Post on 06-Aug-2015
Wat krijgt u wel
● Een verhaal ● Persoonlijk ● Geen exacte wetenschap ● Een momentopname ● Veel boek(titels) ● “Een hele zit”
4
Mediawijsheid● Is veel meer dan 21st skills ● Iets dat geleerd kan worden ● En dan ben je klaar ● Het is een continue proces ● Dat altijd doorgaat ● Voor jong en oud ● Hoogopgeleid of niet
6
… wat mij enigszins zorgen baart, is de steeds meer weer opduikende term 21st century skills () Het gaat mij om de nadruk op ‘skills’, vaardigheden of nog erger: competenties. Want welke skills heb je nodig in een wereld waarvan we nog geen idee hebben hoe die er in sociaal, politiek en technologisch
opzicht uit gaat zien. 7
De voorstelling dat je leerlingen op de realiteit kunt voorbereiden door er de juiste kennis in te gieten, is () niet houdbaar en bovendien moreel verkeerd.
8
Niettemin is het huidige onderwijs nog steeds om deze schadelijke overdrachtsgedachte gemodelleerd. Het idee “wij hebben kennis en delen die uit” () zit diep in de genen van het instituut. (Daan Rovers, over Bildung, in Filosofie Magazine, juni 2015)
9
Bas Heijne
Publicist (1960) NRC Handelsblad Werkt mee aan radio- en tv-programma’s De volmaakte mens (mei-juni 2015) Een uitspraak over hoe inzichten tot stand komen In een radioprogramma: Nooit meer slapen (13 mei 2015)
15
Zoeken naar wat je vindt
Er is altijd een vorm van twijfel. () Mensen denken vaak dat als je essays
schrijft, dat als je gaat zitten je weet wat je vindt. En ik denk dat iedereen die columns schrijft die een beetje oké zijn, weet dat het niet zo is. Je bent aan het zoeken naar wat je vindt. Soms heb je een idee, maar dat moet ook vers blijven en tijdens het schrijven gebeurt er vaak iets van: "Dit is het", "Nu begrijp ik het". En dat kun je dan met een zekere zelfverzekerdheid uit etaleren, want je weet ook wel iets van de techniek van schrijven. Maar er zit altijd een element van aftasten en onzekerheid in.
16
De bijvoeglijke smaakwoorden van de columnistenkaravaan
Column van Rob Wijnberg
De Correspondent, 22 mei 2015 Het begint met de agendazetters De repliekdieners, daarna de aambeelders en tot slot de helikopters
17
De helikopters, drie soorten
1. De susser 'iedereen zegt nu wel dit, maar wie nuchter naar de feiten kijkt, ziet dat het allemaal wel meevalt,'
2. De stoker 'iedereen zegt nu wel dit, maar wie nuchter naar de feiten kijkt, ziet dat het nog veel erger is'
3. Bas Heijne
'iedereen zegt nu wel dit, maar dat is slechts de oppervlakkige manifestatie van een veel dieperliggend probleem.'
18
Zeven paragrafen
1. Waarom hebben we wijsheid nodig?2. Wat is wijsheid?3. Drie piramides4. Beren op de weg5. Wat te doen?6. Een nieuwe opgave7. Enkele boeken tot slot
19
Waarom hebben we wijsheid nodig?
● Juist nu ● En meer dan vroeger ● We zitten op een breukpunt ● Moeten beslissen welke kant we op gaan ● En onze keuzen hebben gevolgen Enkele ‘voorbeelden’
21
“De wereldwijde catastrofe”
“De enige autoriteit die tegenwoordig mag zeggen: 'Je moet je leven veranderen!' is de wereldwijde crisis waarvan sinds enige tijd iedereen merkt dat ze begonnen is haar apostelen de wereld in te sturen.”
23
Onze voetafdruk
Verenigde Staten 8,0 hectareNederland 6,3 hectareBeschikbaar per persoon 1,8 hectareAlgerije 1,6 hectareKenia 1,1 hectare
24
We zitten op een vulkaan maar de meeste politici hebben geen idee waar het heengaat. Ze blijven zeggen:
“Dansen, mensen, dansen! De crisis is voorbij!” (NRC 3 april 2015)
28
Een trilemma
Drie zaken die niet met elkaar verenigd kunnen worden. Wel twee, maar niet alle drie * Economische globalisering * Politieke democratie * De natiestaat
39
Een memorabel moment
zondag 16 maart 2014 De Groene Engel, in Oss Laatste lezing 10e seizoen Oefenen voor een andere tijd Een oud-econoom
45
Maar dat valt niet mee, want ...
We hebben veel wijsheid.
Maar altijd achteraf.
Systeem 1 en Systeem 2
Recensie Daniel Kahneman. Ons feilbare brein (Trouw ‘Luister nooit naar je gevoel’)
48
Systeem 1
werkt automatisch en snel op basis van indrukken, ingevingen, intenties en gevoelens. Het gebruik van Systeem 1 kost weinig inspanning en kan moeilijk onder controle gehouden worden.
49
Systeem 2
zorgt voor bewuste aandacht voor mentale inspanning, het rationele. Dit kost energie en wordt gebruikt om indrukken van systeem 1 te onderdrukken wat zorgt voor zelfbeheersing.
50
Wat is wijsheid?
● Ga ik niet vertellen ● Waarom niet? ● Lijkt op het begrip ‘kwaliteit’ ● Iedereen ervaart het, maar …● als je het moet formuleren ...
53
"De gouden draad in mijn aanpak is het DIKW-model: van Data naar Informatie, naar Kennis, naar Wijsheid" Alex Brenninkmeijer, 14 april in De Volkskrant
58
Umberto Eco
“De oude censuur was dat de overheid je iets verbood. De nieuwe censuur is het tegenovergestelde, je krijgt nu zoveel informatie dat niemand nog weet wat-ie echt moet weten”
71
d. Frame / framing
Een interpretatiekader dat gebruikt wordt als overtuigingstechniek Wordt gebracht als ‘de waarheid’ “Zo is ‘het’, twijfelen heeft geen zin!”
76
Definitie George Lakoff
Een frame is een specifieke bundel van talige en visuele elementen waarmee men bij een boodschap bepaalde delen naar voren brengt en andere delen verbergt, om de luisteraar naar de gewenste interpretatie van de boodschap te leiden.’
Wie een frame gebruikt, probeert via woorden, en de beelden en gevoelens die ze oproepen, de manier waarop anderen naar de werkelijkheid kijken te beïnvloeden.
Het frame wordt een bril waardoor we bepaalde informatie wel zien en andere juist niet.
78
Tegenwerping
Framing is ook een noodzaak. Het leven is een onoverzichtelijke warboel van ideeën en opvattingen, problemen en oplossingen. Politici moeten daaruit de essentie destilleren en die pakkend kunnen overbrengen. De neiging is groot om politici van simplisme te betichten. Maar wie over complexe zaken met grote groepen burgers wil spreken moet tot de essentie kunnen komen. Een leider kan maar beter beschikken over een governing frame, een omvattend verhaal over hoe de wereld in elkaar zit en wat er moet gebeuren om een betere wereld te krijgen.
82
e. Spinning
● Ergens een draai aan geven of verdraaien ● Meestal een negatieve connotatie ● Spindoctors Een adviseur of voorlichter van een politieke partij of een ambtsdrager die de opdracht heeft het beleid van zijn politieke opdrachtgever zo positief mogelijk te presenteren en te verdedigen of hem of haar daarin te coachen. Het doel is het gunstig stemmen van de publieke opinie.
83
f. Public relations
● Is het stelselmatig bevorderen van het wederzijds begrip tussen een organisatie en haar publieksgroepen.
● Het voornaamste doel van pr is het bestendigen of scheppen van een goed imago en niet verkoop
● Daartoe wordt gebruikgemaakt van interne en externe communicatie om een bepaald publiek te informeren of te beïnvloeden met behulp van tekst, advertenties, publiciteit, promoties en speciale gebeurtenissen.
84
g. Marketing
Marketing of vermarkten is alles wat een bedrijf doet om de verkoop van producten of diensten te bevorderen
85
Marketing used to be what you say
Now, marketing is what you do. What you make. How you act. The choices you make when you are sure no one is looking. (Seth Godin 3-9-2014)
86
h. Voorlichting
Voorlichtingsdoelen zijn zelden gericht op het bereiken van alleen kennisoverdracht. Het beïnvloeden van houding en gedrag maakt daar ook vaak onderdeel van uit
88
Een klassiek boek
● Framing ● Spinning ● Public relations ● Voorlichting ● Manipulatie ● Propaganda
● Beïnvloeding
92
l. Reclame
● Overal ● Letterlijk en figuurlijk OVERAL ● Commerciële tv ● Producten in de supermarkt ● Champions League ● Google = zogenaamd gratis ● En Facebook, Twitter …..
93
m. De filter bubble
● Eli Pariser ● TED, mei 2011 ● “Beware online “filter bubbles” ● Grootste gevaar: ● “zelfbevestiging”
94
Bewustwording
● ‘Je bent nooit veilig’ ● DSDD ● De Ster Draait Door ● De AVRO-TROS Nieuwsshow ● Pauw
104
Je kunt oneindig veel meer leren uit een goed geschreven boek dan uit honderd verschillende kranten (Cees Nooteboom, VK, zaterdag 16 mei 2015)
106
Helder denken is moeilijker dan men zou denken. Ons brein zet ons regelmatig op het verkeerde spoor.
107
Weet je wat het is - De Held
Weet je wat het isHet is zo'n gedoeAltijd moeten denken over wat je doetWeet je wat het isHet is zo vervelendAltijd moeten kijken of de rest het met je eens isWeet je wat het is
Het is zo'n gedoe
108
Weet je wat ik doeLees zo'n boekEen boek waarin staat wat je doet wat je zelf wiltDat is wat ik ga doenLezen in zo'n boekEen boek waarin staat dat je moet doen wat je zelf wil
109
Maar wat is het dan?Zeg me wat is het dan?Wat is het dan?Dat ik zelf wil doenDat weet ik nietDat staat niet in het boekDat zijn ze vergetenDat staat niet in het boekDat zijn ze vergeten
110
Het korte antwoord is: omdat het moeilijker is dan je denkt, mede omdat het weerstand kan oproepen. De krachten die onze wereld vormgeven zijn evenmin in echte volwassenen geïnteresseerd als ze dat in Kants tijd waren, want kinderen zijn gewilliger onderdanen (en consumenten).
112
Verleiden
● Niet voorschrijven ● Niet vastleggen in wetgeving ● Noch afdwingen via handhaving en
toezicht ● Nee, burgers een spiegel voorhouden ● OF (nog beter) burgers verleiden zelf in
de spiegel te kijken114
De centrale vraag
Hoe verhoudt de manier waarop ik leef en wat ik wel of niet doe zich tot
alle dilemma’s waarvoor we staan EN
Wat kan of moet ik daaraan doen?
115
Volwassen
● Wat is kortom volwassen gedrag? ● En wederom: ● dat gaan we niet voorschrijven, afdwingen
maar laten we over aan individuele burgers
We vertrouwen op de wijsheid van volwassenen
116
Once upon a time
“Once upon a time there was a land without ideals”
Caroline Soeter
“Without being sceptic”
120
“Mensen worden aangemoedigd om, met geld dat ze niet hebben, dingen te kopen die ze niet nodig hebben, om een niet blijvende indruk te maken op mensen om wie ze niets geven.”
122
dat laat zien hoe kinderen al op zeer jonge leeftijd wordt geleerd dat ze voor de rest van hun leven een merkentrouwe consument moeten worden.
2005125
die met een lange rij voorbeelden aantoont dat de waarden en normen van de fast food-ketens overal in de samenleving worden overgenomen, ook voor onderwerpen als gezondheidszorg en onderwijs.
128
die beschrijft hoe het onuitputtelijke aanbod van onbegrijpelijk veel consumentenartikelen mensen ongelukkig maakt.
2004131
twee titels die de virtuele reservaten aanduiden waarin honderden miljoenen mensen worden bijeengedreven
2012133