Post on 14-Apr-2021
INSPIRATIEKITCriticalArts-basedSustainabilityEducation(CASE)Versie1.0,oktober2020
ENGELBERTFELLINGER
Partners:
2
INHOUDWaaromdezeinspiratiekit? –3
WatisCASE? –4
Nieuweenandereperspectievenviakunst –5
Studentenzijndeonderzoekers –6
Didactischmodel –8
Creativiteitenimpact –9
Werkvormen –10
• Beeldanalyse
• Watinspireertje?
• Ziteensopdestoelvaneenander
• Manifestindeopenbareruimte
• Weeseenniet-menselijkestakeholder
• DeckofFrames
• Kunstenaarindehoek
MetenenbeoordelenbijCASE –20
Checklists –22
• Watwiljebereiken?
• Wiezijndestakeholdersenwatwillenze?
Literatuur –25
Contactenmeer –27
3
WAAROMDEZEINSPIRATIEKIT?
Klimaatverandering,microplastics,overbevolking,luchtvervuiling,watervervuiling,hebzucht,overconsumptie,pandemieën,uitstervenvandierenenplanten.Demensmaakteenrotzooivandezeplaneet.
Traditioneelonderwijsrondomduurzaamheidschetstdeverschijnselenenoorzakenvanmilieuproblemenmaarzetstudentenzeldenaantothetnemenvangerichteactieincombinatiemeteigenonderzoekenhetbestuderenenzoekenvanbijbehorendetheorie.
Dezeinspiratiekitisvoordocentendieeenpositievebijdragewillenleverenrondduurzaamheiddoormetstudentenonderliggendeoorzakenoptesporenenervarensituatiesteveranderenmetgerichteacties.
4
WATISCASE?
Kunstkanhetklimaatprobleemnietoplossen,maarkunstkanwelmenseninbewegingkrijgenominactietekomen.Dekennisindezekitverbindtarts-basedresearch,duurzaamheideninzichtenuitdekritischepedagogiektoteenvernieuwenddidactischconcept:CASE(CriticalArts-basedSustainabilityEducation).
StudentenzijnbijCASEdeonderzoekersdieviakunstenspelnieuwekennisontwikkelen,nieuweverbindingenleggenendaarmeekomentotverrassendeenconcreteresultatenomtrentduurzaamheid.
Dezeinspiratiekitissamengesteldmetin2020getestescenario’sen(online)lessituatiesaanHaagseHogeschool,minorSustainableBusinessenHogeschoolvoordeKunstenUtrecht(HKU).
Meteenaantalaanpassingen(terbeoordelingaandedocent)isdezeinspiratiekitookbruikbaarindebovenbouwvanhetvoortgezetonderwijs.
5
NIEUWEVERBINDINGENENANDEREPERSPECTIEVENVIAKUNST
Omstudententelatenervarenwaterwerkelijkgebeurtrondduurzaamheidenomdestakeholders-inclusiefniet-mensen-telerenbegrijpen,isdidactischeenuitdaging.
Kunstverteltverhalen.Kunstheeftdeeigenschapomopeenempathischniveauverbindingentemakenenuittenodigentotgesprekenreflectie.Hetvermogenomverhalentevertellenentedeleniswatonsalsmensenuniekmaakt.
Ineencreatiefprocesleerjeenlegjenieuweverbanden.LerendoortemakeneneigenonderzoekstaancentraalindedidactischeaanpakvanCASE.CASElegtdebalbijdestudentenomaandeslagtegaanmeteenconcreetthema.Eenrijkeleerervaringishetgevolg.
6
STUDENTENZIJNDEONDERZOEKERS
Hetonderzoekengebeurtmetarts-basedresearch(ABR)methodieken.Wanneerjeeenprobleemletterlijkervaartdoorzelfteonderzoeken,hebjeeenandere(directe)waarnemingenervaarjeeengrotereurgentieomhetoptelossen.Kunstalsonderzoeksmiddelkentspecifiekeeigenschappendievoorhetsocialedomeinvanbelangzijn.BaroneenEisner(2012)formulerenditalsvolgt:
‘Art-basedresearch(ABR)isanapproachtoresearchthatwedefineasamethoddesignedtoenlargehumanunderstanding…theaimistocreateanexpressiveformthatwillenableanindividualtosecureanempatheticparticipationinthelivesofothersandinthesituationsstudied.’
InvloedvankritischepedagogiekenverbandenmetkunstDeinzetvanstudentenalsonderzoekersheeftwortelsindekritischepedagogiek(Freire,1972).DestudentenstartenbijCASEhetonderzoekmethetbewustwordenvandeeigen(machts)positieendievananderen.Kunstenspelalsonderzoeksmiddelzorgenvooreendiepgaandbegripennieuweinzichtenindeervarensituaties.Kunstenspelcreëreneenaparteruimte
7
waarin(vooreven)allesmogelijkismetverbeeldingskracht,dieeigenregelskentendienaastdewaargenomenwerkelijkheidvanbuitenstaat.Dezeonderzoekbenaderingvergrootdementaleruimteomtotorigineleenongebruikelijkeideeëntekomendieresultereninverrassendeenuitvoerbareoplossingenvoormaatschappelijkevraagstukken.
Centraalindezewerkwijzestaatdatstudentendeonderzoekerszijnentijdensdelessengroeienindezerol.Dedocentbegeleidtvanuitfeitenenmeritesennietvanuitautoriteit.
PlaneetgerichtefocusopduurzaamheidBinnenCASEwordtduurzaamheidvooralgezienalsplaneetgericht.Ditvanuitdegedachtedatwatjuistisvoordeplaneetop(langetermijn)ookgoedisvoordemens.Dezeinsteekgeeftruimteencontextvoormaatschappelijkevraagstukkendieaanbodkomenindeonderzoekenvandestudenten.
8
DIDACTISCHMODEL
1. ProblematiseringIndestapvanproblematiseringkrijgenstudentenendocenteninzichtkrijgenindeeigen(machts)positieendievananderen,inclusiefniet-mensenrondomduurzaamheid.Kunstenspelwordeningezetominzichttekrijgenindeproblematiekenomnieuweverbindingentemakenopverschillendeniveaus.
2. DialoogHierwordtdoormiddelvankunstenkunstbeoefeningeendialooggefaciliteerdmetdestakeholders,inclusiefniet-mensen.Debevindingenuitdeeerstestapvormendebasisvandehandelingen.
3. PraxisActieenreflectiewordenhiergecombineerdomeenveranderingtekrijgenindeervarensituatie.Kunstenspelfungerenhieralsdrager.
Indezeinspiratiekitstaatdeeerstestapcentraal:problematisering.
9
CREATIVITEITENIMPACTDuurzameideeënkrijgenpasbetekenisalszewordengedeeldmetanderen.Omhetdelentelatenplaatsvindenzijnondernemendevaardighedenvereistomdejuistemensentebereikenentebetrekkenendaarmeeimpactengeldstromentegenereren.
DitgegevenisdoorCsikszentmihaly(1996)inzijn‘systemsmodel’uitgebreidbeschreven.Hijgaatuitvanhetdomein,veldenindividualsspelers.Hetculturelesysteeminhetmodelrepresenteertdesamenleving.Indesamenlevingspelenzakenwaarjealsmakermetjouwvisieentalentmeeaandeslaggaat.
Hetsocialesysteembestaatuito.a.debranche,investeerders,klantenenvakgenotendiejedientteovertuigen.Alsjedezehebtovertuigd,dancreëerjemethendeimpactdienodigisomhetprobleemoptelossenenverandertdesamenleving(cultureelsysteem)mededoorjouwinnovatie.
Kortom:innovatieiseenzaakvanlangeademendoorzetten.Bovendienzijnondernemendevaardighedennodigomanderenteovertuigenvanjouwduurzameidee.
10
WERKVORMEN
Creativiteitlaatzichomschrijvenalshetvermogenomietsnieuwstecreërenineenbepaaldecontext.Indecontextvandezeonderwijsvormgeeftkunstenspelmogelijkhedenomduurzaamheidvraagstukkenteonderzoekenenwordenstudentengeplaatstindepositievanonderzoekersenstakeholders.Nieuwekennisenverbindingenophetgebiedvanduurzaamheidzijnhetresultaat.
Dewerkvormenindithoofdstukzijneenaantalgetestehulpmiddelenomstudentenmetcreativiteittelatenontdekkenenkennisteatenmakenmetdeander.Bijdewerkvormenstaataangegevenofdezegeschiktzijnvooronlineofofflineonderwijs.
Waarmeeenhoedestudentenhunonderzoekdoenenbevindingendelenstaatvrijenisterbeoordelingaandedocent:spokenword,spel,muziek,dans,graphicnovell,rap,essay,studentevaluatie,video,foto,etc.Watteltisdatstudentengroeieninderolvanonderzoekersendatdegebruiktefeitenenbronnenpassenbinnendestandaardenzoalsdieinhethogeronderwijszijngeaccepteerd.
11
Beeldanalyse
Eenbeeldzegtmeerdan1000woorden.Laatdeaanwezigeneenminuutlanginstiltekijkennaareenvoorafuitgezochtbeeld.Laatvervolgensdemensenhunconclusiesopschrijvenendaarnametelkaardeleningesprek.Jezultziendaterverschillendeobservatieszijnvandezelfdesituatiediedemoeitewaardzijnomverderteonderzoeken.
Opwww.engelbert.orgzijnfoto’stevindendiegeschiktzijnvoorbeeldanalyseincombinatiemetduurzaamheid.Bepaalvantevorenderichtingvanhetduurzaamheidaspectdatjemetdestudentengaatonderzoeken.Bijvoorbeeldklimaat,ontbossing,waterkwaliteit,plasticsenzovoort.
Online,offline
12
Watinspireertje?
Ditiseenwaardenvrijeuitnodigingtotgesprekenlegtblootwatdeanderbezighoudt.Hebhetevennietoverjezelfenwatjedoet,maarvraagdeanderwaaromhijofzijietsdoet.Tip:dezeoefeningwerktookgoedbijhetontmoetenvannieuwemensenopfeestjesenrecepties.
Online,offline
13
Ziteensopdestoelvaneenander
Galetterlijkopdestoelvandeanderzittenenverwisselbeidevanpositie.Vertelvervolgensalsdezepersoondeervaringvandesituatie.Alsjeevendeanderbent,krijgjeeenverbindingopempathischniveauendoejeeenactieveinspanningomelkaartebegrijpen.
Ineenderderondegajenawaarjeelkaarnietgoedbegrijptenhoejedezesituatiekuntveranderen.Ditgeefteenuitnodigingtotconcretestappenomeenervaringofsituatieteveranderen.
Offline,onlinemetaanpassingen
14
Weeseenniet-menselijkestakeholder
Weesbijvoorbeeldeenrivierenlaatjediepgaandbevragendoordeandereaanwezigenoverjouwbelevingalsrivier.Eenantwoordalsdorst,kanhetbeginzijnvaneenonderzoeknaardeoorzakenvandeervarendroogteenuiteindelijkleidentoteenoplossingsrichting.
Online,offline
15
Manifestindeopenbareruimte
Frank Chu, San Franciso Dezewerkvormisvooravontuurlijkestudentenmetinteresseinmediaeninterventiesindeopenbareruimte.
1. Loopeenuurdoordestad,noteerwoordendiejezietrondduurzaamheid.
2. Kieseenaantalwoordenenzetdezeopeengrootbord.
3. Gamethetbordnaarminimaaldrieverschillendelocaties.
4. Demonstreeréénminuutopelkelocatie.
5. Fotografeerenfilmwatergebeurt.
Hoereagerendestakeholders?Presenteerdebevindingenvervolgensaandegroepviaeenvideovanmaximaal4minuten.
Offline,presentatiekanonline
16
DeckofFrames
WathebbenSustainableDevelopmentGoals(SDGS’s)temakenmetauto’svanTesla?IshetUTZ-keurmerkvanchocoladeechtzoduurzaam?Waaromzijnsportschoenennietterecyclen?Kandatnietanders?
DeckofFramesbehandelt42duurzaamheidsthema’sensteltvragenwaarstudenteneenduurzaamheidsanalysemeekunnenstartenvaneenproduct,eigenidee,leverancier,conceptofdienst.Dekaartenzijnmulti-inzetbaarengevenmogelijkhedenomstudentenactieftebetrekkenindeles.
17
Groepsopdracht:onderzoekvanconcreteproducten
Studentenzijnmetdezewerkvormdeonderzoekersenwordenmeteentoegewezenkaartdeskundigenvanditthemaincombinatiemeteenproduct,leverancierofdienst.Hieruitontstaatnieuwekennisenwordennieuweenveelalonverwachteverbindingengemaakt.
Online,offline
18
Audit
Eenandermanieromeenproduct,conceptofdienstteonderzoekenisomeenaudittedoen.Gade42kaartenaf,leghetkernbegripuitenvraagofhetthemaopdekaartvantoepassingisophetgekozenonderwerp.Jehebtkeuzeuitja,nee,twijfel.Dekaartenvormenverschillendeperspectievenopduurzaamheidengeveninputvoorverderonderzoekenreflectie.
Online,offline
GameWiljegebruikmakenvandecompetitieveenergieindegroep?DeckofFramesheeftookeengamevariantwaarmeedevervuilersdekaartenvandeduurzamespelerswillenafpakken.Maardeverdedigerskunnenzomaarterugslaanmetgroenealternatieven.
Online,offline
MeerwetenoverDeckofFrames?Opartsbased-research.euismeerinformatietevinden.
19
Kunstenaarindehoek
Eenvisuele,theatraleofpoëtischesamenvattingvaneenlesrondduurzaamheidgeeftnieuweperspectievengevenenlaatonverwachtetalentenvanstudentenshinen.Geeftweestudentendetaakomdestofsamentevattenopeenartistiekewijze.Enhetmagookmislukken,hetistenslotteeenleerervaring.
Online,offline
20
METENENBEOORDELENBIJCASE
VrijnaarLeavy(2018)enNorris,2011,InternationalJournalofEducationandtheArts.
HetmetenenbeoordelenvanhetstudentenwerkenhetprocesvindtbinnenCASEplaatsaandehandvanviercriteria.Doelhierbijisomtoteenfairebeoordelingtekomendiereproduceerbaaris.Eengrafischevoorstellingvandebeoordelingvandriestudententeamsstaathierboven.Erisgebruikgemaaktvaneenvijfpuntschaalinditvoorbeeld.(1=nietzichtbaar,5=zeerzichtbaar)
1. Poësis:lerendoortedoen
Wanneerjemaaktleerjedingen.Dematewaarinnieuwekennistijdenshetmaakprocesaandeoppervlaktekomtvalttebeoordelen.(Leavy,2018).
Inwelkemateheeftdestudentofgroepnieuwekennisenvaardighedeneigengemaakt?
1
2
3
4
5Poësis
Artisticiteit
Impact
Academischestandaarden
BeoordelingTeam1 Team2 Team3
21
2. Artisticiteit
Dematewaarinhetproductartistiekofkunstzinnigis.Hierbijishetbelangrijkomtebeoordelenbinnendevermogensvandegroep.Eengroepbusinessstudentenheefteenanderinstapniveaudanstudentenvaneenkunstacademie.
Inwelkematevalthetgeleverdekunstzinnigtenoemen?
3. Impact
Heeftwatisgemaaktinvloedophoewehetprobleemwaarnemen?Veranderterdaadwerkelijkietsaandeervarensituatie?Hierkomenweophetvraagstuk:leukvoorjeportfolioofdoethetechtwat.
Inhoeverreisdeervarensituatieveranderd?
4. Feiten,bronnen
Passendegebruiktefeitenenbronnenbinnendestandaardenzoalsdieinhethogeronderwijszijngeaccepteerd?
Inhoeverrezijndeacademischestandaardengehanteerd?
22
CHECKLISTSEnthousiastgeworden?VoordatjeaandeslaggaatmetCASE,probeervoorjezelfdevragenopdevolgendebladzijdentebeantwoorden.Dezeschema’s(vrijnaarPAC,2019)zijnookbruikbaarvoorstudentenominzichtenoverzichtinprojectentekrijgen.
Watishetdoel,watwiljebereiken?
.........................................................
Waaromisditprojectbelangrijkvoorje?
.........................................................
Watisdeimpactopiedereendiemeedoet?
Opstudenten?
.........................................................
Opdocenteninjeteam?
.........................................................
Opondersteunendpersoneel?
.........................................................
Opdeniet-menseninditproject?
.........................................................
Watvoortastbareresultatengaathetprojecthebben(kunstwerken,performance,publicatie,ontmoeting,etc.)
.........................................................
Hoegajedeuitkomstenmeten?
.........................................................
Hoegajedeuitkomstendelenmetdebuitenwereld(dissemineren)
.........................................................
23
Watwiljebereiken?Methetinvullenvanditschemakrijgjeeenbeeldvandeomvangvanjeprojectendeactiviteitendienodigzijn.Probeerjeactiviteitenindekerntebeschrijven.SMARTkandaarbijhelpen(Simple,Measurable,AgreedUpon,Timebound)enhoudhetKISS(KeepItShortandSimple).
Watwiljebereiken?
.......................................................
PubliekVoorwie
DoelLeerdoelenen/ofgewensteveranderingvanbestaandesituatie.
TactiekWatjewiltdoenomjedoelentebereiken
Output(tastbaar)Project,evenement,publicatie,artefact.
UitkomstHetresultaat,deleerervaring,inzicht.
ImpactKorteenlangetermijneffecten(bijvoorbeeldminderplasticopstraat)
Studenten
Team
Menselijkestakeholders
Niet-menselijkestakeholders
24
Wiezijndestakeholdersenwatwillenze?Probeerdestakeholdermatrixintevullen.Hiermeekrijgjeinzichtindebelangenvandeverschillendepartijendievanbelangzijnomjouwprojecttelatenslagen.Dezematrixkunjeaanpassennaardeeigensituatie.
Stakeholder Belangen Hoediebelangenwordenverwezenlijkt?
Hunzorgen?
Hoegaanweommethunzorgen?
Studenten
Team
Menselijkestakeholders
Niet-menselijkestakeholders
25
LITERATUUR• BaroneT,EisnerE.(eds)(2012)Artsbasedresearch,LosAngelesCA:
SagePublications
• Csikszentmihalyi,M.(1996),Creativity,thepsychologyofdiscovery
andinvention.NewYork,NY:HarperPerennial
• Fromm,E.(1941)Escapefromfreedom,NewYorkNY:Farrar&
Rinehart
• Flanagan,M.(2009)CriticalPlay:radicalgamedesign,Cambridge,
MA:MITPress
• Freire,P.(1972)Pedagogievandeonderdrukten,BaarnNL:
UitgeverijindenToren.
• John-Steiner,V.(2000)CreativeCollaboration,OxfordUK:Oxford
UniversityPress.
• Kahn,R.(2010)Criticalpedagogy,ecoliteracy,andplanetarycrisis:
theecopedagogymovement.NewYork,NY:PeterLangPublishing
• Kallenbach,T.,Koster,B.,Onstenk,J.Scheepsma,W.(2011).
OntwikkelingdoorOnderzoek.Eenhandreikingvoorleraren.Baarn,
Nederland:ThiemeMeulenhoff.
• Leavy,P.(eds)(2017)HandbookofArtsBasedResearch,NewYork
NY:GuildfordPublications
• Leopold,A.(1949)ASandCountyAlmanac:AndSketchesHereand
There,OxfordUK,OxfordUniversityPress.
• PAC(PrisonersActiveCitizenship)Erasmus+EUproject(2019),A
guidetocreatingactiveparticipationinPrisons:Brussel,BE.
• VanEs,R.(2009)Veranderdiagnose,deonderstroomvan
organiseren,Deventer,NL:Kluwer
• VanRosmalen,B.(2015),Muzischeprofessionalisering.Publieke
waardeninprofessioneelhandelen,Utrecht,Nederland:Uitgeverij
IJzer.
26
• Westra,R.(2007)Learningandteachingecosystembehaviourin
secondaryeducation,UtrechtNL:UtrechtUniversity
• Sawyer,K.John-Steiner,V.Moran,S.Sternberg,R.Feldman,D.H.,
Nakamura,J.Csikszenmihaly,M.(2003),CreativityandDevelopment.
OxfordUK:OxfordUniversityPress.
• Washington,H.(2020)WhatcanIdotohelphealtheenvironmental
crisis?LondonUK:Routledge
27
CONTACTENMEER
DezeinspiratiekitissamengestelddoorEngelbertFellingerinhetkadervandemasterKunsteducatieaanHKUin2020.
artbased-research.eu
hello@artbased-research.eu
engelbert.org