Anders organiseren, voor betere jobs

en sterke organisaties

Mieke Van GramberenACW

29 november 20131

Wat is de gemiddelde

leeftijdsverwachting voor

vrouwen?

2

Wat is de gemiddelde

leeftijdsverwachting voor

vrouwen?

83,1%

3

Hoeveel % van de

Vlamingen boven de 55 jaar

werkt nog?

Hoeveel % van de

Vlamingen boven de 55 jaar

werkt nog?

38,8%

Hoeveel % van de jobs in

Vlaanderen zijn gezond?

Hoeveel % van de jobs in

Vlaanderen zijn gezond?

23%

8

Hoeveel % van de

werknemers werkt

regelmatig van thuis uit?

9

Hoeveel % van de

werknemers werkt

regelmatig van thuis uit?

16%

10

Wat is de economische

impact van anders

organiseren (omzetgroei)?

Wat is de economische impact

van anders organiseren?

19% meer omzetgroei

Driversinnovatief organiseren?

Driversinnovatief organiseren?

Dwang en drang

Het ABC van

Innovatieve arbeidsorganisatie

Bureaucratisch regime

Innovatief regime

STROOMSGEWIJS ORGANISEREN

FLOW: de keten van activiteiten denken en organiseren vanuit de cliënt, gast, burger, patiënt, leerling, rechte lijn van bewerkings-stappen

REGIE: vanuit het productiepad, primair proces

Organiseren vanuit klantprocessen/keten

STROOMSGEWIJS ORGANISEREN

afdelinga

afdelingb

afdelingc

afdelingd

Loket A

Loket B

Loket C

FLOW: rechte lijn van bewerkingsstappenREGIE: vanuit het productiepad

Procesgericht en klantgericht organiseren

20

21

Procesgericht en klantgericht organiseren

• Denken en handelen vanuit de klant

• Binnen én tussen afdelingen

• Routine processen op orde

• Geen wachttijden of voorraden

• Opsporen van verspilling en energielekken

Kanteling

22

Matrix organisatie

Sales -Business dev.

P&O, HRM

ICT

Financiën

Kwaliteit/Veiligheid

Facilitair

Industriële Projecten

Bouwprojecten Informatica Supportgroep

Directieteam

Piping &EquipmentElektrisch &Instrumentatie

Automatisering

Werktuigbouw

Proces & Milieu

Projectman.

Constructieman.

Procurement

Industriële bouw

Stabiliteit

Bouwkunde

Gebouwinstall.

Infrastructuur

Civiele werken & milieu

Documentbeheer

Software

Advies

Digitale cartografie

Bouwbegeleiding

Industriële metingen

Verkoop

Productie

A

Productie

B

Eindmontage

Verpakkin

g

Financiën

HRM

Inkoop

Kwaliteit

Logistiek

ICT

Verpakking

Eindmontage

Productie B

Productie A

Verkoop

Financiën

HRM

Inkoop

Kwaliteit

Logistiek

ICT

De “kanteling”

Zelforganiserende teams

‘Zelforganiserend team’: wat is het niet• Vrijheid, blijheid

• Chaos, onduidelijkheid

• Iedereen moet alles kunnen

• De teamleider heeft niets

meer te zeggen en mag niet

meer ingrijpen

Definitie

Een vaste groep medewerkers die gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor het totale proces waarin een product of dienst tot stand komt, dat aan een interne of externe klant geleverd wordt.

Het team plant en bewaakt de procesvoortgang, lost dagelijkse problemen op en verbetert de processen zonder daarbij een beroep te doen op de leiding of ondersteunende diensten.

Zelforganiserende/ Zelfsturende Teams

• Een (vaste) groep van mensen (8 tot 12 teamleden) die onderling afhankelijk zijn. Met duidelijk afgebakende werkzaamheden (een compleet takenpakket/procesonderdeel).

• Ze zijn breed inzetbaar

• Hebben maximale autonomie Minimale specificatie, maximale informatie:

wel WAT, niet HOE Voldoende regelmogelijkheden of

bevoegdheden. Oefening: “alles in het team, behalve…”

Interne en externe coördinatie, vaste of roterende teamcoach

Ontwerpprincipes effectieve teams

Teamontwikkeling

Fase 1

Fase 2

Fase 3 Fase 4

tijd

zelf

sta

nd

igh

eid

Fase 0

bundeling individuen

groep

team

open team

voorbereiden

FLEXIMATRIX

Marie

Klaas

Sofie

Antoon

Monique

Hugo

Ingrid

Uitvoerende taken

RegeltakenMedewerker1 2 3 4 5 61 2 3 4 5 6

x x x

xx

x

x x

x

x

x

x

xx

x

x

xx

xx

x

xx

x

xx

xx

xxx

x x

0 % 20% 40% 60% 80% 100%Team verantwoordelijkheid Verantwoordelijkheid leidingGedeelde verantwoordelijkheid

Bewaken veiligheid, orde en netheidEindcontrole kwaliteit

Directe afstemming met interne klantenWerkverdeling

1ste lijns onderhoudProductie- en urenadministratie

Inplannen vrije dagen en vakantieweekplanning

Directe afstemming met toeleveranciersMeten van prestaties

Directe afstemming met externe klantenBepalen werkmethode

Klachten- of probleemafhandelingKwaliteitsverbeteringVaststellen overwerk2de lijns onderhoud

Budget bewakenInlenen personeel

Vaststellen prestatiedoelenElkaar beoordelen

Selecteren nieuwe teamledenOpleidingsplannenBudget vaststellen

Teamprestaties in één oogopslag

tota

le k

ost

en

tijd

projectvoortgang & planning

100 100

5050 0

achter voorverloop week-planning in uren

100 100

5050 0

achter voorverloop totale

project in dagen

bereikbaarheid

weekscore0 10

83

6

9

5

1

2

47

Week 12 13 14 15 16 17 18 19 20

1 O V O V O V V V O

2 V V V O O V O V V

3 O O O O O O O O O

4 V V V V V V V V V

5 V V V V O V O V V

samenwerking

• • • • • •

binnenhet team

tussende teams

met derden

IIII IIII

IIII IIIII

IIIIIIII I

regelmaat werkoverleg

kwaliteit10

8

6

4

2

0

ACTIEVE JOBS

34

sub-optimaal(potentieel) ziekmakend werk

Actieve Jobs

Actieve Jobs

Zinloze Jobs

Zinloze Jobs

Slopende Jobs

Slopende Jobs

Passieve Jobs

Passieve Jobs

Taakeisen

Regelk

rach

tMotivatie en leermogelijkheden

Stressrisico’s

++++ slagkracht++++ kwaliteit vd arbeid

Het model van Karasek

SLOPEND

SLOPEND

Taakeisen

Motivatie en leermogelijkheden

Stressrisico’s

Taakeisen: hoogRegelkracht: laag

Resultaat: slopend werk

Symptoom: stress, burn-out, fysieke klachten, hoogste zichtbaar verzuim

Belgische werknemers 2010: 23%

SLOPENDE/STRESS jobs Re

gelk

rach

t

ACTIEFACTIEF

Taakeisen

Rege

lkra

cht

Motivatie en leermogelijkheden

Stressrisico’s

Taakeisen: hoogRegelkracht: hoog

Resultaat: actief werk

Symptoom: betrokkenheid, fijn uitdagend werk, loyaliteit

Belgische werknemers 2010: 22%

ACTIEVE jobs

38

• Een slechte verhouding tussen regelmogelijkheden en regelvereisten creëert slechte jobs

• Werkstress is niet louter het gevolg van werkdruk, maar van de mogelijkheden die aan mensen gegeven wordt om aan taakeisen te voldoen

• => veel te doen, en het gedaan kunnen krijgen is veel minder stresserend en dan (mentaal) belastend werk te hebben en tegen windmolens te vechten

De combinatie hoge taakeisen-lage controlemogelijkheden leidt tot:

• Globaal slechte gezondheidstoestand (Karasek, 1990; Söderfelt et al. 2000)

• Mentale belasting (Karasek, 1979)

• Emotionele uitputting, psychosomatische en fysieke gezondheidsklachten,

en job ontevredenheid (De Jonge et al., 2000)

• Burn-out-symptomen: uitputting en zich negatief afzetten van de

werkomgeving (Demerouti et al. 2001)

• Verhoogde bloeddruk en cortisolgehalte, dat bovendien doorwerkt in de

privétijd (Fox et al. 1993; Everson et al. 1997; Schaubroeck & Merrit, 1997)

• Verhoogde kans (2,17 ratio tov low strain) op cardiovasculaire

aandoeningen (Johnson & Hall, 1988)

• Verhoogde kans op invaliditeitspensioen (Canivet et al., 2012)

39

Synergy tussen wendbaarheid (economische performantie en innovatievermogen) én betere

jobs (actieve jobs met hoge betrokkenheid) ? Het kan!

ENKELE VOORBEELDEN

Flanders SynergyInnovatieplatform innovatieve

arbeidsorganisatieMieke Van Gramberen

Kapeldreef 60 - 3001 HeverleeT 32 (0)16 298 307F 32 (0)16 298 319

info@flanderssynergy.be

www.flanderssynergy.be

VRAGEN?