Instructeurshandleiding veilig sportklimmen Toprope · die dag mogelijk niet halen. De leskaart is...

Instructeurshandleiding

IndoorToprope

Colofon Dit is een uitgave van de Konin -klijke Nederlandse Klim- en Berg sport-vereniging (nkbv). Deze Instruc teurs-hand leiding is het naslagwerk voor het geven van de cursus Indoor Toprope en het daarbij behorende Klim vaardigheidsbewijs. Hoewel er aan de totstandkoming van de handleiding uiterste zorg is besteed, kan door de nkbv geen aansprakelijkheid worden aanvaard voor eventuele gebreken en/of onvol komenheden alsmede voor de schade voortvloeiend uit het gebruik en/of de gevolgen van het gebruik van deze handleiding.

Auteur Koninklijke Nederlandse Klim- en Bergsport Vereniging (nkbv)Met medewerking van nkbv: Jack de Rijk, Karin Blok, Dick van Vegchelen, Paul Dobbelaar, Dirma Eisenga, Enno Hefting, Marinka Sysling. kbf-Vlaanderen, studenten van de Fontys Sport hogeschool, de usac, Frans Melskens en de klimcentra Nijmegen, Neoliet, Cave, Yosemite en Outdoor Valley.

Eindredactie Karin Blok & Jack de RijkTekstadvies Wouter JongeneelenOntwerp en illustraties Bart van RaaijDrukwerk Drukkerij De Maasstad

isbn 978 90 809749 3 7

Versie 1.2 © nkbv 2011

Uitgave Koninklijke NederlandseKlim- en BergsportverenigingPostbus 2253440 ae Woerden

© 2011 Koninklijke nkbv Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, microfilm, fotokopie, magnetische of digitale media, plaatsing op websites of op welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schrif-telijke toestemming van de uitgever.

Inleiding 3 Opzet cursus 4 1 De klim-en bergsport 9 1.1 Geschiedenisvanhetsportklimmen 91.2 Verschillendevormenvansportklimmen 111.3 Klimniveausenwaardering 131.4 Ethiekbijhetindoorsportklimmen 131.5 Geschikteklimroutesvoorbeginners 141.6 MogelijkhedennaIndoorToprope 141.7 Introductieklim-enbergsportperles 16 2 Klim blessurevrij 172.1 Warming-up 172.2 Cooling-down 172.3 Belastingvandevingers 182.4 Blessures 182.5 Klimblessurevrijperles 19 3 Risicobewustzijn en veiligheid 213.1 Constanteoplettendheid 213.2 Ongevallen 223.3 Klimregels 233.4 Angst 243.5 Rolvandeinstructeur/begeleider 243.6 Risicobewustzijnenveiligheidperles 25 4 Uitrusting en materiaal 274.1 Klimgordels 274.2 Zekeringsapparaten 294.3 Karabiners 314.4 Klimschoenen 324.5 Touwen 324.6 Magnesium 324.7 Beoordelenvandestaatvanhetmateriaal 334.8 Normenvoorklimwanden 344.9 Uitrustingenmateriaalperles 34 5 Zekeren 375.1 Inbinden 375.2 Controleenpartnercheck 405.3 Touwcommando’s 415.4 Zekerenvandeklimmer 425.5 Tussenzekeringen 485.6 Zekerenperles 49 6 Klimtechniek 536.1 Techniek-entactiekoefeningen 536.2 Spelvormen 586.3 Klimtechniekperles 61 7 Afsluiten van de les 63 Bronmateriaal 64 Colofon

InstructeurshandleidingIndoorTopropeversie1.1

inhoudsopgave

VoorjeligtdeinstructeurshandleidingbijdesportklimcursusIndoorToprope.

VooreensportkliminstructeurIndoorTopropezijndevolgendedocumentenvanbelang:

–Cursusboekje Indoor TopropeditgebruikenjecursistenbijdecursusIndoorVoorklimmen.–Instructeurshandleiding Indoor Toprope(dezehandleiding)hierinstaatdeinhoudvandecursusmethetklimvaardigheids-bewijsIndoorToprope,zoalsjedieminimaalmoetaanbiedenaanjecursisten.JevindthierindeinformatievoordecursusIndoorTopropeperonderwerpenperlesbeschreven.–Leskaarten Indoor Topropediebijdezeinstructeurshandleidinghoren.Dezeleskaartenzijngebaseerdopeencursusverdeeldovervierlessen.Delesinhoudstaatperlessamengevatopéénkaart,diejekuntgebruikenalsgeheugensteuntjetijdensdeles.

SpecifiekvoordeNederlandseinstructeurs:–Handboek Instructeur Niveau 3hierinstaatdetheorievandefunctievaninstructeuropniveau3vandeKwalificatiestructuurSport.Hethandboekbevatdelesstofvandefunctievansport-kliminstructeurenalgemenedidactiek.Jegebruikthetvoorach-tergrondinformatiebijjouwkerntakenalssportkliminstructeur.–Werkboek Sportkliminstructeur Indoor TopropehierinstaandekerntakenvaneensportkliminstructeurIndoorToprope,uit-gewerktinvoorbereidendeleertakeneneindopdrachten.Jege-bruikthetwerkboekalsleidraadbijjeleertraject.Hetbereidtjevooropdeproevenvanbekwaamheidvoorsportkliminstructeur.

DezeInstructeurshandleiding Indoor Topropeisopgebouwduitzevenhoofdstukken:Deklim-enbergsport,Risicobewustzijnenveiligheid,Klimblessurevrij,Uitrustingenmateriaal,Zekeren,Klimtechniek,Afsluitenvandeles.EensoortgelijkeindelingkomtookterugbijandereopleidingenvandeKoninklijkenkbvenkbf-Vlaanderen.Denkbvenkbfkiezenhiervooromdatzijcursisteneninstructeurseeneenduidigenopeenvolgendpakketvancursussenenopleidingenwillenaanbieden. DoelvandezehandleidingisdatjijalssportkliminstructeuralleinformatiekanterugvindendiejenodighebtvoorhetgevenvandecursusIndoorToprope.NaastuitlegoverhoedecursusIndoorTopropeopgebouwdisgevenwejeookachtergrondsinformatiediejeinjelessenkuntgebruiken. Dezehandleidingisde(uitgebreidere)opvolgervandenkbvuitgaveVeilig sportklimmen: gezegd = geleerd?

Afdeling Sportondersteuningnkbv

Sporttechnisch Teamkbf-Vlaanderen

september2008

inleiding

InstructeurshandleidingIndoorTopropeversie1.1 3

Indezehandleidingwordtdekleurroodgebruiktomtewaarschuwenvooronveiligesituaties,groenstaatvoordejuistemethode.

Toelichtingopdegebruiktesymbolenindezehandleiding:

i Achtergrondinformatiediejekuntgebruikenomvragenvancursistentebeantwoorden.

! Voorbeeldenvanincidentenenongevallendieinrelatiestaanmethetbehandeldeonderwerp.

Hetuitroeptekengeeftookindeillustratieseenonveiligesituatieaan.

Doel van de cursus HetdoelvandecursusIndoorTopropeisdatcursistenveiligtopropekunnenklimmenopeenartificiëleklim-wanddiereedsvoorzienisvantopropetouweneneenklimmerineendergelijkesituatiekunnenzekeren.

Doelgroep en beperkingen Iedereenvanaf10jaarkandecursusIndoorTopropevolgen.Devaardighedendiecursistenindezecur-susaanlerenzijnallééngerichtophetveiligklimmenvantoproperoutesopeenartificiëleklimwand.DecursusIndoorTopropeleidtnietoptotvoorklimmenofoutdoorklimmen.

De locatie waardecursusgegevenwordtmoetaaneenaantaleisenvoldoen:

–deklimwandmoetoverminimaaldriemakkelijketoproperoutes(3egraads)beschikken;–detouwenmoetenlanggenoegzijnvoorzekerenmeteenback-up:hetenetouweindemoetminimaal3meteropdegrondliggenalshetanderedegrondnetraakt.

Aanvullendeeisenvoordelocatiewaardevaardigheidstoetswordtafgenomen:

–dewandhoogtemoetvanbodemtotomleidpuntminimaaltienmeterhoogzijn;–inminimaaléénmakkelijkeroutemoetentussenzekeringenaanwezigzijn.

Vaardigheidstoets Elkecursistklimtenzekertminstensdrieroutes,vanminimaal10meterhoogteverschil,naarkeuze.Daarbijmoetdecursistaantonendathijhetindoortopropenvolledigbeheerst,vanwarming-uptotcooling-down.Elkecursistmoethierbijkunnenuitleggenwathijdoetenwaarom.Alsinstructeursteljevragenomdattetoetsen.Inminimaaléénroutemoetdecursistlatenziendathijweetwathijmoetdoenmettussenzekeringen. BijhetafnemenvandeklimvaardigheidstoetsgebruikjehetbeoordelingsformulierklimvaardigheidsbewijsIndoorToprope.Deorganisatorvandevaardigheidstoetsmoetdeingevuldebeoorde-lingsformulierenminimaaldriejaarnahetafnemenvandetoetsarchiverenendesgevraagdkunnentonen.

Het klimvaardigheidsbewijs IndoorTopropegeeftaandatdecur-sistophetmomentvantoetsenbeschikteoverdegevraagdekennisenvaardigheden.Ooknahetbehalenvaneenklimvaardigheidsbe-wijswordtvandeklimmerverwachtdathijzichhoudtaanhetgeenhijindecursusheeftgeleerd.Daarnaastmoeteenklimmerregel-matigklimmenomzijnkennisenvaardighedenoppeiltehouden.HetklimvaardigheidsbewijsIndoorTopropebiedtgeengarantievoorklimmenzonderongelukken.

opzet cursus

DecursusIndoorTopropeisdestartvoorelkeklimmerdiezelf-standigineenklimcentrumwilgaanklimmen.Tijdensdezecursuswordtdebasisgelegdvoorhetopeenverantwoordemanierbeoefenenvandeklimsport,waaronderhetzelfstandigzekerenenveiligklimmen.WanneercursistendecursusmetgoedgevolgafsluitenbehalenzijhetklimvaardigheidsbewijsIndoorToprope.

de cursus

DecursusIndoorTopropewordtaangebodenopeen(indoor)artifi-ciëleklimwand.Naasthet‘veilig’lerenklimmen,komthetklimmenalssportaanbod.Indezecursuszijndeoudenkbv-campagnesKlim Blessure Vrij,Veilig SportklimmenenCheck&Climbgebundeld. Denkbvenkbfbevelenaandatdecursusbestaatuitmini-maalvierlessenvantweeuurvoorvolwassenenenvoorjeugdminimaalvijflessenvananderhalftottweeuur.Wanneerdecursusaanbeginnendeklimmersaangebodenwordtinminderdanviercontactmomentenen/ofminderdan6tot8achtuur,maggeenklimvaardigheidsbewijswordenuitgereikt.Zijnbijcursistenbepaaldetopropecompetentiesalaanwezig,dankaneenverkortecursusvolstaan. Dezehandleidingendeleskaartenzijnafgestemdopcirca6tot8contacturenenzóopgebouwddatinelkelesalleaandachtspun-tenvanIndoorTopropeaandeordekomen.Perleskaartisaange-gevenwatdielesbehandeldwordt.Zodrajemeerinformatiegeeft,zaldittenkostegaanvanhetklimmen.Deverhoudingtussentheorieenpraktijkisdannietoptimaalenjezultjeleerdoelenvandiedagmogelijkniethalen. Deleskaartiseengeheugensteunbijdeles,maarbiedtonvol-doendeinformatieomdelesgoedvoortebereiden.Hiervoordientdezehandleiding.Pasalsinstructeurjelesplannenaltijdzodanigaandatzeoptimaalaansluitenbijjecursisten.

Cursusboekje BijdezecursushoorthetcursusboekjeIndoorTop-rope.Cursistenmoetenzelfonderdelenvandecursusinditboekjebestuderenalsvoorbereidingopdeles.Daarnaastkunnenzehetcursusboekjegebruikenalsnaslagwerknaafloopvandecursus.Decursusboekjeskunjevóóraanvangvandecursusaanvragenbijdenkbvofkbf.

Uitgangspunten vanallecursussenmetklimvaardigheidsbewijzen:–belevingvandeklimsportstaatcentraal;–klimmenisleuk,spannendenleerzaam;–hetaanlerenvantechniekenenrisicobewustzijnzijnbelangrijkevoorwaardenomveiligtesportklimmen.

opzet cursus

Jeugdklimmerskrijgenookeenklimvaardigheidsbewijs,maardenkbvenkbfbevelenaandatzetothunveertiendejaaraltijdon-dertoezichtklimmenvaneenterzakekundigevolwassene,diebijvoorkeurzelfminimaalhetklimvaardigheidsbewijsIndoorTopropebezit.Hetdaadwerkelijkzelfstandigklimmenisdusvantoepassingopklimmersvan14jaarenouder.

Jouw rol als instructeur Eerstleerjeeencursisthet‘uitvoerenvanhetkunstje’.Indeloopvandecursuswordtdituitgebreidnaar‘zelfstandiguitvoeren’.Perlesmomentgajedieperinopdestof.Doelisdatdecursistzijnhandelentheoretischkanonderbouwen.Immers,zoalsjijalsinstructeurmoetbegrijpenwatjevertelt,moeteencursistookwetenwathijdoetenwaarom. Inhetbeginzaljealsinstructeurvooralinstruerendlesgeven.Perfectedemonstratiesendirectiefaansturenzullenhierbijcen-traalstaan.Daarnagajegeleidelijkovernaarhetbegeleidendles-geven.Zelfstandighandelenvancursisten,hetnemenvanafstandenverdiepingvandelesstofzullendaarbijcentraalstaan.Zozaljeinhetbeginnadrukkelijkaanwezigzijnomdeveiligheidtewaar-borgen.Gaandewegdecursusgajeditopeenminderopvallendemanierdoen.Jeblijftgedurendedelesnatuurlijkvoortdurendcontrolerenofdeveiligheidgewaarborgdis.Cursistenzullenechtersteedsmeerhetgevoelkrijgendatzezelfstandigaanhetwerkzijn.

opbouw van de lessen

Delessenzijnzoopgebouwd,datcursistenelkeleseenstukjeherhalingkrijgenvandevorigeles(sen)énkennismakenmeteennieuwaspectvanindoortopropen.Deopbouwenindelingvandevierlessen,zoalsindezeinstructeurshandleidingenopdeleskaar-tenbeschreven,isnietdwingend.Stemalsinstructeurjelesplanafopdedoelgroepenpashetprogrammanaareigeninzichtenerva-ringaan.Jezorgteruiteraardwelvoordatalleonderwerpenaandeordekomenendecursistendebenodigdecompetentiesvoorhetindoorvoorklimmenkunnenopdoen. DeervaringheeftgeleerddatdecursusIndoorTopropevoorjeugdhetbesteverdeeldkanwordenovervijflessen,omdatjeugdzichnognietzolangachtereenkanconcentrerenenmeerher-halingnodigheeft.Ditisheteenvoudigstetebereikendoorhettweededeelvanlesviergeheeltebestedenaanherhalenendevaardigheidstoetsaftenemeninlesvijf.

Indeloopvandecursusverandertjouwrolalsinstructeurvoorwatbetreftdedidactischeaanwijzingen:

Les 1: Jouw rol als instructeur = instrueren+ BieddecompletecompetentievanIndoorTopropeaan(kortmaarkrachtig,opinstruerendewijze);jedoetallesvoorwatcur-sistenmoetenbeheersenomveiligtekunnentopropen(gordelaantrekken,inbinden,partnercheck,touwcommando’s,zekeren,blokkeren,latenzakken,etc.)enlaathetjecursistennadoen.+ Legnadrukophetpraktischuitvoerenenhetbelevenvandesport.Involgendelessenkomthetwaaromenverdiepingvandelesstofaandeorde.+ Bakengrenzenafinverbandmetveiligheid.+ Streefeenserieuzehoudingbijcursistenna.+ Voeralsinstructeurzelfdeveiligheidscontrolevollediguit.+ Concentreeropjuisthandelendoorde(back-up)zekeraar.+ Legnadrukopperfectedemonstratiesenoptimaalinstructeurs-gedrag.+ Geefzelfhetgoedevoorbeeld.+ Laatcursistenveelkorteroutesklimmenomzedaarmeedenoodzakelijkehandelingenzoveelmogelijktelatenoefenen.

Les 2: Jouw rol als instructeur = doceren/begeleiden+ BiedweerdecompletecompetentievanIndoorTopropeaan,ditmaalopeendocerendewijze;jesteltjecursistenvragennaarhethoeenwaaromvanbepaaldehandelingen.+ Legnadrukophetpraktischuitvoeren,deonderbouwingenverdiepingvandelesstof.+ Voeralsinstructeurzelfdeeindveiligheidscontroleuit.+ Concentreeropjuisthandelendoortouwgroepen(back-up)zekeraar.+ Laatcursistenveelkorteroutesklimmen.+ Stelcursistenvragenoverdelesstofvandeéérsteles.

Les 3: Jouw rol als instructeur = coachen+ BiedweerdecompletecompetentievanIndoorTopropeaan,maarnuopeencoachendemanier.Hierbijlaatjecursistenzelfhunganggaanenstuurjebijdoorzebijvoorbeeldvragentestellen.Legnadrukoppraktischuitvoerenenoponderbouwingenverdiepingvandelesstof.+ Steldepartnercheckcentraalindezeles.+ Voeralssportkliminstructeurzelfdeeindveiligheidscontroleuitenbepaalindeloopvandelesofzonderback-upgezekerdkanworden.+ Geefcursistenhetgevoeldatzemeerenmeerzelfstandigmoe-tenwerken.+ Concentreeropjuisthandelendoortouwgroepenzekeraar.+ Laatcursistenveelkorteroutesklimmenenmaakvervolgensdeoverstapnaareenlangereroute.

6 InstructeurshandleidingIndoorTopropeversie1.1 7

opzet cursus opzet cursus

+ Bepaaltijdensennadezelesofdecursistveiligzelfstandigkanindoortopropen.Indienditniethetgevalis,danzaldecursistdezelesdag(eventueelmeerderemalen)overmoetendoentotdathetgewensteresultaatbereiktis.

Les 4: Jouw rol als instructeur = coachen/toetsen+ BiednogmaalsdecompletecompetentievanIndoorTopropeaan.Beperkjeaanwijzingennutoteenminimumengeefcursistenderuimteomteoefenenenvragentestellen.+ Legnadrukoppraktischuitvoerenenoponderbouwingenver-diepingvandelesstof.+ Stelzelfstandighandelencentraalindezeles.+ Voeralssportkliminstructeurzelfdeeindveiligheidscontroleuitenbepaalofzelfstandiggewerktkanworden.+ Laatcursistenlangereroutesklimmen.+ Laatcursistenhetin-enuithangenvantussenzekeringenuit-voeren.

+ Neemdevaardigheidstoetsafvolgenshettoetsplan,dattevin-denisindemapdiehoortbijhetleertraject‘SportkliminstructeurIndoorToprope’.+ Bijjeugdcursussenneemjedevaardigheidstoetsafinles5.+ Alseencursistonverhooptbijdevaardigheidstoetsnietvol-doendepresteert,laatdecursistdanles3en/of4herhalentotdatjedenktdathijdetoetswelzalhalen.

Les 5 bij jeugd+ Bijjeugdcursussenneemjedevaardigheidstoetsafinles5.+ Alseencursistonverhooptbijdevaardigheidstoetsnietvoldoen-depresteert,laathemdanles3en/of4herhalentotdatjedenktdathijdetoetswelzalhalen.

Verteljecursistenietsoverdeverschillendevormenvanklim-enbergsport,degeschiedenisvanhetsportklimmenenmoeilijkheids-graden.

1.1 geschiedenis van het sportklimmen

Tot ± 1900 Veelmensenvoelenbijhetzienvaneenbergofeenrotseenbepaaldeaantrekkingskracht.Uitdeonbedwingbarebehoefteomheuvelsenbergentebeklimmenishetalpinismeontstaan.Detopwasdaarbijsteedshetdoel.

± 1900 - ± 1930 Nadatbijnaallebergtoppenwarenbeklommen,gingmenopzoeknaarnieuweuitdagingenindevormvanklim-menvanmoeilijkereroutes(totenmetuiaavi+).Deroutewerdhetdoel.Eenmoeilijkereroutebetekentvrijwelautomatischeensteilereroute.Routeswerdenveelalartificieelgeklommen.Enkelevoorbeelden:

–HansDülfer1913:Totenkirch Westwand,WildeKaiser(600meterv-/a1);–Heckmair/Harrer/Kasparek/Vörg1938:Eiger Noordwand(1800meter,v/a1).

± 1930 - ± 1970 Voorheenonmogelijkeroutesinrotswerdenmoge-lijkdoorgebruikvantechnischehulpmiddelenbijhetklimmen.Deperiodevanhetartificieelklimmenbrakaan.Daternietmeteenvrijwerdgeklommen,kwamdoordathetveelgevaarlijkerwasdannu.Zekeringsmethodenbodenweinigzekerheid.Enkelevoorbeel-denvandegeklommenroutes:

–EmilioComici1933:GrosseZinne,Direkte Nordwand(500meter,90haken,vi-/a0);–WastlWeiss/HermanBuhl,1943,MaukspitzeWestwand(voor-namelijkvrijgeklommenhierendaarSeilzug,400meter,vi/a1);–GerdUhner/RainerKauschke/PeterSiegert,1963,GrosseZinneSuper Direttissima(500meter,350haken,v+/a2);–ReinholdMessner,1968,Heiligkreuzkofel-Mittelpfeiler(inkor-teretijdenmetminderhakendangebruikelijkwas,max.vii+).

1970 - heden IndeVerenigdeStatenvroegmenzichafofhetbehalenvaneenroute,diewasvolgetimmerdmethaken,weleenzuiveremaniervanklimmenwas.Naaraanleidingdaarvanwerdhetvrijklimmengeïntroduceerd.Bijvrijklimmenwordtvoordevoortbeweginggeengebruikwordtgemaaktvantouwoftussen-zekeringen.Omdatklimmersnognietnaarandereklimgebiedenreisdenalsvandaagdedag,ontstondenergroteniveauverschillen.Indevsklommenmiddenjaren’70al7b+enindevoormaligeddrwerd7bgeklommen.MaarinEuropableefartificieelklimmenpopulairenhadmennognieteensniveau6berkend.

1 de klim- enbergsport

opzet cursus

WelgingmeninEuropagerichttrainenomsteedsmoeilijkereroutestekunnenklimmenindebergen.Dittrainengebeurdeopoefenrotsjesonderaandebergenopzelfgebouwdeklimwandjes.Vanuitdezetrainingsvormontstondhetklimmenalssportopzich:sportklimmen.

InhetmiddenvandezeventigerjarengingeenaantalWestduitserotsklimmersnaardeVerenigdeStaten.Doordezecontactenwaaidende‘nieuwe’sportklimregelsovernaardealpenlanden.Ditveroorzaakteeenexplosieveopkomstvanhetsportklimmen.Enkelebekendeklimmersuitdietijd:KurtAlbert,WolfgangGüllich,HansDiefenbachenReinhardKarl. Vanafdatmomentisereenbegingemaaktmethetopenenvandesportklimgebieden(zoalsdeFrankenjura).Derotspartijendievoorhetklimmen‘ontgonnen’werden,lagenbijvoorkeuringemakkelijkbereikbaarterrein.Hierdoorkondeklimmerallekrachtenbestedenaanhetklimmenvanmoeilijkereroutes.HetniveauvanklimmeninEuropasteegdanookexplosief.ZoklomdeDuitserWolfgangGüllichalseerstein1991een9a(Action DirectindeFrankenjura).

Debelangrijksteoorzakenvandestijgingvanhetklimniveau:–eenanderemotivatievoorhetklimmenkwamop,dewegwerdhetdoelennietdetop;–onderscheidtussenartificieelklimmenenvrijklimmen;–klimmeningebiedendichterbijdemensen(eerstinhetlaag-gebergte,daarnainspecifiekesportklimklimgebieden);–opkomstvanboorhakenendynamischtouw,waardoordesportveiligerwerd;–gebruikvanwrijvingsschoenenenmagnesium;–specifiektrainenvoormoeilijkeroutesopartificiëlewandenengrepen;–toegankelijkerwordenvandesportvooreengroteregroepmensen.

Sportklimmen in Nederland en België TotdejarentachtigwarenbijnaheelklimmendNederlandenBelgiëgerichtophetalpinisme.AlsmennaarSyofNideggen(sportklimgebieden)ging,behoordenknickerbockerenzwarebergschoenentotdestandaarduitrusting.SportklimmenwerdbeschouwdalsvoorbereidingopdezomerindeAlpen.DestijdsbestondinNederlandenBelgiëalleeneenaantalkunstmatigemurenvanbaksteen,waaropmenkontrainen.Ditveranderdemethetopenenvandeeersteklimcentra.InNederlandgebeurdeditin1988,ineenleegstaandefabriekinhetBrabantseRoosendaal.Hetklimcentrumhadeenklimoppervlaktevan200m2,wasslechts8tot10meterhoogenhadvingeronvriendelijkegrepen.

InBelgiëzagheteersteklimcentrumTerres Neuveshetlichtin1987inhethartjevanBrussel.Ditklimcentrumwaseveneensslechts10meterhoog,alkendehetindeloopvandejareneensterkeuitbreidingmetnieuwewanden,overhangeneneenaparteboul-derruimte.LaterwerdenookeldersinNederlandenBelgiësplin-ternieuweklimcentragebouwdmetsteedsluxerevoorzieningen,zoalsreliëfplaten,verwarming,goedebelichtingvandewanden,eenbar/eetcafé,douches,eenleeshoekentrainingsfaciliteitenalsboulderwandenenfitnessapparatuur.TegenwoordigzijnerruimdertigcommerciëleklimcentrainNederlandeneenveertigtalinBelgië.Hetaantalniet-commerciëleklimwandeninNederlandisveelgroter.Steedsmeeronderwijsinstellingen,sporthallenenklim-verenigingenhebbeneen(kleine)klimwand.Dezewandenzijnzeergeschiktvoorhetgevenvankorteklimlessen.

1.2 verschillende vormen van sportklimmen

Klim-enbergsportkentveelverschillendevormen.Webeperkenonshiertoteenoverzichtvanvormenvansportklimmendieveelopartificiëlewanden(aldannietindoor)wordenbeoefend.Beschrijfdeonderstaandevormeninelkgevalaanjecursisten.Ditkunjeaanvullenmetinformatieovervormenvanklim-enbergsportdieindenatuurwordenbeoefend.

Toprope Bijtopropeklimmenisderoutealvoorzienvaneenzeke-ringstouw,datdooreenomleidpuntbovenaandewandloopt.Dezekeraarstaatopdegrondenhoudthettouwconstantstrakdoorhetintehalenalsdeklimmeromhooggaat.Bovenaanderoutegekomengaatdeklimmerinhettouwhangenenlaatdezekeraarhemtotopdegrondzakken. TopropeklimmenisinveelNederlandseenBelgischeklimcentrademeestvoorkomendevormvansportklimmen.Beginnendeklim-merskunnenopdezemanierveiligkennismakenmethetklim-men,terwijlgevorderdeklimmersineenveiligesituatiekunnentrainenopmoeilijkereklimroutes.

Voorklimmen Bijvoorklimmenopeenartificiëleklimwandisderoutevoorzienvanhaken,waartussenzekeringen(setjes)inhangenofdoordeklimmerinwordengehangen.Terwijldeklimmernaarbovenklimt,bevestigthijhettouwaandezetussenzekeringen.Alsdeklimmervalt,valthijniettotopdegrondmaaralleendeafstandbovendelaatstetussenzekering,maaltwee.Aanheteindevanderoutebevindtzicheenomleidpuntofeenstandplaats.Voorklim-menisdemeestgebruikelijkemanierbijhetklimmeninrotsenijsenbijwedstrijdklimmen.

de klim- en bergsport de klim- en bergsport

Boulderen Bijboulderenwordtopgeringehoogteeenkorte,moei-lijke,route(boulder)geklommenzondertouwzekering.Voordeveiligheidliggenermeestaldikkemattenopdegrond.Deboulderszijnzogebouwddateenbeperktaantalbewegingennodigisomdeboulderteklimmen.Hetboulderenisquainspanningvergelijkbaarmetde100metersprint,waarinkracht,explosiviteitentechnieksamenkomen.Jekuntboulderenookgebruikenomopafsprong-hoogtenieuwebewegingenteoefenen,voordatjezehoogindewandtoepast.Boulderenkanookbuitenoprotsengedaanworden,zoalsinwellichthetbekendstebouldergebiedFontainebleau.

Drytoolen Bijdrytoolenklimtmenmeteenuitrustingvoorijs-klimmen(stijgijzersenijsbijlen)opeenartificiëleklimwand.Deaangepasteijsbijlenwordenbijhetklimmenachter/indegrepengehaakt.Hetbegripdrytoolenisa∫omstiguithetwatervalklim-men,waarbijdeklimmerssomsover‘droge’stukkenrotsmoetenklimmenombijhetvolgendestukijstekomen.Wedstrijden Binnenhetsportklimmenbestaanverschillendewed-strijddisciplines:lead,boulderenenspeed. LeadBijleadwedstrijdenklimmendeelnemersroutesvoortoteenhoogtevanongeveer20meter.Hetklimmenvaneenwedstrijd-routeduurtgemiddeld6minutenenhetaantaldaarvoorbenodig-debewegingenvarieerttussende25tot40.Tactiek,techniek,krachtenuithoudingsvermogenbepalenheteindresultaat. BoulderenTijdensboulderwedstrijdenwordtdoorelkedeelne-mereenparcoursafgelegddatbestaatuiteenaantalverschillendeboulders(meestalvierofzes).Detijddiejehebtomeenboulderteklimmenisbeperkt.Hoeminderpogingenjehiervoornodighebt,hoemeerpuntenjekrijgt.Deklimmerdieuiteindelijkdemeestebouldersheeftgeklommeninhetkleinsteaantalpogingenisdewinnaar. Speed Bijspeedwedstrijdenklimmentweeklimmersnaastelkaaridentiekeroutesineenracenaardetop.Desnelsteklimmergaatdoornaardevolgenderonde.

CategorieënInNederlandenBelgiëwordennationalewedstrijden,competitiesenkampioenschappengeorganiseerdinverschillendecategoriën:

–leeftijd:kids,jeugd,junioren,seniorenenveteranen;–discipline:boulderenenlead;–doelgroep:studenten,militairen;–klasse:promotieklasse,topklasse.

Daarnaastzijnerookopenwedstrijdenenklimevenementen,wed-strijdenopregionaalniveauenwedstrijdengeorganiseerddoorklimcentraen/ofklimverenigingen.

Omdeeltenemenaandeinternationalecompetitiemoetjebe-schikkenovereenlicentie.Omdaarvoorinaanmerkingtekomenmoetjejebewezenhebbenopnationalewedstrijdenofgeselec-teerdworden. Zievoormeerinformatiedewebsitesvannkbvwww.nkbv.nlenkbfwww.klimenbergsportfederatie.be.

1.3 klimniveaus en waardering

Ineenklimcentrumkunjeroutesveelalherkennenaandekleurgrepen.Elkeroutekrijgtvanderoutebouwereenmoeilijkheids-graad.Dezemoeilijkheidsgraadstaatmeestalonderaanderouteweergegeven.Demoeilijkheidsgraadgeefteengroveindicatiewelkefysiekeenbewegingstechnischeeiseneenroutestelt. Erzijnwereldwijdverschillendemoeilijkheidsschaleningebruik.InNederlandseenBelgischeklimcentrawordtmeestaldeFranseschaalgebruikt.Voorboulderenisereenapartemoeilijkheids-schaal.Hiervoorzijnindetabeldemoeilijkheidgradenweerge-gevenzoalsdiegebruiktwordeninFontainebleau,eenbekendbouldergebiedinFrankrijk.Frans 1-3 4a 4b 4c 5a 5b 5c 6a 6a+ 6b 6b+ 6c 6c+ 7a 7a+ 7b

uiaa 1-3 4 5- 5 5+ 6- 6 6+ 7- 7 7+ 8- 8 8+

Boulderen 1-2 3 4 5 6a 6a+ 6b 6b+ 6c 6c+

Demeesteklimmersklimmenroutesmeteenmoeilijkheidsgraad4,5en6(Frans).Anno2008iseen9ademoeilijksteroutedieooitdooreenNederlanderofBelgisgeklommenen9b+demoeilijkste(geclaimde)routeooit.

1.4 ethiek bij het indoor sportklimmen

Hetbegripethiekheeftinhetsportklimmenbetrekkingopdealgemeengeldenderegelsvoorhetvergelijkenvanklimprestaties.Devolgenderegelsbepalenhet‘spel’vanhetvrijklimmenaaneenklimwand:

–gebruikalleengrepenvaneenbepaalde(gekleurde)route;–gebruikgeenhakenindewandmetjehandenofvoeten;–gebruikgeentouwsteun(bijvoorbeelddoortestrakzekeren);–alsjedezijkantvaneenwandnaastderoutenietmaggebruikenstaatdatduidelijkaangegeven.

Aanvullendopdemoeilijkheidsgraaddrukkenwehetklimniveaubijvrijklimmenmeteenaantalbegrippenuitdatdestijlvanklim-menbeschrijft:

de klim- en bergsport

Moeilijkheidsscala

On sightJeklimteenrouteinéénkeervoor,zonderdatjetevoreniemandandersderoutehebtzienklimmenenzondertevallenofinhettouwtegaanhangen.Jehebtgeeninformatiegekregenoverderoute,behalveeventueeloverdemoeilijkheidsgraad.Ditisdemeestgebruiktestijlbijleadwedstrijden. FlashAlsonsight,maarjehebtwélgekekenhoeiemandandersderouteheeftgeklommenofiemandheeftjeverteldwatdeproblemenzijn.Vervolgensklimjederoutevoorzondervoorafteoefenen. RotpunktJehebteenroutealvakergeprobeerdofuitgewerkt.Vervolgensklimjehemvoorzondertevallenofinhettouwtehan-genomuitterusten.Deorigineleregelisdatjedesetjestijdenshetklimmenindehakenhangt.TegenwoordigwordteenRotpunktbeklimmingmoeiteloosgeaccepteerdalsdesetjesalindehakenhangen(hetvroegerePinkpoint).Een‘pure’Rotpunktheetindevolksmond‘voorklimmenmetsetjesaandegordel’.Inklimcentrahangendesetjesmeestalalindewand.

Debeschrevenbegrippenhebbenbetrekkingopvoorklimmen,maarwordenindoorookwelbijtopropengebruikt.Hetgaaterdanvooralomofjeeenroutealeerderhebtgeprobeerdofiemandderoutealhebtzienklimmen.

1.5 geschikte klimroutes voor beginners

Mensendievoorheteerstklimmen,vindenhetallangmooialszebovenkomen.Zoekvoorjecursistendanookeenrechteof(licht)naarvorenhellendewandmeteenrelatiefkorteklimlengteenveelgrotegrepen.Hierdoorhoudenzehetlangerdanéénroutevol.A∑ankelijkvanhunklimniveaukunjezenaverloopvantijdeenspecifiekeroutelatenklimmen.Leterhierbijopdaterzoweinigmogelijkgrepeninzittendiearquéebelastmoetenworden.

1.6 mogelijkheden na indoor toprope

Denkbvenkbfadviserenomdevaardighedenvantopropenenvoorklimmenineenklimcentrumaanteleren.Artificiëleklim-wandenzijnvaakdichterbijhuisdanrotsenenzijndaardoor,inhetbijzondervoorjeugd,betertoegankelijk.Zebiedeneenveiligeen‘weersbestendige’klimomgeving.Bovendienzijnrotsmassievenvaaknieterggeschiktvoorabsolutebeginners.DaarnaaststaandeBelgischeenDuitsesportklimgebiedenonderdrukdoor(milieu)-wetgeving.Denkbvenkbfwillendaaromzorgvuldiggebruikvanrotsmassievenstimulerenendaarbijpasthetaanlerenvanbasalevaardighedeninklimcentra,omzoderotsenteontlasten.

Denkbvenkbfwerkenmeteenopeenvolgendeneenduidigaan-bodvancursussenenopleidingen.Voordesportklimopleidingenbetekentditeenopeenvolgingvancursussen,gekoppeldaanklim-vaardigheidsbewijzen.Eencursistontvangteenklimvaardigheids-bewijsalshijdebijbehorendevaardigheidstoetsmetsuccesheeftafgerond.LandenalsOostenrijk,DuitslandenFrankrijkkennenookklimvaardigheidsbewijzen. Denkbv/kbf-klimvaardigheidsbewijzenmogenalleenwordenuitgegevendoorinstructeursmetdenkbv/kbf-bevoegdheidvoorhetuitgevenvanhetbetre−endeklimvaardigheidsbewijs.

VoorvelenisdecursusIndoorTopropehetbeginvaneenklim-en/ofbergsportcarrière.Naasthetalgemeneadviesomvooralveelteklimmen,kunjeonderstaandespecifiekereadviezengeven.

–Hetvolgenvaneentechniek-entactiektraining(ttt);hetisbelangrijkomnahetbehalenvanhetklimvaardigheidsbewijservaringoptedoen.Immers,klimmenisgeenfietsen,jekunthetwelverleren.–HetvolgenvandecursusIndoorVoorklimmen.

Cursustrajectsportklimmen Indoor Outdoor

Adventure

Klimmen

TechniekenTactiek Outdoor

Training Voorklimmen

Klimvaardigheids-

TechniekenTactiek bewijs

Training IndoorVoorklimmen

Klimvaardigheids-

bewijs

IndoorToprope

1.7 introductie klim- en bergsport per les

Les 1: Introductie klim- en bergsport + Heetjecursisteneneventueletoeschouwersen/ofouderswelkom.Vertelcursistenwatzekunnenverwachten,geefeenrond-leidingenbespreekde(veiligheids)regelsvanhetklimcentrum.Vertelookdatinandereklimcentramogelijkanderespecifiekeregelsgelden.Dezekennismakingzorgtervoordatcursistenzichophungemakvoelenenelkaarlerenkennen.+ Laateventueelaanwezigeouders/begeleidersdeeerstekennismakingvanhunkindmetdeklimsportalstoeschouwermeemakenengeefdemogelijkheidfoto’stemaken.+ VertelinhetkortietsoverdeklimsportinNederlandofBelgië,waarditmogelijkisenhoedit(binnendeklimcentra)geregeldis.Vertelookwatwebedoelenmethetbegripsportklimmen.+ Eenspelletjemetnamenisaltijdeenleukbeginvandeles.Cursistenlerenelkaarkennenopeenludiekemanier.Zokunjeeen(zacht)voorwerpnaarelkaarovergooien,waarbijjeeerstdenaamnoemtvandepersoonnaarwiejegooit.

Les 2: Introductie klim- en bergsport+ Laatcursistenzienwaterallemaalinhetklimcentrumgebeurt,zoalsvoorklimmen,trainingenenoverigeactiviteiten.+ Wijscursisteneropdatbijverschillendeklimvormenverschil-lendemanierenvanzekerengebruiktworden.Geefduidelijkaandatindezecursustopropezekerenwordtgebruikt.+ Weeskortmaarkrachtig,geefcursisteneenbeeldvandemoge-lijkhedendieerzijn.

Les 3: Introductie klim- en bergsport+ Vertelietsoverdegeschiedenisvanhetsportklimmen.+ Leguitwelkemoeilijkheidsniveausenstijlenwordenonder-scheidenbijsportklimmen.+ Geefaandatdemoeilijkheidsgraadkanverschillenperlandenzelfsperklimcentrum.+ Geefaanwelkeroutescursisteneventueelkunnenklimmen.

Les 4: Introductie klim- en bergsport+ Geefcursisteneenindrukvandemogelijkhedennadezecursusmeteenklimvideoof-dvdwaarinvoorklimmenenoutdoorklim-menaandeordekomen,bijvoorbeeldCheck&ClimbvandeOeAV.+ GeefaandateenmogelijkvervolgtttendecursusIndoorVoor-klimmenzoukunnenzijn.+ Geefuitlegoverhetdoorstroomschemadatoppagina15staat.

Deindelinginvierlessenisnietdwingend.Stemjelesplanafopdedoelgroep.

Bijsportklimmenkunnenblessuresontstaan.Wijsbeginnendeklimmersvanhetbeginafaanopdemogelijkhedenomblessurestevoorkomen.Zokunjezemeerplezieraansportklimmenlatenbeleven.

2.1 warming-up

Bijklimmenhebbenspierenhetzwaarteverduren.Zekunnenveelmeeraanalszeeerstwordenvoorbereidopdeinspanningdiezemoetengaanleveren.Doordewarming-upstijgtdelichaams-temperatuur.Hierdoorverlopenbepaaldeprocessendienodigzijnvoorhetleverenvaneenprestatiegemakkelijkerensneller.Zoneemtdebloedsomloopinhetlichaamaanzienlijktoe.Hierdoorkomtmeerzuurstofinjespierenenwordenafvalsto−en(zoalsmelkzuur)snellerafgevoerd.Ditverbetertjeprestatiesen–zekerzobelangrijk–voorkomtblessures.Dewarming-upbestaatuiteenalgemeeneneenspecifiekgedeelte.

Algemeen opwarmen Laatjecursisten5-10minutenjoggen,touw-tjespringenoffietsen.Doeditineenrustigtempo,waarbijzenogeengesprekkunnenvoeren.Hetiszinvolomzeondertussenineentennisbalofeengummyringtelatenknijpen.

Specifiek opwarmen Trek15minutenuitvoorhet‘inklimmen’.Starteenvoudig;laatcursistenomtebeginnennognietopkleurklim-men,maarhouhetzomakkelijkmogelijk.Jekuntzeookonderaandeklimwandaangrotegrepenvandeenenaardeanderekantlatenklimmen(traverseren).Laatzetijdenshetinklimmensteedsmoeilijkereroutesklimmen,maargeefaandatzeinhettouwkunnengaanhangenalszevoelendatdespierenvermoeidraken.Tussenderoutesrustlatennemenissowiesobelangrijk.Geefaandattijdenshetinklimmenalletypegrepengebruiktmoetenworden:bovengreep,ondergreep,knijpgreep,zijgreepetc.Leteropdatjecursistenhunlichaamtijdenspauzeswarmhoudendoorvoldoendekledingtedragen.

2.2 cooling-down

Geefhetlichaamnahetklimmendegelegenheidomweertotrusttekomenendeopgehoopteafvalsto−enkwijtteraken.Daarvoordienjecursisteneencooling-downtelatendoen.Rekoefeningenvormeneenbelangrijkonderdeelvandecooling-down. Trek15minutenuitvoorhetklimmenvantweeádriemakkelijkeroutes.Doedaarnarekoefeningenvoordespierendiejetijdenshetklimmenhetmeestgebruikthebt.Ditzijnvooraldespiereninjebovenarmen,onderarmenenschouders.Letopdatjenietrektbijforsverzuurdespieren.Ineenverzuurdespierdiejerekt

2 klimblessurevrij

Eenwarming-upvoorkomtblessures

kunnennamelijkkleinescheurtjesonstaan.Jekuntdespierendanbeterwatmasserenoflangeruitklimmen.Letbijhetrekkenophetvolgende:

–reknietverendmaarbouwdespanninglangzaamopgedu-rendetwaalftotvijftienseconden;–beweeglangzaamtotdepijngrens(hetrekkenmagnetgeenpijndoen);–ademtijdenshetrekkenrustigdoor;–voerdeoefeningenzowellinksalsrechtsuit;–streefsymmetriena:zowellinksalsrechtsevenverrekken,zonderteforceren;–herhaaliedereoefeningdriemaal;–zorgdatjenieta∫oelt.

2.3 belasting van de vingers

Eengreepkunjeopverschillendemanierenpakken.Pakjedegreepmeta∑angendevingers(tendue),danisdatnietzobelastendvoorjevingers.Pakjedegreepmetopstaandevingers(arquée),danhebjedoordegroterespanningopjevingersmeerkansopeenbles-sure.Hetarquéepakkenvaneengreepisnietaltijdtevermijden.Gebruikindatgevaljeduimalsondersteuning.Zorgdatjevingersgoedwarmzijnendoehetniettevaak.Laatdecursistenmetbeidetechniekenoefenen,maarhouarquéebeperkt.

2.4 blessures

Bijklimmenkunnenvooralblessuresontstaanaanschouders,elle-bogenenvingers.Meestalontstaanblessuresgeleidelijk.Jevoeltdanvaaknahetklimmenpijn(andersdanspierpijn)Alshetergerwordtkunjehierooktijdenshetklimmenlastvankrijgen.Neempijnserieusenpasdebelastingmeteenaan.AarzelnietomvooradviescontactoptenemenmeteenhuisartsofmeteenSport-medischAdviesCentrum(www.sportkeuring.nl,voorVlaanderenwww.gezondsporten.be).Kijkvoormeerinformatieoversportklim-blessuresookopwww.nkbv.nl. Fanatiekebeginnendeklimmershebbeneengroterrisicoopblessures.Spierenpassenzichsnelaaneennieuwebelastingaan,maarpezenenbandendoenhierveellangerover.Daaromzijnbijbeginnendeklimmersdespierenvaaksterkerdandathetpees-enbandweefselaankan.Dituitzichmeestalalseersteindevingers.Vooralbijhetarquéepakkenvangrepenkomtereenenormgrotespanningtestaanoppezenenbanden.Alsdezespanningtegrootwordtoftevaakvoorkomt,kanditvervelendeblessuresopleveren.Vaakscheurendebandjesdiedevingerpeesopzijnplaatshoudenineninhetergstegevalkunnenzevolledigafscheuren.Probeervoorbeginnersdusroutesuittezoekenwaarinzegeengrepenarquéemoetenpakken.

BehalveinNederlandseenbuitenlandseliteratuurkunjeopdewebsitevandenkbv(www.nkbv.nl)meerinformatievindenoversportklimblessures.JekuntjouwcursistenookdoorverwijzennaareenhuisartsofSportmedischAdviesCentrum(www.sportzorg.nl,voorVlaanderenwww.gezondsporten.be).

2.5 klim blessurevrij per les

Les 1: Klim blessurevrij + Leguitwaareenwarming-upvoordient.+ Doeeenalgemenewarming-upsamenmetjecursisten.Letop:wanneermennietmeerkanpratenoflachenisdeinspanningtegrootenmoetereenstapjeterugwordengedaan.+ Doeeenspecifiekewarming-upmetjecursisten,bijvoorbeelddoortetraverserenvlakbovendegrond.Ditstiltgelijkde‘honger’naarklimmen.Ookkanjehettraverserengebruikenomdeuitgangshoudingteoefenen(ziecursusboekjeblz.32-33).+ Doeenkelerekoefeningensamenmetjecursisten.+ Doenadeleseencooling-downenleguitwaardievoordient.

Les 2: Klim blessurevrij + Laateenalgemeneenspecifiekewarming-upenenkelerek-oefeningendoen,zoalsgeleerdinles1.Stuurwaarnodigbij.+ Vertelietsoverblessurepreventieenbelastingvandevingers(tendueenarquée).+ Wijscursisteneropalszearquéebelastenenlaatzealternatievenzoeken.+ Geefcursistendeopdrachteencooling-downtedoenzoalszeinles1hebbengeleerd.Stuurwaarnodigbij.

Les 3: Klim blessurevrij + Laatcursistenzelfstandigeenalgemeneenspecifiekewarming-updoenenenkelerekoefeningen.+ Bijdespecifiekewarming-upkunnencursistenelkaaropdrachtengeven.+ Adviseerwatzeingevalvanblessureswel/nietmoetendoenenwaarzevoormeerinformatieofbehandelingterechtkunnen.+ Laatcursistenzelfstandigeencooling-downdoen.

Les 4: Klim blessurevrij + Voorwarming-upencooling-downzieles3.Toetsofdeuitvoeringjuistis.+ Stelvragenoverwarming-up,cooling-downenblessure-preventie.

klim blessurevrij

Rekoefeningen

Tendue

Arquée

klim blessurevrij

Neempijnsignalenserieus

Sportklimmenisleukenuitdagendmaarnietzonderrisico’s.Datiseenbelangrijkeboodschapdiejealsinstructeuraanjecursis-tenmoetoverdragen.Bijklimmenhoortvallenendoortevallenkunnencursistenopeenonschuldigemanierhungrenzenlerenkennen.Alszezichaandeveiligheidsregelshoudenendezeke-ringstechniekgoedbeheersen,zalbijeenvalnietsgebeuren.Maaronwetendheidenonoplettendheidkunnentotlevensgevaarlijkesituatiesleiden. Alseencursistzichhiervanbewustisenleerthoehijmetderisico’sommoetgaan,kanhijopeenveiligemanierklimmen.Naastditrisicobewustzijnzijnverantwoordelijkheidsgevoel,vertrouwen,eenserieuzehoudingeneengoedebeheersingvandetechniekenbelangrijk.NahetsuccesvolafrondenvandecursusIndoorTopropemoeteencursistinstaatzijnrisico’sgoedinteschatten,dejuistebeslissingentenemenendieteonderbouwen.Dehiervoorbenodigdekennis,kundeenervaringbiedjijdecursisttijdensdezecursusaan. Inhethoofdstuk‘Veiligheidwaarborgen’vanhetHandboek Instructeurstaanenkelehandvattenvoorhetwaarborgenvandeveiligheidinalgemenezin.Indithoofdstukkomenenkeleaan-dachtspuntenvoorindoortopropenaanbod.

3.1 constante oplettendheid

Inveelklimcentraheersteengemoedelijkesfeer.Hetkomtnogaleensvoordatnaverloopvantijdeenklimmerofzekeraarhierdoorenigszinsnonchalantmetdeveiligheidomgaat.Ookgebeurtervaakvanallesineenklimcentrum,waardoorzowelklimmeralszekeraargemakkelijkwordtafgeleid.Waakbijjecursistenvooreennonchalantehoudingenafleiding.Evennietoplettenkaneenongeluktotgevolghebben.Veelgevaarlijkesituatiesinklimcentraontstaandoordateenklimmerofeenzekeraarnietopletofonzorg-vuldigis.Hieronderstaaneenaantalvoorbeelden.

–Dezekeraargaattevervandewandstaan,waardoorbijhetlatenzakkenvandeklimmerhettouwtekortkanzijn.Ookkandezekeraarbijeenvalvandeklimmerhardnaardewandwordengetrokkenenvanschrikhettouwloslaten.–Dezekeraarzekerteenklimmerdieanderhalfkeerzozwaarisalsdezekeraar.Dekansbestaatdatdezekeraardeklimmerbijeenvalniethoudtofzelfdeluchtinschiet.–Dezekeraarpraatmetmenseninzijnomgevingterwijlhijzekert.Hierdoorkanhijnietgeconcentreerdopzijnklimpartnerletteneneenvalkomtaltijdonverwacht.–Eenklimmerklimtondereenandereklimmer.Wanneerdebo-vensteklimmervalt,bestaatdekansdathijbovenopdeondersteklimmerterechtkomt.

3 risico-bewustzijnen veiligheid

Onoplettendheidkantotgevaarlijkesituatiesleiden

Hetisbelangrijkdatjejeverantwoordelijkvoeltvoorwatjedoetendatjeklim-maatjeopjekanvertrouwen

+ Oplettendezekeraar

+ Zekerenmettweehanden

+ Touwtijdiginhalen

+ Knoopintouweinde

3.3 klimregels

Inhetcursusboekjestaandeonderstaandeklimregels.Lichtzewaarnodigtoe.Benoemookderegelsvanhetklimcentrum.

Klimmateriaal–Kenjeklimmateriaalengebruikhetopdejuistemanier.–Gebruikalleengenormeerdklimmateriaal.–Bestudeerdegebruiksaanwijzingzorgvuldigzodatjeweethóejehetmateriaalmoetgebruiken.

Opwarmen voor het klimmen–Voorkomblessuresaangewrichten,spieren,pezenenaanhechtingendooreengoedewarming-uptedoen.

Gewichtsverschil–Ineenidealesituatiezijndeklimmerendezekeraarongeveerevenzwaar.Gewichtsverschilisnietzoerg,maarkanproblemengevenalsdeklimmerdertigprocentofmeerzwaarderisdandezekeraar.Alsdezekeraarbijvoorbeeld50kiloweegtendeklim-merweegt65kiloofmeer,kanditgevaarlijkesituatieopleveren.

Partnercheck–Doeeenpartnercheckvóórelkebeklimming.–Controleerelkaarwederzijds:inbindknoop,sluitinggordel,zekeringsapparaatenkarabiner(s).–Controleeraltijdofjeallebeiaanhetzelfdetouwzit.

Constante oplettendheid–Zekerenklimgeconcentreerdenletaltijdgoedop.–Voorkomongevallen;hetlevenvanjeklimpartnerligtinjouwhanden.

Communicatie–Laatelkaarwetenwatjedoetenwatjegaatdoen.–Goedecommunicatiehelptmisverstandentevoorkomen.

Veiligheidsregels–Hourekeningmetanderenenvolgdeveiligheidsregelsop.–Houjeaanderegelsdievoordeklimwandgelden.–Volgaanwijzingenvanpersoneelop.–Klimnietboveneenander.–Loopnietondereenklimmerdoor.–Hourekeningmetelkaar.–Respecteerandereklimmers.

Sociale controle–Alsjezietdatiemandeenfoutmaakt,wijshemofhaarerop.–Accepteervaneenanderalsdiejouaanspreektopwatjijdoet.

–Klimmerenzekeraarcontrolerenelkaarnietvoorhetklimmen.Eenverkeerdgelegdeknoopofeennietaangedraaideschroef-karabinerwordenhierdoornietopgemerkt.–Dezekeraarzekertzittend.Ditbemoeilijktdejuistezekerings-techniekendezekeraarkannietgoedinspelenopdebewe-gingenvandeklimmer.

3.2 ongevallen

Ongevallen Verteljecursistenwatzemoetendoenalseronver-hoopteenongevalgebeurt:joualsinstructeuren/ofhetpersoneelvanhetklimcentrumalarmeren,ookalsheternietalteernstiguitziet.Degewondeblijftindehoudingwaarinhijligtofzittotdateenprofessionelehulpverlenerandersbesluit.Ineeneerstehulpcursuskunnencursistenlerenwatzemoetendoenalsereenongevalgebeurt.Raadzeaaneendergelijkecursustevolgen.

Melden van (bijna-)ongevallen Legjecursistenuitwaaromhetbe-langrijkisdatvan(bijna-)ongevallenmeldingwordtgemaakt.Metdieinformatiehopennkbvenkbfindeindetoekomstongevallentekunnenvoorkomen,doorbijvoorbeeldincursussenaandachttebestedenaangemaaktefouten.Jekunt(alsjewiltanoniem)eenmeldingdoenalsbetrokkeneofalsgetuige.Ookalsjedenaam,achtergrondenervaringvandezekeraaren/ofdeklimmernietkent,ishetnuttigomeenmeldingtedoen.Hetmeldingsformulierisonlineintevullenviawww.nkbv.nl.

! Eenzekeraarmetnormaalpostuurzekerteenklimmervanruimhonderdkilo.Alsdeklimmeronverwachtinhettouwkomttehangen,wordtdezekeraarnaardewandgetrokkenenlaatdezekeringlos(tekeninglinksboven).Deklimmervaltopdegrondmaarlooptgelukkiggeenletselop.Dezekeraarmoetvanwegeernstigeverwondingenaanzijnhandeninhetziekenhuiswor-denbehandeld.Preventie:voorkomgrotegewichtsverschillenen/ofwerkmeteenback-up.

! Eenkleinejongenzekertzijnveelgroterebroer.Deklimmervaltendejongenwordtalseenkatapultomhooggeschoten(tekeninglinksonder).Halverwegekomenzeelkaartegenendekleinstelaatvanschrikhettouwlos.Beidenvallenopdegrond,wonderbaarlijkgenoegzonderverwondingen.Preventie:voorkomgrotegewichtsverschillenen/ofwerkmeteenback-up.

risicobewustzijnen veiligheid

Omongevallentevoorkomenishetbelangrijkelkaaropfoutentewijzen

Sportklimbegeleider DeSportklimbegeleiderIndoorTopropemagklimmersbegeleidenaaneenartificiëleklimwand.Denkbvkentdeonderstaandebevoegdhedentoe.

–Hetzelfstandigverzorgenvaneenintroductiesportklimmen.Denkhierbijaanintroductielessen,kinderfeestjes,vrijgezellen-feestjeofandereuitjes.Hierbijwordendoordesportklimbege-leidermaximaaldrietouwgroepenbegeleidt.–Hetbegeleidenvanjeugdigeklimmerstot14jaar,diealhetklimvaardigheidsbewijsIndoorTopropehebben,maarnogtejongzijnomzondertoezichtvaneenvolwasseneteklimmen.

Alsjeoudersofbegeleidersbijdelesbetrekt,kanditoptweemanieren.

–Onervarenouders/begeleiderskunnenalscursistdeelnemen.Zezijndancursistalselkander.–Ouders/begeleidersdiezelfhetklimvaardigheidsbewijsIndoorTopropehebben,kunjeactiefinzettendoorzebijvoorbeeldtelatenzekerenofalsback-uptelatenfungeren.

3.6 risicobewustzijn en veiligheid per les

Les 1: Risicobewustzijn en veiligheid+ Leguitdatklimmennietongevaarlijkisendatjeverantwoorde-lijkbentvoorelkaarsveiligheid.+ Benadrukdateenserieuzehoudingtenaanzienvanklimmenbelangrijkis.+ Zorgvoorperfectedemonstratiesenoptimaalinstructeurs-gedrag.+ Maakduidelijkdatjijalsinstructeuraltijdallecursistencontro-leertvoordatergeklommenmagworden.+ Stelderegeldatbijboulderen(bijvoorbeeldwarming-up)altijdgespotwordt.Nietafspringenmaara∫limmen.+ Legkortuitwatdepartnercheckisenlaatcursistendecheckbijelkaaruitvoeren.+ Werkdehelelesmeteenback-upzekeraar.Dithelptookomdecursistengerusttestellen.+ Letalsinstructeurvooralopdezekeraarenback-up;diezijnbelangrijkvoordeveiligheid.Deklimmerkrijgtinlaterelessenaandacht.

Les 2: Risicobewustzijn en veiligheid+ Vanzekeraarswordteenconstanteoplettendheidverwacht.Wijsjecursistenhierop.+ Geconcentreerdenserieuswerkenisvangrootbelang.Demeestefoutenwordengemaaktdoorslordigheid,onoplettendheidengemakzucht.

3.4 angst

Bijklimmenkanangsteenrolspelen.Angstiseennormalereactieineenongewoneofonbekendesituatie.Maaralsjealsklimmerenzekeraarhetindoortopropengoedbeheerstzijnderisico’sbeperktenisdekansopeenongevalevengrootalsbijeensportalswiel-rennen.Alseencursistdatweetendetechniekengoedkent,zaldithelpenzijnangstteverminderen.Ookkanjegebruikmakenvaneenback-upzekeraar;wanneereenextrapersoonactiefmeezekertverhoogtditdeveiligheidenookditkanhelpenomhetgevoelvanangstbijeencursistteverminderen.

3.5 rol van de instructeur/begeleider

Alsinstructeurvanbeginnendeklimmersneemjeeengroteverant-woordelijkheidopje.Jebereidtcursistenvooropveiligzelfstandigklimmen.Daarnaastverbeterjehunklimtechniekenzorgjeervoordatzeplezierbelevenaandesport.Alsinstructeurhebjeeengroteinvloedopdemanierwaaropeenbeginnermetdeklimsportomgaat.

InhetHandboek Instructeurstaanalgemeneveiligheidstips.Leefdezena.Positioneerjezelfzodanig

–datjeeenoptimaaloverzichthebtoverdetouwgroepen;–datjouwcursistenzominmogelijkwordenafgeleid.

Lettijdensdeeerste(twee)lessenvoornamelijkopdezekeraarenback-up.Jeogenenaandachtblijvendus‘beneden’wantdaarkanhetmeestemisgaan.Naarmatedecursistenmeerzelfstandigkun-nenzekerenkunjemeernaarbovenkijkenenookaandachtaandeklimmerbesteden.

Sportkliminstructeur DesportkliminstructeurIndoorTopropemagklimmersopleidenenbegeleidenaaneenartificiëleklimwand.Denkbvenkbfkennendeonderstaandebevoegdhedentoe.

–HetzelfstandiggevenvandecursusIndoorTopropeaanmaxi-maaldrietouwgroepenvantweeofdriepersonen.–Hetzelfstandigverzorgenvaneenintroductiesportklimmen.Denkhierbijaanintroductielessen,kinderfeestjes,vrijgezellen-feestjesofandereuitjes.Hierbijwordendoordesportklim-instructeurzelfmaximaaldrietouwgroepenbegeleid.–Hetbegeleidenvanjeugdigeklimmerstot14jaar,diealhetklimvaardigheidsbewijsIndoorTopropehebben,maarnogtejongzijnomzondertoezichtvaneenvolwasseneteklimmen.

4 uitrustingen materiaal

Specifiekeinformatievoorgebruikvandegordel

Inbindenbijverschillendetypengordels

+ Zijncursistenafgeleid,vraagzedanomfeedbackofantwoordtegevenopeenvraag.Opdezemanierbetrekjezeweerbijdeles.+ Gauitvoeriginopdepartnercheckenbenadrukdatdezevoorelkeklimmoetwordenuitgevoerd.Laatcursistendepartnercheckvoorafgaandaanelkeklimdoenmaarcontroleerdetouwgroepookzelfvoordatergestartwordt.+ Touwcommando’smoetenduidelijkeneenvoudigzijn.Laatcursistenafsprekenwelkecommando’szegebruiken.Herinnerzeerzonodigaandateerstdenaamvandeklimpartneraanhettouw-commandovoorafgaat.+ Benadrukdathetalsklimmerbelangrijkistelatenwetenwatjegaatdoen.Hierdoorkandezekeraaropeenveiligemanierreage-ren.Les 3: Risicobewustzijn en veiligheid+ Informeerjecursistenoverdeklimregels(zie3.3)enlaatzedieinhetcursusboekjenalezen.+ Benadruknogmaalsdepartnercheckencontroleerofcursistendezezelfstandigencorrectuitvoeren.Stelvragenoverdepartner-check.+ Creëereensituatiewaarincursistenmogelijkangstigworden.Laatzeaangevenwanneerditgebeurtenstelzegerust.Angstiseen‘normale’reactietijdensklimsport.+ Leguithoejemetangstomkangaanenhoejeanderendaarbijkanhelpen.+ Leguithoetehandelenbijongevallentijdenshetklimmen,inhetalgemeeneninditklimcentrum.+ Introduceersocialecontrole(elkaareropwijzenalsereenfoutgemaaktwordtofnietveiliggewerktwordt).+ Zettijdenshetklimmeneenradioaanofzorgvooreenanderevormvanafleiding,zoals‘normaal’ineenklimcentrumhetgevalis.

Les 4: Risicobewustzijn en veiligheid+ Benoemde‘lessonslearned’.+ Gainopveelvoorkomendefouten,bijvoorbeeldaandehandvandeindezehandleidingbeschrevenongevallen.

KlimuitrustingmoetvoldoenaanstrengeeisenvandeEuropesece-normofinternationaleuiaastandaard.Deeisenzijnovergedi-mensioneerdennietce-gecertificeerdmateriaalmagindeeunietverkochtworden.Legjedeelnemersuitdatzezichdaaromgeenzorgenhoeventemakenofklimmateriaalwelsterkgenoegis.Welmoetenzezich,inverbandmetproductaansprakelijkheid,altijdaandegebruiksaanwijzingenrichtlijnenvandefabrikanthouden.Gebruikbijbeginnersgeenonnodigematerialen.Dezekunnenafleidenenzijnnergensvoornodig.

4.1 klimgordels

Klimgordelszijntekoopinverschillendemodellenenmaten.Leerjecursistendegordelopdejuistemanieraantetrekken:eerstdeheupbandstrakaantrekkenrondhunmiddel,dan(alsdezeverstel-baarzijn,zoalsmeestalhetgevalisbijhuurmateriaal)debeenlus-senstevigaantrekkenronddebovenbenen.Bijdeheupbandenbijverstelbarebeenlussenmoetendebandenaltijddoordegespenwordenteruggestoken.Doejeditnietdankunnendebandenlosschietenenkaneenklimmeruitzijngordelvallen!Steedsmeergordelshebbenhiertegeneenbeveiliging.Jehoeftdannietterugtesteken.Ditgeldtalleenvoorgordelswaarbijditnadrukkelijkdoordefabrikantisaangegeven.Opdegordelzelfofopeenaan/ingenaaidlabelhoorttestaanafgebeeldwelkelus(sen)jemoetgebruikenvoorhetinbinden.

–Eenklimmerkanzichzelfnietovereindhoudenalshijinhettouwhangt.Denkhierbijaanbeginners,mindervalidenofmen-sendiehiervanwegehunlichaamsbouwmoeitemeehebben.–Bijkinderenblijfteenheupgordelvaakslechtzittenomdatzeweinig‘figuur’hebben.Ditisvooraleenprobleemalszeonver-hooptonderstebovenkomentehangen.

Bijeenintegraalgordelofcombinatievanheup-enborstgordelligthetinbindpuntwathoger,waardoordekanskleinerisdatdeklim-meronderstebovenkomttehangen.Eennadeelisdatdebewe-gingsvrijheidwatbeperkteris.

Aanschaftips gordel Heupgordelszijntekoopinverschillendemodellenenmaten(veelals-m-l-xlmaarsomsookunisize).Hetbelangrijksteisdatdegordelgoedaansluitophetlichaam.Eensportklimmergeeftvaakdevoorkeuraaneenmodelmetveelpolsteringenmateriaallussenvanhardmateriaal,waardoorhetin-enuithangenvanmateriaalmakkelijkeris.Vooreenalpinistishetbelangrijkdatdegordelookcomfortabelzittijdenshetlopenendatdezecompactinderugzakmeetenemenis.Alsdeklim-merlichaamsdelenvoeltknellenenpijnervaart,pastdezegordelnietbijzijnlichaam.Engoedepolsteringindeheup-enbeenlus-senvoorkomtditveelal.Eengordelmetverstelbarebeenlussenkanwordenaangepastaanmeerdereofdikkerekledinglagenofmeerderegebruikers(gezin,verhuur).Omdatsportklimmenookbijkinderenpopulairgewordenis,komenersteedsmeerspecialekindergordelsopdemarkt.

! Eenkinddraagtdeoudegordelvanzijnvader.Alshetkinduitderoutevalt,slipthetuitdeveeltegrotevolwassenengordelenvalt8meternaarbeneden.Hetkindwordtmeternstigeverwon-dingennaarhetziekenhuisgebracht.Preventie:Goedpassende(kinder)gordel.

4.2 zekeringsapparaten

Erzijnveelverschillendesoortenzekeringsapparaten.Demeestesportklimmersgebruikenvoortopropezekereneenabseilachtofeentuber-achtige.Debedieningisbijbeideapparatengelijkenzezijnzeergeschiktvoorbeginnendezekeraars,mededoorhuneen-voudendeverbeterderemkrachtbijnieuweremodellen.DaaromwordendezezekeringsapparatengebruiktindecursusIndoorToprope. Zekeringsapparatenwordenaltijdgebruiktincombinatiemeteenschroe∫arabineroftwistlockkarabiner,maarbijvoorkeurmeteensafebiner.

ZiehetHandboek Instructeurvoorhettoepassenvandeleercirkel.Destappenuitdeleercirkelzijnverwerktindetabelhierna.

! Eenklimmervergeetnatoiletbezoekdegespvanzijnheupbandweerterugtesteken.Alshijbovenaanderouteinhettouwgaathangenschietdeheupbandlosenkomtdeklimmeronderste-boventehangen.Hijheeftveelgeluk;debeenlussenblijveninzijnknieholteshangenenhijkomtmetdeschrikvrij.Preventie:Partnercheckvoorélkeklimroute.

Materiaallussen Materiaallussenzijnernietopberekendomeraanintebindenoftezekeren.Erzijnongevallenbekendwaarbijeenklimmerzichtochperongelukaaneenmateriaallusinbondoferaanzekerdeendemateriaallusbrak.Sommigeklimcentraverwij-derendaaromdemateriaallussenvandevoorkantvanverhuurgor-dels.

! Eenervarenklimmeriseenmoeilijkerouteaanhettopropen.Nacirca8meterwordthettelastigenlaathijzichvallen.Hettouwblokkeertnietendeklimmerbelandtbovenopdezekeraar.Bei-denzijngewond,deklimmeriserernstigaantoe.Deklimmerhadzijninbindkarabinerineenmateriaallusgehangen.Preventie:Partnercheck,verwijderenmateriaallussen.

Integraalgordel Opartificiëleklimwandenvolstaateenheupgordel.Voorspecialedoelgroepenkanjealsinstructeurkiezenvoorhetgebruikvaneenintegraalgordelofcombinatievanheup-enborst-gordel.Hiervoorkunnendevolgenderedenenzijn.

uitrusting en materiaal

Alsjezietdatiemandeenfoutmaakt,wijshemofhaarerop

Integraalgordel

Veel voorkomende fouten–Eénofbeidebeenlussenzittengedraaid.–Gespennietteruggestoken.–Debelay-lus(vertikaleverbindingslus)zitgedraaid.–Tegroteofkleinegordel:degordelsluitnietgoed–ofnietopdejuisteplaats–aanomdebenenenomhetmiddel.

Oefenstappen–Laatzienhoedegordelomhetlichaamzit(eindvorm).–Laatzienwatdeboven-,onder-,voorenachterkantisenhoejediekanherkennen.–Demonstreerhetaantrekkenvandegordel.–Geefuitlegoverdegordel.–Instappenineenreedsklaargelegdegordelomdezeaantetrekkenenopmaatvasttemaken.–Alscursistengordelsmetautoma-tischblokerendegespengebruiken,legdanuitdatbijanderegordelsterug-gestokenmoetenworden.

Varianten–Aantrekkenmetopenofgeslotengespen.

Spelvormen–Metgeslotenogenoefenen.–Gordelaantrekkenbijeenmedecursist.

Plaats/materiaalPlaats–Rustigeplaatsmetminimaaleenvierkantemeterpercursist.

Materiaal–Sportklimgordel.

4.3 karabiners

Erzijnkarabinersmetenzonderbeveiligdesluiting.Karabinersdiebeveiligdzijntegenongecontoleerdopenengebruikjevoorzekereneninbinden.Erzijnverschillendebeveiligingen:

Schroe∫arabiners Deschroe∫arabinerisdemeestbekendekarabinermetbeveiligdesluiting.Hijheeftalsnadeeldatjekuntvergetendesluitingdichttedraaien.Bovendienkanbijongunstigtouwverloopdesluitingwordenopengedraaiddoordathettouwerlangsschuurt.

Twistlockkarabiners Ookbijtwistlockkarabinersbestaathetgevaardatdoorhettouwverloopdesluitingopent.Jekuntechternietvergetendetwistlockkarabinertesluitenomdatdezeautomatischsluit.

SafebinersBijeensafelockkarabiner(afgekortsafebiner)isonge-controleerdopenenonmogelijkomdatjedriehandelingenmoetverrichtenomdekarabinerteopenen.VoorbeeldenvansafebinerszijndedmmBelayMaster,PetzlBall-LockkarabinersenkarabinersmetdedmmLocksafesluiting.BijdeBelayMastervoorkomteenzwarteplastickap(diealleenpastalsdeschroefdichtgedraaidis)ongewildopenen.DeBall-LockkarabinervanPetzlkanalleengeopendwordenalsgelijktijdigmetdeduimeengroenballetjewordtingedrukt.Aangezienhetballetjeineenkleineuitsparingisaangebrachtkanhetnietdoorongunstigtouwverloopwordeningedrukt.DedmmLocksafesluitinglijktopeentwistlockkarabinermaarjemoetdesluithulseerstomhoogschuiven,voordatjedezekandraaienenopenen.Ookdesafebinersvanveelanderemerkengebruikendittypesluiting.

Karabinerszonderbeveiligdesluitingwordenonderanderegebruiktvoorsetjesintussenzekeringen.

Opkarabinerskunjedeonderstaandetekenstegenkomen.

Teken Betekenis ce-norm Belastbaarheidinlengterichting 20kN≈2000kg Belastbaarheidindwarsrichting 7kN≈700kg Belastbaarheidindelengterichtingalsde 7kN≈700kg karabineropenstaat 6kNvoorhms

Karabinerdiegeschiktisomeenhmsinteleggen Nvt

i Uitonderzoekenmetingenvano.a.deuiaawerkgroepBelay-ingMethodsisgeblekendatvoorzekerenvanafdegrond,zoalsbijindoortopropen,het‘kennen’enjuistkunnenbedienenvanhetzekeringsapparaatendeoplettendheid,reactieenhoudingvandezekeraarvanveelgrotereinvloedzijnopdeoptredendekrachtendanhettypezekeringsapparaat.

De abseilacht Deabseilacht,ookwelachtgenoemd,iseenuniver-seelapparaatwaarmeejekuntabseilenenzekeren.Hoekleinerdediametervandeacht,destegroterderemmendewerking.Eenstandaardacht,geschiktvoordetouwenzoalsinklimcentragebruiktworden,meet13-14cm.Sommigeachtenhebbeneenver-tandingof‘oortjes’waarmeederemwerkingverhoogdkanworden.

De Tuber-achtige Tuber-achtigen,ookwelkortwegtubersgenoemd,zijnzekeringsapparatendiegebasseerdzijnopdeklassiekeTuber,zoalsdeAirTra³cController(atc)enatc-xp,Bug(ette),ChuyenVariableController(vc).Daarnaastzijnertuber-achtigenmeteenextraoogofring,zoalsdeRevers(in)o,Piuenatc-Guide.Dezeappa-ratenhebbenmeergebruiksmogelijkhedenmaarzijndaardoorgecompliceerderenfoutgevoeligerendaaromnietdeeerstekeusvoorbeginners.Hetgrotevoordeelvantubersisdatbijabseilenenlatenzakkenhettouwminderkringeltdanbijbijvoorbeeldeenachtofhms.Eenandervoordeelisdatbijhetgebruikvaneendubbeltouwbeidetouwenona∑ankelijkvanelkaaringehaaldenuitgegevenkunnenworden.Eenrecenteontwikkelingzijntubersvoorenkeltouwzoalsdeatc-Sport.Zezijnsimpel,lichtgewichtenzeergeschiktvoorindoortopropen.

i VanwegevermeendetouwslijtageishetgebruikvaneenhmsindemeesteNederlandseklimcentraniettoegestaanenwordtdaaromnietaangeleerdbijdecursusIndoorToprope.

i Semi-automatischblokkerendezekeringsapparaten(Cinch,Eddy,GrigrienSum)enplates(bijvoorbeeldGigi,Globus,MagicPlate)zijnvanwegedespecialeen/ofgecompliceerdebediening,even-alseenhoogfoutpercentagegeengeschiktezekeringsapparatenvoorbeginnendeklimmers.ZewordendaaromnietgebruiktbijdecursusIndoorToprope.

! EenklimmerlaatzijnonervarencollegazienhoejemoetzekerenmeteenGrigri.Bijhetlatenzakkenschriktdeonervarenzeke-raarentrektreflexmatigdehendelvandeGrigrinaarzichtoe,terwijlhijgeenhandaanhetzekeringstouwheeft.Deklimmervaltopdegrondenhoudtblijvendletseloveraanditongeval.Preventie:Goedeinstructie.Back-upbijonervarenzekeraars.Gebruikvanabseilachtoftuberdoorbeginnendezekeraars.

Abseilacht

Tuber-achtige

atc-Sport

Schroe∫arabiner

BelayMaster

Ball-Lock

4.7 beoordelen van de staat van het materiaal

Hetklimcentrumisprimairverantwoordelijkvoordekwaliteitvanhetverhuurmateriaal,detouwenendewand.Alsinstructeurmoetjewelvoorafgaandaanelkelesalhetmateriaaldatjegebruiktcontroleren.

Gordels Veelfabrikantenbevelenaaneengordelbijnormaalge-bruiknauiterlijkvijfjaartevervangen.Huurmateriaalwordtechterintensiefgebruikt.Hetisjouwtaakomdestikselsvandedragendeverbindingenendegespentecontroleren.Gebruikeensportklim-gordelnietmeer,alsdestikselsdoorgesletenzijnofeengespnietmeergoedfunctioneert.

Zekeringsapparaten Wanneereenderdevandediktevanhetzeke-ringsapparaatisweggesletenofdoorslijtagescherperandenofbraampjesontstaan,moetjehetapparaatvervangen.Doedatookalshetapparaatnietmeergoedfunctioneert.

Karabiners Karabinershoevennietperiodiektewordenvervangen.Bijeenkarabinermoetjecontrolerenofdesluitingnogcorrectfunctioneert:

–debeveiligingopdesluitingdraaitsoepelenkanooknabelastingweergemakkelijkopengedraaidworden;–alsdebeveiligingvandesluitingvolledigisaangedraaid,kandekarabinernietgeopendworden;–desluitingspringtterugalsjedezeindruktenweerloslaat.

Alseenkarabinermeerdaneenderdeisingesletenen/ofscherperandenkrijgt,moetjehemvervangen.

Touwen Deangstvoortouwbreukstamtnoguitdetijddatklimmershenneptouwgebruikten(Schubert,2003).Tegenwoordigbrekentouwenalleenalsbijeenvoorklimvalhettouwmetgrotesnelheidovereenscherpekantschuurtofeentouwmetzuurinaanrakingisgeweest.Inklimcentrakomtdatbijnormaalgebruiknietvoorenzijnbovendiendebelastingenvanhettouwzeergering,zekerbijtopropen.Redenenomeentouwtevervangenkunnenzijn:

–alshettouwstijfen/ofpluizigisgewordenendaardoormoeilijktehanterenineenzekeringsapparaat;–alseentouwernstigemantelbeschadigingenheeftwaarbijdekerntezienis.

Alsdoormantelverschuivingaanheteindevanhettouwdekernontbreekt,moetditstukvanhettouwafgehaaldworden.Hier-bijmoetjeerwelrekeningmeehoudendatalletouwenzolangmoetenzijndathetenetouweindeminimaal3meteropdegrondligtalshetanderedegrondraakt.Hiermeewordtvoorkomendat

! Eenvaderbindtzijnzooninmeteentwistlockkarabinermaarmerktnietopdateenstukjekledingvandejongentussendesluitingzit,waardoordetwistlocknietdichtdraait.Alsdezoonbovenaanderouteinhettouwgaathangen,gaatdekarabineropenenvaltdejongennaarbeneden.Preventie:Partnercheckensafebiner.

4.4 klimschoenen

Klimschoenenhebjeinallesoortenenmaten.Overhetalgemeenmoetendeschoenengoedstrakzitten,zodatzenietteveeldraaien,schuivenofdoorbuigenalsjeopeentreetjegaatstaan.Dekeuzevanhetschoeiselhangtafvandeklimomgeving.Alsjeervoorkiestuitsluitendinklimcentrateklimmenenteboulderen,zijnlichteennauwsluitende,slipperachtigeklimschoenenvoldoende.Metdittypekunjezeergoeddetreetjesvoelenwaaropjejevoetenneerzet.Ditisvooraleenvoordeelvoordegevorderdeklimmer,eenbeginnerzalditnognietzoervaren.Slipperachtigemodellengevennietveelondersteuningofbeschermingvandevoet.Adviseerjecursistenietsstevigersalszevanplanzijnomooklangduriginrotsteklimmen.Hoestevigerdeschoenis,hoeminderjekleinetreetjeszultvoelen.Nietelkmodelschoenisgeschiktvoorelkevoet.Hetisdaaromaantebevelenommeerdereschoenentepassen.

4.5 touwen

Indeklimsportwordendynamischeenlow-stretchtouwengebruikt.Dynamischetouwenhebbeneenhogeelasticiteit(tot40procentrekbijeenzwarevoorklimval)enrekkenbijbelastingmeeruitdanlow-stretchtouwen.Doorderekvaneendynamischtouwisdeklapdiedeklimmerervaartalshijinhettouwvaltkleinerdanbijeenlow-stretchtouw.Inklimcentrawordenmeestaldynamischetouwengebruiktmeteendiametervan10tot10,5mm. Eentouwbestaatuiteenkernmetdaaromheeneenmantel.Dekernbestaatuiteenaantalevenwijdigebundels,dieelkweeruitstrengenvanbundelsnylonvezelsbestaat.Omdekernwordteenmantelgeweven.Demantelzorgtnaaststerkteookvoorbescher-mingvandekern.Alscoderingvoorhetproductiejaarwordteenlintvaneenbepaaldekleurtoegevoegdaandekern.

4.6 magnesium

Magnesiumpoederverbetertdegripvandehanden,omdathetvochtvandehuidabsorbeert.Magnesiumpoederisverkrijgbaarinblokvormenalsmagnesiumballen.Magnesiumwordtineenzakjeomjemiddelgedragen,dezogenaamdepofzak.Vloeibaarmag-nesium,opbasisvanalcohol,produceertgeenstof.

Allround

Sterkgekromd

mantel kern

codering

Pofzak

+ Verteldatdemateriaallusseneruitsluitendzijnvoorhetbeves-tigenvanmateriaaldatnietwordtgebruiktendaternooitaanmagwordeningebonden.+ Laatcursistendegordelopdejuistemanieraantrekken.+ Vertelietsoverdetweemanierenvaninbinden(directenindirect)enwaaromdirectinbindendevoorkeurheeft.+ Laatdecursistenzichvervolgensdirectinbinden.+ Legkortuithoehetzekeringsapparaatwaarmeejededeelne-mersindezeeersteleslaatwerken(achtoftuber)werkt.Toonhetjuistetouwverloopinhetzekeringsapparaat.Verteldatjeinles2meeroverzekeringsapparatenzaluitleggenenbeperkjeindezelestotwatabsoluutnodigisomermeetekunnenwerken.+ Leguithoehetzekeringsapparaatmoetenwordenbevestigdaandeinbindlusvandegordel.Laatziendatdeschroe∫arabinerofsafebinerdichtgedraaiden/ofgeslotenis.+ Geefjecursistendeopdrachtmeeomthuishethoofdstukuit-rustingenmateriaalinhetcursusboekjedoortelezen.

Les 2: Uitrusting en materiaal+ Laatcursistenziendaterverschillendesoortenachtenentuberszijnenwathetwerkingsmechanismeis(scherpeknikinhettouw).+ Wijscursisteneropdatzekeringsapparatengeschiktzijnvooreenbepaaldetouwdiameter.Laatzedieinformatieopzoekenopeenofmeerapparaten.

Les 3: Uitrusting en materiaal+ Vertelietsovertouwenenkarabiners.+ Legcursistenuitwathetgevaarisvandwarsbelastingvandekarabiner.Geefenkeletipsoverhoejekuntvoorkomendatditge-beurt,bijv.meteenBelayMasterofeenelastiekjebijeenabseilacht.+ Laatzienhoeweindirectinbinden.Gebruikaltijdtweekarabi-nerstegenovergesteldingehangenofeensafebiner.+ Wijscursistenopdevoor-ennadelenvandezeinbindtechniektenopzichtevandirectinbinden.Leguitwanneerindirectinbindenhandigis(éénmaligeklimactiviteiten,kinderfeestjes,etc.).+ Laatdecursistenindirectinbinden.

Les 4: Uitrusting en materiaal+ Vertelietsoverklimschoentjesenoverigklimmateriaal.+ Geefaanwelkematerialentotdebasisaanschafbehorenenwelkekeuzedaarinbestaat.+ Verteljecursistenwaarzemateriaalkunnenaanscha−en.+ Informeerzeeventueeloverhetaanbodvanuithetklimcentrumvoordeaanschafvanmaterialen.

hettouwtekortis,alsdezekeraarietsopzijofnaarachterstaat,waardoorhetbijhetlatenzakkendoorhetzekeringsapparaatsliptvoordatdeklimmeropdegrondis.Hetleggenvaneenknoopinhetuiteindevanhetzekeringstouwvoorkomthetdoorslippenvanhettouwalshetonverhoopttochtekortblijkttezijn.

! Hettouwbijeenklimrouteisergkort.Dezekeraarkanzijnachtpasinhettouwhangenalsdeklimmeraleenpaarpassenheeftgeklommen.Deklimmerweetdathijinhetbeginevennietge-zekerdismaargaatervanuit,datderekinhettouwgenoegzalzijnomhembijhetlatenzakkentotopdegrondtezekeren.Ech-tertijdenshetinhalenvanhettouwlooptdezekeraareenflinkeindachteruit.Deextrametersdiezogemaaktwordenkomenuiteindelijktekortbijhetlatenzakken.Wanneerdezekeraardeklimmermetenigevaartlaatzakkenslipthetuiteindevanhettouwdoordeacht.Deklimmervaltopdegrond.Preventie:Touwenlanggenoegenknoopinhetuiteinde.

4.8 normen voor klimwanden

Deel1vandeEuropesenormen12572beschrijftwaaraanklimwan-denmetzekeringspuntenmoetenvoldoen.Hetbetreftdeconstruc-tietechnischeaspecten,zoalsdestabiliteitvandeklimwandendesterktevandezekeringspunten.DenormisinNederlandnietver-plichtmaarnkbvenkbfbevelenaannieuweklimwandenvolgensdezenormtebouwen. Denogteverschijnendelen2en3vanen12572betreffenrespectievelijkboulderwanden(duszonderzekeringspunten)enklimgrepen.Denkbvenkbfadviserenomookdezenormentoetepassen,hoeweldatopditmomentnognietverplichtis.Alsjemeerwiltwetenovernormenenrichtlijnenvoorklimwanden,vraagdandebrochureDutch MountainsaanbijhetInstituutvoorSport-accommodaties(www.isa-sport.com).4.9 uitrusting en materiaal per les

Les 1: Uitrusting en materiaal+ Toonhetmateriaalwatjenodighebtomtekunnentopropen(gordel,karabiner(s),zekeringsapparaatentouw).+ Toonbijdeheupgordelwatvoor,achter,bovenenonderis.Laatheelduidelijkziendat,indiennodig,degespendienentewordenteruggestoken.Geefaandathetopperfectemanierpassendma-kenvandeheupbandnoodzakelijkis(eerstheupbanddanbeen-lussenpassendmaken)!+ Indegordelstaataltijdeengebruiksaanwijzing.Wijscursistenhieropenlaatdezebenoemen.Laatookdegebruiksaanwijzingvandeproducentzien.Wijscursistenopdemogelijkheidinformatieenhandleidingenvandewebsitesvanfabrikantentedownloaden.

uitrusting en materiaal uitrusting en materiaal

Indithoofdstukisdemethodiek,ombeginnersveiligtelerenzekerenineentopropesituatie,verderuitgewerkt.

5.1 inbinden

Direct inbinden Demeestvoorkomendemaniervaninbindeninklimcentraisdemethodevandirectinbinden.Dithoudtindatmeteengestokenachtknoophettouwrechtstreeksaandegordelwordtgebonden.Ingordelsiseenlabelbevestigdwaaropstaataange-gevenwelkelus(sen)gebruiktmoetenwordenvoorhetinbinden.Detekeningengevenvoordrieveelvoorkomendemodellenklim-gordelsweerhoehettouwmoetwordenbevestigd.

i Denkbvendekbfbevelendedirectemaniervaninbindenmeteengestokenachtknoopomdevolgenderedenenaan.

–Eenkorterezekeringsketen(alleschakelsvanklimmertotzekeraar)veiligheidstechnischaltijddevoorkeurheeft.–Materiaaltechnischgeziendeslijtageaaneentoprope-touwbeterverdeeldwordtalsertelkensopeenietsandereplekinhettouweenachtknoopwordtgelegd.–IndoorTopropeveelaldestartvaneenklimcarrièreis,dieeenvervolgkankrijgenindevormvanvoorklimmen,wed-strijdklimmen,alpinisme,etc.Ditzijnvormenvanklimmenwaarbijinbindenmeteenachtknoopgebruikelijkofvereistis.

i Erzijngordelfabrikantendie,bijeenmodelmetverticalever-bindingslus,aanbevelenhettouwdirectaandeverticaleverbin-dingslustebevestigenennietparallelaandeverbindingslustelatenlopen(zoalsopdea∂eeldinglinksonder).

Bijveelklimmersbestaathetideedatdezeverbindingslusnietsterkgenoegzouzijnomhieraanintebinden.Maarvolgensdenormenmoetdeverbindingslusminstens15kN(ongeveer

5 zekeren

Directinbindenmetdeachtknoop

Inbindenbijverschillendetypengordels

Veel voorkomende fouten–Deachtknoopnietkunnenleggen.–Deachtknoopnietcorrectterugsteken(gedraaidestrengen,nietparallel,hettouwnaarbovenlooptnietaandebuitenkant).–Tekorttouweinde.–Inbindeninverkeerdelusvandegordel.

Oefenstappen–Laateenachtknoopzien(eindvorm).–Demonstreerhoejeeenterug-gestokenachtknoopinhettouwlegt.Trekdaarbijdevieruiteindenvandeknoopapartaan.–Laatcursistenoefenenmetinbindenineentoprope-touw.–Vertelietsovermogelijkefoutenmetinbindenendaarbijvoorkomendeongelukken.

Varianten–Laatcursistenin2,5metertouwofeenuiteindevaneentopropetouwtweekeerinbindenenelkaarpaarsgewijscontroleren.–Metgeslotenogenoefenen.

Spelvormen–Knoopinhetdonkerleggen.–Knoopondereen(hand)doekleggen.

Plaats/materiaalPlaats–Rustigeplaatsmetminimaaléénvierkantemeterpercursistof;–Aandeklimwand.

Materiaal–2,5metertouwofeen(lang)topropetouw–Gordel.

! Eenklimmerheeftzichindirectingebondenenklimteenroutemettussenzekeringen.Hijklimtdeeerstetussenzekeringietsvoorbij,zodatdezeopbuikhoogtehangt.Deklimmerkannietzienwathijdoetenkliktzijninbindkarabineruitinplaatsvanhetsetje.Preventie:Tussenzekeringenuithangenalsjekanzienwatjedoet,directinbinden.

! Eenklimmerbindtzichindirectinmeteenschroe∫arabiner.Alsdeklimmeroverderandvaneenoverhangheen‘schuift’opentdekarabinerzich.Deklimmervaltopdegrondenverbrijzeltzijnvoet.Preventie:Eensafebineroftweeschroe∫arabinersgebruiken.

Zekeringsapparaat inhangen BinnendecursusIndoorTopropewordtalleengezekerdmeteenabseilachtoftuber-achtigapparaat.

1500kilo)houden.Hetishetbestejecursistenaltijdaantebevelenzichaandevoorschriftenvandefabrikanttehouden,inverbandmetproductaansprakelijkheid.

! Eenervarenklimstervergeethaarachtknoopvolledigterugtesteken.Na15metervaltzeuitderoute.Deknoopgaatlosenzevaltopdegrond.Wonderbaarlijkoverleeftzedeval,welhoudtzeerblijvendletselaanover.Preventie:Partnercheck.

! Eenklimstersteekthaarachtknoopniethelemaalterug.Tijdenshettopropenzietzijtothaargroteschrikhettouweindelang-zaamvoorhaarneusomhoogglijden.Zekangelukkighettouwnogpakkenendezekeraarwaarschuwen.Mettrillendehandenbindtzezich,halverwegederoute,alsnogcorrectin.Preventie:Partnercheck.

Indirect inbinden Insommigeklimcentrazittenalachtknopenindetouwenwaaraandeklimmerzichmeteenkarabiner(indirect)moetinbinden.Ookgevenklimcentraersomsdevoorkeuraanbijgrotegroependeelnemerseneenmaligesportklimintroductieseenkarabinertegebruikenvoorhetinbinden.Ongevallenanalysesheb-benduidelijkgemaaktdathetinbindenmetéénenkeleschroef-oftwistlockkarabinerhetrisicovanongewildopenenenvervolgensuithangenvandiekarabinermetzichmeebrengt.nkbvenkbfschrijvendaaromvoordirectintebindenmeteenachtknoopofopeenvandevolgendetweemanieren.

–Mettweetegengesteldingehangenschroef-oftwistlockkara-biners;hierdoorwordthetgevaarvanuithangenbijopenenvaneenkarabinerondervangen.Schroefkarabinersoftwistlockkara-binerskunnenineenwillekeurigecombinatiewordengebruikt.–Meteensafebiner(zie4.3).

zekerenzekeren

Onvolledigteruggestokenachtknoop

Indirectinbinden

Veel voorkomende fouten–Inbindenmetéénschroef-oftwistlockkarabiner.–Deschroefsluitingisnietgoeddichtgedraaid.–Dekarabiner(s)aandeverkeerdelus(sen)gehangen(bijvoorbeelddoorzowelheup-alsbeenlusofaaneenmateriaallus).–Deschroef-oftwistlockkarabinersniettegengesteldingehangen.–Deachtknoopisnietstrakgenoegaangetrokken.Hierdoorkanergensindeknoopeenlusontstaan,diemogelijkalsinbindluswordtgebruikt.

Oefenstappen–Laatzienhoejeindirectingebondenbent(eindvorm).–Demonstreerhetindirectinbinden,inclusiefhetleggenvaneendubbeleachtknoop.–Laatcursistenindirectinbindenenelkaarpaarsgewijscontroleren.–Geefvoor-ennadelenvandezeinbindmethodeaan.

Varianten–Metgeslotenogenoefenen.–Metverschillendesoortenkarabiners(schroef,safelock,twistlock)inbinden.

Spelvormen–Inhetdonkerindirectinbinden.

Plaats/materiaalPlaats–Topropetouwenwaaralachtknoopinzitentouw(stukken)zonderknoop.

Materiaal–Gordel.–Tweeschroef-oftwistlockkarabinersofeensafebiner.

Veel voorkomende fouten–Desluitingvandeschroe×arabinerisnietgoeddichtgedraaid.–Hettouwlooptverkeerddoorhetzekeringsapparaat.–Hetzekeringsapparaatzitaandeverkeerdelus(sen)vandegordel;bijvoorbeeldaandemateriaallus.–Zekeringsapparaatisonjuistbevestigdaankarabiner.–BijBelayMaster:zekeringsapparaatenbelayluszitteninhetzelfde‘vakje’inplaatsvaniederaaneenanderekantvandeplastickap.

Oefenstappen–Laatzienhoehettouwinhetzekeringsapparaatzit(eindvorm,aandegordel).–Demonstreerhoejehettouwdoordeabseilacht/tuberhaaltenhoe/waarjehetapparaataandegordelhangt.–Laatdecursistendeabseilacht/tuberinhangenenelkaarpaarsgewijscontroleren.–Legdewerkingvandeapparatenuit.–Alseencursistkanzekerenmeteenbepaaldapparaat,laathemdanzelfontdekkenhoeeenanderapparaatwerkt.–Bespreekdevoor-ennadelenvanverschillendeapparaten.

Varianten Plaats/materiaalPlaats–Topropetouwof2,5meterlostouw.

Materiaal–Gordel.–Schroef-oftwistlockkarabinerofsafebiner.–Zekeringsapparaat(achtoftuber).

5.2 controle en partnercheck

Uitdeongevallen-enincidentenregistratievandenkbvenkbfenanderebronnenblijktdatinbijnaallegevallenmenselijkfalendeoorzaakvanongevallenopklimwandenis.Veelongevallenkunnenwordenvoorkomendoorvoorelkeklimeenpartnercheckuittevoe-ren.Tweezienmeerdanéén.Elkaarcontrolerenvoordeklimpogingisdanookietswatnietvanwantrouwengetuigtmaarjuistvanrespectenverantwoordelijkheidsgevoelvoorjeklimpartner.

Algemene regels partnercheck Maakinhetuiteindevanhettouweenknoop,óókalshettouwlanggenoeglijkt.Controleerelkaarvoorelkeklim.Wenjedaarbijeenvastevolgordeaan:

Deklimmercontoleertmetogenenhandenbijdezekeraar:1gordelgoedenbandenteruggestokendoordegespen;2juistetouwenopcorrectewijzeinhetzekeringsapparaat;3karabinervanhetzekeringsapparaatdicht;4knoopinhetuiteindevanhettouw.

Dezekeraarcontroleertmetogenenhandenbijdeklimmer:5gordelgoedenbandenteruggestokendoordegespen;6achtknoopopdejuisteplekaandegordelengoedgelegd;7eventuelekarabiner(s)juistingehangenendicht.

Dezekeraarcontroleerttotslotdehelezekeringsketendoorhettouwzostrakaantetrekkendatdeklimmerhetvoelt.Hiermeewordtookgecontroleerdofklimmerenzekeraaraanhetzelfdetouwzitten. Deklimmermaaktvoordathijdaadwerkelijkbegintmetklim-menevenoogcontactenmondelingcontactmetdezekeraarenverifieertzodatdezezijnaandachtopdeklimmerheeftgevestigd.

! EenervarenklimmercontroleertofzijnonervarenzekeraarhettouwcorrectindeGrigriheeftgelegdenklimtnaarboven.Voor-dathijinhettouwgaathangenkijkthijnogevennaarbeneden.Gelukkigmaar,wantdebeginnerhaddeGrigrinietaanhaargordelvastgemaakt…Preventie:Partnercheckengoedeinstructie.

! Eenzekeraarstaatmetzijnklimmertekletsenterwijlhijhettouwinzijnabseilachthangt.Deklimmerbegintmetklimmenenrealiseertzichnietdathijvergetenisintebinden.Doordestugheidvanhettouwheeftdezekeraarnietindegatendaterniemandaanhangt.Hetzichtophetlosseuiteindewordthemdoorhetlijfvandeklimmerontnomen.Opcirca5meterroeptdeklimmer‘bloc’,gaathangenenvaltnaarbeneden.Preventie:Partnercheckenoplettendheid.

5.3 touwcommando’s

Legaanjecursistenuitwelketouwcommando’serzijn.Benadrukhetbelangvanheldereeneenduidigetouwcommando’s.Elktouw-commandowordtvoorafgegaandoordenaamvandegenevoorwiehetbedoeldis.Zovoorkomjedatjereageertopcommando’svanderden.Enbijhethorenvanjenaamspitsjedeoren,zodatjehetdaaropvolgendetouwcommandogoedhoort.Vanwege(taal)verschillenindecommando’sneemjemeteennieuweklim-partnervoordatjebegintmetklimmendetouwcommando’sevenkortdoor. Communiceerzowelverbaalalsnon-verbaal.Voordatjebegintmetklimmenenvoordatjeinhettouwgaathangenzoekjeoog-contactmetjezekeraar.Zocontroleerjeofjeelkaarstouwcomman-do’sbegrepenhebt.

Communicatietijdenshetklimmenbetekentdatdezekeraarvoort-durendmoetopletten.Dezekeraarhoudtdeklimmerconstant

zekeren

Partnercheckbijinbindenmeteensafebiner

zekeren

Partnercheckbijzekerenmeteentuber

indegaten.Hetmagnooitzozijndatdeklimmerzichschorschreeuwtombloctekrijgen,terwijldezekeraarstaattekletsen. Vanwegederumoerigheidinveelklimcentrakunjeookvan(tevorenafgesproken)gebarengebruikmakeninplaatsvangeroep.Ditvereistdatdezekeraardeklimmervoortdurendinhetzichthoudt,andersziethijdegebarenvandeklimmerniet.Mochtdezekeraarnietopletten,enzelfsnietoproepenreageren,dankandeklimmereenrukaanhettouwgevenofophetzekeringstouwslaanomdeaandachttetrekken.

! EenzekeraarzekerteenEngelseklimmerdiehijnietkent.Alsdeklimmerplotselinginhettouwgaathangen,wordtdezekeraarverrastenkandeklimmerniethouden.Deklimmervaltopdegrond,gelukkigzonderernstigegevolgen.Preventie:Tevorenafsprakenmakenovertouwcommando’sendieookgebruiken.

5.4 zekeren van de klimmer

Inhalen van touw Legjecursistenuitwatweonderhetrem touwverstaan:hettouweindedatonderuithetzekeringsapparaatkomt.Aanhetandereuiteindezitdeklimmer.Hetremtouwmoetjealtijdmetminimaaléénhandstevigvasthouden.Voorrechtshandigenisditmeestalderechterhand,diewedanderemhandnoemen. Indeuitgangspositiehebjehetzekeringstouwvastmetbeidehanden.Daarbijplaatsje(voorrechtshandigen(voorlinkshandigennetandersom)jerechterhandnetietsonderdelinkerhand.Jelin-kerhandplaatsjealtijdietsvanhetzekeringsapparaatvandaan.Alsdeklimmerplotselingvalt,enhettouweenstukjehetzekeringsap-paraatwordtingetrokken,komtnieteenvingerofeenstukhuidinhetapparaat.Hettouwhoujevoorjeofnetietsrechtsvanje.

Dejuisteplekvooreenzekeraaris:–niettevervandewand:ongeveereenmeter;alsderouteover-hangendisgajeongeveereenmeterachterdevallijnstaan;–opeenplaatswaarhijdeklimmerenanderenniethindert;–zodanigdatzijnklimmer(ofeenander)nietbovenophemkanvallen:ongeveereenmeternaastdevallijn.

zekeren

Zekeren:inhalenvanhettouw

Onjuisteuitgangspositie

zekeren

Communicatietussenzekeraarenklimmerisbelangrijk

Veel voorkomende fouten–Denaamvanjezekeraarofklimmernietnoemenvoordatjeeencommandogeeft.–Geenafsprakenmakenovertouwcommando’s.–Dezekeraarletnietopzijneigenklimmer.

Oefenstappen–Leghetnutengebruikvantouwcommando’suit.–Laatdecursistenoefenenmetdecommando’sencorrigeerindiennodig.

VariantenSpelvormen–Geefiedereeneenpuntdiedecommando’sgoedgebruikt.Teldepuntenop.

Plaats/materiaalPlaats–Toproperoute.

Aanwijzingenvoordezekeraar:–voerdestappenvanhetzekereninkorteslagenuit.Alsjetelangeslagenmaakt,wordtgoedzekerenmoeilijker,doordathettouwloskomttehangen;–zorgervoordataltijdminstenséénhandhetzekeringstouwomklemt;–letgoedopjeklimmerenweesvoorbereidopeen(onverwach-te)val;–laatgeengrotelusseninhettouwontstaan,maarzekerooknietzostrakdatdeklimmernietoptimaalkanbewegen;–zekerdeklimmerdeeerstemeterextrastrakomdatdoortouwrekdeklimmerweeropdegrondkanbelanden.

Instructiesvoordeklimmer:–nietbovenhetpuntuitklimmenwaarhettouwisbevestigd;–geefduidelijkecommando’saanjezekeraarvooreenblocofalsalsjenaarbenedenwilt;–hourekeningmetandereklimmers.

Laten zakken Erzijnverschillendemethodenvoorhetterugplaat-senvanjehandenbijhetlatenzakken.VoordecursusIndoorTop-ropeisgekozenvoordemethodevanéén-voor-éénterugschuivenvandehanden(ookwel‘tunnelen’genoemd).Zieplaatjeslinks.Hetalternatiefvanhand-over-handuitgevenheefthetnadeeldatjebijhaastigtouwuitgevennaasthetkunttouwgrijpen.Hettouwdoorbeidehandengelijktijdiglatenslippenbergthetrisicovanonge-controleerdtempoenverbrandehanden.

Instructiesvoordezekeraarbijhetlatenzakken:–alsjeklimmernaarbenedenwil,trekjehettouwgoedstrakenpakjemettweehandenhettouwonderjezekeringsapparaatvast;–paswanneerdeklimmerinhettouwhangtenjulliedetouw-commando’shebbengegeven,laatjehemineengelijkmatigtempoengecontroleerdzakken;–jeomklemtaltijdmetminimaaléénhandhetzekeringstouw;–schuifhettouwdoorvandeonderstenaardebovenstehand.Laathettouwdusnooitdoorjehandenslippen;–laatdeklimmernietsnelen/ofschoksgewijszakken.Ditkanleidentotverbrandehandenendusongelukken;–letopandereklimmersenomstanderstijdenshetlatenzakken.

Instructiesvoordeklimmertijdenshetafdalen:–pasalsjezekeraarhettouwheeftstrakgetrokkenenhettouw-commandogeeft,gajeinhettouwhangen;–zetjebenenhaaksopdewand;–spreidjebenenlichtvoormeerstabiliteit;–houéénhandaanhettouwwaaraanjebentingebonden;–kijkgeregeld(overjeschouder)naarjezekeraar;–loopineenrustigenregelmatigtempolangsdewandnaarbeneden,zondertespringen;–letopandereklimmersenomstanderstijdenshetzakken.

! Eenzekeraarheeftbeidehandenbóvendezekeringsacht.Alsdeklimmervaltkandezekeraardevalnietremmen.Deklimmermaakteenvalvanachtmeterenbreekteenvoet.Dezekeraarverbrandtzijnhandenernstig.Preventie:Juistezekeringscyclusaanleren,waarbijaltijdmini-maaléénhandhettouwonderhetzekeringsapparaatomklemt.

! Eenzekeraarlaatzijnmaatjezakken,terwijlhijmetiemandstaattekletsen.Zijnklimmerkomtbovenopeenanderezekeraarterecht,dieopdegrondvaltenvanschrikhettouwwaarmeehijzijnklimmerzekertloslaat.Gelukkigzondergevolgenvoordieklimmer.Preventie:Permanenteoplettendheidbijhetzekeren.

! Eenjongenlaatzijnvriendje‘voordelol’(te)snelzakken.Vlakbovendegrondlaathijhettouwlosomdathijzijnhandenver-brandt.Zijnvriendjebreektbijdevalzijnonderbeen.Preventie:Klimmenenzekerenserieusnemen.Gecontroleerdlatenzakken.

zekeren

Checkaltijdeerstmetjezekeraarvoordatjeinhettouwgaathangen

zekeren

Hetlatenzakkenvandeklimmer

! Eenklimsterwordtnaarbenedengelatendoorhaarzekeraar,dieopvijfmetermetervandewandopzijnhurkenzit.Hetuiteindevanhettochalkortetouw(onbelastmetdebeideuit-einden5cmvandegrond)schietdoordeacht,deklimstervaltdelaatstetweemeterenbelandtophaarrug.Gelukkigzondernoemenswaardigletsel.Preventie:Langertouw,knoopinhetuiteinde.Bijeen(te)korttouwdichtbijdewandbijvenstaan.

! Eenervarenklimsterleerteenvriendinklimmenenzekeren.Aanheteindevandeeersteavondvaltdeervarenklimster.Haaron-ervarenzekeraarschrikthiervanenlaathettouwlos.Deklimstervaltopdegrondenloopteenopenbotbreukop.Preventie:Juistezekeringscyclusaanleren,waarbijaltijdmini-maaléénhandhettouwonderhetzekeringsapparaatomklemt.Werkenmeteenback-upbijbeginnendezekeraars.

Gebruik back-up Eenback-upzekeraariseenderdepersoonindetouwgroep.Hijhoudthettouwachterdezekeraarmettweehan-denvast.Alsdeklimmervaltterwijldezekeraarhettouwnietgoedvastheeft,danhoudtdeback-updeklimmer.Zolangjecursistenhetzekerennogaanhetlerenzijngebruikjedaaromaltijdeenback-up.Enkeletips:

–werkaltijdmeteenback-upbijeenmaligebijeenkomsten,zoalsdeintroductiesportklimmen;–werkindecursusIndoorTopropealtijdmeteenback-up,tenzijdecursistgedurendeeenhelelesheeftlatenziendathijfout-looskanzekeren;–voorkomdatereen‘grote’lustussendezekeraarendeback-uphangt;–benadrukhetbelangvandeback-up.Vooralmensendiezichslechtofmaarkortkunnenconcentreren(zoalskinderen)erva-renback-upzijnalsvervelendenlettenopeengegevenmomentnietmeerop;–benadrukdatdeback-updezekeraarindegatenmoethoudenennietdeklimmer;–alsjeeengroepbegeleidtdiehetklimvaardigheidsbewijsIndoorTopropeheeft,magjedeback-upweglaten;–metnamebeginnendezekeraarskunnendeverantwoordelijk-heidalsbelastendervaren.Eenback-upvoorkomt‘overbelasting’.

Touwverloop Tijdenshetklimmenmoetdehoeveelheidtouwspe-ling,ofwelhetloshangendetouw,aangepastzijnaandesituatie.Aanwijzingenvoorjecursisten:

–zekerstrakkeralsdeklimmernetbegintteklimmen,zekerineenlangereroute.Doorderekinhettouwbelandtdeklimmerandersweeropdegrondalshijvaltofinhettouwgaathangen;

! Eenervarenklimmerlegtaaneenbeginneruithoedeabseilachtwerkt:‘Eerstdoejehettouwhierdoorendandaaromheen.Alsjedandittouwvasthoudtkanernietsgebeuren.Enalsik‘bloc’zegmoetjemijblokken.’Hijklimteenpaarmeternaarboven,roept‘bloc’engaatinhettouwhangen.Pardoesbelandthijnaastzijnverschriktezekeraar.Gelukkigzijnbeidenongedeerd.Preventie:Goedeinstructie,werkenmeteenback-up.

zekeren

Kijkalsback-upnaardehandelingenvandezekeraar,nietdievandeklimmer

zekeren

Veel voorkomende fouten–Dezekeraarblokkeerthettouwnietalshijoverpakt.–Dezekeraarmaakttegroteoftekleineslagen.–Dezekeraarheeftindeuitgangspositienietbeidehandenonderhetzekerings-apparaat.–Deklimmerklimttesnel,waardoordezekeraarhetnietbijhoudt.–Alshettouwstugiskandezekeraarmoeitehebbenmethetinhalenvanhettouw.–Dezekeraarkijktnietnaardeklimmer.–Deklimmerismeerdandertigprocentzwaarderdandezekeraar.–Alsdeklimmervaltzetdezekeraarzichnietschrapdoorbijvoorbeeldeenbeetjeachterovertehangen.–Alsdeklimmervaltzetdezekeraarzichnietschrapdoorbijvoorbeeldeenbeetjeachterovertehangen.–Dezekeraarwordtbijeenonverwachtevalmetsnelheidnaardewandgetrokkenenlaathierdoorvanschrikhetzekeringstouwlos.–Hettouwverloopisnietgoed;hettouwschuurtlangseengreepofhetzitgedraaid.–Dezekeraarlooptnaarachtertijdenshetzekerenwaardoorhettouwbijhetlatenzakkentekortis.–Dezekeraaren/ofdeklimmerlettijdenshetlatenzakkennietopomstanders.

Oefenstappen–Demonstreeralszekeraarhetzekerenterwijleendeelnemerklimt.–Benoemdevijfstappenvandezekeringssyclustijdenshetzekeren.–Naenkelemetersklimmenvraagjedeklimmertestoppenmetklimmen.Jetrekthettouwstrak,blokkeertenverteltdeklimmerhoehijmoethang-en.Demonstreervervolgenshoejedeklimmerlaatzakken.Vertelhierbijwatjedoet.–Cursistenoefenenhethetzekerenenlatenzakken,waarbijeendeelnemerfungeertalsback-up.–Oefenhetvallenenhoudeninstap-penopeenveiligehoogte;vaninhettouwhangentotonverwachtvallenmeteenkleinelusinhettouw.–Laateenzekeraarpaszonderback-upwerkenzodrahijgedurendeeenhelelesheeftlatenzienhetzekerenfoutloostekunnen.–Wijsdecursistenopeencorrecttouwverloop:hettouwzitnietge-draaidenlooptnietlangsgrepenofscherpekanten.

Varianten–Oefenditmeteenstugtouw.–Oefenmetverschillendesoortenabseilachtenentuber-achtigen.–Oefenhetvallenmeteenkleinelusinhettouw.

Spelvormen–Eentouwzosnelmogelijkinhalen,zonderdateriemandklimt.

Plaats/materiaalPlaats–Lageklimwandmeteentopropetouw.Dooreenlagewandtekiezen(max.10meter)kunnencursistenveelwisselenenoefenenmetzekeren.

5.6 zekeren per les

Algemeen:Gadaarstaanwaarjehetbesteoverzichthebtoveralletouwgroepen.Deenekeerisditmetjerugnaardeklimwand,deanderekeerisditmetjegezichtnaardeklimwand.

Les 1: Zekeren+ Benoemdeelementenvandezekeringsketen.+ Geefhetzekerenalsgeheelaaninkortestappen.+ Geefeenperfectedemonstratievanhetzekerenenhetlatenzakken.Laateencursist(ideaaliseenervarenklimmerofmede-instructeur)nietteveromhoogklimmenenleguitwateenklimmermoetdoenalshijnaarbenedenwil.+ Geefdannogeendemonstratievanhetzekerenenlatenzakken,waarbijjecursistendeopdrachtgeeftalleenopjoualszekeraarteletten(ennietmeeropdeklimmer).+ Werkintouwgroepenvandriepersonen,metback-up.+ Laatcursisten‘droog’oefenenmethetinhalenvantouwtotdatzedeslagtepakkenhebben.+ Laatkorteroutesklimmenzodatallecursistendeverschillendeonderdelenvanhetzekerenmeerderekerenkunnenoefenen.+ Controleeralsinstructeuralleklimmersenzekeraarsvóórhetklimmen.+ Leercursistendejuisteuitgangspositieaan:tweehandenonderhetzekeringsapparaat.

–neemdetijdomhettouwomdegreepte‘gooien’alshetomeengreepklemt,zodaterweereengoedtouwverloopis;–zekernietzostrakdatdeklimmer‘touwsteun’krijgtendusminderopeigenkrachtklimt;–zekerineenoverhangietslosser,zodatdeklimmernietuitdewandwordtgetrokken.

! Eenzekeraarzekerteenklimsterlosjesineenlangetoprope

route.Alsdeklimster4-5meterbovendegrondonverwachtinhettouwgaathangen,iserzoveeltouwrekdatzeopdegrondbelandtenhaarenkelbreekt.Preventie:Strakzekerenaanhetbeginvaneentoproperoute.

5.5 tussenzekeringen

Legjecursistenuitwaarominlangereoverhangenderoutesofinroutesmeteentraverse,setjesalstussenzekeringenwordengebruikt:zevoorkomendateenvallendeklimmereentegrotependelbewegingmaakt.Hettouwmoetuitdezesetjeswordenlosgekliktomverdertekunnenklimmen.Instructiesvoordecursisten:

–haalhettouwbijvoorkeuruithetsetjezodrajeerbijkanenjegoedkanzienwatjedoet;–klimnooitmetjenavelvoorbijdeonderstekarabinervanhetsetje.Dankanjenietzienwatjedoetbijhetuithangen;–alsjeperongelukteverbentdoorgeklommen,klimdaneenkleinstukjeterug;–hangtijdenshetlatenzakkenhettouwweerindeonderstekarabinervanhetsetjesalsjeongeveeropooghoogtebent;–blijfhierbijgewooninhettouwhangenenganietindewandstaanofklimmen;–houalszekeraarrekeningmethetin-enuithangenvandeset-jesdoorjeklimmer;stopdeklimmerbijvoorbeeldtijdigbijhetlatenzakkenzodathijeentussenzekeringkanterughangen.

! Eenbeginnendeklimmerklimtineenoverhangdetussenzeke-ringvoorbij.Hettouwstaatstrakenhetislastigom,alfrunne-kendvoorzijnbuik,hettouwuithetsetjetehalen.Uiteindelijklukthetendezekeraarhaaltgelijkhettouwin.Danwordtdui-delijkdatdeklimmerhettouwnietuitdetussenzekeringmaaruitzijninbindkarabinerheeftgehaald.Deklimmervalt10meterenwordtgewondnaarhetziekenhuisafgevoerd.Preventie:Tussenzekeringennietvoorbijklimmen.Meteenacht-knoopdirectinbinden.

Veel voorkomende fouten–Deklimmerklimtteverbovenhetsetjeuit,waardoorhijhettouwnietuithetsetjekrijgt.–Deklimmerheeftsetjevoorzijnlichaamhangen,zietdusnietwathijdoetenhangtperongelukinbindkarabinerinplaatsvansetjeuit.–Deklimmervergeetalshijnaarbenedengaathettouwinhetsetjeterugtehangen.–Deklimmerzitmetzijnvingerklemindesluitingvankarabiner.–Dezekeraarlaatdeklimmerteverofnietvergenoegzakken.–Deklimmergaatbijhetteruginhangenvandestejesindewandstaan,waardoordezekeraarindewarraakt(latenzakkenluktniet).

Oefenstappen–Vertelwaaromerinsommigeroutessetjeshangenenwatjehiermeemoetdoen.–Demonstreeropdegrondhoejehettouwuiteensetjeklikt.–Cursistenoefenenhetuit-enweerinklikkenvanhettouwineensetjevlakbovendegrond.–Cursistenoefenenineengeschikteroutehettouwuiteentussenzekeringteklikkenenopdeterugwegweerterugtehangen.

Varianten–Laatdebetereklimmershetuit-enweerinhangenvansetjesineenoverhangproberen.

Plaats/materiaalPlaats–Wanddeelmeteenofmeersetjesvlakbovendegrond.–Makkelijketoproperoutewaarinminimaaléénsetjehangt.

zekeren

Hetuithangenvaneentussenzekering

zekeren

+ Laatjecuristenniettelangeslagenmaken.+ Zorgdatcursistenhunklimmeropdejuistemanierlaatzakken:touwdoorgeven,nietlatenslippen.+ Laatcursisteneenstukjeomhoogklimmeneninhettouwgaanhangenen‘wippen’zodatzowelklimmeralszekeraardekrachtenindezekeringsketenkunnenervaren.

+ Tijdensdezeleswordentouwcommando’sendepartnercheckaangereiktenuitgevoerd.Dezewordeninvolgendelessenuitvoerigbesprokenengeoefend.+ Deback-upheeftalsbelangrijkstefunctiehetcontrolerenvandezekeraar.Hetverminderenvanangstbijdeklimmeriseenbijkom-stigheid.+ Deback-upzekeraarmoetzichbewustzijnvanzijnbelangrijkefunctieenactiefmeezekeren.Hetisergverleidelijkomalsback-upzekeraarnaardeklimmertekijken.Wijscursisteneropdatze,omhuntaakgoeduittevoeren,juistdezekeraarindegatenmoetenhouden.

Les 2: Zekeren+ Ditonderdeelkanjelatenvolgenopjeuitlegoververschillendezekeringsapparaten.+ Werkdehelelesmeteenback-up.+ Herhaaldathetinhalenvanhettouwgebeurtinvijfstappen:

1tweehandenonderhetzekeringsapparaat(uitgangspositie);2doorhalen;3blokkeren;4overpakken;5bijpakken.Nastapvijfbenjeweerindeuitgangshouding.

+ Tijdenshetinhalenmoetjealszekeraarnaardeklimmerkijken,zodatjezietwathijdoet.Zokunjedirectreagerenopeenhande-lingvandeklimmerenkunjezienofjehettouwvoldoendehebtingehaald.+ Laatcursisten,zowellageralsmiddenindewand,eenblocoe-fenen:Wanneerdeklimmer‘bloc’roeptwordtalseersteeengoedepositieingenomenenhettouwdoorgehaaldtothetstrakstaat.Ditkunjehetbestedoendoortijdenshetinhaleneenkleinsprongetjetemakenwaardoorderekuithettouwgetrokkenwordt.Dangaatdeklimmerhangen.Deklimmerkanbesluitenomdaarnaverderteklimmenofvragenomnaarbenedengelatenteworden.+ Laatzekeraarshetbloccenaanheteindvanderouteenlatenzakkenperfectuitvoeren,compleetmettouwcommando’s:Alsjezietdatjeklimmerbovenaanderouteis,trekjehettouwgoedstrak,netalsbijeenblocenjeneemtdeuitgangshoudingaan(tweehandenonderhetapparaat).Laatjeklimmerwetendathijinhettouwkangaanhangen.Alshijhettouwcommandoteruggeeftkanjehemlatenzakken:

+ Dezekeraarlaatzijnklimmergeleidelijkzakken.Hettouwwordtdoorgegevenvandeenenaardeanderehand.Laathettouwdusnietdoorjehandenslippenofglijden.Aldezehandelingenwordenvoorafgegaandoorhetjuistetouwcommando,waarbijtelkensdenaamvandezekeraarofdeklimmereerstwordtgeroepen.+ Hetervarenenopvangenvaneenval:Laatcursistenbewusteenvalmakenvan0,5meterineenveiligesituatie,metgebruikvanback-up.Dezekeraarvoeltwatergebeurtendeklimmervoeltdathijwordtopgevangen.Ditgeeftvertrouwenendezekeraarweetwathijmoetdoenbijeenonverwachteval.+ Herhaaldepartnercheckuitvoerigzoalsbeschreveninparagraaf6.4.Laatcursistendepartnercheckentouwcommando’ssystema-tischuitvoerentijdendeles.+ Mondelingenvisueelcontacttussenklimmerenzekeraarisvanbelang.Ditgeeftvertrouwenenjezietwatergebeurt.Ookisheteencontroleofjeelkaarwelbegrepenhebt.

Les 3: Zekeren+ Zekeren:Zieles2.Stelverdiepingsvragen.+ Leguitwatdezinvantussenzekeringenis.+ Laatzienhoejeeensetjein-enuitklikt.+ Benadrukdatjeeentussenzekeringtijdigmoetuithangenenernietvoorbijmagklimmen.+ Behandelhetjuistetouwverloop:controleoftouwnietgedraaidzit,ofhetvrijlooptvangrepenenuitstekendewanddelen,etc.+ Laatcursistenhetin-enuitklikkenvansetjesineenrouteoefe-nen.Doeditalleenmeteengeconcentreerdeback-upzekeraar.+ Oefende’onverwachteval’.Doeditalleenmeteengeconcen-treerdeback-upzekeraar.

Les 4: Zekeren+ Tijdensdevaardigheidstoetswordenbinnengeenenkelonder-deelvanhetzekerenfoutentoegestaan.Deklimmermoetaandebeoordelaarlatenziendathijklaarisomzelfstandigtopropeteklimmen.+ Neemdevaardigheidstoetsafopeenwanddieminimaal10mhoogisenminstensdrielichteroutesbiedt.+ Intenminsteéénmakkelijkeroutemoeteentussenzekeringhangen,zodatkandidatenkunnenlatenziendatzewetenhoezehiermeeommoetengaan.+ Gebruikhettoetsplanomgeenonderdelentevergeten.

zekerenzekeren

6klimtechniek

Veel voorkomende fouten–Deklimmerhangtteveelaandehanden.–Deklimmerhangtmethetachterwerknaarachteren.–Deklimmerstaatmethetbovenlijftedichtbijdewand.

BewegingskenmerkenUitgangshouding

=Essentieel

De ideale uitvoering–Klimmerstaatmet4steunpuntenindewand.–Klimmerstaatrechtop.–Deklimmerstaatzodanigtegendewand,zodathijvoorlangsnaarzijnvoetenkankijken.

Oefeningen–Gaonderindewandstaanindeuitgangshouding.–Gaonderindewandstaanenmaakopzettelijkdevolgendefout:gastaanmet3endaarnamet2steunpunten,gaaanjehandenhangenmetjeachterwerknaarachteren,gategendewandaanliggen.–Evt.klimomhoogengasteedszostaandatjedevoetennogkuntzien.–Evt.klimopeenliggendewandmethandenplatopdewandomhoog.–Evt.klimopeenwandmetgrotegrepenomhoog,waarbijersteedsééngreepvastmagwordengehouden.

TijdensdecursusIndoorTopropewordtdesportvanhetindoorklimmenaangeboden.Bijdesporthoortookeenaantalklimtech-nieken.Indithoofdstukstaanenkeleoefeningenvoorhetbij-brengenvandebasistechniek.Hiermeekunjebeginnenzodradeaandachtvandeklimmerverderreiktdanalleenhetbeveiligen.Alsdecursistdaarnaast‘vrij’isvanangst,kanhijzichbeterconcentre-renopdeklimtechniek.

6.1 techniek- en tactiek oefeningen

Probeerelkelesaandachttebestedenaandeklimtechniek.Laatdeklimmerineersteinstantiegebruikmakenvanallekleuren.Degre-penmoetenniettekleinzijn,anderskunnenveelopdrachtennietwordenuitgevoerd.Degrepenmogenookweerniettegrootzijn,anderskandecursistbalansverliescompenserenmetkracht.Somszijneroefeningen,waarbijjedecursistbewustfoutebewegingenlaatuitvoeren,zodatzijkunnenervarenwaterdangebeurt.Ditzijnzogenaamdecontrastoefeningen.Jehoeftdaarnaastnietaltijdtebeginnenmethetvoordoenenuitleggenvandejuistebeweging;jekunthetcursistenookmeteenlatenervaren(zieookleercirkelinhetHandboek Instructeur).Indithoofdstukstaateenaantaloefe-ningen.ExtraoefeningenkunjevindeninhetboekSportklimmen, spelen met evenwichtvanFransMelskens(2003).

Lichaamszwaartepunttussendebenenofophetstandbeen

Nietjebillennaarachter

Kleinestappen

HielenomlaagDeklimmermoetvoorlangsnaardevoetenkunnenkijken

Veel voorkomende fouten–Teveelarmkrachtgebruiken,doornietvanuitdebenenteklimmen.

klimtechniek

Hieltehoog Hielietsomlaag

Veel voorkomende fouten–Eenverplaatsingnietafmaken,voordatdevolgendebegint.

Veel voorkomende fouten–Onbalanscompenserenmetkrachtindearmen.

BewegingskenmerkenBalans

=Essentieel

De ideale uitvoering–Brengvanuitdeuit-gangspositiehetgewicht(deheupen)bovendevoetdieblijftstaan.–Plaatsdeanderevoetzoveelmogelijkonderdehanddievastblijfthouden.–Somslijktditnietmoge-lijk.Ditishetgevalalsdevoetwaaropjesteuntmoetwordenopgetild.Ditkantóchdoormeteenhand(degelijkzijdige)aftesteunentegendewandofeengreep.Ditgaathetbestlaagenopzijvanhetlichaam.

Oefeningen–Bindeentouwtjeomjemiddelenlaatditpreciesinhetmidden,tussenjebenenomlaaghangen.Klimomhoogenverplaatssteedseerstjegewichtbovendevoet,dieblijftstaan.Plaatsdaarnazoveelmogelijkdeanderevoetrechtonderdehanddievastblijfthouden.Alshettouwtjetegendevoetaankomtdieblijftstaan,gaathetgoed.–Klimomhoogentildevoetopwaaropjesteunt.Plaatsechtereerstde(gelijkzijdige)handaandiekanttegendewandofeengreep.–Evt.legbierviltjesopdegrond.Deklimmerstaptvanhetenestapeltjenaardeandere.Devoetmoetwordenneergezet,terwijlhetgewichtbovendestandvoetis.–Evt.klimomhoogenplaatsdaarbijsteedsallebeidehandenaandelinkerofrechterzijdevandevoeten(contrastoefening).–Evt.klimomhoogentilsteedsdevoetopwaarjeopsteunt(contrastoefening).

Veel voorkomende fouten–Hakkenstaanomhoog.–Metdebalofhakvandevoetopeengreepstaan.–Debinnenkantvaneenvoetopeengreepplaatsen.

BewegingskenmerkenVoeten/benen

=Essentieel

De ideale uitvoering–Devoetenstaanmetdetenennaarvorenendehakkenietsomlaag.–Alsditnietkan(bijvoor-beeldomdatjemetgym-schoenenklimtofomdatdetreetekleinis),kandevoethetbestwordengeplaatstmetdebinnen-kantvandegroteteeneneventueelooknogdebalvandevoetopdetree.

Oefeningen–Pakopdegrond2grepenvastenzetjevoetenmetdebinnenkanttegendemuur.Laatkortjehandenlos.Pasopdatjenietachterovervalt.Doedaarnahetzelfdemetdetenennaarvoren.Watkosthetminstkrachtenwaarom?–Klimomhoog(gebruikallekleuren)enzetjevoetensteedszoalshetbesteisgeblekenbijdevorigeoefe-ning.Wáshetooksteedshetbesteofwareneruitzon-deringen?–Evt.laatonderindewandzienhoedevoetenhetbestegeplaatstkunnenworden.

BewegingskenmerkenOmhooggaandebeweging(combinatievanbenenenhanden)

=Essentieel

De ideale uitvoeringBijdeomhooggaandebewegingdientgebruiktewordengemaaktvandestijgtechniek:–Daarbijwordensteedseerstvanuitdeuitgangs-houdingallebeidevoetenhogergeplaatst.

–Deklimmerblijftdaarbijmetgestrektearmenstaan(ditluktalleenalsjegehurktstaat),waarnabeidebenentegelijkuitwordengestrekt.–Daarnawordendehandenweerzodanigverplaatstdatdeklim-merweermetgestrektearmenstaat.

Oefeningen–Gaonderindewandstaanindeuitgangshoudingenklimomhoogdoorjesteedsoptetrekkenaanjehanden.Hiernadoejehetanders:gaomhoogdoorjebenenuittestrekkenennietdoorjeoptetrekken.(contrastoefening)–Klimomhoog(allekleuren)enmaakzoveelmogelijkgebruikvangestrektearmen.Zetsteedseerstjevoetenhogerengadaarnavanuitdebeenstrekkingomhoog.

–Evt.rupsklimmen:klimomhoogengrijpsteedsmettweehandenhoogdoor,waarnajebeidevoetenhogerplaatst.–Evt.dodemoment:alsrupsklimmen,maarpakdevolgendegreeppasvastaanheteindevandebeenstrekking(hetdodemoment).–Evt.ondersteunen:alsdodemoment,maarnumetbeidehandenvasthouden,totdatdoorgepaktmoetworden.

De ideale uitvoering–Tijdenshetklimmen,wordtsteedsmaar1handofvoettegelijkertijdverplaatst.

Oefeningen–Robotklimmen:klimomhoogenverplaatssteedsbeurtelingséénhandofvoet,maardannetzoalseenrobot(kinderenkunnenereenrobotgeluidbijmaken).–Klimomhoogenverplaatssteeds2handenóf1handen1voettegelijkertijd.–Evt.maakeenpieptoonbijelkeverplaatsing.Menwordtbewustvanhetmomentwaaropmenvangreepwisselt.

–Evt.klimomhoogenverplaatssteeds2handendirectnaelkaarenverplaatsdaarnapasdevoeten(contrastoefening).–Evt.klimomhoogenwachtsteeds3tellenvoordatjeeengreepbeetpakt.Contrastoefeningenwaarbijdraaimomentenzichwreken,doordathetlichaamuitbalansraakt.

klimtechniek

BewegingskenmerkenDriepuntstechniek

=Essentieel

klimtechniekklimtechniek

Bovengrepen

Zijgreep

Knijpgreep

Ondergreep

Veel voorkomende fouten–Nietvantoepassing.

BewegingskenmerkenHanden/armen

De ideale uitvoeringErzijnverschillendemanierenomeengreepvasttepakken:–boven-,onder-,zij-,enknijpgreep;–arquéeoftendue;–métofzónderduimtegendevingersofgreep(metduimisbeter,wantjeraaktdaardoormindersnelgeblesseerd);–metzoveelmogelijkvingersineengat,waarbijjelichaamnaaronderenofnaaropzijhangt.

Oefeningen–Bespreekonderindewandmetelkaarwelkemanierenerzijnomeengreepvasttepakken.–Kiesdichtbijdegrondeengrotegreepuitenprobeerindewandstaanduitophoeveelmanierenjediegreepvastkuntpakken.–Klimeenrouteenprobeerteontdekkenofernoganderemanierenvanpakkenvoorkomen.

Veel voorkomende fouten–Devolgendebeweginginzetten,voordatmeninbalansstaat.

BewegingskenmerkenStatisch/dynamisch

De ideale uitvoering–Klimrustig:doorrustigteklimmen,wordtnietzosnelhetevenwichtverloren.

Oefeningen–Klimomhoogmetkattebelletjeaanjeschoenofomenkel/polsenlaathetbelletjezoweinigmogelijkrinkelen.–Evt.vastisvast:klimeenroute.Naheteerstecontactmeteengreepmageenhandofvoetnietmeerverplaatstworden.–Evt.Klimzostilalseenmuis(bijjongekinderen).

Veel voorkomende fouten–Menkijktnietnaardeplaatsingvaneenhandofvoet.–Menmaakttegrotestappenofreikttever.

BewegingskenmerkenTactiek

De ideale uitvoering–Maakbijhetklimmenkleineverplaatsingen.–Kijkdaarbijnaardehandenvoetplaatsing.–Maakonderscheidinwelkegreepoftreejehetbestkangebruiken.

Oefeningen–Kabouterklimmen:eenkabouteriskleinenkandusgeengroteverplaatsingendoen.Bootsdeze‘handicap’nadoormetjehandennietbovenjeorentepakken.–Klimomhoog(allekleuren)enblijfsteedsnaardiehandofvoetkijkendiejeverplaatsttotdatdever-plaatsingvoltooidis.Deback-upofzekeraartelthoevaakditfoutgaat.Wiemaaktdeminstefouten?–Evt.blindklimmen:klimmeteentheedoekvoorofhetshirtoverjehoofdheen.Welkegreepkunjehetbestpakken?–Evt.klimomhoogenblijfdaarbijomhoogkijken.Devoetenmoetenopdetastwordenneergezet(contrastoefening).

6.2 spelvormen

Tijdenshetlesgevenkunjegebruikmakenvanverschillendespel-letjes.Hierbijdienjeuiteraarddeveiligheidvooroptestellen.Eensituatiemoetaltijdveilig,uitdagend(spannend/wedstrijdgebon-den)enuitnodigendzijn.Demaniervanaanbiedenkanhieropvangroteinvloedzijn.Uitgangspunten Enkeleregelsenuitgangspuntendietijdensspel-letjesinachtgehoudendienenteworden(Melskens,2003). Zorgervoordatervoldoendegrotegrepenonderaandeklim-wandzitten.Eenabsoluutminimumistweeroutespertouwbaanenéénnietaltemoeilijketraverseonderindewand.Dewandmagniettesmalzijn,eenminimumvanvijftouwbanenisreëel. Geefeenmaximalehoogteaanbijspelvormenzonderbeveili-ging.Geefdezehoogteaanmettapeofbenoemhetaantalpanelentotwaargeklommenmagwordenencontroleerofdeklimmersernietbovenuitkomen. Laatcursistenbijspelvormen,maarooktijdensboulderen,nietmetsportklimgordelsaanklimmen.Zorgerookvoordatzenieteen,meteenkarabinerbevestigde,pofzakophunrughebbenhan-gen.Ditkanbijeeneventuelevalopderugtotrugletselleiden.Eenboulderwandmagvolgensnormen12572-2niethogerzijndan4-4,5meter(maximaleafspringhoogtecirca3meter)endebodemmoetbedektzijnmetvaldempendematten.VoorbuitenwandjesadviserennkbvenkbfderichtlijnenvandeDuitseguv20.54norm:Bijeenhardeondergrondmaximaleafspringhoogte60cm,bijeenonderliggendebakmetgrindofzandmaximaal2meter. Laatcursisteninprincipenietafspringen.Teneersteresulteertafspringeninkansopblessuresententweedewordenminderklimmetersgemaakt.Daarnaastisa∫limmen,ofopzijklimmen,nuttigomteoefenen. Kiesvormendieaansluitenbijdemogelijkhedenvandegroep.Zorgdathetniettemoeilijkwordt,doorbijspelvormendegrepenvanallekleurentelatengebruiken.Bijeengroepdiealwatverdergevorderdis,kunneneventueelbeperkingenwordengegevenomdeopdrachtenwatzwaardertemaken.Demeestvoordehandliggendebeperkingligtinhetuitsluitenvaneenbepaaldekleurgrepen. Zorgdateenspelvoldoendeintensiefisendatergenoegklim-meterswordtgemaakt.Voorkomdaterteveelcursistentegelijkopeenwanddeelbezigzijn.Laatklimmersdieopdegrondwachtenafstandnemenvandewandenvoorkomdatdeklimmersbovenelkaarlangsklimmen.Zokunnenzenietopelkaarvallen.

klimtechniek DevolgendespelvormenkomenuithetboekSportklimmen, spelen met evenwichtvanFransMelskens(2003).

Blind klimmen Dezespelvormiszeergeschiktvoorbeginnendeklimmers.Cursistenkrijgenmeerzelfvertrouwenengevennadezeoefeningaandatzeminderbangzijngeworden.Jehebteeneen-voudigtebeklimmenstukwandnodigeneenblinddoek.Laatcur-sistengezekerdengeblinddoekteenpaarmeterklimmen.Indiendittemoeilijkiskunjedeklimmeromaanwijzigingenlatenvragenoftoestaanafentoetekijken.Jekunterdaneenonderlingewed-strijd‘hoevaakmoestjekijken?’danwel‘hoeveelaanwijzingenhadjenodig?’vanmaken. Variantmetcoaching:Eengeblinddoektecursisttraverseert,topropegezekerdennietteverbovendegrond,naareenbandlusoflintdataaneengreephangt.Hijwordthierbijvanafdegrondgecoachtdooreenmedecursist.Heeftdeklimmerhetlinttepak-ken,danishijgeslaagd.Dezevariantkostmeertijdenvergtinzichtvande‘coach’.

Woordklimmen Steekachtergrepenonderindeklimwandkaart-jesmetdaaroplettersdiesameneenwoordofeenzinvormen.Gebruikeventueelsamengesteldewoordendiesameneenheellangwoordvormen.Laatinkleinegroepjesdeklimmershetwoordofdezinklimmen.Dithoudtindatdehandenenvoeteninjuistevolgordegeplaatstmoetenworden,zodathetwoordofdezinuitgebeeldwordt.Hetisniettoegestaandezelfdehandofvoettweekeernaelkaarteverplaatsen.Elkgroepslidmoethetwoordofdezinklimmen.Aanheteindwordtbekekenofhetinhetgroepjeiedereenisgelukt.Metanderewoorden:vanwelkegroepheeftiedereendebouldergeklommen?Alsermeerderesituatieszijn,kanditspelincircuitvormwordengedaan.

Gordijnklimmen Ditiseenteamraceineentraverse.Erzijntwee(ongeveer)evengroteteams.Ineentraversevertrektheteneteamvanlinks,hetanderevanrechts.Nahetstartsignaalstartvanelkteameenklimmer.Zeklimmennaarelkaartoe.Inhetmiddenhangteenlint.Hetteamwaarvandeklimmerhetlintheteerstbe-machtigt,krijgteenpunt.Alsiedereen(bijvoorbeeld)tweekeeraandebeurtisgeweest,wordtgekekenwelkteamdemeestepuntenheeft(tweedekeerwisselenvanstartplaats).Eenklimmerdieuitdewandstaptofvalt,isafenmoetachteraansluiten.Omeenbeetjetempotekrijgenindezerace,kunnendevolgendeklimmerssteedsstartennabijvoorbeeldvijftienoftwintigseconden.

Zweeds loop- en klimspel DitiseenvariantophetZweedsloopspeldatzijnoorsprongheeftindeatletiekwereld.Hang(bijvoorbeeld)twaalfkaartjesverspreidoverdehelewand,metdaaropeenvraag.

klimtechniek

Hangdekaartjesopeenzodanigehoogtedaternaartoegeklom-menmoetworden.Klemdekaartjesondereentreeofgreep,zodatdekaartjespasvandichtbijleesbaarzijn.Speelditspelmetteamsvanongeveerdrieklimmers,waarbijsteedséénklimmerindewandnaareenkaartjemagklimmen.Ditkaartjelaathijhangen.Hijonthoudtdevraag(enhetbijbehorendenummer)engaatdaarmeenaarzijnteam,waarhetantwoordwordtgenoteerdopeenantwoordformulier.Devolgendeklimmermagpasstartenalsdevorigeterugis(geefaanopwelkmomentdithetgevalis).Alseengroepklaaris,stoptiedereenenwordtgekekenwelkegroepdemeestegoedeantwoordenheeft.Jekuntookwerkenmeteenvast-gesteldetijd.Kiesvragendieaansluitenbijdebelevingswereldvanjecursisten.Bijjeugdzijnvragenovermuziek,popsterrenenfilmsdankbareonderwerpen.Aanouderejeugdenvolwassenenkunjebijvoorbeeldookvragenstellenoversportenactualiteiten.

Kat en muis Ditboulderspelkangespeeldwordenineentraverse,maarookineenrouteofboulderdienietaltemoeilijkis.Eenwandgedeeltewaarbijallekleurentussenbegin-eneindgreepmogenwordengebruikt,ishetmakkelijkste.Duidbegin-eneind-greepeventueelaandooreenkaartjeonderdegreeptestekenmetdaaroprespectievelijkeenb(begin)eneene(einde).Alleklimmers(maximaalvier)hebbeneenblaadjemetkleinestikkersvaneen‘eigen’kleur.Omdebeurtwordtderouteoftraversegeklommen.Telkensalseenklimmerheteindeheeftgehaald,maghijmeteenstikkervanzijneigenkleureentreeofgreepafplakken.Dietreeofgreepmagvanafdatmomentalleennogmaardoordieklimmerwordengebruikt.Deroutewordtdussteedsmoeilijker.Alseenklimmerderouteniethaalt,ishijaf.Welkeklimmerblijfthetlangstinderace?Laatdebetereklimmersalslaatstestartenofdoeeersteenwedstrijdjeofspelwaarinwordtbepaaldwiealseerstemagstarten.Alsiedereenafis,kaneenlastigepassagesamennogeensuitgeprobeerdworden.

Geheugenspel Eentwee-ofdrietalprobeerteensteedslangereboulderteonthouden(onderindewandzonderbeveiliging).Deeersteklimmerstartindewand.Deviersteunpuntenvormendenummers1-4.Detweedeklimmerstartmetdezelfdeviersteun-puntenenverplaatsttweehandenen/ofvoeten,respectievelijknummer5en6,waarnadeeersteklimmerweeraandebeurtis.Alsiemandeenfoutindevolgordemaakt,ishijaf.Ditkangedaanwor-denalsonderlingewedstrijdofalsteamtegeneenanderkoppel,waarbijdeeigenteamledenelkaarmogenhelpen.Eenscoretussen10en20isvoorbeginnersalheelbehoorlijk.Ervarenklimmersscorenvaakbovende25.Letbijhetkiezenvannieuwesteunpuntenopdatdeklimmersniettehoogklimmen.

Achtervolgingsrace in een traverse Alleengeschiktvoorcursistendiezichalmakkelijkvoortbewegenopeenklimwandénineenzeereenvoudigetraverse.Klimeentraversezosnelmogelijk.Omdeachtátiensecondenstartdevolgendeklimmer.Alsjedegeneaantiktdievoorjegestartis,danmoetdieuitdeklimwandstappenenachteraanaansluiten.Raakjezelfdegrond,danmoetjeookweerachteraanaansluiteninderij.Elkekeeralsjeheteindehaalt,hebjeeenpunt.Iemandonderwegaantikkeniseenbonuspunt,mitsjezelfdaarbijnietuitdewandvalt.Degenemetdemeestepuntenwint.

De lift Alleenaantebevelenvoorcursistenziezichalredelijkmakkelijkvoortbewegenopeenklimwand.Eenklimmerstaatindewandenmoetmateriaal(bijvoorbeeldlintjesofkarabiners)éénvooreénoprapenennaarbovenbrengen,zonderdaarbijopdegrondtekomen.Nahetvoorwerptehebbenopgeraapt,klimthijomhoogtoteenaangebrachtehorizontalelijnwaarboveneenemmer,eenkarabinerofbandlusindewandhangt.Dezehangtzohoogdatdeklimmerernognetbijkan.Hetisdebedoelingomdekarabinerofhetvoorwerpaandebandlustehangen(ofandersom)ofhetvoorwerpineenemmertedoen.Degenediezonderdegrondterakenbinneneenbepaaldetijddemeestevoorwerpennaarbovenofbenedenheeftgebrachtwint.

6.3 klimtechniek per les

Les 1: Klimtechniek+ Omeengoedearbeid-rustverhoudingtecreërenishetaantebeveleneendeelvandeklimtechniekentijdensen/ofofkortvóórhetonderdeelzekeringstechniekaantebieden.Zoheeftdecursistmeeraandachttijdenshetoefenenvandezekeringstechniek.+ Laatcursistenoefenenmetdeuitgangshouding,driepunts-techniek,balansengewichtsverplaatsing.Eenleukeoefeningindezefaseishetlangselkaarheentraverseren.+ Gebruikspelletjesbijeentechniekoefening.Spelletjeszijnookzinvolwanneeriemandnietreageertopaanwijzingen.Zoleertiemandonbewust.+ Legdenadrukophetrustigenjuistuitvoerenvanoefeningen.+ Ganietteveelinopdetailsbijdeuitvoering;ditkomtbijdetttuitvoerigaanbod.

Les 2: Klimtechniek+ Herhaaldeuitgangshoudingendriepuntstechniekuitles1alsbasisvoordelateraantebiedentweepuntstechniek(ziettt).+ Maakjecursistenbewustvanhunbalansengewichtsverplaat-sing.

klimtechniekklimtechniek

Deafsluitingvandelesbepaaltmetwelkgevoeleencursistnaarhuisgaat.Endaarmeehoedecursistdevolgendekeerkomtklim-men.Deafsluitingheefteenfysiekekant(coolingdown,ziepara-graaf3.3)maarzekerookeenpsychische.Daaromstaathieronderperleseenaantalaandachtspunten.

Les 1: Afsluiten+ Eencooling-downzorgtervoordatdeafvalsto−enbeteruithetlichaamafgevoerdworden.Hierdoorhersteljesnellerendatisbelangrijkomblessurestevoorkomen.+ Uitdesfeervandeleskomeniseenbijkomstigheidvandecooling-down.Jebeeindigtdefysiekeinspanningopeenont-spannenmanierenmentaalkunnendecursistenookontspannen.+ Vatdelessamenenblikvooruitopdevolgendeles.Wanneerjeditconsequentdoetaanheteindevandelessen,blijftermeerhangenvandebehandeldeonderwerpen.+ Maakduidelijkwatjevoordevolgendelesvandecursistenverwachtenvertelhoezezichhieropkunnenvoorbereiden.+ Laatdegeleerdelesstofbestuderendoormiddelvanhetcursusboekje,internetofboekenengeefindiennodigeenstudie-opdrachtmee.

Les 2: Afsluiten+ Zieles1.Zelflatendoen,metsturing.+ Laatcursistenzichvoorbereidenoples3alstussenevaluatie.+ Vertelcursistendatindevolgendeleswordtgekekenofzeeraantoezijnomdevaardigheidstoetstedoeninles4.

Vraagdirectnadezelesdeklimvaardigheidsbewijzenaanbijhetbureauvandenkbvviadewebsiteofbijdesecretariatenvandekbf.Vermeldhierbijjouwnaamennkbvofkbf-lidmaatschaps-nummer,dedatumvandevaardigheidstoetsenvanelkecursistnaam/adres/woonplaats/geboortedatum/telefoonnummer/e-mailadres.Denkbvofkbfzorgtdandatdeklimvaardigheids-bewijzenwordenopgestuurdnaarjou,zodatjijdietijdensdelaatsteleskanuitreiken.

Les 3: Afsluiten+ Zieles1.Zelfstandiglatendoenmetcontrole.+ Geefelkecursisteen(persoonlijk)advies.Geefookaandatindevolgendeleseentoetsgehoudenwordtwaarinpraktischhandelencentraalstaatmaarooktheoretischevragengesteldworden.+ Schroomnietomcursisteneenextralestelatenvolgenalsjedenktdatditnodigisomdatdecursistnognietaanhetafleggenvandevaardigheidstoetstoeis.

7 afsluiten van de les

klimtechniek

Nahetbehalenvanhetklim-vaardigheidsbewijsiserdetechniek-entactiektrainingomtelerenmoeilijkereroutesteklimmen

+ Geefaanwijzingentijdenshetklimmenmaarverliesdezekeraarenback-upnietuithetoog.+ Dezekeraarheeftmeertijdomhetzekerengoeduittevoeren,doordatdeklimmerprobeertopdetechniektelettenenhierdoorindemeestegevallenlangzamerklimt.

Les 3: Klimtechniek+ Laatcursistenzowelstatischalsdynamischklimmen.+ Laatvooralveeloefenenmetdebasisklimtechnieken.+ Laatcursistendecompleteomhooggaandebeweginguitvoeren.+ Geefaanwijzingentijdenshetklimmen.+ Gebruikspelletjesbijtechniekoefeningen.

Les 4: Klimtechniek+ Blikvooruitophetvervolgvandeklimtechniekindetechniek-&tactiektraining(ttt).

Les 4: Afsluiten+ Uitreikingklimvaardigheidsbewijzen.+ Bedankjecursistenenfeliciteerzemethetklimvaardigheids-bewijs.Geefcursistendieniethebbenvoldaaneenpersoonlijkadviesenspreekeendatumafvooreenvervolgtrajectennieuwevaardigheidstoets.+ Leguitwatde‘waarde’vanhetvaardigheidsbewijsis.Benadrukdaarbijdatheteenmomentopnameisenwijsopdenoodzaakomklimvaardighedenteblijvenoefenenenteverbeteren.+ Alsjealshoudervaneenvaardigheidsbewijsenigetijdnietmeergeklommenhebtenjetwijfeltofjehetnogallemaalgoedweet,neemdaneersteenherhalings-ofopfrislesvoordatjeweerzelfstandiggaatklimmen.+ Wijscursistenopvervolgmogelijkhedenbinnendeklimsport:+ Leguitwatdetechniek&tactiektraining(ttt)inhoudtenmotiveercursistenomhieraandeeltenemen.+ Cursistenkunnenlidwordenvaneenklimverenigingofnkbv-regio.Biedeventueeleenfoldervaneenklimvereniging,nkbvofkbfaanalsdezeinhetklimcentrumbeschikbaaris.+ Sluitafopeenleukemanier,eventueelmeteendrankjeindehorecaofevennakletsenoverdecursus.

BronmateriaalKarinBlok,PeervanderHelmenPeterLoef;2002;Veilig sportklimmen: Gezegd = geleerd?;nkbv;Woerden.DeutscherAlpenverein2001;Sportklettern TopSicher;dav;MünchenIrmgardBraunenGerdHeidorn;2006;Klettern – aber sicher!;SüdwestVerlag;

München.MalcolmCeasey;2000;Alles over sportklimmen;ZuidBroekproducties;Lisse.MichaelHoffmann;2006;Sicher Sichern;PanicoAlpinverlag;Köngen.FransMelskens;2003;Sportklimmen, spelen met evenwicht;JanLuitingfonds;Zeist.FransMelskens;1995;Sportklimtraining – streven naar het optimale;Tendue

Sportklimmen;BoxtelPitSchubert;2003;Veiligheid en risico in de bergsport;UitgeverijElmar;Rijswijk.StefanWinter;2000;Sportklettern mit Kindern und Jugendlichen;blv

Verslagsgesellschaft;München.StefanWinter;2001;Richtig Sportklettern;blvVerslagsgesellschaft;München.Sicherheitsforschungdesdav;2005;Verhaltensfehler beim Hallenklettern;dav;

München.

afsluiten van de les

Instructeurshandleiding veilig sportklimmen Toprope · die dag mogelijk niet halen. De leskaart is...

Documents

Transcript of Instructeurshandleiding veilig sportklimmen Toprope · die dag mogelijk niet halen. De leskaart is...

Eerste les

Leskaart Bosan Eurofit test

op de hoogte · leren. als je op zoek bent naar meer informatie over veilig zekeren dan raden we het artikel veilig zekeren bij sportklimmen aan. hier vind je twee video’s die de

2010 Examenverloop Gte Initiator Sportklimmen

nkbv en kbf veilig sportklimmen · 2018. 5. 29. · Klimmen is fantastisch en gaat vaak vanzelf. Maar al heb je nog zoveel talent, veilig en goed voorklimmen moet je leren! Ik woon

Les Randstad

instapkaarten spelling - rkbsdehofstee.nl · thema 1 les 7 cat. 1b 4 thema 1 les 9 cat. 2a 5 thema 1 les 11 cat. 2b 6 thema 1 les 13 cat. 1a 7 thema 1 les 14 cat. 1b 8 thema 1 les

Les rusland vives laatste les

Les Indicateurs et les SLA - Le site du Savoir et de l'Apprentissageabdel.yezza.free.fr/introduction/project_management/kpi... · 2014-04-20 · Les Indicateurs et les SLA –Par

Leskaart 2020 def - deschrijverscentrale.nl

Presentatie 'Bij de les blijven', interactieve les (quiz)

les aquarelle

Wat maakt mijn kind allemaal mee op De Fontein in groep 8? · Kangoeroe 1 t/m 8 Taal b Taalboek H Les 5 Les 8 Les 8 Les 6 Les 7 Werkblad Stelopdracht Spelling b Werkboek blok 1 Les

LES GRANDS GENRES MUSICAUX AMERICAINS · comme Diana Ross, Stevie Wonder, les Supremes, les Temptations, les Commodores, les Four Tops, les Miracles ou Martha & The Vandellas, Smokey

Presentatie 'Bij de les blijven', informatieve les

d’autonomie - Les points à relier 1 - laclassebleue · 2015. 9. 16. · 1 Les blasons d’autonomie - Les points à relier 2 . 1 Les blasons d’autonomie - Les points à relier

BARBARA HEPWORTH: CULPTURE OR A MODERN ......In deze leskaart kom je alles te weten over de Britse kunstenaar Barbara Hepworth. Zij was een van de belangrijkste beeldhouwers uit de

avaxhome.ws/blogs/codehtcmail - Freemagat.francois.free.fr/LES DELIRES DU GENRE.pdfl'égalité entre les filles et les garçons, les femmes et les hommes dans le système éducatif,

Gentse les

7 Les Politieke Partijen Les 7