Jaarcongres NILG, VU 9 november 2010

Publieke belangen en auteurscontractenrecht

Prof. dr. Martin SenftlebenVrije Universiteit Amsterdam

Bird & Bird, Den Haag

• overdracht en licenties

– overdracht eerst na overlijden van de maker

(uitgangspunt: monistische

opvatting van het auteursrecht)

– exclusieve licenties iedere 5 jaar opzegbaar

– herroeping wegens non-usus

• billijke vergoeding

– recht op een billijke vergoeding

– collectieve afspraken mogelijk

– bestsellerbepaling

Overzicht

• opties ten aanzien van toekomstige

werken

– vernietigbaar

• evident onredelijk bezwarende

contractsbepalingen

– vernietigbaar

Overzicht

• ‘Een beding dat gelet op de aard en de overige

inhoud van de overeenkomst, de wijze waarop de

overeenkomst tot stand is gekomen, de wederzijds

kenbare belangen van partijen en de overige

omstandiheden van het geval, evident onredelijk

bezwarend is voor de maker, is vernietigbaar.’

(nieuw art. 25f lid 2 Aw)

• onredelijke aftrekposten (promotiekosten)

• platencontract met verplichte winkelnering bij een bepaalde muziekuitgever

Onredelijk bezwarende bepalingen

Billijke vergoeding

van vergoeding die beperkt wordt

door zwakke onderhandelings-

positie

naar ‘objectieve’ maatstaf voor

een billijke vergoeding

Billijke vergoeding

• ‘De maker heeft recht op een billijke vergoeding voor het verlenen van een exclusieve licentie voor het geheel of een gedeelte van het auteursrecht.’ (nieuw art. 25c Aw)

– directe aanspraak op billijke vergoeding

– geldt ook bij overdracht (nieuw art. 25h lid 2 Aw)

• Minister OC&W kan hoogte billijke vergoeding vaststellen

– slechts op gezamenlijk verzoek van een vereniging van

makers en een exploitant of vereniging van exploitanten

(verenigingen moeten representatief en onafhankelijk zijn)

– slechts op basis van gezamenlijk gedragen advies

Billijke vergoeding vooraf

• ‘De rechter kan de overeenkomst op grond waarvan de maker [...] een exclusieve licentie heeft verleend op het verzoek van de maker te zijner gunste wijzigen, indien de vergoeding die hij ontvangt gelet op de wederzijdse prestaties een ernstige onevenredigheid vertoont in verhouding tot de opbrengst van de exploitatie van het werk.’ (nieuw art. 25d Aw)

• bestsellerbepaling• kan terugwerkende kracht hebben • invloed op cross-financing van producties?

Billijke vergoeding achteraf

geen afstand van recht op billijke

vergoeding

Dwingend recht

Overdracht en licenties

geen overdracht auteursrecht bij

leven auteur

exclusieve licenties iedere 5

jaar opzegbaar

Overdracht en licenties

• exploitant verkrijgt geen recht tegen eenieder (geen goederenrechtelijke werking)

• licentieovereenkomst bindt alleen de exploitant en de maker (verbintenisrechtelijke werking)

• maker blijft ‘eigenaar’ van het werk

• exclusieve licentienemer heeft echter ruime handhavingsmogelijkheden (nieuw art. 25b lid 4 Aw)

Overdracht en licenties

5 jaar voldoende

om investeringen

terug te verdienen?

One size fits all?

Bedreiging digitale exploitatie?

• afstand van opzeggingsrecht niet mogelijk (nieuw art. 25h Aw)

• maker kan dus alleen exclusieve licentie aanbieden die iedere 5 jaar opzegbaar is

• dalende inkomsten als resultaat?– verbetering inkomsten lijkt slechts mogelijk

indien het werk ook na afloop van 5 jaar nog belangstelling wekt

– gevolgen voor minder succesvolle auteurs?

Beter voor auteurs?

• opzeggingsmogelijkheid pas na langere

periode, bijvoorbeeld na afloop van 30 jaar

– voorbeeld: VS en Italië

– dicussie in Duitsland

• herroeping wegens non-uses (voorgesteld

nieuw art. 25e Aw)

– in het geval van onvoldoende exploitatie

– ontbinding door schriftelijke verklaring van de

maker

Alternatieven?

Publieke belangen

• structureel zwakke onderhandelingspositie

• eigendomsrecht uitgehold?

• positieve verplichting voor de wetgever om maatregelen te nemen?– auteursrecht = vergoeding van creatief werk– waarborgen van voldoende informatieproductie

• voorgestelde maatregelen doelmatig?

• beperking contractsvrijheid gerechtvaardigd?

Versterking positie van de maker

van één lange exploitatieperiode

naar...

Bevordering van innovatieve exploitatiemodellen

...exploitatie in korte intervallen

• maker kan iedere 5 jaar het meest innovatieve

exploitatiemodel kiezen

• werken blijven niet bij traditionele mainstream

exploitanten hangen (rapport Gerkens)

model 1

model 2

Einde. Veel dank!

contact: m.r.f.senftleben@vu.nl