Duurzaam Bouwen! Wat? Hoe? Waarom? - bouwwijs.be OVL... · De 3 P’s –3 stevige pijlers de...

Duurzaam Bouwen!Wat? Hoe? Waarom?

ir. Marcus Peeters marcus.peeters@odisee.be

Odisee-hogeschool – Campus Dirk Martens – Aalst

pBa Bouw – pBa Vastgoed / onderzoekskern DUBiT

1972: Grenzen aan de Groei

Club van Rome:• Particulier stichting wetenschappers

• Opgericht in 1968

• Wereldproblemen onderzoeken, de

verbanden en de ernst, publieke opinie en

politici aanzetten tot verandering

• Publicatie 1972: Grenzen aan de Groei

• Impact versterkt door oliecrisis 1973, hoewel

geen rechtstreeks verband

Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? 2

Bron: Jmortier - Eigen werk, CC BY-SA 3.0, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=9658070

Train The Teacher 2016

Rechtstreeks aanleiding: Jom Kipoeroorlog (1973)

Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? 3Train The Teacher 2016

1984: Gat in de ozonlaag is echtDe verdunning van de

ozonlaag boven de

zuidpool ten tijde van de

minimale ozonlaagdikte (=

oktober = lente) voor

diverse jaren.

20102006

Montreal Protocol

Bron: KNMIDuurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016

1987: Brundtland-rapport

Foto: Harry Wad 2007

Our Common Future (1987) http://www.un-documents.net/wced-ocf.htm

Gro Harlem Brundtland• Voorzitster VN commissie WCED• Noors premier (1981; ‘86-’89;’90-’96)“Milieuproblemen door enerzijds armoede (in één deel van de wereld) en anderzijds niet-duurzame consumptie en productie (in een ander deel van de wereld)”

Duurzaam

Duurzame ontwikkeling:

ontwikkeling die aansluit op de

behoeften van het heden,

zonder het vermogen van de

toekomstige generaties,

om in hun eigen behoeften te voorzien,

in gevaar te brengen

Drie generaties door Ineke van Dijk - Stolwijk 1965

Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom?

Het Brundtland-rapport=

definitie van duurzame ontwikkeling

3 onderling verbonden domeinen

Ecologie

Economie

Maatschappij

7Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom?

Een evenwichtsoefening

De 3 P’s – 3 stevige pijlers

de duurzaamheidsdriehoek (Johannesburg 2002): people, planet, prosperity met enkele van de bijbehorende thema’s

8Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016

3 P’s en bouw

Bron : Johann Dréo, 2006

Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? Train The Teacher 2016

3 P’s en bouw

3 P’s + Project = 4 P’s

duurzaam bouwen (Oslo 2002):

de tetraëder van duurzaam bouwen, ruimtelijke kwaliteit toegevoegd aan en

gebaseerd op duurzame

ontwikkeling

gebouw

duurzaamheid

Thematische opdeling

duurzaamheid

ruimte en tijd

gebouwschil

ventilatie

verwarmingelektriciteit

materialen

EnergiedriehoekTrias Energetica

bron: elektronzine.be

Bron: passiefhuisplatform

Trias Energetica - Energiedriehoek

Basisprincipe

Energiedriehoek

Bron: energiesparen.be/kalender

Gebruik duurzame energie

ruimte en tijd

gebouwschil

ventilatie

verwarming

elektriciteit

materialen

duurzaam(ver)bouwen

biomassa

hernieuwbareenergie

Indien het niet anders kan, gebruik fossiele

brandstoffen zo schoon en efficiënt mogelijk.

Verwarmen met condensatieketel

Basisprincipe

Energiedriehoek

Trias Ecologica

1. Voorkom onnodig gebruik

van materialen• klein bouwen

• vernieuwbouw in plaats van nieuwbouw

2. Gebruik zo veel mogelijk onuitputtelijke materialen• materialen met een zo klein mogelijke negatieve milieu-impact

3. Gebruik niet-duurzame materialen doordacht• enkel wanneer er technisch geen andere mogelijkheden bestaan

Train The Teacher 2016Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom? 19

Lineair versus circulair

Bron: http://www.passievoorsystemen.nl/2014/10/economische-transitie-van-lineair-naar-circulair/

Materiaalkringloop

GRONDSTOF

Bron: kringbouw.nl

hout beton

MateriaalkringloopHout

GRONDSTOF

Duurzaam bouwen! Wat? Hoe? Waarom?

Bron: machiels building solutions

23Train The Teacher 2016

Materiaalkringloop

GRONDSTOF

Bron: kringbouw.nl

Duurzame Concepten

1. BEN

2. Bio-Ecologisch

3. Passiefhuis

4. Active House

5. Bio-klimaat en solair bouwen

6. Duurzame wijken

BEN – Bijna Energie Neutraal

Europa: EPBD 2003

Energy Perfomance of Buildings Directive 2003

Vlaanderen: start EPB en EPC in 2006

Europa: EPBD Recast 2010:

Vlaanderen: BEN

As of 31 December 2020 new buildings in the EU will have to consume 'nearly zero' energy and the energy will be 'to a very large extent' from renewable sources.

Nieuwbouw 2021=

BIJNA ENERGIE NEUTRAAL=

E30 (woongebouwen)E40 (scholen en kantoren)

BEN – Bijna Energie NeutraalCriteria

• Umax, K-peil, E-peil, Netto Energie, Ventilatie,

Oververhitting, Hernieuwbare Energie

Vlaams Energie Agentschap

• www.energiesparen.be

• vanaf 2019 voor overheidsgebouwen

• Vanaf 2021 voor overige gebouwen

Evolutie E-peil woongebouwen

Bron: www.energiesparen.be

Bio-Ecologisch

Ecologische

• Impact op milieu minimaal

Biologisch

• Natuurlijke producten voor welzijn en comfort gebruiker

Bio-ecologischhttp://www.vibe.be/

Bio-ecologisch

• Ruimte

• Materialen

• Gezondheid

• Energie

• Water

PassiefhuisZeer energiezuinig - specifieke eisen

• Criteria: netto energie, luchtdichtheid, oververhitting

• Aanbevelingen

http://pixii.be/

Passiefhuis

Bron: passiefhuisplatform

+ + + +

isolatie luchtdichtheid oriëntatie ventilatieverlies installaties

Totaal primair energieverbruik met AFTREK van hernieuwbare energie

en andere (WKK)

Active House

Open gedeeld

netwerk en kennishttp://www.activehousenl.info

Daglicht

Thermische omgeving

Binnenluchtkwaliteit

Energievraag

Energievoorziening

Jaarlijkse energieprestatie

Milieubelasting

Drink- en afvalwater

Duurzame materialen

Moscow, Russia

Copenhagen, Denemarken

Bioklimaat en solair bouwenOriëntatie

Locatie

Zon = energie

Wind = ventilatie

www.zonnewoning.nl

Duurzame wijkenDuurzame wijk / Eco-wijkReferentievoorbeeld: Vauban-Wijk in Freiburg im Breisgau (D)

Freiburg, Vauban

Freiburg, Rieselfeld

DE DUURZAME WIJK - Waregem

EXCELLENT

https://www.youtube.com/watch?v=DsTdw1etNBM

https://www.youtube.com/watch?v=Rv-Svsv797w

De link naar de wereld

Millenniumdoelstellingen (2000 – 2015)

De link naar de wereld

Duurzame ontwikkelingsdoelstelllingen (2015 – 2030)

Kyoto 1997 – vermindering CO2

- 8,0% - 7,5% - 5,2%

1990 = 100%

2008-2012Verlenging: 2012 - 2020

- 5,2%

Na Kyoto?

- 8,0%

2012 = 92%

1990 = 100%

2030 = 60%

2020 = 80%

2050 = 15%

20-20-20 doelEuropese Commissie

Barroso 2007

20-20-20 doelstelling en vervolgEU in 2020 (beslissing 2007)

EU in 2030 (beslissing 2014)

EU in 2050 (roadmap to 2050)

CO2: Uitstoot broeikasgassenEE: Energie-ëfficiëntieHE: Hernieuwbare energie

EU CO2 EE HE

2020 -20% +20% 20%

2030 -40% +27% (30) 27%

2050 -85%(95) - -

Paris 2015?

- Van 30/11 tot 11/12/2015

- 2020 – 2050

- 2050: max. +2°C

- Controles en bijsturing

om de 5 jaar

COP: Conference of PartiesCMP: Conference Meeting of Parties of the Kyoto Protocol

Hoe duurzaamheid meten?

• Ruimte

• Materialen

• Gezondheid

• Energie

• Water

Bouwelement, geheel gebouw, gebouw +

omgeving

Duurzaamheidsmeters

Overzicht Vlaanderen:http://www.do.vlaanderen.be/home

- Duurzaamheidsmeters

- Checklists

- Quick scans

- Thematische scans

Duurzame materialen

http://www.constructionproducts.org.uk/publications/sustainability/www.wtcb.be

Duurzame materialen

Milieuverklaringen (volgens norm ISO 14020 - …).

Type I, II en III.I. Labels

II. (Bedrijfs)verklaringen

III. EPD’s

Algemene principes = veel vrijheid = moeilijk

vergelijkbaar.

Type I: Labels

Extra info:

FSC: https://www.youtube.com/watch?v=tI4pqU6wYKQ

https://www.youtube.com/watch?v=3t_v1deTIa4

C2C: https://www.youtube.com/watch?v=XbVvUp8frnU

Natureplus: https://www.youtube.com/watch?v=R_o7-El8ugQ

Type III: EPD

CPR (Construction Product Regulation = door

EU opgelegde regelgeving per productgroep)

BPR (bouwproducten regelgeving)

Van kracht vanaf 1/6/2013: EPD wordt een eis

van CE-markering voor bouwproducten. (2017?)

LCA: uitgebreide studie (100-den blz)

PCR: wat beschouwen voor bepaald soort product

EPD: leesbare samenvatting = communicatie

LCA - levenscyclus

LCA – 4 stappen

LCI LCIA

voorbeeld

LCA-schema:

Elektriciteits-

centrale op

steenkool

Impactcategorie

Opwarming aarde Aantasting ozonlaagverzuring vermesting

Vorming van fotochemische oxidanten

Uitputting niet-fossiele grondstoffen

Uitputting fossiele grondstoffen

Landgebruik

Landgebruik -biodiversiteit

Eco-toxiciteit

LCAInventarisatie: LCI Life Cycle Inventory

Impactanalyse: LCIA Life Cycle Impact Assesment

Impact op milieu

Bron: WTCB-Contact 2010/4)

Milieu-impact studies

WTCB gebruikt tool ReCiPe LCIA Methodology

- Etics (WTCB-Contact 2012/3)

- Buitenisolatie met steenstrips (WTCB-Contact 2015/3)

- Houtskelet – massief (WTCB-Contact 2013/1)

- Hellende daken (WTCB-Contact 2010/4)

- Plat dak + plat dak aanvulling (WTCB-Contact 2013/3 +

gekoppelde dossiers 2013/3.6 en 2015/2.19)

Voorbeeld resultaten EPD

Materiaal Constructiedeel Gebouw

duurzaam gebouw

Constructiedeel

Labels voor gebouwen

Gebouw

Gebaseerd op:

Vlaamse maatstaf duurzaam bouwen en wonen

Wegingsfactoren

Certificatie:

Vlaamse maatstaf duurzaam bouwen en wonen

Duurzaam Bouwen! Wat? Hoe? Waarom? - bouwwijs.be OVL... · De 3 P’s –3 stevige pijlers de...

Documents

Transcript of Duurzaam Bouwen! Wat? Hoe? Waarom? - bouwwijs.be OVL... · De 3 P’s –3 stevige pijlers de...

Regen is gratis - bouwwijs.be...mee door te spoelen. Met regenwater kun je trouwens ook perfect de planten gieten en kleren wassen. Benut het water van je dak zo goed mogelijk en stem

NETWERKLIJST ZUID-AFRIKA - spza.org 4 Amita Amali Soweto, Stichting 2011 geen website GP/Johannesburg, Soweto ... 2 Net vir Pret (BSO), Barrydale 3 Township Roots (BSO), CT,

MYOCOPTIDAE E AF 1 UE U SAHARA - Taxonomy · Museum, Afrique du Sud; M. M. NAUDO, Acarologia à Paris; Dr Ch. RADFORD, Angleterre; Dr F. ZUMPT, Johannesburg, Afrique du Sud. Les holotypes

Uitnodiging lectorinstallatie dr.ir. N.H. van Steenis dr ......Good mobile accessibility contributes to overall wellbeing and prosperity. For this reason the western world attach great

MAW-GP-RONS-AC Verslag 20131001 - bouwwijs.be Ver… · Een belangrijke factor die het energieverbruik beperkt is een goede isolatiekwaliteit en luchtdichtheid van de gebouwschil.

Planet Prosperity Foundation en het onderwijss Cradle...A nne Creemers uit Helden-Dorp, Noortje Vrolijk uit Panningen, Nicole Smits uit Koningslust en Manon Hanssen en Lisan Wolters

Prosperity monitor voor welvaart en welzijn v3.0...Integratie van sociaal-economische en sociaal-demografische data Het Brede Welvaart Transitie pad(zie figuur 2, laag 1) ontstaat

Hoe perceptie ons veiligheidsgevoel beïnvloedt · 2020-03-12 · The Rational Optimist… How Prosperity evolves. Londen: Penguin books ltd. 11 een horticulturalist is iemand die

XBRL Technical Training - CIPC · 2019. 8. 16. · Michal Zubrycki michal.zubrycki@br-ag.eu XBRL Technical Training SAICA, Johannesburg, South Africa 15th August 2019

SOUL CRAFT™ SWIPE FILE - Carmen Marshall · soul craft™ swipe file check. i t . o f f . modern prosperity in business + life carmen marshall’s soul craft™ ...

Overzicht isolatiematerialen - bouwwijs.be · eisen van het prestatiecriterium van een externe brand zonder test. ... wat is EPS ? Suspensie polymerisatie compacte, pentaan- houdende

NCS FuelNCS Netherlands, Vasteland 6, 3011 BK Rotterdam, Netherlands NCS Africa, World Fuel Services, Greenstone Hill Office Park, Building No 8, Emerald Boulevard, Johannesburg, South

NAAM SALON PLAATS · Schoonheidssalon Marjolein Gouda Beauté Grave Schoonheidssalon Aidena Griendtsveen Schoonheidssalon Renate Groessen Prosperity Groningen ... Zen-Cha huidverbetering

31/05/2016 - CIFAL Flanders · internationaal@stad.gent 19.10 uur 19.25 uur 19:30- 20:30 uur MEER INFORMATIE? PEOPlE/ Inhoudstafel: Gent en de 5 p's PLANET/ • PROSPERITY/ Samen

Hailey College of Commerce | Progess and Prosperity merit list m...2018/10/17 · Rehmat Ullah Bashir Sikandar Ali Sumaira Iqbal Tariq Javed Noor Fatima Rimsha Rafique Samreen Fatima

Federaal Rapport inzake Duurzame Ontwikkeling 2000-2004 · ven, in de eerste plaats het Implementatieplan van Johannesburg. Dat plan kwam voort uit de Wereldtop over Duurzame Ontwikkeling

I 'S K H W 4 5 · 2017. 6. 7. · at NaSsasa, editor Tiiti C^aboIC c/o Drum Magazine 15 Tory Street Johannesburg, South Africa o-xV. B/^6/63 Dear Mr. Nakasa: A City Lights customer

HANDLEIDING - Natuurpunt Oost-Brabnatuurpuntoostbrabant.be › docs › PDF › BiodiversiteitHandleiding.pdfOp de Wereldconferentie in Johannesburg (2002) beloofden de wereldleiders

Van diamantzoeker tot grensboer - stichtingnedza.nl file · Web viewVan Johannesburg naar de Transkei. Van de Transkei via de Tuinroute naar Kaapstad. De opzet van onze Stichtingsreis

WINTERSTRATEGIEËN - bouwwijs.be · 2014. 4. 14. · Barris Nord – Ezequiel Uson Guardiola INHOUD evolutie van de passiefstandaard winterstrategieën zomerstrategieën financiële