuitsland 1. WAT IS HUMIRA EN WAARVOOR WORDT HET GEBRUIKT Humira 40 mg oplossing voor injectie wordt geleverd als een steriele oplossing van 40 mgadalimumab opgelost in 0,8 ml vloeistof. Elke verpakking bevat 1 voorgevulde injectiespuit met naaldhuls voor ziekenhuistoepassing oftoepassing door een medisch verzorger met 1 alcoholgaasje.

Page 77: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

77

Humira is bedoeld voor het behandelen van reumatoïde artritis. Het is een geneesmiddel dat hetontstekingsproces afremt om zo de ziekte te beheersen. Het werkzame bestanddeel, adalimumab, iseen humaan monoklonaal antilichaam geproduceerd door gecultiveerde cellen. Monoklonaleantilichamen zijn eiwitten die andere unieke eiwitten herkennen en zich hieraan binden. Adalimumabbindt zich aan een specifiek eiwit (tumor necrose factor of TNF�), welke zich ophoopt in uwgewrichten en waarvan gedacht wordt dat deze uw reumatoïde artritis verergerd.

Reumatoïde artritis is een ontstekingsziekte van de gewrichten. Wanneer u matig tot ernstigereumatoïde artritis heeft, zult u waarschijnlijk eerst andere medicatie hebben ontvangen, zoalsbijvoorbeeld methotrexaat. Wanneer u onvoldoende heeft gereageerd op deze medicatie, heeft uHumira gekregen om uw reumatoïde artritis te behandelen.

Methotrexaat wordt voortgezet terwijl u Humira gebruikt. Als uw arts besluit dat methotrexaat nietgepast is, kan Humira alleen worden voorgeschreven.

2. WAT U MOET WETEN VOORDAT U HUMIRA GEBRUIKT Gebruik Humira niet: � als u overgevoelig (allergisch) bent voor adalimumab of voor één van de andere bestanddelen

van Humira.

� als u een ernstige infectie heeft, zoals actieve tuberculose (zie ook “pas goed op met Humira”).Het is belangrijk dat u uw arts symptomen van een infectie vertelt, zoals koorts, wondjes,moeheid, gebitsproblemen.

� als u lijdt aan matig tot ernstig hartfalen. Het is belangrijk dat u uw arts op de hoogte brengt alsu een ernstige hartaandoening heeft of heeft gehad (zie ook “pas goed op met Humira”).

Pas goed op met Humira:

� als u allergische reacties als benauwdheid, kortademigheid, duizeligheid, zwelling of uitslagkrijgt, injecteer dan geen Humira meer, maar neem direct contact op met uw arts.

� als u een infectie heeft, zoals een langdurige of lokale infectie (bijvoorbeeld een open been),neem dan altijd contact op met uw arts voor u start met het gebruik van Humira. Neem bijtwijfel contact op met uw arts.

� door het gebruik van Humira kunt u makkelijker infecties oplopen. Het is daarom belangrijk omuw arts symptomen als koorts, wondjes, moeheid en gebitsproblemen door te geven.

� aangezien er gevallen van tuberculose zijn gemeld bij behandeling met Humira, zal uw arts uonderzoeken op symptomen van tuberculose voordat u wordt behandeld met Humira. Uwmedische geschiedenis zal grondig worden doorgenomen, een röntgenforto van uw thorax(borst) zal worden gemaakt en een tuberculine test zal worden uitgevoerd. De wijze waaropdeze tests zijn uitgevoerd moeten op uw Humira patiëntenkaart worden aangegeven. Het is heelbelangrijk dat u uw arts vertelt of u ooit tuberculose heeft gehad, of wanneer u in het verleden incontact bent geweest met iemand die tuberculose had. Wanneer u tijdens of na deze therapiesymptomen ontwikkelt van tuberculose (aanhoudend hoesten, gewichtsverlies, lusteloosheid,lichte koorts), of een andere infectie zich openbaart, waarschuw dan meteen uw arts.

� informeer uw arts of u vroeger terugkerende infecties heeft gehad, of andere aandoeningenwelke het risico op infecties zouden kunnen verhogen.

� als u multiple sclerose heeft zal uw arts beslissen of u Humira kunt gebruiken.

Page 78: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

78

� sommige vaccinaties mogen niet gegeven worden tijdens de Humira therapie. Vraag uw arts omadvies, voordat u enig vaccin ontvangt.

� als u lijdt aan licht hartfalen en u wordt behandeld met Humira dan moet het verloop van uwhartfalen goed gecontroleerd worden door uw arts. Het is belangrijk dat u uw arts op de hoogtebrengt als u een ernstige hartaandoening heeft of heeft gehad. Als er nieuwe symptomen vanhartfalen ontstaan of als bestaande symptomen verergeren (zoals kortademigheid of gezwollenvoeten) moet u onmiddellijk contact opnemen met uw arts. Uw arts zal beslissen of u Humirakunt gebruiken.

Zwangerschap De effecten van Humira bij zwangere vrouwen zijn niet bekend, daarom wordt het gebruik vanHumira bij zwangere vrouwen afgeraden. Wanneer u Humira gebruikt, zal u worden geadviseerdzwangerschap te voorkomen. U moet een goed voorbehoedsmiddel gebruiken tot minimaal 5 maandenna de laatste Humira behandeling. Borstvoeding Het is onbekend of adalimumab in de moedermelk terechtkomt. Wanneer u borstvoeding geeft, zal u de borstvoeding moeten staken tot minstens 5 maanden na delaatste behandeling met Humira. Gebruik van Humira samen met andere geneesmiddelen: Licht uw arts of apotheker in als u andere geneesmiddelen gebruikt of onlangs heeft gebruikt, ook alshet geneesmiddelen betreft, waarvoor geen voorschrift noodzakelijk is. Humira kan in combinatie met methotrexaat of bepaalde antireumatische middelen (zoalssulfasalazine, hydroxychloroquine, leflunomide en injecteerbare goudpreparaten) gebruikt worden. Ofin combinatie met steroïden of pijnstillers, inclusief niet-steroïdale ontstekingsremmers. 3. HOE WORDT HUMIRA GEBRUIKT Volg bij gebruik van Humira nauwgezet de instructies van uw arts. Raadpleeg bij twijfel uw arts of uwapotheker. Humira wordt onder de huid geïnjecteerd (subcutaan gebruik). De gebruikelijke dosering voorvolwassenen met reumatoïde artritis is één injectie van 40 mg adalimumab één keer in de twee weken.U zult moeten doorgaan met de Humira injecties zolang dat is aangegeven door uw arts. Methotrexaat wordt voortgezet terwijl u Humira gebruikt. Als uw arts besluit dat methotrexaatongepast is, kan Humira alleen worden voorgeschreven. Als u geen methotrexaat ontvangt tijdens uw Humira therapie, kan uw arts beslissen wekelijks 40 mgadalimumab voor te schrijven.

Instructies voor het voorbereiden en het geven van een Humira-injectie:

De volgende instructies geven aan hoe een Humira injectie gegeven moet worden. Lees de instructiesnauwkeurig door en volg ze stap voor stap op. U zult door uw arts of zijn/haar assistent geïnstrueerdworden over de techniek van het zelf injecteren. Probeer niet zelf te injecteren voordat u zeker bent datu begrijpt hoe u de injectie moet voorbereiden en geven. Na een goede training in de injectietechniek

Page 79: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

79

kunt u deze injectie zelf toedienen of kan deze door een ander persoon worden gegeven, bijvoorbeelddoor een familielid of een vriend.

Deze injectie mag niet met een ander geneesmiddel gemengd worden in dezelfde injectiespuit ofinjectieflacon.

1) Voorbereiding

� Was uw handen grondig� Zet de volgende artikelen klaar op een schoon oppervlak

o Eén voorgevulde injectiespuit Humirao Eén alcoholgaasje

� Kijk naar de vervaldatum op de injectiespuit. Gebruik het product niet na de vermelde maand enjaar.

2) Het kiezen en voorbereiden van een injectieplaats

� Kies een plaats op uw dij of buik

� Elke nieuwe injectie moet tenminste 3 cm van de laatste injectieplaats gegeven worden.o Injecteer niet in een gebied waar de huid rood gekleurd is, blauwe plekken vertoont of

hard is. Dit kan betekenen dat er een infectie is.o Maak de injectieplaats met een draaiende beweging schoon met het bijgeleverde

alcoholgaasje.o Raak dit gebied niet meer aan voor de injectie.

3) Humira injecteren

� Verwijder voorzichtig de dop van de naald van de injectiespuit, zorg dat u de naald niet aanraaktof het enig oppervlak laat raken.

Page 80: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

80

� Pak met één hand de schone huid voor de injectieplaats omhoog en houd stevig vast.

� Houd met de andere hand de injectiespuit in een hoek van 45 graden vast, met de bedrukte kantnaar boven.

� Breng met een snelle, korte beweging de naald helemaal in de huid.� Laat de huid los met de eerste hand.� Druk de spuit in om de oplossing te injecteren – het kan 2 tot 5 seconden duren om de

injectiespuit te legen.� Als de injectiespuit leeg is, verwijder dan de naald uit de huid, in dezelfde hoek van 45 graden.� Druk uw duim of een stukje gaas gedurende 10 seconden zachtjes op de injectieplaats totdat het

eventuele bloeden is gestopt. Wrijf niet over de injectieplaats, maar gebruik een pleister als udat wilt.

4) Het weggooien van de benodigdheden

� De Humira injectiespuit mag NOOIT worden hergebruikt. Doe NOOIT een dop weer op eennaald.

� Gooi na het injecteren van Humira onmiddellijk de gebruikte injectiespuit in een afgeslotenprikveilig bakje, zoals uw arts, zuster of apotheker u heeft geïnstrueerd.

� Bewaar dit prikveilig bakje buiten het bereik van kinderen.

Wat u moet doen als u meer van Humira heeft gebruikt dan u zou mogen:

Wanneer u Humira per ongeluk vaker heeft geïnjecteerd dan uw arts u heeft verteld, neem dan meteencontact op met uw arts. Houdt altijd het verpakkingsdoosje van het geneesmiddel bij de hand, ook al isdeze leeg.

Wat u moet doen als u Humira vergeet te gebruiken:

Wanneer u uzelf bent vergeten te injecteren, zult u eerst volgende injectie Humira moeten nemenzodra u het zich weer herinnert. De volgende injectie zult u moeten nemen op de dag dat u volgens uworiginele schema ook uw volgende injectie had moeten nemen.

4. MOGELIJKE BIJWERKINGEN Zoals alle geneesmiddelen kan Humira bijwerkingen hebben. De meeste bijwerkingen zijn mild totgematigd. Sommige bijwerkingen kunnen echter ernstig zijn en behandeling vereisen. Bijwerkingenkunnen optreden tot ten minste 5 maanden na de laatste behandeling.

Waarschuw meteen uw arts wanneer u last heeft van het volgende:� Ernstige uitslag, netelroos of andere tekenen van een allergische reactie.� Opgezwollen gezicht, handen of voeten� Ademhalingsproblemen en problemen bij het slikken� Kortademigheid bij krachtige inspanning of bij het liggen, of het opzwellen van de voeten.

Page 81: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

81

Informeer uw arts zo snel mogelijk wanneer u één van de volgende verschijnselen vertoont:� Tekenen van infectie zoals koorts, malaise, wondjes, gebitsproblemen of brandend gevoel bij

urineren� Verzwakt of moe voelen� Hoesten� Tintelingen� Gevoelloosheid� Dubbel zien� Verzwakte armen of benen

De hierboven beschreven symptomen kunnen aanwijzingen zijn voor de hieronder aangegevenbijwerkingen die geobserveerd zijn na behandeling met Humira:

Zeer veel voorkomend (. 1/10 patiënten): reacties op de injectieplaats (ontsteking op de injectieplaats)

Veel voorkomend (> 1/100 en < 1/10 patiënten): Infecties, bijv. urineweginfectie, infecties van deluchtwegen (verkoudheid, neusverkoudheid, bijholte ontsteking, bronchitis, longontsteking),hoofdpijn, uitslag, duizeligheid, misselijkheid, diarree, keelpijn, jeuk, blaren, buikpijn enbloedarmoede.

Zeldzaam (> 1/1000 en < 1/100 patiënten): Tuberculose, andere ernstige infecties (bijv. sepsis),allergische reacties, zenuwaandoeningen (bijv. multiple sclerose), laag bloedcel gehalte waaronderbloedarmoede, opgezwollen voeten, gewichtstoename, depressie, moeite met slapen, opwinding,oogafwijkingen, oorafwijkingen, smaakverstoringen, gezichtsverstoringen, hoge bloeddruk, astma,leverfunctieafwijkingen, problemen in de onderbuik (overgeven, spijsverteringsstoornissen,verstopping), mondproblemen, huidafwijkingen (bijv. eczeem), haaruitval, urine afwijkingen (bijv.bloed of eiwitten in de urine, vaker urineren).

Uw arts kan ook testen doen om uw lever functie en/of bloedwaarden te bepalen.

Wanneer u zich zorgen maakt om een bepaalde bijwerking, wanneer u last heeft van ongewoneeffecten of wanneer u bijwerkingen constateert die niet in deze bijsluiter worden vermeld, licht dan uwarts of apotheker in. 5. HOE BEWAART U HUMIRA Houd buiten het bereik en het zicht van kinderen. Bewaren bij 2 °C – 8 °C (in de koelkast). Bewaar in de oorspronkelijke verpakking. Niet in de vriezerbewaren. Niet gebruiken na de uiterste op etiket/doos vermelde gebruiksdatum.

Page 82: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

82

6. AANVULLENDE INFORMATIE Neem voor alle informatie met betrekking tot dit geneesmiddel contact op met de lokalevertegenwoordiger van de houder van de vergunning voor het in de handel brengen. België/Belgique/BelgienAbbott SAParc ScientifiqueRue du Bosquet, 2B-1348 Ottignies/Louvain-la-NeuveTél/Tel: + 32 10 475311

Luxembourg/LuxemburgAbbott SAParc ScientifiqueRue du Bosquet, 2B-1348 Ottignies/Louvain-la-NeuveBelgique/BelgiëTél: + 32 10 475311

DanmarkAbbott Laboratories A/SSmakkedalen 6DK-2820 GentofteTlf: + 45 39 77-00-00

NederlandAbbott BVSiriusdreef 51NL-2132 WT HoofddorpTel: + 31 (0) 23 5544400

DeutschlandAbbott GmbH & Co. KGMax-Planck-Ring 2DelkenheimD-65205 WiesbadenTel: + 49 (0) 6122 58-0

NorgeAbbott Norge ASPO Box 123Neysøyveien 4N-1376 BillingstadTlf: +47 81 55 99 20

ΕλλάδαAbbott Laboratories (ΕΛΛΑΣ)Α.Β.Ε.Ε.Λεωφόρος Βουλιαγµένης 512GR 174 56 Άλιµος, ΑθήναΤηλ: +30 21 0 9985-222

ÖsterreichAbbott Ges.m.b.H.Perfektastrasse 86A-1230 WienTel: + 43 1 891-22

EspañaAbbott Laboratories, S.A.c/Josefa Valcárcel, 48E-28027 MadridTel: + 34 9 1 337-5200

PortugalAbbott Laboratórios, Lda.Rua Cidade de Córdova, 1-AAlfragideP-2610-038 AmadoraTel: + 351 (0) 21 472 7100

FranceAbbott France10, rue d’ArcueilSilic 233F-94528 Rungis CedexTél: + 33 (0) 1 45 60 25 00

Suomi/FinlandAbbott OYPihatörmä 1A/Gårdsbrinken 1AFIN-02240 Espoo/EsboPuh/Tel: + 358 (0) 9 7518 4120

IrelandAbbott Laboratories, Ireland, Ltd4051 Kingswood DriveCitywest Business CampusIRL – Dublin 24,Tel: + 353 (0) 1 469-1500

SverigeAbbott Scandinavia ABBox 509/Gårdsvägen 8S-169 29 Solna/S-169 70 SolnaTel: + 46 (0) 8 5465 67 00

Page 83: BIJLAGE I SAMENVATTING VAN DE KENMERKEN

83

ÍslandPharmaNor hf.Hörgatún 2IS-210 GarðabærTel: +354 535 7000

United KingdomAbbott Laboratories LtdAbbott HouseNorden RoadMaidenheadBerkshire SL6 4XETel: + 44 (0) 1628 773355

ItaliaAbbott SpAI-04010 Campoverde di Aprilia(Latina)Tel: + 39 06 928921 Deze bijsluiter is voor de laatste keer goedgekeurd op {datum}