Erfgoed  &  Loca-e  

Presenta-e  –  Provinciale  portals    

Ralph  Stuyver,  Tine  van  Nierop  S-ch-ng  Digitaal  Erfgoed  Nederland  

 14  november  2012  

Loca-e…  

•  Belangrijk  voor  beschrijving  én  ontslui-ng  van  cultureel  erfgoed.    

•  Varieert  van  bijv.  woonplaats  kunstenaar  tot  een  dossier  over  meerdere  eeuwen  van  één  loca-e  (bijv.  monument).    

•  Vrijwel  geen  erfgoed  database  of  digitale  erfgoed  dienst  zonder  loca-egegevens.    

Dus  er  is  een  standaard?  

•  Ja,  nee,  teveel,  te  generiek,  specialis-sch  en  complex,  ontbreekt  nog...  

•  ‘GisGeo’:  geo-­‐standaarden  en  normen  voor  digitaliseren,  georefereren,  vectoriseren,  opslag,  uitwisseling  en  presenta-e.  (IMGeo,  INSPIRE,  PDOK,  OCG,  etc.)    

•  ‘ErfGeo’:  geo-­‐standaarden  en  normen  voor  opslag,  uitwisseling  en  presenta-e  nog  worden  uitontwikkeld.  (IMKICH,  Europeana).  

Doel  E&L  

•  Het  ontwikkelen  van  een  na-onale  digitale  infrastructuur  voor  het  vergroten,  verbreden,  betrekken  en  inspireren    van  de  gebruikers  van  digitale  erfgoedcollec-es  door:    – het  gestandaardiseerd  bundelen  van  het  aanbod  (tekst,  beeld,  kaartmateriaal,  audiovisueel  materiaal,  toepassingen,  etc.),      

– de  nieuwe  mogelijkheden  door  deelnemers  te  laten  benu_en  die  (mobiele)  media  bieden  voor  loca-eve  digitale  informa-e.  

Het  project:  korte  terugblik    (2008-­‐2011)  

Fase  A:  defini-efase  •  Gebruikersonderzoeken  en  marktscan  (Ithaka,  Marktscan,  

dec.  2008;  Ithaka  Gebruiksonderzoek,  dec.  2009)  

•  Verkenning  Cultureel  Erfgoed  &  Loca-e  (STAP,  dec.  2009)  •  Maatschappelijke  kosten-­‐baten  analyse  (SEO,  dec.  2009)  •  Resultaten  defini-efase  +  Business  canvasses  (STAP,  

E&L  resultaten  defini-efase,  2011)  

•  Projectaanvraag  Erfgoed  &  Loca-e  (STAP,  9  feb.  2011)  

Het  project:  ini-a-efase  (2012)  

Project  uitgevoerd  door  DEN  in  opdracht  van  STAP:  •  Omgevingsscan  en  analyse  •  Uitwerking  governancestructuur  •  Installa-e  projectstructuur  •  Vooronderzoek  voor  aanbesteding  •  Onderzoek  merken  en  communica-e  •  Inrichten  kennisbank  •  Project  Ini-a-e  Document  (PID)  

Het  project:  ini-a-efase  (2012)  

Stuurgroep:  •  Kees  Hendriks,  RCE  •  Charles  van  den  Heuvel,  Huygens  Ins-tuut/KNAW  •  Frank  Kresin,  Waag  Society  •  Thea  de  Roos-­‐van  Rooden,  Hoogheemraadschap  Rijnland  •  Stephan  Warnik,  Zuiderzeemuseum  

Projec_eam:  •  Tine  van  Nierop,  DEN,  Projectmedewerker  •  Ralph  Stuyver,  DEN,  Projectmanager  •  Jessica  Endert,  DEN,  Projectassistent  •  Marco  de  Niet,  DEN,  SG  voorzi_er  

Het  project:  realisa-efase    (2013-­‐2015)  

Beoogde  aanpak:  •  Bestuur  STAP:  eindverantwoordelijk  •  DEN:  uitvoerend  •  RCE:  exploitant  van  de  resultaten  •  Deelnemers:  dienstenontwikkeling,  content  aggrega-e,  netwerken  

•  Amankelijk  van  goedkeuring  door  OCW/PRIMA  

Uitgangspunten  E&L  •  Hergebruik  of  opschaling  van  bestaande  ini-a-even  

(toepassingen,  halffabricaten  en  infrastructuur)  •  Gedistribueerd  (vernetwerkt)  waar  het  kan,  centraal  (bijv.  

aggrega-e  en  indexering)  waar  het  moet    •  Publiek-­‐private  samenwerking  s-muleren:  wat  door  de  

markt  opgepakt  kan  worden  aan  de  markt  overlaten  •  Cultureel  ondernemerschap  s-muleren  en  faciliteren  van  

bij  Nederlandse  digitaal  cultureel  erfgoedhouders  •  Groeimodel  rich-ng  open  content  en  open  data  (meer  dan  

meta-­‐data)  •  Aanzet  tot  open  ontwikkeling  loca-eve  erfgoed  sooware,  

(duurzaam  beheer,  open-­‐source  community,  etc.)  

Erfgoed  &  Loca-e  beoogt:  

•  Duurzame  uitwisseling  te  verbeteren  tussen  historische  geo-­‐informa-e  onderling  (ErfGeo),  en  met  andere  geo-­‐informa-e  (GisGeo)  

•  Gebruik  en  hergebruik  te  s-muleren  voor  erfgoedinstellingen,  crea-eve  industrie,  kennisinstellingen,  toerisme,  publiek…  

‘GisGeo’  

‘ErfGeo’  

‘GisGeo’  &  ‘ErfGeo’  

NA  –  Na-onaal  Archief  HISGIS  –  Historisch  GIS  Fryslân  WWW  –  WatWasWaar  KIT  –  Koninklijk  Ins-tuut  voor  de  tropen  HAN  –  Historische  atlas  Nijmegen  AB  –  Atlas  Brabant  AA  –  Atlas  Amsterdam  GE  –  Google  Earth  DR  –  David  Rumsey  DHM  –  Digital  Historical  Maps  LoC  –  Library  of  Congres  RMC  –  The  Rhyner  maps  collec-on  NYPL  –  New  York  public  library  ODL  –  Oxford  digital  library  TDL  –  Fuos  digital  library  (london  atlas)  

Terpstra,  R.  (2008).  Eindrapport  Digitalisering  en  Online  presenteren,  Universiteit  van  Utrecht,  niet  gepubliceerd  intern  rapport,  p.6.  

Kennis              <<                  Soort  ins-tuut                      >>                Bron  

Beeldb

ank                <<              Soort  systeem

             >>                        G

IS   HISGIS   GE  

WWW   AA  

HAN  DHM  

AB   NA  

DR  TDL  

KIT  

LoC  

NYPL   RMC  

ODL  

Producten  van  E&L  •  Een  basisinfrastructuur  voor  harves-ng,  indexering  en  

teruglevering  •  Een  seman-sche  tussenlaag  voor  verrijking  en  

contextualisering  •  Een  decentrale  dienstenplauorm  (tools,  API's,  marktplaats)  •  Mobiele  app(s)  •  Kennisbank  voor  ErfGeo  •  Koppelingen  met  en  tussen  andere  informa-esystemen  

(totale  lijst  met  productkenmerken:  zie  eind  van  de  presenta-e)  

Wikipedia  

MijnAdres  ErfgoedAtlas   Carare-­‐nl  AtlasLeef.  

…   Europeana  

E&L  eindresultaten  

LinkedOD  

E&L  diensten  plauorm  

3c  

seman-sche  laag    

2

basis  infrastructuur    

1

mobiTours  toolkit  (white  label)  

3b  eMarktplaats  toolkit  (white  label)  

3a  

E&L  mobiApp  

3d  

WWWaar  4  

managem

ent  en  kennis  (specialis-sche)  producten  6.  

DigColl-­‐nl  …  

WWWie  4  

NUB  4  

(v25)  

E&L  biedt  •  De  mogelijkheid  om  na-onaal  kennis,  bereik,  par-cipa-e  en  valorisa-e  te  realiseren  m.b.t.  ruimtelijk  historisch  erfgoed  (ErfGeo)    

•  Na-onale  infrastructuur  (index,  Api’s,  etc),  seman-sche  verrijkingen    

•  Gebruik  van  E&L  datasets  (incl.  historische  cartografische  data  bijv.  WatWasWaar)    

•  ErfGeo  kennisbank  (onderzoeken,  standaarden,  etc.)  

•  Halffabricaten  (mobiele  apps,  ErfGeoViewer,  OpenSource  wiki  etc)  

E&L  voordelen  

•  Financiële  besparing  (1x  wiel  uitvinden)  •  Verhoging  datakwaliteit  en  uitwisselbaarheid  •  Doelgroepbereik  en  betrokkenheid  •  Valorisa-e  (diensten,  producten,  samenleving)  •  Standaardisa-e,  schaalgroo_e  •  Hergebruik  (half)fabricaten  (mobiele  apps,  ErfGeoViewer,  OpenSource  wiki  etc)  

Discussie  

•  Open  Standaarden  voor  uitwisseling  van  gestructureerde  data  tussen  instellingen,  marktpar-jen,  kennisins-tuten,  locale  en  (inter)na-onale  overheden,  gebruikers?  

•  Open  Data,  openbaar,  ‘rechtenvrij’,  beschikbaar,    geschikt  voor  (her)gebruik?  

•  Open  Source  standaarden,  sooware,  doorontwikkeling?  

•  Meerwaarde  van  samenwerken,  valorisa-e,  businessmodellen?  

Nadere  info  

•  Erfgoedenloca-e.nl  (blog)  – Deze  ppt  (extra:  lijst  alle  eindproducten)  – Uitvoeringsplan  2013-­‐2015  (concept)  – Onderzoek  ‘mobiele  tours  toolkits  voor  erfgoedinstellingen’  

– Notulen  Stuurgroep  •  Den.nl  – DE  Projectenbank:  www.den.nl/project/501/  

?!  

1.  Basis  infrastructuur  •  Een  harves-ng-­‐infrastructuur  van  metadata,  thumbnails  en  links  

(vgl.  Digitale  Collec-e  NL,  DIMCOM,  Bibliotheek.nl);  •  Een  index  van  geharveste  en  gestandaardiseerde  informa-e  (vgl.  

Digitale  Collec-e  NL,  DIMCOM,  Bibliotheek.nl);  •  Een  mechanisme  (API)  om  de  geindexeerde  informa-e  bruikbaar  te  

maken  voor  instellingen  in  hun  dienstverlening;  •  Een  mechanisme  (API)  om  de  gestandaardiseerde  en  seman-sch  

verrijkte  informa-e  terug  te  leveren  aan  de  erfgoedinstellingen;  •  Een  mechanisme  (API)  om  door  gebruikers  verrijkte  content  vast  te  

leggen  (crowd  sourcing,  user  generated  content);  •  Centraal  backoffice  systeem  voor  beheer  en  onderhoud;  •  Ontsluiten  van  datasets  van  o.a.  het  Nederlands  Uitbureau,  

Monumenten  en  stadsgezichten  (foto,  preview,  beschrijving).  

2.  Seman-sche  laag  

•  Kennissystemen  (thesauri  en  ontologieën  met  loca-eve  informa-e)  ten  behoeve  van  seman-sche  koppelingen  (vgl.  Erfgoedsuite,  CATCH+  thesaurus  repository);  

•  Mechanisme  om  door  gebruikers  ingebrachte  kennis  vast  te  leggen  en  terug  te  leveren  aan  erfgoedinstellingen  en  andere  gebruikers.  

3.  Decentrale  dienstenlaag  Diverse  apps  als  toegangsmechanismen  voor  eindgebruikers  (web  users)  tot  de  beschikbare  data.  Er  zijn  twee  soorten  apps:  webapps  (op  basis  van  API's)  en  na-ve  apps.  E&L  maakt  het  voor  crea-eve  bedrijven  en  andere  par-jen  mogelijk  nieuwe  apps,  websites  en  andere  digitale  producten  te  ontwikkelen  die  gebruik  maken  van  de  grote  hoeveelheden  gestandaardiseerde  erfgoedinforma-e.      Er  worden  twee  ‘toolkits’  opgeleverd:  •  3a.  eMarktplaats  toolkit  (white  label)    •  3b.  Mobiele  tours  toolkit  (white  label)    

Er  worden  twee  apps  opgeleverd:  •  3c.  Dienstenplauorm    E&L  •  3d.  Mobiele  informa-e  app  E&L  

3a.  eMarktplaats  toolkit  (white  label)  

•  Stelt  instellingen  in  staat  om  hun  eigen  publiek  kennis  te  laten  nemen  van  hun  collec-e  op  basis  van  loca-e.  Instellingen  kunnen  het  eindproduct  voorzien  van  eigen  ‘branding’;  

•  Standaard  userinterface  op  de  index  (laag-­‐,  zoek-­‐,  filter  en  sorteer  mechanisme)  en  technische  koppelingen  ;  

•  Standaard  interface  op  het  centraal  opgeslagen  kaartmateriaal  waarmee  derden  (bijv.  VVV’s)  of  erfgoedinstellingen  een  kaartapplica-e  met  (selec-es  van)  de  CE-­‐collec-e’s  kunnen  invoegen  in  de  eigen  website;  

•  Een  apps-­‐market,  waarin  zichtbaar  is  welke  apps  ingezet  kunnen  worden  om  de  bijeen  gebrachte  data  te  kunnen  bevragen  en  gebruiken;    

•  OpenSource  service  &  support  dienst  (exploita-e  fase)  mogelijk  ism  ‘Erfgoed  Makelaar’  (CATCHplus).  

3b.  Mobiele  tours  toolkit  (white  label)    

•  Een  toolbox  voor  deelnemers  en  derden  (VVV,  Scholen,  etc)  om  makkelijk  een  eigen  tour  op  te  stellen  zonder  hoge  instapkosten;  

•  Professionele  afnemers  van  de  tour  kunnen  tours  customizen:  eigen  POI’s  toevoegen  en  van  eigen  vormgeving  en  branding  voorzien;  

•  De  gebruiker  kan  een  serie  interessante  plaatsen  langs  een  route  vinden  en  bezoeken,  en  bij  iedere  plaats  een  beschrijving  en  een  preview  en  gekoppelde  collec-e-­‐items  zien.  De  gebruiker  kan  een  reac-e  (tekst,  beeld)  plaatsen  bij  een  plaats  op  de  route,  kunnen  zien  hoe  lang  de  tour  is  (km,  -jd)  en  kan  de  plaats  of  collec-e-­‐item  delen  via  mail  en  social  media.  De  gebruiker  wordt  voor  verdieping  en  gerelateerde  collec-e-­‐items  gelinkt  naar  het  dienstenplauorm  E&L  of  naar  andere  aan  E&L  gekoppelde  diensten  of  bronhouders.    

3c.  Dienstenplauorm  E&L  

Het  publiek  met  een  algemene  of  specifieke  interesse  in  haar  leefomgeving  kan  hier  betrouwbare  erfgoedinforma-e  vinden  en  deze  zelf  verrijken  met  eigen  inbreng  of  materiaal,  met  de  volgende  func-es:  •  Gebruik  van  alle  E&L  databases  via  een  laag-­‐  (layers),  zoek-­‐,  filter  en  sorteer  mechanisme;    

•  Biedt  in  opvolging  van  de  mobiele  app  mogelijkheden  tot  een  online  vervolg  voor  meer  diepgang;  

•  Promo-e  plauorm  van  verschillende  diensten  uit  de  sector  zoals  (mobiele)  tours.  

3d.  Mobiele  informa-e  app  E&L  Binnen  het  project  wordt  geen  eindgebruikersproduct  opgeleverd.  Erfgoed  &  Loca-e  faciliteert  de  realisa-e  van  een  Mobiele  informa-e  applica-e  door  derde  par-jen  (crea-eve  industrie)  welke  de  volgende  func-es  bevat:    •  Bieden  van  thema-sche  data  en  tours  obv  loca-e  en  persoonlijke  

interesse;  •  Biedt  op  iedere  loca-e  en  -jd  cultureel  erfgoed  en  

erfgoedinstellingen  in  de  buurt,  de  route  daarheen  te  vinden  en  achtergrondinforma-e  op  te  vragen;  

•  Geïnteresseerde  ontwikkelaars  kunnen  de  beschikbare  erfgoed  data  inze_en  voor  het  ontwikkelen  van  een  applica-e  conform  de  gestelde  voorwaarden;  

•  De  gebruiker  wordt  voor  verdieping  en  gerelateerde  collec-e-­‐items  gelinkt  naar  het  dienstenplauorm  E&L  of  naar  andere  aan  E&L  gekoppelde  diensten  of  bronhouders.    

4.  Koppelingen  externe  dbases  en  systemen      

•  Integra-e  WatWasWaar;  •  WatWasWaar  Kadaster  (OAT)  data  migra-e  naar  WieWasWie    

5.  E&L  communica-ekanalen      

•  Blog,  twi_er,  facebook;  •  Vragen  en  discussieforum  (in  overleg  met  RCE).  

6.  management  en  kennis  producten      

•  Een  business  case  om  het  toekoms-ge  beheer  van  de  projectresultaten  te  onderbouwen;  hierbij  zal  E&L  bekijken  in  hoeverre  apps  die  in  de  afgelopen  jaren  met  publieke  middelen  zijn  ontwikkeld  (vgl.  Xwashier)  aangepast/gecon-nueerd  kunnen  worden;  

•  Richtlijnen  voor  (her)gebruik  van  metadata  en  open  source  sooware;  •  Digitalisering  en  verrijking  van  digitale  objecten;  •  Een  kennisbank  over  Standaarden  voor  ErfGeo-­‐informa-e  en  

uitwisselingsprotocollen;  in  rela-e  tot  digitaal  cultureel  erfgoed  met  loca-egebonden  componenten.  Deze  kennisbank  gaat  onderdeel  uitmaken  van  de  bestaande  kennisinfrastructuur  voor  digitaal  erfgoed,  zoals  reeds  opgezet  en  uitgevoerd  door  DEN  en  RCE.  

•  Communica-e-­‐  en  marke-ngstrategie  en  plan;  •  Communica-emiddelen  inclusief  huiss-jl;  •  Content-­‐  en  Collec-eplan    

annodrenthe.nu  -­‐  7scenes  sooware    

museumapp.nl  -­‐  7scenes    

www.vistory.nl/  -­‐  glimworm:  bekroonde  site    

historypin.com  

historypin.com