Hoofdstuk 2Wereldbeeld: het wereldvoedselvraagstukParagraaf 11 t/m 15 SE

§ 11 Heb je Honger of trek?

Hoofdvraag:

In hoeverre wordt honger veroorzaakt door de overschrijding van de draagkracht van het milieu?

In veel landen is een gebrek aan voedselzekerheid. In enkele van die landen groeit (of verdubbelt) de voedselproductie wel.

Er zijn twee vormen van honger. Op welke soort honger duidt dit plaatje?

Twee soorten Honger

Kwantitatieve honger:Niet voldoen aan minimale energiebehoefte

Natuurlijke omstandigheden: sterfte

Kwalitatieve honger:Tekort aan vitaminen en mineralen

Jarenlang voedseltekort: sluipmoordenaar

Natuurlijke omstandigheden: de draagkracht (carrying capacity) van het gebied wordt overschreden.

Oorzaken van honger

Carrying capacity

Def: aantal mensen dat in een gebied kan leven zonder schade aan te richten aan de leefomgeving, dus max. bevolkingsdichtheid

Draagkracht bepaald door:

Natuurlijke omstandigheden: bodem, klimaat

Welvaartsniveau: kapitaal maakt investeringen mogelijk

Overbeweiding

Winderosie

Produktie bodem neemt af

Bodemdegradatie= sterke afname van de produktiviteit van de bodem

Ghana

Hoe donkerder, hoe meer bodemdegradatie

Dit hangt samen met:

• natuurlijke omstandigheden

• welvaartsniveau

• bevolkingsdichtheid

De Groene en Genetische revolutie: kunnen zij honger bestrijden?

Technologische ontwikkelingen

Zowel uit westerse als hongerlanden wordt voedsel geëxporteerd

Mondiale voedselproduktie neemt nog toe door:

Groene revolutie 60-er jaren

Veredeling zaden met flinkHogere opbrengst.

Irrigatie, kunstmest en pesticiden nodig

Genetische Revolutie 80-er jaren

Bv genen van rijst veranderen waardoor rijst in zout water kan groeien

§ 12 Maatschappelijke omstandigheden

Hoofdvraag

Welke groepen in de samenleving zijn het meest kwetsbaar bij voedseltekorten?

Oorzaken van honger

Maatschappelijke omstandigheden:

1 Sociale omstandigheden

2 De gezinssituatie

3 Politieke omstandigheden

Waar hoort dit plaatje bij?

Sociale omstandigheden

Sociaal economische stratificatie

Meestal is op het pl.l. grondbezit de doorslaggevende factor voor je sociale klasse

Grootgrondbezit belemmert gelijkheid

Gezinssituatie

Gezin( ouders met kinderen) niet vanzelfsprekend meer dé samenlevingsvorm

Meer gebruikelijk is de grootfamilie, ook grootouders, ooms en tantes

Door migratie, ziekte(aids) en oorlogen valt deze hulpbasis uit elkaar

Politieke omstandigheden

Hongerlanden vaak politiek instabiel

Veel territoriale conflicten

Investeringen meestal politiek bepaald, bv in industrie en niet in voedsellandbouw

Scenario investeringen % ondervoede kinderen Business as usual

$122,6 miljard 28,2

Pessimistisch

$ 79,2 miljard 33,2

Visionair $ 238,1 miljard

7,5

Aan welke 3 dingen moeten de investeringen worden besteed?

Ontwikkelingsscenario´s voor Afrika ten zuiden van de Sahara

§ 13 Internationale voedselhandel

Hoofdvraag

In hoeverre kan vrije wereldhandel bijdragen aan verbeterde

voedselzekerheid?

Er zijn twee wegen om honger te bestrijden:

• via de internationale voedselhandel §13

• via ontwikkelingshulp §14

Honger hangt samen met:

• natuurlijke omstandigheden in eigen land• sociale omstandigheden in eigen land• Politieke omstandigheden in eigen land

•én met het buitenland

Landbouw is geglobaliseerd door goedkoper transporten moderne telecommunicatie

Internationale handel is OK, maar concurrentie verstoord door:

Heffingen op import

Subsidies op import

Zie voor dit mechanisme BOX 3

World Trade Organisation (WTO)

Nieuwe handelspolitiek:

•Afschaffing handelsbeperkingen

•Vrijere import en export

Veel tegenstand

Internationale voedselhandel: Europese kipdelen te koop in Afrika

Oorzaken van honger

DU

MP

ING

Het is lastig concurreren tegen gedumpt voedsel uit rijke landen

Geen wonder dat ontwikkelingslanden pressie uitoefenen op de WTO

Honger bestrijden via internationale voedselhandel. Welke mogelijkheden zijn er?

Eerlijke handel levert de boeren iets meer geld op.

§ 14 Helpt hulp?

Hoofdvraag

Op welke manieren kan ontwikkelingshulp bijdragen aan voedselzekerheid?

Donoren = manier van hulp

1. Bilaterale hulp: Ene overheid aan de andere

2. Internationale organisaties bv. IMF, wereldbank

3. Niet- Gouvermentele Organisaties ( NGO) bv. Rode Kruis, AZG

Soorten Ontwikkelingshulp:

• noodhulp: levensbedreigende situaties

• projecthulp: steun voor een bepaald project Meestal na afloop van project zakt de boel weer in elkaar

BETER IS

• programmahulp: Naar eigen inzicht besteden voor een specifiek overheidsbeleid.

• Let Op: Good Governance

Effectiviteit hulp

•Ontwikkelingshulp vanaf WO II

•Honger en armoede niet verdwenen

•Eenvoudig om produktie te laten stijgen

•Zeer moeilijk de armen en afgelegen wonenden te bereiken

•Ontwikkelingshulp niet alleen uit generositeit•Politieke doelen•Economische doelen, dmv gebonden hulp

Welk motief of welk doel zit achter deze hulp van Bono?

Welk motief of welk doel zit achter deze hulp van Britse soldaten?

Absolute bedragen

Komt de meeste ontwikkelingshulp terecht waar de meeste ondervoeding is?

Ghana

De meeste ontwikkelingshulp komt terecht in het zwart gekleurde gebied.

Het is het best bereikbare gebied ten opzichte van de hoofdstad.

Maar is dat het gebied met de meeste ondervoede kinderen?

Gebonden hulp en het geven van hulp waarbij de doelstellingen niet goed op elkaar zijn afgestemd zijn voorbeelden van incoherent beleid.

Voedselzekerheid is een zaak van lange adem, trefzeker beleid en grote investeringen op het platteland!

Conclusies