Energieboekhouding

20 oktober 2011

2 12/04/23

Inhoud

Voorstelling Eandis Energieboekhouding : wat en waarom ? Criteria minimumvereisten Opstart en opvolging Datacaptatie Begrippen en rekenregels Output van een energieboekhoudsysteem

Energieboekhouding COMEET

3 12/04/23

Situering Eandis in energiemarkt

Distributie-netbeheerders

Distributie-netbeheerders

Producenten

elektriciteit

Producenten

elektriciteit

Invoerders aardgasInvoerders aardgas

EliaElia

FluxysFluxys

LeveranciersLeveranciers

KlantenKlanten

CREG / VREGCREG / VREG

Energieboekhouding COMEET

4 12/04/23

Energiebevoegdheden in België

Federaal transport > 70 kV uitrustingsplannen E/G elektriciteitsproductie elektriciteitstransmissie gasimport & -stockering kernenergie tarieven

Gewestelijk elektriciteitsdistributie gasdistributie hernieuwbare energie decentrale productie rationeel energiegebruik sociale openbare-

dienstverplichtingen

CREGCREG VREGVREG

CWAPECWAPE BRUGELBRUGEL

Energieboekhouding COMEET

5 12/04/23

Distributienetbeheerders

Beheren, bouwen en onderhouden voor een bepaald grondgebied het distributienet voor elektriciteit en aardgas

Vervoeren op vraag van de leveranciers de energie tot bij de distributienetgebruikers die op het net zijn aangesloten

Treden op als sociale leverancier voor ‘gedropte’ huishoudelijke klanten

Bevorderen het rationeel energiegebruik Beheren het toegangsregister

Energieboekhouding COMEET

6 12/04/23

Distributienetbeheerders

Voor 12 jaar aangeduid door de VREG voor een welbepaald grondgebied

netgebruikers kunnen niet zelf kiezen

2 mogelijke samenwerkingsverbanden Gemengde distributienetbeheerders

– vereniging van gemeenten ( soms ook provincie ) en een privé-deelnemer

– in Vlaanderen : Gaselwest, Imewo, Intergem, IMEA, Iveka, Iverlek, Sibelgas

– samenwerking in Eandis

Zuivere distributienetbeheerders (+ gemeentelijke regies)

– geen privé-deelnemer

– samenwerking in InfraX ( Interelectra, IVEG, WVEM )

Energieboekhouding COMEET

7 12/04/23

Gemengde distributienetbeheerders elektriciteit

Energieboekhouding COMEET

8 12/04/23

Gemengde distributienetbeheerders aardgas

Energieboekhouding COMEET

9 12/04/23

Eandis

Elektriciteit - aardgas - netten - distributie Eandis voert exploitatietaken

uit voor zeven distributie-netbeheerders voorelektriciteit en aardgas :Gaselwest, IMEA, Imewo,Intergem, Iveka, Iverlek enSibelgas

Energieboekhouding COMEET

10 12/04/23

Wat doet Eandis ?

Energieboekhouding COMEET

11 12/04/23

Inhoud

Voorstelling Eandis Energieboekhouding : wat en waarom ? Criteria minimumvereisten Opstart en opvolging Datacaptatie Output van een energieboekhoudsysteem

Energieboekhouding COMEET

12 12/04/23

Wat is energieboekhouding ?

Regelmatige registratie analyse rapportering

van elektriciteits-, brandstof-, waterverbruiken

en eventueel nog andere stromen

Energieboekhouding COMEET

13 12/04/23

Wat is energieboekhouding ?

Opgemeten verbruiken vergelijken met referentiewaarden verwachte verbruiken

Doel: opsporen van abnormale verbruiken kwantificeren van besparingen

Energieboekhouding COMEET

14 12/04/23

Waarom energieboekhouding ?

Beter inzicht verwerven in energie- en waterverbruik

Prijzen van energieleveranciers vergelijken Abnormaal verbruik opsporen Het gebruik van de technische installaties

evalueren De gebouwfysische eigenschappen

evalueren De prestaties van onderhoudsfirma’s

evalueren

Energieboekhouding COMEET

15 12/04/23

Waarom energieboekhouding ?

Besparingsmaatregelen evalueren Doorbelasting (verbruik & kosten verdelen

tussen diensten) Het energiebewustzijn aanmoedigen

(streefdoelen bepalen) Een beter inzicht geven in de rendabiliteit

van toekomstige investeringen Instrument voor EPC De energiehuishouding van een

gebouw/proces evalueren

Energieboekhouding COMEET

16 12/04/23

Inhoud

Voorstelling Eandis Energieboekhouding : wat en waarom ? Criteria minimumvereisten Opstart en opvolging Datacaptatie Output van een energieboekhoudsysteem

Energieboekhouding COMEET

17 12/04/23

Criteria minimumvereisten

Voorbereiding Inventariseren welke gebouwen / processen

opgenomen dienen te worden Budget bepalen Methodologie kiezen Functionele vereisten van de software

vastleggen

Energieboekhouding COMEET

18 12/04/23

Criteria minimumvereisten

Methodologie: o.a. Uitbesteden of in eigen beheer? Internetapplicatie of stand alone software? Datacaptatie: telemetrie of manueel?

Energieboekhouding COMEET

19 12/04/23

Criteria minimumvereisten

Functionele vereisten van de software: Flexibele rapportering Klimaatcorrectie Interpolatie Benchmarking Overige

Energieboekhouding COMEET

20 12/04/23

Criteria minimumvereisten

Flexibele rapportering

In functie van de tijd: interval = uur, week, maand, jaar,…

In functie van de gebruiker Vergelijken van verschillende jaren,

gebouwen, processen,…

Energieboekhouding COMEET

21 12/04/23

Criteria minimumvereisten

Verbruik standaardiseren

De opnames omzetten in gemeenschappelijke eenheid kWh

Meterstand aardgas in m³, factuur in kWh ! Omrekening:

1 m³ hoog calorisch aardgas = 11,67 kWh

1 m³ laag calorisch aardgas = 10,28 kWh

1 l lichte stookolie = 10,22 kWh

1 l zware stookolie = 11,27 kWh

1 kg propaan = 13,84 kWh

1 kg butaan = 13,72 kWh

Energieboekhouding COMEET

22 12/04/23

Criteria minimumvereisten

Klimaatcorrectie

Energieverbruik voor verwarming wordt bepaald door:

Gebouw

Installaties

Gebruik

Klimaat Abstractie van het klimaat maken om te kunnen

vergelijken over verschillende jaren = gecorrigeerd verbruik

Energieboekhouding COMEET

23 12/04/23

Criteria minimumvereisten

Klimaatcorrectie

Om verschillende jaren te vergelijken Effecten van koudere en warmere winters

uitmiddelen Graaddagenmethode Graaddagen = Som van de verschillen tussen

gemiddelde binnen- en buitentemperaturen

Energieboekhouding COMEET

24 12/04/23

Criteria minimumvereisten

Klimaatcorrectie

Verschillende soorten graaddagen i.f.v. verwarmingsregime (15/15, 16,5/16,5, 19/19,…)

Bij 15/15 wordt 15°C als gemiddelde Tbinnen genomen (d.w.z. dat men vanaf 15°C begint te verwarmen)

Methode voor berekenen van graaddagen:Te = Tequivalent = (60% van Tgem van dag D)+ (30% van Tgem van dag D-1)+ (10% van Tgem van dag D-2)

Graaddagen = #grd = 15°C - Te

Energieboekhouding COMEET

25 12/04/23

Criteria minimumvereisten

Klimaatcorrectie: voorbeeld graaddagen

Gegeven: Tgem 03/01 = -0,9 °C

Tgem 04/01 = 1,1 °C

Tgem 05/01 = 0,2 °C

Gevraagd: bereken het aantal graaddagen 16,5 equivalent van 05/01.

Energieboekhouding COMEET

Oplossing: Te = 0,6 Tm + 0,3 Tm-1 + 0,1 Tm-2 = 0,4 °C

Dje = 16,5 – 0,4 = 16,1

26 12/04/23

Criteria minimumvereisten

Klimaatcorrectie: gecorrigeerd verbruik

Enkel positieve waarden worden gesommeerd, negatieve worden 0 (verwarming uit !).

Hoe hoger het # grd, hoe kouder de beschouwde periode

Voor een heel jaar: alle grd worden opgeteld van een volledig jaar

Hoe hoger het #grd, hoe kouder het stookseizoen van dat jaar

Gecorrigeerd verbruik =(# normale grd / # actuele grd) * werkelijk verbruik

Energieboekhouding COMEET

27 12/04/23

Criteria minimumvereisten

Klimaatcorrectie: voorbeeld gecorrigeerd verbruik

Gegeven: Werkelijk brandstofverbruik 2009: 500.000 kWh

Werkelijk brandstofverbruik 2010: 600.000 kWh

Grd actueel 2009: 1812

Grd actueel 2010: 2292

Grd normaal: 1945 (= gem. van 1981 2010)

Gevraagd: Waren 2009 en 2010 kouder of warmer dan gemiddeld ?

Energieboekhouding COMEET

Oplossing: 2009: warmer dan normaal

2010: kouder dan normaal

28 12/04/23

Criteria minimumvereisten

Klimaatcorrectie: voorbeeld gecorrigeerd verbruik

Gegeven: Werkelijk brandstofverbruik 2009: 500.000 kWh

Werkelijk brandstofverbruik 2010: 600.000 kWh

Grd actueel 2009: 1812

Grd actueel 2010: 2292

Grd normaal: 1945 (= gem. van 1981 2010)

Gevraagd: Bereken het gecorrigeerd verbruik.

Energieboekhouding COMEET

Oplossing: Gecorr. kWh 2009: 1945/1812 x 500.000 = 536.561 kWh

Gecorr. kWh 2010: 1945/2292 x 600.000 = 509.146 kWh

29 12/04/23

Criteria minimumvereisten

Energieboekhouding COMEET

30 12/04/23

Criteria minimumvereisten

Energieboekhouding COMEET

31 12/04/23

Criteria minimumvereisten

Energieboekhouding COMEET

32 12/04/23

Criteria minimumvereisten

Klimaatcorrectie

Waar de graaddagen te vinden ?

Abonnement KMI

www.aardgas.be

Energieboekhouding COMEET

33 12/04/23

Criteria minimumvereisten

Interpolatie bij manuele opname Opnameperiode verschilt soms van

rapportageperiode omrekening nodig

Gapfilling: ontbrekende meterstanden

Energieboekhouding COMEET

34 12/04/23

Criteria minimumvereisten

Benchmarking

Vergelijking van specifieke verbruiken (kengetallen)

Voorbeelden kWh/m² verwarmd vloeroppervlak

kWh/bed, kWh/parkeerplaats,…

kWh per geproduceerde eenheid

Doel Vergelijken van gebouwen met eenzelfde functie

Vergelijken van productielijnenEnergieboekhouding COMEET

35 12/04/23

Criteria minimumvereisten

Overige Energiekosten ook opvolgen? Compatibiliteit met gebouwbeheersystemen? Andere parameters mee opvolgen: afval,

productie, temperaturen, milieuparameters,…?

Energieboekhouding COMEET

36 12/04/23

Inhoud

Voorstelling Eandis Energieboekhouding : wat en waarom ? Criteria minimumvereisten Opstart en opvolging Datacaptatie Output van een energieboekhoudsysteem

Energieboekhouding COMEET

37 12/04/23

Opstart energieboekhouding

Energiescan ter plaatse

Inventarisatie gebouweigenschappen: Bouwfysica: plannen, afmetingen, verwarmde

oppervlakte en volume, isolatiewaarden van dak, vloer en wanden, bouwjaar,…

Installaties: verwarming, koeling, ventilatie, SWW, verlichting,…

Processen

Energieboekhouding COMEET

38 12/04/23

Opstart energieboekhouding

Energiescan ter plaatse

Gebruikers Soort gebouw / activiteit

Bezettingsuren

# personeelsleden, bezoekers, gebruikers,…

Energieboekhouding COMEET

39 12/04/23

Opstart energieboekhouding

Energiescan ter plaatse

Inventarisatie meters: Hoofdmeters elektriciteit, aardgas, stookolie,

vloeibaar gas, stoom, water + aftelmeters

Aandacht voor meternummer, locatie, eenheid, schaalfactor, # telwielen, verbruikers

Analyse energiefacturen: EAN-nummers

Controle meters

Historiek ingeven

Energieboekhouding COMEET

40 12/04/23

Opvolging energieboekhouding

Opvolging = Registreren Verwerken / Analyseren Rapporteren Bijsturen

Energieboekhouding COMEET

41 12/04/23

Opvolging energieboekhouding

Registreren: Manueel:

Op welke basis: wekelijks, maandelijks, jaarlijks…?

Hoe groter de verbruiker, hoe kleiner best het interval

Meterstanden of verbruiken?

Tools: meterkaart afprinten, handterminal, PDA?

Automatisch: Telemetrie: op kwartuurbasis

Energieboekhouding COMEET

42 12/04/23

Opvolging energieboekhouding

Verwerken: Manueel: input in energieboekhoudsoftware Automatisch: inladen van verbruiksdata Controle en validatie van data

Energieboekhouding COMEET

43 12/04/23

Voorbeeld registratie energieverbruik

Energieboekhouding COMEET

44 12/04/23

Voorbeeld registratie energieverbruik

Energieboekhouding COMEET

45 12/04/23

Opvolging energieboekhouding

Rapporteren: Tabellen en grafieken met verbruiken:

maandverbruiken, kwartuurprofielen,… Vergelijkingen over verschillende jaren Alarmen bij overschrijdingen Benchmarking Jaarrapporten

Energieboekhouding COMEET

46 12/04/23

Opvolging energieboekhouding

Bijsturen: Oorzaken overschrijdingen opsporen Besparingen evalueren (€, milieu) Sensibiliseren

Energieboekhouding COMEET

47 12/04/23

Inhoud

Voorstelling Eandis Energieboekhouding : wat en waarom ? Criteria minimumvereisten Opstart en opvolging Datacaptatie Begrippen en rekenregels Output van een energieboekhoudsysteem

Energieboekhouding COMEET

48 12/04/23

Datacaptatie

Manueel Telemetrie

Meters

Bekabeling

Dataloggers

Communicatie

Energieboekhouding COMEET

49 12/04/23

Datacaptatie

Manueel Correct opmeten van

meterstanden is van cruciaal belang !!

Duidelijke afspraken maken:

– Wie neemt op ?

– Wanneer ?

– Wie voert in ?

Energieboekhouding COMEET

50 12/04/23

Datacaptatie

Telemetrie = meterstanden op afstand aflezen Voordeel:

zonder extra inspanning het aantal telleropnames enorm opdrijven meer mogelijkheden om abnormale toestanden te detecteren

Nadeel:duurder: € 500 tot € 3.000 per meter

Energieboekhouding COMEET

51 12/04/23

Datacaptatie

Meters Meest gebruikt: pulsgevende meters : per gebruikte

eenheid wordt een puls naar de datalogger gestuurd Vervanging door netbeheerder of zelfplaatsing Alternatieven: cameralezing of optische reflectiekop

Bekabeling 2-draadsleiding van meters naar datalogger 300 m maximaal Kan ook draadloos

Energieboekhouding COMEET

52 12/04/23

Datacaptatie

Dataloggers Digitale en analoge ingangen Capteren om de 15’ data en versturen deze 1

keer per 24u

Communicatie Via modem en telefoonlijn, via GSM-modem,

via GPRS Eventuele koppeling met GBS, SCADA,

databases,…

Energieboekhouding COMEET

53 12/04/23

Datacaptatie: stookoliedebietmeter

Waarom: vanwege onvoldoende nauwkeurigheid van Niveaumeters tank

Aantal branduren gemeten via urentellers

Stookoliedebietmeter: Principe van water- of gasteller

Beperkte investering: € 250 tot € 350

Energieboekhouding COMEET

54 12/04/23

Inhoud

Voorstelling Eandis Energieboekhouding : wat en waarom ? Criteria minimumvereisten Opstart en opvolging Datacaptatie Begrippen en rekenregels Output van een energieboekhoudsysteem

Energieboekhouding COMEET

55 12/04/23

Output

Voorbeeld ontregeling verwarmingsinstallatie

Energieboekhouding COMEET

56 12/04/23

Output

Voorbeeld relighting sporthal

Energieboekhouding COMEET

57 12/04/23

Output

Voorbeeld besparing door condensatieketel

Energieboekhouding COMEET

58 12/04/23

Output

Voorbeeld kwartuurwaarden zwembad

Energieboekhouding COMEET

59 12/04/23

Output

Voorbeeld detectie van waterlek

Energieboekhouding COMEET

60 12/04/23

Conclusie

REG = Energie + geld besparen

Milieu + hulpbronnen besparen

Efficiëntie + comfort verhogen

Energieboekhouding = Kwantificeert het energieverbruik

Rapporteert besparingen en overschrijding

Basis voor energiezorg

Van cruciaal belang: consequent en juist meterstanden noteren en opvolgen !!

Energieboekhouding COMEET

61 12/04/23

Dank voor uw aandacht en veel succes !

Energieboekhouding COMEET