NVTZ |Lokaliteit en toezicht houden

Integraal samenwerken in de wijk:

wat betekent dit voor toezicht?

Rian van de Schoot - Vilans

Programma

• Hervorming Langdurende Zorg en de opkomst van wijkteams

• Wat weten we van wijkteams?

• Governance tussen organisaties

• Wat vraagt dit van toezicht?

Uitgangspunten HLZhervormingen langdurige zorg en ondersteuning (2015)

1. Uitgegaan wordt van wat mensen (nog) wel kunnen in plaats van wat zij niet kunnen. Kwaliteit van leven (welbevinden) staat voorop.

2. Als ondersteuning nodig is, wordt allereerst gekeken naar het eigen, sociale netwerk en de financiële mogelijkheden van betrokkenen en wordt de hulp dichtbij georganiseerd.

3. Voor wie – ook met steun van de omgeving – niet (meer) zelfredzaam kan zijn, is er altijd (op participatie gerichte) ondersteuning en/of passende zorg.

4. De meest kwetsbare mensen krijgen recht op passende zorg in een beschermende, intramurale omgeving vanuit de nieuwe Wet Langdurige Zorg.

Sociale wijkteams

Onderzoek sociale wijkteams in Nederland (2014, 2015, Onderzoek sociale wijkteams in Nederland (2014, 2015, Onderzoek sociale wijkteams in Nederland (2014, 2015, Onderzoek sociale wijkteams in Nederland (2014, 2015, MovisieMovisieMovisieMovisie, NJI, Vilans), NJI, Vilans), NJI, Vilans), NJI, Vilans)

2014: 69% van gemeenten heeft één of meerdere sociale (wijk)teams2014: 69% van gemeenten heeft één of meerdere sociale (wijk)teams2014: 69% van gemeenten heeft één of meerdere sociale (wijk)teams2014: 69% van gemeenten heeft één of meerdere sociale (wijk)teams

2015: 87% van de gemeenten (96% van de G32 gemeenten)2015: 87% van de gemeenten (96% van de G32 gemeenten)2015: 87% van de gemeenten (96% van de G32 gemeenten)2015: 87% van de gemeenten (96% van de G32 gemeenten)

Waarom? 4 meest genoemde argumentenWaarom? 4 meest genoemde argumentenWaarom? 4 meest genoemde argumentenWaarom? 4 meest genoemde argumenten

• Integrale aanpak: 1 huishouden, 1 plan, 1 regisseur

• Multidisicplinair werken: diverse hulpverleners, korte lijnen

• Laagdrempeligheid: dicht bij de burgers

• Preventie en vroegsignalering: vroegtijdig ingrijpen, voorkomen van erger,

outreachend

Modellen wijkteamsModellen wijkteamsModellen wijkteamsModellen wijkteams• Breed integraal team voor alle hulpvragen (42%)

• Breed integraal team voor complexe of meervoudige

hulpvragen (20%)

• Domein/doelgroepspecifieke teams (16%)

• Generalistische teams, met daarachter meer

gespecialiseerde teams (12%)

Sociaal wijkteam versus moederorganisatieSociaal wijkteam versus moederorganisatieSociaal wijkteam versus moederorganisatieSociaal wijkteam versus moederorganisatie• 29% ervaart spanning omdat:

• Spagaat commitment naar moederorganisatie –

wijkteam – gemeente

• Verschil in opvatting/visie tussen professional –

werkgever – opdrachtgever

• 70% ervaart geen spanning omdat:

• Teamleden losgekoppeld van moederorganisatie

(onafhankelijke stichting, detachering)

• Afspraken vastgelegd over

rollen/verantwoordelijkheden

• Samenwerking vanuit gedeelde visie

Governance in een veranderend stelsel

(Idenburgh en Van Schaik)

Idenburgh & Van Schaik

Governance in een veranderend stelsel

Het stelsel verandert in een ecosysteem.

De governance verandert mee:

- Meer horizontale governance in netwerken.

- Grotere rollen voor de participerende burger en de professional in de wijk.

- Beweging van ‘in control’ zijn naar loslaten en vertrouwen.

Onderzoek Vilans 2015

Toezicht

- Tendens naar horizontaal toezicht, wederkerigheid en transparantie.

- Toezicht met meer oog op maatschappelijke waarde (outcome toezicht).

- Naar buiten gerichte toezicht: Dichterbij de burger en meer gericht op samenwerking.

Sturing

- Beweging naar flexibelere sturing, met meer focus op loslaten en vertrouwen.

- Samenspel met de participerende burger en de professional in de wijk.

- Meer ‘outcome’ sturing op de maatschappelijke waarde.

Verantwoording

- Meer directe verantwoording aan de participerende burger en mantelzorg.

- Grotere verantwoordelijkheid voor professionals lager in de organisatie.

- Van regeldruk naar passende regels (Meurs).

Inkoop

- Burgers participeren vaker in inkoop (zorgcoöperaties, burgerinitiatieven).

- Beweging naar outcome financiering.

- Meer gelijkwaardige verhoudingen tussen organisaties: wederkerige afhankelijkheid in governance netwerken.

2016 : Verdieping in 3 casussen

- De Koepel: coöperatie van burgerinitaitieven

- Samen Leven Kerkrade: samenwerkingsverband gemeente – zorgaanbieders – (vertegenwoordiging van) inwoners

- Toezicht Peel

Van systeem naar adaptief netwerk

Inzichten Raad van Toezicht

(zorg)organisatie

Overheid

1e/2e Kamer

Burger = cliënt = inwoner = stemmer

lokaal

• Lokale politiek doet zijn intrede in zorg(vernieuwing)

• Lokale governance waarbij schaalgrootte aanbieder

niet zomaar passend is• Georganiseerd burger is versneller in vernieuwing

Lokale governance

• Samen sturen op inzet van middelen

• Mede-eigenaarschap op risico

• Burgerkracht/-invloed organiseren, ook eigenheid

bewaren

• Lokaal passende maat, reduceren van schaalgrootte

• Mandaat regelen, ‘belief’ bij bestuur en toezicht

• Oog voor de ijsberg (verantwoording, posities)• (wisselende) samenwerking om waarde te creëren

• Oog voor Intenties, competenties, prestaties :

vertrouwen (P. Meurs)

Gemeente

Gemeenteraad

professional

inwoner/client/

stemmer

Opbrengst casus Toezicht

Opgave Samenwerking

- Noodzaak voor samenwerking met name ervaren voor kwetsbare doelgroepen in de

samenleving.

- Daarnaast geven een aantal bestuurders aan echt vanuit de vraag van de cliënt te willen

werken. Daar hoort automatisch bij dat je samen met formele en informele partijen

samenwerkt om te blijven werken vanuit de vraag.

- Alle maatschappelijke organisaties in het sociaal domein werken regionaal. Binnen elke

organisatie wordt afgesproken wie op gemeente niveau (gedelegeerd) afspraken maakt.

- De organisatie van samenwerking tussen bestuurlijk, management en operationeel niveau

wordt als een uitdaging ervaren. Samenwerking in de wijk komt tot stand, op andere niveaus

moet dit nog op gang komen.

- Ten aanzien van financiën in samenwerking ontstaan verschillende perspectieven. Enerzijds

is de continuïteit van de eigen (activiteiten) leidend, anderzijds geven bestuurders aan dat

samenwerking betekent inleveren van autonomie, volume en financiën.

Opbrengst Casus Toezicht

Rol van Toezicht

- Toezichthouders worden door bestuurders aangemoedigd om zich meer in het

maatschappelijk debat te mengen. Met gepaste afstand iets vinden van het realiseren

van de maatschappelijke opgave.

- Ondanks maatschappelijke kramp (inspecties en financiële verantwoordelijkheid) op

toezicht is er juist nu behoefte aan sparring en ruimte.

- Toezichthouders weten onvoldoende wat er op de werkvloer afspeelt en kennen

onvoldoende het DNA van de organisatie.

Discussiepunten:

-Welke visie hebben toezichthouders op toezicht? Enerzijds is er de neiging tot

control, anderzijds de behoefte van genuanceerde inbreng van toezichthouders in

het maatschappelijke debat.

-Hoe gaan toezichthouders de dialoog aan met de bestuurders mbt risico's in

samenwerking en het mogelijk inleveren van autonomie?

HOE

19

• Hoe kun je gezamenlijk sturen en mandaat organiseren aan tafel?

• Hoe regel je verantwoordelijkheid bij bijvoorbeeld incidenten?

• Hoe organiseer je echt invloed van burgers aan tafel?

• Welke schaal kies je?

• Hoe komen we van intenties naar prestaties?

• Hoe zien handvatten voor een nieuwe (netwerk)governance er uit?

�Stip op de horizon� Sturen vanuit waarden

� Invulling geven aan ecosysteem

� Werken aan Maatschappelijke opgave

� Flexibel wendbaar netwerk

� Werken vanuit onzekerheid en maximaal

waarde toevoegt voor de burger

Meer weten?

Onderzoek Sociale wijkteams:

https://www.movisie.nl/sites/default/files/alfresco_files/Sociale-wijkteams-in-

beeld%20[MOV-9164168-1.1].pdf

Publicatie Governance tussen organisaties:

http://www.vilans.nl/docs/vilans/publicaties/governance-tussen-organisaties.pdf

Interviewreeks Governance 2015&2016:

http://www.vilans.nl/Over-vilans-

Overzicht.html?thema=Ketens%20en%20netwerken&themaid=601051

vragen:

r.vandeschoot@vilans.nl

info@integraalwerkenindewijk.nl