Het stimuleren van dagelijkse fysieke activiteit bij COPD patiënten door middel van een mobiele telefoon applicatie

13 mei 2011, Ede

S.N.W. Vorrink

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 2

Inhoud

Inleiding

Het onderzoek

• Telefoonapplicatie

• Eerste resultaten

• Vragen

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 3

Inleiding

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 4

COPD

COPD (Chronic Obstructive Pulmonary Disease) is een chronische vernauwing van de luchtwegen die de ademhaling beperkt.

COPD kenmerkt zich door klachten van

kortademigheid, hoesten en/of opgeven van slijm.

De luchtwegvernauwing is permanent aanwezig en grotendeels onomkeerbaar.

12 november 2008 • telefoonapplicatie voor bewegen bij COPD • 2

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 5

COPD

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 6

Epidemiologie

210 miljoen mensen wereldwijd hebben COPD (world health organization)

3 miljoen overleden in 2005 wereldwijd

4e doodsoorzaak wereldwijd (American lung association)

1983 - 1994 aantal vrouwen met COPD gestegen, aantal mannen gelijk geblevenNa 1994 prevalentie gelijk

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 7

Hogere zorgbehoefte

2003

(nationaal kompas volksgezondheid)

COPD Algemene bevolking

Contact huisarts 95% 76%

Medicatie voorgeschreven

94% 40%

Medisch specialist 45% 40%

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 8

Kosten

Directe kosten:• Gezondheidszorg NL:

280 miljoen euro in 2000

Indirecte kosten:• societal costs of COPD

per patient in the United States: $5,646.

(nationaal kompas volksgezondheid)

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 9

Behandeling

Reducerenrisicofactoren• Stoppen met roken• Blootstelling

irriterende stoffen

Medicatie

Fysieke activiteit

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 10

Kortademig

Minder fysieke activiteitSlechtere conditie

Vicieuze cirkel

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 11

Fysieke activiteit bij COPD patiënten

COPD patiënten vergeleken met gezonden:• Duur van bewegen: 57%• Intensiteit van bewegen: 75% • hoeveelheid (stappen/activity counts): 56%

• Correlatie tussen ernst van COPD (FEV1% pred.) en dagelijkse fysieke activiteit was matig en/of niet significant

(Vorrink et al., 2011)

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 12

Revalidatieprogramma’s

Longrevalidatie heeft een positief effect op:• Inspanningsvermogen, • symptomen zoals kortademigheid en

vermoeidheid • kwaliteit van leven.

• Deze behaalde effecten verdwijnen weer na 12 maanden. (richtlijn ketenzorg COPD, Spencer et al., 2007)

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 13

Het onderzoek

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 14

Doelstelling onderzoek

Het ontwikkelen van een interventie die de dagelijkse fysieke activiteiten van COPD

patiënten behoudt na revalidatie

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 15

Dit onderzoek wordt uitgevoerd door:• Het Kenniscentrum Innovatie van Zorgverlening, lectoraat Vraaggestuurde

Zorg, Faculteit Gezondheidszorg, Hogeschool Utrecht. • Universitair Medisch Centrum Utrecht. • Behandelcentrum Heideheuvel.• St. Antoniusziekenhuis.• Katholieke Universiteit Leuven. • COPD netwerk fysiotherapie Utrecht.

Dit onderzoek is gesubsidieerd door SIA RAAK.

datum 26/04/11

datum28/03/11

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 16

Hoe meet je valide en betrouwbaar de dagelijkse fysieke activiteit?

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 17

Het meten van fysieke activiteit

Subjectief meten:• Dagboek• Vragenlijsten• Interviews

Maar…• COPD patiënten overschatten de tijd dat ze lopen• Ze onderschatten tijd van staan (Pitta, 2006; Steele, 2000;

Belza, 2001)

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 18

Het meten van fysieke activiteit

Pedometer

Accelerometer

Dynaport

SenseWear

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 19datum06/10/09

onderwerpCOPD en fysieke activiteit

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 20

Hoe kun je mensen motiveren om goed te bewegen?

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 21

Patiënten motiveren fysiek actiever te zijn, enkele voorbeelden.

Silverfit

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 22

Breakaway

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 23

Fish ‘n steps

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 24

Nike +

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 25

Direct Life

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 26

sensorphone

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 27

ubifit

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 28

interventie

• Applicatie voor smartphone die de dagelijkse fysieke activiteiten meet van de COPD patiënten.

• Alleen een telefoon, geen extra apparaten.• Activiteiten worden vergeleken met de doelen van

het bewegingsprogramma => feedback.• Gegevens ook zichtbaar voor de zorgverleners op

website.

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 29

Applicatie

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 30

Pilotstudie 110 gezonde proefpersonen. 1 week.

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 31datum 11/04/11datum 29/11/2010

Eerste resultatenPilot 1

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 32

Vragenlijst voorkeuren voor het krijgen van feedback

Studenten willen wel:• Informatie over bewegen op het beeldscherm zien• Een bericht krijgen van zorgverleners als het niet goed met ze gaat

Studenten willen niet:• Dat het programma tegen ze praat of trilt als het niet goed gaat

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 33

Score van 0 - 7 bruikbaarheid gebruiksgemak leergemak tevredenheid

gemiddelde 3,8125 5,390909091 6,575 4,757142857

standaard deviatie 2,006910529 1,708561574 0,635993066 1,706218076

Vragenlijst gebruiksvriendelijkheid

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 34

Vragenlijst privacy

Studenten willen wel:•Dat zorgverleners en familie informatie rond hun bewegen kunnen zien

Studenten willen niet:• Dat de overheid en zorgverzekeraars deze informatie zomaar te zien krijgen

Erg belangrijk om zelf te kunnen bepalen wie de informatie te zien krijgt

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 35

Conclusie pilot 1

• Applicatie wordt nuttig gevonden• Makkelijk in het gebruik• Snel aan te leren• Belangrijk om zelf te kunnen

bepalen wie de informatie ziet• Nauwkeurigheid meting kan

beter

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 36

Pilotstudie 23 COPD patiënten. 4 dagen.

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 37datum 11/04/11datum 29/11/2010

Eerste resultatenPilot 2

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 38

Vragenlijst voorkeuren voor het krijgen van feedback

Patiënten willen wel:• Visueel feedback krijgen over hun bewegen• Dat de informatie up-to-date is • Ondersteunende berichten ontvangen

Patiënten willen niet:• Dat het programma tegen hen praat• Dat de informatie alleen naar de zorgverleners wordt gestuurd zonder dat zij het zien.

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 39

Vragenlijst gebruiksvriendelijkheid

N=3 Score van 0 - 7 bruikbaarheid: gebruiksgemak: leergemak: tevredenheid:

gemiddelde 3,916666667 5,0625 4,083333333 5,65

standaard deviatie 2,917960376 2,093576967 2,874917654 1,725200217

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 40

Vragenlijst privacy

Patiënten willen wel:• Dat een zorgverlener toegang heeft tot hun bewegingsinformatie• Bepalen wie de informatie te zien krijgt

Patiënten willen niet:• Dat de overheid toegang heeft tot deze informatie

Zichtbaar voor vriend, zorgverzekeraar of familie: uiteenlopende antwoorden

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 41

Conclusie pilot 2

• Applicatie wordt nuttig gevonden• Makkelijk in het gebruik• Geen probleem dat de

zorgverlener de informatie ziet• Wel belangrijk om zelf te kunnen

bepalen wie de informatie ziet

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 42

Pilotstudie 310 COPD patiënten. 3 weken.

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 43

Website

• Snel overzicht van de bewegingsstatus van een patiënt• Maakt het mogelijk veel patiënten tegelijk te monitoren• Het is mogelijk een bericht te sturen naar een individuele patiënt of allemaal tegelijk• Is nog in ontwikkeling

13 mei 2011 • telefoonapplicatie voor COPD • 44

Interesse?

Mail: sigrid.vorrink@hu.nl

Bedankt voor uw aandacht