J42 netwerkbijeenkomst

Vragen? Mail naar marieke.verhorst@vng.nl

Vrijdag 23 september 2016

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Programma

• Opening & mededelingen

• Stand in het land

o Pitch materiele controle

o Pitch depressiepreventie

o Landelijke update

• Regie (boven)regionaal zorglandschap

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Programma deel 2

• Rondvraag

• Deelsessies:

– Positionering gedwongen kader

– Kennisinstituten en gemeenten

• Sluiting & aansluitend netwerklunch

Opening & mededelingen

Pitch depressiepreventie

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Depressiepreventie

https://youtu.be/qkIuXZYh2FY

https://youtu.be/NYmys8qATLE

Landelijke update

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Wachtlijsten

• Kamermotie met verzoek Treeknormen voor

jeugdhulp

• Uitkomst gemeenten en aanbieders: geen

landelijke normen, behalve de wettelijke.

Helderheid scheppen over

verantwoordelijkheid gemeente en aanbieder,

regionaal afpellen wat er aan de hand is en wat

nodig is.

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Administratieve lasten

• Intentieverklaringen 42 regio’s gebruik

standaardartikelen

• Enquete I-sociaal domein onder gemeenten en

aanbieders

• Sterk stijgend gebruik berichtenverkeer.

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Jeugdwet en WLZ

• Veel signalen over jonge kinderen en geen

toegang tot WLZ met vragen van gemeenten of

dit budgettair goed zit. VNG gaat daar met

VWS afdeling landurige zorg en CIZ sessie

over organiseren

• Deel van WLZ-indiceerbaren toch geen WLZ,

groep komt per 1 juli 2017 terug naar

Jeugdwet of WMO, groot deel PGB. VNG

informeert via ledenbrief, budgetten zijn

toegevoegd.

Bevindingen Zorglandschap

specialistische jeugdhulp

•Presentatie voor J42

•Stadskantoor Utrecht

•23 september 2016

•Marion Smit & Ingeborg Visscher

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Centraal vraagstuk: meer zeggenschap voor gemeenten door een

meer collectieve aanpak (paradox beleidsvrijheid)?

•Wordt de kwaliteit van de specialistische hulp beter, de

zeggenschap voor gemeenten versterkt en de transformatie

versneld door een meer collectieve aanpak en steviger landelijke

afspraken?

•Regionale samenwerking: organisch ontwikkelen of juist

vastleggen van de regio’s?

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Knelpunten: waar staan we nu?

• Is het voor de kinderen en ouders duidelijk waar ze met hun

hulpvraag terecht kunnen? Denken ze mee met beleid?

• Worden ze (ingewikkelde casuïstiek) adequaat geholpen,

beter dan vroeger? Dichter bij huis? Minder crisissituaties?

• Sturen gemeenten inhoudelijk aan? Weten ze wat

specialistisch is, en wat eigenlijk niet?

• Zijn aanbieders oprecht aan het vernieuwen? Te vernieuwen

over de grenzen van het eigen belang?

• Werken collega wethouders echt mee (wonen, werk,

onderwijs)?

• Hebben aanbieders en gemeente respect voor elkaar, nemen

ze tijd voor het goede gesprek over de inhoud?

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Risico’s voor gemeenten

- Lokale/regionale ambities kunnen niet worden waargemaakt

- Kwaliteit jeugdhulp kwetsbaar, kinderen niet adequaat

geholpen

- Lokale/regionale zorggebruik en zorgkosten nemen niet af (of

zelfs toe)

- essentiële functies zijn niet langer voorhanden, of slechts op

grote afstand

- Geen strategie als er een knelpunt is bij een aanbieder.

•Paradox van de beleidsvrijheid: zonder (boven)regionale

samenwerking vanuit gemeenten zullen aanbieders van

specialistische jeugdhulp overgaan tot schaalvergroting.

•Regionaal samenwerken is noodzakelijk om lokale

transformatiedoelen en ketenaansluiting te realiseren.

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Spreiding BOPZ

NB: nog niet alle

capaciteits- en locatie

gegevens verwerkt

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Spreiding specialistische GGZ

NB: nog niet alle

capaciteits- en locatie

gegevens verwerkt

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Spreiding klinische verslavingszorg

NB: nog niet alle

capaciteits- en locatie

gegevens verwerkt

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Spreiding Jeugdzorg+

NB: nog niet alle

capaciteits- en locatie

gegevens verwerkt

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Spreiding MFC

NB: nog niet alle

capaciteits- en locatie

gegevens verwerkt

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Spreiding OBC

NB: nog niet alle

capaciteits- en locatie

gegevens verwerkt

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Spreiding open residentieel

NB: nog niet alle

capaciteits- en locatie

gegevens verwerkt

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Spreiding topreferente traumacentra

NB: nog niet alle

capaciteits- en locatie

gegevens verwerkt

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Gemeentelijke instroom per instelling

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Dashboard: overzicht per aanbieder

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Dashboard: jeugdhulp per regio (CBS)

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Bestuurlijke vraagstukken

• Zijn we echt bereid om met stabiele regio’s te

werken, en meerjarige afspraken te maken

• Stimuleren intercollegiale samenwerking

wethouders over de verschillende

beleidsterreinen heen (werken, onderwijs en

wonen)

• Hoe worden zorgaanbieders geactiveerd om te

transformeren en innovatief te ondernemen?

• Kunnen we meer sturing zetten op aanbieders,

opdat ze gericht transformeren en niet weer

accute problematiek ontstaat.

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Aanpak uitvoeringsprogramma (1)

- Organisch proces, zeker geen blauwdruk

- Karakter “buitenboordmotor”

- Werken vanuit inzicht en overzicht

- Aanbieden relevante feiten en cijfers

- Gesprekstafels als belangrijkste instrument

- Escalatie als nodig

- Subcommissie jeugd als opdrachtgever

- Samen met J42, de regio’s, directeuren SD

- Goede betrokkenheid van het Rijk, branches

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Aanpak (2)

- Regio’s zetten per 2018 betekenisvolle stap

getransformeerd inkopen

- Aanbieders transformeren in de juiste

richting. Professionaliseren hun organisatie

- Brugfunctie tussen bovenregionaal werkende

aanbieders en relevante regio’s

- Aanbieders / branches investeren in goede

beschrijvingen van potentiële vergezichten

integrale, vroegtijdige, effectieve jeugdhulp

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Aanpak (3)

- Bestuurlijke spiegelgesprekken per regio

- Aanbod “challenge day” (helpen)?

- Ondersteunende feiten en producten

- Learn en share met / tussen regio’s

- Inspiratiesessies

- Escalatieladder voor instellingen

- Gesprekken tussen regio’s en aanbieders met

grote spreiding over transformatie,

aansturing en belemmeringen.

- Samenwerken met VWS/TAJ

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Tijdlijn (indicatief tbv 1-1-2018)

• Okt-nov 2016: spiegelgesprekken regio’s

• Okt-dec 2016: gesprekstafels aanbieders

• Dec 2016: aanpak per regio bekend

• Dec 2016: relatie bovenregionaal in

beeld

• Jan/feb 2017: visie en beleid door college

• Feb 2017: inkoopdocumenten en

financiële kaders

• Mrt 2017: overleg aanbieders

• Apr/mei 2017: start aanbesteding

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Belangrijke voorwaarden

• 1. Het realiseren van stabiele regio’s uiterlijk

1 januari 2017. Bovenregionale aanpak

• 2. Collectief opdrachtgeverschap en

rolvastheid

• 3. Eigen verantwoordelijkheid van

aanbieders scherper benoemen

• 4. Snelle oplossingen voor aantal praktische

onhandigheden (budgetplafonds, te laat

betalen, discussies woonplaatsbeginsel)

• 5. Inrichten ondersteuningsprogramma met

verschillende onderdelen

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Capaciteit en locaties

specialistische jeugdhulp

NB: 39 van 57

instellingen hebben

tot nog toe data

aangeleverd

Weergave zoals bekend in het

oude stelsel

Rondvraag

Deelsessies

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Deelsessies

• Positionering gedwongen kader: GI, JBJR

o.l.v. Ineke Hoekstra (AEF) en Astrid Jansen

(VNG) - Zaal V34

• Kennisinstituten en gemeenten

o.l.v. Bert Roes (VNG) - Zaal V35

Deelsessie I Positionering gedwongen kader

Utrecht, 23 september 2016

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Fase 1

Urgente situaties

en inkoop 2017

Fase 2

Toe naar meerjarige continuïteit

in de uitvoering van jb/jr voor

2018 e.v.

Zorg dat er altijd jeugdbescherming en –reclassering beschikbaar is, die wordt geleverd

door levensvatbare GI’s met een duurzaam perspectief die in samenspraak met

gemeenten invulling geven aan hun opdracht.

Versnellen vanaf de zomer

Focus tot aan de zomer: april – juni …. en daarna blijven volgen

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Voor we de inhoud induiken…

• Wat houdt jouw regio / wat houdt jou op dit moment bezig als het

gaat om JB/JR/GI’s?

• Wat zou je graag willen dat in deze deelsessie aan bod komt?

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Om te bespreken

1. Terugkoppeling fase 1: continuïteit 2017

2. Doel en aanpak fase 2: meerjarige continuïteit 2018 e.v.

3. Elementen in gesprek over meerjarige continuïteit

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Proces april - juli

Gesproken met:

• Ambtelijk met alle 42 jeugdregio’s

• Bestuurlijk met circa de helft van de jeugdregio’s

• Een aantal bovenregionale ambtelijke of bestuurlijke tafels

• Alle bestuurders van gecertificeerde instellingen

Doel

In beeld brengen eventuele risico’s t.a.v. de continuïteit in de uitvoering van

de jeugdbescherming en –reclassering voor 2017

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Potentiële risico’s (a)

• Aantallen dalen, de markt krimpt. Regio’s hebben beperkt inzicht in

de ontwikkelingen en potentiële consequenties (voor instellingen)

• Herpositionering taken nog niet afgerond (Veilig Thuis, Crisis)

• Contracten -zoals beoogd door regio’s- bieden lang niet overal

zekerheid aan GI’s (bv. raamcontracten). Inkoop in deel van de

regio’s niet in lijn met beleidsambities.

• Gezamenlijk opdrachtgeverschap in de kinderschoenen en in deel

van de regio’s is bovenregionaal commitment beperkt.

Wat herken je

voor jouw regio?

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Potentiële risico’s (b)

• Bij deel van de instellingen is professioneel opdrachtnemerschap

onvoldoende ontwikkeld (onvoldoende anticiperen, onvoldoende

transparantie)

• Financiële en organisatorische veerkracht bij veel GI’s beperkt

(weinig of geen reserves, kapot-gereorganiseerde organisaties)

• Instellingen kiezen bijna allemaal (nog) niet voor concurrentie met

collega’s.

Wat herken je

voor jouw regio?

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Om te bespreken

1. Terugkoppeling fase 1: continuïteit 2017

2. Doel en aanpak fase 2: meerjarige continuïteit 2018 e.v.

3. Elementen in gesprek over meerjarige continuïteit

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Doel

Regio’s spreken zich begin 2017 uit over:

• de wijze waarop zij continuïteit in de uitvoering van de jb/jr

meerjarig (3-5 jaar) borgen vanaf 2018;

• en de keuzes die zij daartoe willen maken met het oog op de

inkoopstrategie 2018 (en verder);

• Voeren hierover het bovenregionale gesprek en spreken met de GI

en wegen consequenties van keuzes mee in de besluitvorming.

Bestuurlijke intentie (nog geen besluitvorming in Colleges of Raad)

Consistente en complete keuzes

Keuzes staan op papier

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Beleidskeuzes

Sturing

Inkoop-strategie

Financierings-strategie

Context

Justitie-keten

Inzet

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Gelaagd vraagstuk

Gemeenten

Regio

Regio

Regio

Bovenregionaal niveau

Landelijk

Waarvoor kiezen

gemeenten op het

niveau van de

jeugdzorgregio?

Waartoe leidt deze

optelsom in –om te

beginnen- het GI-

werkgebied?

Leidt de optelsom

ook landelijk tot

meerjarige

continuïteit in de

uitvoering van jb/jr?

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Bovenregionale

ambtelijke tafels

Bovenregionale

bestuurlijke tafels

Keuzes

Toets meerjarige

continuïteit landelijk

9 10 11 12 1 2

•J42 overleg

•23 september 2016

•Bert Roes

Deelsessie II

Kennisontwikkeling Jeugd/Sociaal Domein

Vraag + Aanbod naast elkaar

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Landelijk/regionaal aanbod

1. Vier ontwikkelthema’s

2. Highlights uit NJI programma 2017

3. Thema’s Academische Werkplaatsen

Transformatie Jeugd en Werkplaatsen Sociaal

Domein

4. Onderzoek agenda academische jeugdggz en

gemeenten

5. Vraag en aanbod bij elkaar?

6. Ter info : VNG activiteiten verbetering

kennisinfrastructuur

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

1 Vier ontwikkelthema’s

• Transformatie vraagt andere manier van

samenwerken aan kennisproductie

• In een netwerk van gelijkwaardige partijen

• Kennis en middelen delen

• Ruimte voor experiment en fouten: vorm en

inhoud werkenderweg ontwikkelen.

• Gemeenten, kennisinstellingen en

werkplaatsen zijn voorjaar 2016 gestart met

vier ontwikkelthema’s

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

De vier gekozen thema’s:

1. IWW

2. Preventie/investeren in de voorkant

3. 18 min/ 18 plus.

4. Sturing en bekostiging

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Nb Longlist van thema’s

• Armoede

• Kwetsbare kinderen

• Preventie en

Vroegsignalering

• Privacy

• Regionale samenwerking

• 18-/18+

• Inkoop

• Bekostiging en sturing

• Burgers/eigen regie

• Professionalisering

aanbieders

• Transformatie

gemeentelijke organisatie

• Lerende professional en

lerende netwerken

• Onderwijs en jeugdhulp

verbinden

• Jeugd GGZ

• Integraal werken in de wijk

• Populatiebekostiging

• Zorglandschap

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

2 Highlights uit NJI programma 2017

• Strategische hoofdpunten 2013-2017:

1. Focus op kennis die samenhangt met transformatie

2. Aandacht voor nieuwe organisatie en werkwijze

kennisfunctie

3. Meer ruimte voor veldpartijen en externe experts in

landelijke kennisinfrastructuur

4. Gemeenten centrale stakeholder a.g.v. decentralisaties

5. Samenwerking met cliënt- en ouderorganisaties

versterken

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

In 2017 accent op jeugdagenda

2015-2018:

1. Kind centraal

2. Integrale hulp dichtbij kinderen en ouders

3. Kinderen veilig en beschermd

4. Elk kind naar school

5. Nieuwe werken in de jeugdhulp

6. Voortgang Vernieuwing

• Door begeleidingscommissie toegevoegd:

• Preventie

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Samenwerken en netwerken: extra

efforts in 2017:

1. Investeren in digitale kennis-praktijknetwerken en

verbindingen met regionale kenniswerkplaatsen

2. Kennisportal rond transformatievraagstukken

3. Extra investering in programma Ondersteuning

Transformatie: verbeteren vraagbaakfunctie en

kennisuitwisseling.

4. Deelprogramma Integraal Werken in de Wijk

5. Versterking deelprogramma aanpak kindermishandeling en

huiselijk geweld

6. Samenwerking met stichting opvoeden.nl

7. Internationale samenwerking

8. Erasmus + Jeugd

•

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Nb 8 meerjarige kennis-

praktijkprogramma’s

1. Sterke basis voor alle jeugd

2. Basiszorg jeugd en gezin in wijk

3. Veilig opgroeien

4. Effectiviteit en integrale jeugdhulp

5. Vakmanschap

6. Ondersteuning transformatie

7. Monitoring en sturingsinformatie

8. Verbinden passend onderwijs en jeugdhulp

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

3 De thema’s van de academische

werkplaatsen jeugd

1. Wijkteams

2. De voorkant versterkt

3. Eigen kracht en

zelfregie

4. Ouders en kinderen

centraal

5. Overgang van

jeugdhulp naar

volwassenenhulp

•6. Privacy en

databeveiliging

•7. Samenhang jeugdhulp

en onderwijs

•8.Sturingsinformatie en

monitoring

•9. Professionalisering

uitvoerders

•10. Kinderen veilig en

beschermd

•11. Gespecialiseerde

jeugdhulp

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

De thema’s van de werkplaatsen

Sociaal Domein

1. Werkzame elementen (interventies)

2. Hoe leert de professional

3. Eigen kracht, zelfregie en kwetsbaarheid

4. Burgerinitiatieven

5. Samenspel formeel-informeel

6. Basiszorg jeugd en preventie

7. Maatschappelijke participatie en inclusie van

burgers inclusief passende arbeid

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

4 Onderzoek agenda academische

jeugdggz en gemeenten

- Samenwerking Kenniscentrum KJP en

gemeenten

- Doel

- Overzicht toegepast en fundamenteel

onderzoek

- Gemeentelijke wensen onderzoek

- Verbinden op inhoud en samenwerking

- Aanzet tot toekomstige agenda

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

6. Ter info : verbeterpunten huidige

kennisinfrastructuur

• • Bestaande kennis over transformatie wordt

verkokerd en versnipperd aangeboden;

• • Overzicht vanuit beleidsperspectief ontbreekt;

• • Kennisontwikkeling over doelmatigheid en

effectiviteit van de nieuwe context is onvoldoende

• • Zoeken naar meedenk- en doekracht van de

kennisinstellingen om het innovatieproces lokaal en

regionaal van de grond te krijgen

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Een definitie

• De kennisinfrastructuur in het sociaal domein bestaat uit al die organisaties die bijdragen aan het

produceren en verspreiden van de kennis

en onderzoek die antwoorden geven die

•

• in het sociaal domein nodig hebben om transformatie en

innovatie te realiseren.

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Wat wil de VNG bereiken?

• Op nationaal niveau meer focus op behoeften

gemeenten en transformatiethema’s,

bestaande structuren en programmering

ondergeschikt

• Verbeteren samenwerking regionale en

landelijke netwerken

• Koppelen kennisontwikkeling en verspreiding

aan transformatie

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Wat gaan we daarvoor doen in 2016?

1. Transformatie/ontwikkelthema’s centraal

2. Overzicht : ontwikkelthema’s gemeenten

centraal, ‘portal’ en oliemannetjes

3. Samenwerking kennisinstellingen +

gemeenten

4. (bestuurlijk) overleg met Rijk : hoe komen

gemeenten aan de voorkant?

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Sluiting

&

Netwerk lunch

Vereniging van Nederlandse Gemeenten

Belangrijke data

• 29 september BO VNG - Rijk

• 3 oktober VoordeJeugddag

• 2 november Subcommissie Jeugd

• 2 november J42 netwerkbijeenkomst