Gevaarlijke producten

01/08/2002Cursus Gevaarlijke producten

gevaarlijke producten

producten die letsel, schade of hinder kunnen teweegbrengen aan personen, materialen,

installaties, gebouwen en milieu

01/08/2002Cursus Gevaarlijke producten

Gevaarlijke producten

komen voor in de meest diverse vormen• vaste producten (poeder, korrels)

• vloeistoffen of oplossingen van vaste stoffen in een oplosmiddel

• gassen of dampen, samengeperste, vloeibaar gemaakte of in oplossing gehouden gassen onder druk

01/08/2002Cursus Gevaarlijke producten

De risico’s van een product

zijn afhankelijk van• aard

• aggregatietoestand en, voor vaste stoffen, de verdelingstoestand

• fysisch-chemische eigenschappen

• concentratie

• gebruiksomstandigheden

• toepassingen

01/08/2002Cursus Gevaarlijke producten

Opnamewegen

* ademhaling

* spijsvertering

* huid

longblaasjes

longen

luchtpijp slokdarm

neus

mond

01/08/2002Cursus Gevaarlijke producten

Gevaarscategorieëneen stof is gevaarlijk als ze behoort tot één (of meerdere)

van de 15 gevaarscategorieën, verdeeld in 3 groepen

FYSICO- CHEMISCHE GEVAREN

explosief ontvlambaar licht

ontvlambaar zeer licht

ontvlambaar oxiderend

GEZONDHEIDS- GEVAREN

schadelijk giftig zeer giftig corrosief irriterend kankerverwekkend reprotoxisch mutageen sensibiliserend

GEVAREN VOOR HET MILIEU

milieugevaarlijk

01/08/2002Cursus Gevaarlijke producten

ontplofbaar

Ontplofbare producten zijn stoffen die omwille van hun aard tot ontploffing komen (zeer vlugge verbranding) of in bepaalde mengsels, bij bepaalde temperaturen en concentraties, bij schokken of wrijving (statische elektriciteit) explosief kunnen reageren

Eexplosief

(of ontplofbaar)

01/08/2002Cursus Gevaarlijke producten

ontvlambaar

Stoffen en preparaten die in vloeibare toestand een vlampunt hebben tussen 21°C en 55°C.

Het vlampunt is de minimum temperatuur van de desbetreffende stof waarbij er voldoende damp wordt afgegeven om gemengd met de omgevingslucht een brandbaar mengsel te vormen.

01/08/2002Cursus Gevaarlijke producten

licht ontvlambaar

Stoffen en preparaten die in vloeibare toestand een vlampunt hebben

tussen 0 en 21°CF

licht ontvlambaar

01/08/2002Cursus Gevaarlijke producten

zeer licht ontvlambaar

Stoffen en preparaten die in vloeibare toestand een vlampunt hebben < 0°C en een kookpunt kleiner of gelijk aan 35 °C.F+

zeer licht ontvlambaar

01/08/2002Cursus Gevaarlijke producten

oxiderend

Stoffen en preparaten die

verbranding (oxidatie) van een brandbare stof kunnen onderhouden door (of via) aanbrengen van zuurstof.

Ooxiderend

(of brandbevorderend)

01/08/2002Cursus Gevaarlijke producten

schadelijk

Een stof is schadelijk wanneer deze in een vrij hoge dosis opgenomen door inademing, oraal of langs de huid, effecten voor de gezondheid inhoudt.Xn

schadelijk

01/08/2002Cursus Gevaarlijke producten

schadelijk

• LD50 bij opname langs de mond bij de rat, tussen 200 ppm en 2000 ppm

• LD50 bij opname langs de huid bij de rat of het konijn, tussen 400 ppm en 2000 ppm

• LC50 bij inademing bij de rat, - tussen 2 mg en 20 mg per liter lucht gedurende 4 uur voor gassen of dampen - tussen 1 mg en 5 mg per liter lucht gedurende 4 uur voor aërosols of stofdeeltjes

LD50 :is de dosis waarbij 50% van de blootgestelde dieren sterft.

LC50 :is de concentratie in de lucht waarbij 50% van de blootgestelde dieren sterft.

01/08/2002Cursus Gevaarlijke producten

giftig

Stoffen en preparaten die, door inademing of door opname langs de mond of de huid van een beperkte dosis, ernstige acute of chronische gezondheidseffecten en zelfs de dood kunnen veroorzaken.

Tgiftig

(of toxisch)

01/08/2002Cursus Gevaarlijke producten

giftig

• LD50 bij opname langs de mond bij de rat, tussen 25 ppm en 200 ppm

• LD50 bij opname langs de huid bij de rat of het konijn, tussen 50 ppm en 400 ppm

• LC50 bij inademing bij de rat, - tussen 0,5 mg en 2 mg per liter lucht gedurende 4 uur voor gas of damp - tussen 0,25 mg en 1 mg per liter lucht gedurende 4 uur voor aërosols of stofdeeltjes

01/08/2002Cursus Gevaarlijke producten

zeer giftig

Stoffen en preparaten die,door inademing of dooropname langs de mond of de huid van een zeer beperkte dosis buitengewone ernstigeacute of chronische gezond-heidseffecten en zelfs de dood kunnen veroorzaken.

T+zeer giftig

(of zeer toxisch)

01/08/2002Cursus Gevaarlijke producten

zeer giftig

• LD50 bij opname langs de mond bij de rat < 25 ppm

• LD50 bij opname langs de huid bij de rat of het konijn < 50 ppm

• LC50 bij inademing bij de rat < 0,5 mg per liter lucht gedurende 4 uur voor gas of damp < 0,25 mg per liter lucht gedurende 4 uur voor aërosols of stofdeeltjes

01/08/2002Cursus Gevaarlijke producten

corrosief

Stoffen en preparaten die bij aanraking met levende

weefsels en andere stoffen

een vernietigende werking

(brandwonden) erop kunnen uitoefenen.

Ccorrosief

(of bijtend)

01/08/2002Cursus Gevaarlijke producten

irriterend

Een irriterende stof of preparaat is een “minder” corrosieve stof of preparaat die door onmiddellijk, verlengd, of herhaald contact met de huid of slijmvliezen (ogen, ademhalingswegen) tot ontsteking of letsel kan

leiden.

Xi

irriterend

01/08/2002Cursus Gevaarlijke producten

kankerverwekkend(R45 of R49, R40)

Kankerverwekkende producten zijn stoffen en preparaten die door opname langs de mond, de ademhalingswegen (R49) of de huid, kanker kunnen veroorzaken of de frequentie van kanker kunnen doen toenemen.

Tgiftig

(of toxisch)

OfXn

schadelijk

01/08/2002Cursus Gevaarlijke producten

reprotoxisch(R60, R61, R62, R63)

Stoffen en preparaten die leiden tot structurele of functionele afwijkingen of anomalieën van de vruchtbaarheid of van de prenatale ontwikkeling, die aanwezig zijn maar niet noodzakelijker wijze aan het licht komen bij de geboorte.

Tgiftig

(of toxisch)

OfXn

Schadelijk

01/08/2002Cursus Gevaarlijke producten

mutageen(R46, R40)

Stoffen en preparaten die een blijvende en overdraagbare verandering op het niveau van het genetisch materiaal kunnen veroorzaken

Tgiftig

(of toxisch)of Xn

schadelijk

01/08/2002Cursus Gevaarlijke producten

sensibiliserend(R42, R43)

Stoffen en preparaten die door inademing of door opname via de huid een reactie van het

immuniteitsysteem verwekken (overgevoeligheidsreacties) zodat bij latere blootstelling aan de stof kenmerkende schadelijke effecten optreden

Tgiftig

(of toxisch)of Xn

schadelijk

01/08/2002Cursus Gevaarlijke producten

milieugevaarlijk

Stoffen en preparaten

waarvan het gebruik

onmiddellijk of na verloop van tijd gevaar voor het milieu oplevert of kan

opleveren

N milieugevaarlijk(of ecotoxisch)

EtiketGevaarsymbolennaam van het product(zuiver product of preparaat)

Naam en adres van de fabrikantof verdeler

Gevaarszinnenof R-zinnen

Veiligheidsaanbe-velingen of S-zinnen

ACETON

Licht ontvlambaar. Irriterend voor de ogen. Herhaalde blootstelling kan een droge of een gebarsten huid veroorzaken Dampen kunnen slaperigheid en duizeligheid veroorzaken.

Buiten bereik van kinderen bewaren. Op een goed geventileerde plaats bewaren.Verwijderd houden van ontstekingsbronnen – Niet roken. Dampen niet inademen.Bij aanraking met de ogen onmiddellijk met overvloedig water afspoelen en deskundig medisch advies inwinnen. Maatregelen treffen tegen ontladingen van statische elektriciteit.

Merck - Brusselsesteenweg 2883090 OVERIJSE België

F Xi

01/08/2002Cursus Gevaarlijke producten

Begrippen en definities

Vlampunt (flashpoint)

Het vlampunt (flashpoint) is de minimumtemperatuur van de desbetreffende stof waarbij er voldoende damp wordt afgegeven om gemengd met de omgevingslucht een brandbaar mengsel te vormen.

01/08/2002Cursus Gevaarlijke producten

Begrippen en definities

Zelfontbrandingstemperatuur

De minimumtemperatuur waarbij de stof vanzelf ontsteekt, zonder enig contact met vlam, vonk, .... Uiteraard kan deze temperatuur aanzienlijk verlagen wanneer er zuurstof in verhoogde concentratie aanwezig is (oxiderende stof).

01/08/2002Cursus Gevaarlijke producten

Begrippen en definities

Relatieve dichtheid van een vloeistof Dit is de dichtheid t.o.v. water, waarbij de dichtheid van water = 1. M.a.w. wanneer de relatieve dichtheid van een product <1, drijft dit product op het water. Is deze waarde >1 zinkt het product.

01/08/2002Cursus Gevaarlijke producten

Begrippen en definities

Relatieve dichtheid bij 20 °C van verzadigd damp/luchtmengselDit getal geeft de dichtheid weer van de damp ten opzichte van de lucht waarbij de dichtheid van de lucht = 1. Het gaat over de damp die boven een vloeistof ontstaat onder normale omgevingstemperatuur en druk.

01/08/2002Cursus Gevaarlijke producten

te armmengsel

niet brandbaar/ontplofbaar

ontploffingsgebied te rijk

mengselniet brandbaar/

ontplofbaar

X Y

0 % gas100 % lucht

100 % gas0% lucht

X = onderste explosiegrensY = bovenste explosiegrens

Gevaar bijventileren van

de ruimte

Explosiegrenzen (volume% in lucht)

01/08/2002Cursus Gevaarlijke producten

grenswaarde

De grenswaarde voor beroepsmatige blootstelling is de maximale concentratie van een chemisch agens, als tijdgewogen gemiddelde over een referentieperiode, waarboven geen enkele werknemer mag worden blootgesteld.

01/08/2002Cursus Gevaarlijke producten

R- en S-zinnen

De R- en S-zinnen zijn gestandaardiseerde zinnen op het etiket van een gevaarlijk product die een korte omschrijving geven van de gevaren (R) (risico’s, ‘risks’) en de veiligheidsaanbevelingen (S) (‘safety’).

01/08/2002Cursus Gevaarlijke producten

MSDS 1. chemische product-en

bedrijfsinformatie 2. samenstelling/informatie over

bestanddelen 3. gevaren 4. EHBO-maatregelen 5. brandbestrijding 6. lekmaatregelen 7. behandeling en opslag 8. blootstelling/persoonlijke

bescherming

9. fysische en chemische eigenschappen

10. stabiliteit en reactiviteit11. toxicologische informatie12. ecologische informatie13. verwijdering14. transport informatie15. reglementaire informatie16. andere informatie

01/08/2002Cursus Gevaarlijke producten

preventie- en beschermingsmaatregelen

• collectieve en technische maatregelen

• persoonlijke beschermingsmiddelen

• persoonlijke hygiëne

• EHBO

01/08/2002Cursus Gevaarlijke producten

collectieve en technische maatregelen

• uitschakelen van het risico (bv. vervanging)

• gesloten circuit of inkapselen

• afzuiging en ventilatie

• opslag (beperking, veiligheidskannen, -kasten)

01/08/2002Cursus Gevaarlijke producten

PBM’s

• handschoenen

• bril, gelaatscherm

• ademhalingsbescherming

• beschermkledij

keuze, pbm’s aangepast aan risico’s, omstandigheden, gebruikers

01/08/2002Cursus Gevaarlijke producten

persoonlijke hygiëne

• wassen van handen

• strikte scheiding werkkledij en stadskledij

• niet eten of roken op de werkplaats

• zich ontdoen van besmeurde kledij voor het betreden van de refter

01/08/2002Cursus Gevaarlijke producten

EHBO

• arts of nijverheidshelper verwittigen; antigifcentrum (070/245.245)

• zorg dat u zelf niet met de stof in aanraking komt

• maak de luchtwegen van het slachtoffer vrij

• bij brandwonden: koelen met zachte waterstraal, min. 15 min.

• bij inslikken: mond spoelen, kleine slokjes water geven, voorkomen dat het slachtoffer gaat braken

• op huid of in de ogen: besmeurde kledij uittrekken, afspoelen met veel water, min. 15 min., oogarts raadplegen

• bij inademing: ramen en deuren openen voor frisse lucht, zonodig het slachtoffer naar buiten brengen en/of kunstmatg beademen

01/08/2002Cursus Gevaarlijke producten

algemene richtlijnen

• gebruik nooit een product uit een niet geëtiketteerd recipiënt;

• lees steeds aandachtig de aanduidingen op de verpakking

• meng nooit 2 of meerdere producten;

• giet nooit gevaarlijke stoffen over in recipiënten bestemd voor levensmiddelen;

• kleef op elk recipiënt een etiket (ook na het overgieten);

• gebruik geschikte collectieve- en persoonlijke beschermingsmiddelen;

• bij in gebruikname van een nieuw product, vergewis je van de veiligheidsmaatregelen;

• lees aandachtig de veiligheidsinstructies en pas ze toe.

01/08/2002Cursus Gevaarlijke producten

TEST

Gevaarssymbolen

FF Licht ontvlambaarLicht ontvlambaar

F+F+ Zeer licht Zeer licht ontvlambaarontvlambaar

TT GiftigGiftig

T+T+ Zeer giftigZeer giftig

CC CorrosiefCorrosief

OO OxiderendOxiderend

EE ExplosiefExplosief

XnXn SchadelijkSchadelijk

XiXiIrriterendIrriterend

NNMilieugevaarlijkMilieugevaarlijk