1

Is de islam als godsdienst

een rem op de integratie

van moslims?

• Paul De Greef S.J.

2

1.1 Inleiding

• Vraagstelling

• Uitgangspunt

• Mijn stelling

• Mijn bronnen

3

1.2 Inleiding

1. Islam als religie in de integratieproblematiek

• Probleem van de westerling:

- God en religie zijn vraagtekens

- Verschillende invulling van het begrip godsdienst

4

1.3 Inleiding

• Oorzaken van dit verschil in de geschiedenis:

- begin

- ontwikkeling

- moderne tijd

5

1.4 Inleiding

• De eerste keer in de geschiedenis dat

moslims een minderheid zijn in een

niet-moslim maatschappij

→ vandaar een probleem van integratie

6

2. Vier houdingen van moslims tegenover integratie:

- niet willen integreren

- niet durven

- niet kunnen

- niet mogen

7

2.1 Sommige moslims willen niet integreren

Islamisten willen de wereld veranderen via de politiek

– met geweld

– zonder geweld

– mislukking van de politieke islam?

8

2.1 Sommige moslims willen niet integreren

Fundamentalisten willen vooral religieus vernieuwen: eerst de islam, dan de wereld

- Salafisten

- Wahabieten

9

2.2 Veel moslims durven niet integreren

• De sociale controle is een rem

• De traditie is een rem

• De jongeren?

10

2.3 Veel moslims kunnen niet integreren

• Laag geschoold op algemeen niveau

• Laag geschoold in kennis van de islam

• Gevolg: vasthouden aan de traditie

• De jongeren?

11

Is de islam achterlijk?

• Schitterend verleden

• Verstarring in de huidige cultuur

• De Arabische component

12

2.4 De meeste moslims menen niet(s) te mogen veranderen

• Stelling: de reden voor dat ‘niet mogen’ ligt in hun opvatting van de openbaring

• Openbaringsgodsdiensten: een God die tot de mensen spreekt:– godsbeeld– godservaring– openbaringsschrift

13

2.4.2 Niet(s) mogen veranderen

• Exclusief verticale en a-historische opvatting over openbaring

14

2.4.2 Niet(s) mogen veranderen

• De Koranfactor:

- Allah’s letterlijk eigen woord

- de te volgen weg

15

2.4.3 Niet(s) mogen veranderen

• Kenmerken van de openbaring:

– eenheid

– onveranderlijk

– onbetwijfelbaar

– allesomvattend

16

2.4.4 Niet(s) mogen veranderen

• Houding van de mens tegenover die openbaring

- overgave of islam

- gehoorzaam volgen van de voorgeschreven weg: de islamitische wet

17

Voorlopig besluit

Islam als puur godsdienstige, koranische inspiratie is geen rem op integratie.

18

3.1 Culturele factoren als een rem

• Toch zijn er twee culturele factoren die een rem zijn:

– een te sterke wettische interpretatie van de Koran en veralgemening van lokale elementen

– een miskenning van de historische relativiteit van schrift en traditie

19

3.2 Cultuurgebondenheid

• Elke godsdienst is cultuurgebonden:

– de historische context van zijn ontstaan– de historische context van zijn schrift

– de historische context van de taal van die schrift

– de historische ontwikkeling van die taal

– de historische ontwikkeling van de traditie

20

3.3 Fundamentalisme? 1

• de moslims belijden dat de koran het letterlijke eigen woord van God is

• de meeste moslims passen een letterlijke lezing en interpretatie toe op de teksten

• deze letterlijke lezing botst met de moderne benadering van oude teksten

21

3.3 Fundamentalisme? 2

• de moslimsgemeenschap heeft recht op haar letterlijke lezing

• de gevolgen daarvan zijn meestal niet nadelig voor de moslims zelf

• deze lezing schept wel problemen voor de gehele samenleving

22

3.3 Fundamentalisme? 3

• De letterlijke lezing leidt tot verstarring

• Deze verstarring is een rem op integratie

• Mystieke belevingen en persoonlijke vroomheid houden de echte islam levend

• Geen botsing met het christendom, wel met de moderniteit

23

Conclusie

• De koranische islam als godsdienstige inspiratie hoeft geen rem te zijn op de integratie

• Culturele factoren zoals de letterlijke en wettische lezing van de teksten zijn

- in hun gevolgen –

wel een rem op de integratie