1

‘De regisserende overheid’

Een stuurman als toezichthouder?

Prof.mr. Michiel A. Heldeweg Hoogleraar Publiekrecht

Universiteit Twente

2

Stuurman & Toezichthouder

De overheid als regisseur?

3

Stuurman & Toezichthouder

De overheid als regisseur?

Juridisering(sparadox)

Extern juridisch advies

4

Stuurman & Toezichthouder

De overheid als regisseur?

meer regie..

meer soorten regie..

meer dan regie alleen..

publiek primaat..

5

Stuurman & Toezichthouder

‘De mens is zowel bewonderenswaardig als weerzinwekkend.’

6

Stuurman & Toezichthouder

7

Stuurman & Toezichthouder

8

Stuurman & Toezichthouder

9

Stuurman & Toezichthouder

10

Stuurman & Toezichthouder

faciliterend & ordenend Transactie/Reguleringsstaat

Nachtwakerstaat Verzorgingsstaat passief & beschermend actief & sturend

11

Stuurman & Toezichthouder Nachtwakerstaat - passief & beschermend

- orde, vrede & veiligheid - eigendom/contracteren/rechtspraak

12

Stuurman & Toezichthouder Verzorgingsstaat - actief & sturend

- welvaart en welzijn; gelijke kansen - rechtsbescherming

13

Stuurman & Toezichthouder Transactie/reguleringsstaat - faciliterend & ordenend

- wederkerigheid op markten en in netwerken

14

Stuurman & Toezichthouder Transactie/reguleringsstaat - faciliterend & ordenend

- ‘gereguleerde markten’ - ordening én toezicht

15

Stuurman & Toezichthouder

Government: Overheid als ‘onbewogen beweger’

Governance: besturen in wisselwerking – ‘gelijkwaardigheid’

16

Stuurman & Toezichthouder

3 Visies of lagen

Geen ‘grand design’!

Integratie of gelaagdheid?

Transactie/reguleringsstaat

Verzorgingsstaat

Nachtwakerstaat

17

Stuurman & Toezichthouder Voorbeeld: Onrust in Culemborg

Drie dimensies: - ordehandhaving (nachtwaken) - opbouwwerk (verzorging) - nieuwe netwerken (regulering)

18

Stuurman & Toezichthouder

NRC, 7 januari 2010

‘Beetje angst voor gezag is niet verkeerd’

Korpschef Sitalsing over agressie

19

Stuurman & Toezichthouder De overheid moet het oplossen?

maar heeft nu juist besloten zich toe te leggen op ordenen en faciliteren.....

x

20

Stuurman & Toezichthouder

De overheid als ‘Januskop’:

Intern verdeeld?

Extern onbegrepen?

21

Stuurman & Toezichthouder

Scheiding der overheidsmachten…

Trias Politica Wetgeving Bestuur Rechtspraak

Lord Acton: ‘Power corrupts and absolute power corrupts absolutely”

Maar, hoe ‘verscheiden’ mag of moet het bestuur zijn?

22

Stuurman & Toezichthouder

New Public Management:

‘Niet roeien, ...... maar sturen....’

23

Stuurman & Toezichthouder Publieke belangen: (zoals)

Veiligheid Duurzaamheid Innovatie

maar ook: - leveringszekerheid - gelijke toegang - bescherming gebonden klanten en arbeidsvoorwaarden?

24

Stuurman & Toezichthouder

Q: In other words, you found that your view of the world, your ideology, was not right, it was not working? A: … (inaudible) ... precisely.

25

Stuurman & Toezichthouder

Maatschappelijke onderneming: wonen, onderwijs, wetenschap, cultuur, welzijn, zorg (care&cure) e.a.

UNIVERSITEIT TWENTE.

TwentseWelle

26

Stuurman & Toezichthouder

Maatschappelijke sturing?

Reguleringsparadox:

27

Stuurman & Toezichthouder

Algemene regeling maatschappelijk onderneming; Sectorale wetgeving; Brede Governance Codes Intern toezicht; Extern toezicht…………

?

28

Stuurman & Toezichthouder

of

29

Stuurman & Toezichthouder Vijf stellingen: 1. Er is een ontwikkeling naar een ordenende en regisserende overheid; 2. Er zijn zeer verschillende manieren om die regierol in te vullen;

3. Er is meer dan regie alleen; .....

30

Stuurman & Toezichthouder Vijf stellingen: ......

4. Bij meer verscheidenheid aan overheidsrollen moet de overheid het kompas houden op haar primaat in de waarborging van publieke belangen en expliciet maken wat zij uit hoofde van deze belangen verlangt van maatschappelijke actoren; ....

31

Stuurman & Toezichthouder Vijf stellingen: .....

5. Gegeven de complexiteit van modern overheidsbestuur is goede interne juridische kwaliteitszorg met regelmatige externe ijking een must.