Ontwikkeling van het pedagogisch

handelen van leraren door dialogische leerprocessen in

Professionele Leergemeenschappen

Helma de Keijzer

&

Ritie van Rooijen

Good Practice

Voor meer info

• Website project:

www.pedagogischeprofessional.nl

• Presentatoren:

o Helma de Keijzer: H.dekeijzer@fontys.nl

o Ritie van Rooijen: Ritie.vanrooijen@hu.nl

ProSense

Fase 1

Onderzoekende leraren; Pedagogische Sensitiviteit (X-factor)

Professionele leergemeenschappen (PLG)

Het leerproces in PLG:

Start vanuit:

Vragen

Spanningen

Reflectie:

Inhoud

Proces

(Kritisch) Normen,

waarden en opvattingen

Komt tot uitdrukking:

In verhalen Door dialoog

Theoretische focus (gebaseerd op Jack Mezirow’s

Transformatieve leertheorie)

Conclusies 1e fase

Inhoud reflectie:

• Er wordt weinig gerefereerd aan concrete gebeurtenissen, handelingen, gedachten of gevoelens.

Procesreflectie:

• Komt veel voor, vooral op hun handelen en denken gericht: hoe doe ik dingen in een bepaalde situatie of hoe denk ik over dingen? En wat ben ik anders gaan doen / hoe ben ik anders gaan denken?

Kritische reflectie:

• Eigen identiteit, overtuigingen, waarden komen slechts bij een enkeling naar voren.

Meest gewaardeerd in fase 1 “Door mijn opvattingen te bespreken met

anderen heb ik geleerd dat iedereen worstelde

met vragen en ieder zijn eigen idee heeft over

wat het beste is. Het was waardevol en nuttig

om de ideeën van anderen te horen. "

ProSense

Fase 2

Train de Trainer

Dialoog als onderzoeks-gesprek

Pedagogische opvattingen

Verschillen

Gebaseerd op : Boers, E. & Kessels, J. Professionaliseren door gezamenlijke reflectie.

Oplossingsgericht gesprek KR- Gesprek

Tijd is te plannen Varieert in lengte

Mondt uit in concrete adviezen voor de

probleemhouder

Mondt uit in inzicht in het waarom van ieders

handelen en nieuwe kennis over de waarde

ervan voor de leerlingen

Bij OG- gesprek is de casus een nadere

uitwerking van een leervraag en wordt de

inbrenger gezien als probleem houder en

daarover bevraagd

In het KR-gesprek wordt het voorbeeld

aangeleverd als concrete ervaring met een

pedagogische vraag. De aandrager is geen

probleemhouder, maar iemand die zijn

ervaring ter beschikking stelt voor het

gezamenlijk onderzoek. Zijn specifieke

voorbeeld wordt gebruikt als

gemeenschappelijk referentiepunt

Recent voorbeeld en nog niet afgerond Inbreng al gebeurd

Streven naar consensus; inbrenger bepaalt Streven naar begrijpen; gemeenschappelijk

denkproces

Vragen relateren aan de lagen van het

leerproces (vrije vertaling Korthagen/Bateson).

WAT; WAAROM;

WAARTOE; HOE

Kritisch reflexief gesprek

• Stap 1: Kiezen van het thema

• Stap 2: Verkennen van elkaars

opvattingen

• Stap 3: Dialoog

• Stap 4: Terug naar het thema/vraag

• Stap 5: Reflectie

Casus

• Spreekbeurt leerling groep 7

• Vraag: Hoe zou jij pedagogische

handelen in deze situatie en wat

zijn daarin jouw beweegredenen?

• Terugkoppeling

Bevindingen van het KR- gesprek

Herkennen van opvattingen, waarden en normen doorvragen:

• WAT: Wat bedoelen we hier eigenlijk mee? Waar gaat het over?

• WAAROM: Waarom doen we dit? Wat willen we er eigenlijk mee bereiken?

• WAARTOE: Waar willen we naar toe? Wat streven we eigenlijk na?

• HOE: Hoe gaat dat in zijn werk? Hoe gaan we dat aanpakken?

Discussie/vraag

• Wat is nodig om de gespreksvorm aan te

scherpen om de pedagogische

opvattingen te kunnen expliciteren?

Literatuur • De Keijzer, H., Van Rooijen, R., & Vogel., P. (2015). Ontdekkend en Waarderend

leren in Professionele Leergemeenschappen. Tijdschrift voor Lerarenopleiders, 36 (4)

• Mezirow, J. (1991). Transformative dimensions of adult learning. San Francisco, CA:

Jossey-Bass.

• Onderwijsraad (2013). Leraar zijn. Meer oog voor persoonlijke professionaliteit. Den

Haag Onderwijsraad. Gedownload op 10 februari 2014 van

http://www.onderwijsraad.nl/upload/publicaties/733/documenten/leraar-zijn.pdf

• Kessels, J., Boers, E., & Mostert, P. (2008). Vrije ruimte praktijkboek, Filosoferen in

organisaties. Amsterdam: Boom.

• Afbeeldingen: https://www.google.nl