Ontwikkelingswerkboek

ONTWIKKELINGSWERKBOEKOnderdeel van de cursusZorgen voor Zin bij mensen met dementie

Dit ben ik : leer mij kennen

Ontwikkelingswerkboek

Mede mogelijk gemaakt door:

Ontwikkelingswerkboek

Colofon

AuteursBarbera van der Schans (Zonnehuisgroep Vlaardingen / Ideon, email: bvanderschans@zgvlaardingen.nl) en Peterjan van der Wal (Zonnehuisgroep Vlaardingen / Vereniging Het Zonnehuis, email: ajpw.vanderwal@inter.nl.net), met dank aan Janco Wijngaard, geestelijk verzorger (email: quazin@live.nl).

ISBN/EAN: 978-90-8839-113-2

Fotografie: Istockphoto / beeldbank VilansVormgeving: Lisa Winters

©2016 Vilans / Expertisenetwerk Levensvragen en Ouderen

Expertisenetwerk Levensvragen en OuderenAandacht voor levensvragen vormt het hart van goede kwaliteit van welzijn en zorg voor ouderen

Het Expertisenetwerk Levensvragen en Ouderen is een samenwerkingsverband van ActiZ, Agora,Humanistisch Verbond, KBO-PCOB, LOC Zeggenschap in zorg, Reliëf, Sociaal Werk Nederland, Vereniging Het Zonnehuis en Vilans.

Deze publicatie is te downloaden via: www.zorgvoorbeter.nl/ouderenzorg/Mentaal-welbevinden-Leren-Materialen.html

Postbus 82283503 RE UtrechtT: 030 789 2300E: training@netwerklevensvragen.nlI: www.netwerklevensvragen.nl

Bezoekadres:Catharijnesingel 473511 GC Utrecht

Ontwikkelingswerkboek

Inleiding

Er zijn veel boeken geschreven over beroemde mensen uit de geschiedenis. Via deze boeken kunnen we hen wat beter begrijpen. Dit boek gaat over u. Over hoe uw leven er uitziet en hoe u in het leven staat. Maar ook hoe u over bepaalde dingen denkt, wat uw verlangens zijn, uw dromen en aan welke dingen u graag terugdenkt. In geuren en kleuren, in woord en beeld.U bepaalt zelf wat er in komt en hoe het er in komt te staan. Met dit boek kunt u aan de mensen om u heen vertellen wie u bent en wat voor u belangrijk is. En stel dat er een moment komt dat u niet meer zo goed zou weten hoe u duidelijk moet maken wie u bent en wat voor u belangrijk is, dan is er altijd nog dit boek dat uw verhaal vertelt. Ook voor later is het een prachtig naslagwerk voor de mensen die belangrijk zijn in uw leven. Er zijn verschillende manieren om aan dit boek te werken. Bijvoorbeeld in een werkgroep waar u samen met anderen en een cursusleider steeds iets optekent, aan de hand van een paar gerichte vragen.Of samen met iemand die dicht bij u staat. Dat kan een erg leuke bezigheid zijn waarbij u samen herinneringen ophaalt. Ook kunt u er dan samen nog wat verder over doorpraten.

Mensen veranderenNiets is zo veranderlijk als een mens. Ook u kunt natuurlijk in de loop der tijd veranderen. Daarom is er in het ontwikkelingswerkboek ruimte gehouden voor mogelijke veranderingen. Wanneer u het boek af en toe nakijkt, kunt u aangeven in hoeverre zaken nog steeds voor u gelden of dat er zaken veranderd zijn. Hiervoor zijn extra bladen toegevoegd en daarnaast kunnen nog meer bladzijdes gedownload worden om zelf uit te printen. Zo blijft het ontwikkelingswerkboek altijd up to date!

Uiteindelijk ontstaat er op deze manier een waardevol document over uw leven.

We hopen dat u en anderen er veel plezier aan zullen beleven.

Ontwikkelingswerkboek

Eerste episode: de kindertijd

De kindertijd is een belangrijke periode in het leven. Wat je meemaakt als kind bepaalt hoe je later in het leven staat. Veel mensen herkennen zichzelf terug in hun ouders. Anderen wilden de dingen juist anders doen dan hun ouders. Veel mensen kunnen zich situaties herinneren die zij als kind hebben meegemaakt en die een grote indruk hebben gemaakt. Voor veel mensen worden de herinneringen aan hun kindertijd sterker naarmate zij ouder worden. Voor anderen is het vaak leuk om deze verhalen te horen. Het neemt je weer even mee terug in een andere tijd.Laten we daarom beginnen met terug te gaan naar uw eigen kindertijd.

Heeft u een fotoportret van uzelf als kind-ten-voeten-uit? Plak deze foto(‘s) dan hier. Wat wilt u erbij vertellen?

Ontwikkelingswerkboek

Denkend aan mijn kindertijd (0-12 jaar)

Welke herinneringen komen bij u boven wanneer u denkt aan uw kindertijd?

Ontwikkelingswerkboek

Wat hebt u overgehouden aan uw kindertijd?

Ontwikkelingswerkboek

Welke personen waren voor u belangrijk in uw kindertijd? Hebt u foto’s, plak die er dan bij. Vertel wie en wat we zien. Waarom waren deze mensen belangrijk voor u?

Datum:

Ontwikkelingswerkboek

Tweede episode: de Schooltijd

Ook de schooltijd is voor veel mensen een belangrijke periode. Sommige mensen hebben mogen doorleren. Andere mensen moesten na de lagere school al gaan werken. Ook heeft u misschien herinneringen aan bepaalde meesters of juffen, leraren. Misschien heeft u dingen van hen geleerd die u later in het leven hebben geholpen. Misschien denkt u nog wel eens aan hen terug. Ga daarom in gedachten nog eens even terug naar uw schooltijd.

Heeft u foto’s, rapporten of andere herinneringen aan uw schooltijd, plak deze dan hier. Welk verhaal kunt u erbij vertellen?

Ontwikkelingswerkboek

Denkend aan mijn schooltijd (6-16 jaar)

Welke herinneringen komen bij u op wanneer u denkt aan uw schooltijd?

Ontwikkelingswerkboek

Wat hebt op opgestoken van school? Waar hebt u nog steeds plezier van?

Ontwikkelingswerkboek

Welke personen waren voor u belangrijk in uw schooltijd? Hebt u foto’s, plak die er dan bij. Vertel wie en wat we zien. Waarom waren deze mensen zo belangrijk voor u?

Datum:

Ontwikkelingswerkboek

Derde episode: de jonge jaren

Hoe was u als jongeling? In je jonge jaren maakt je veel verschillende dingen mee die van invloed zijn op je leven. Denk bijvoorbeeld aan het volwassen worden, het starten van relaties en het beginnen met werken. Voor veel mensen vormen de jonge jaren de belangrijkste periode in hun leven. Hoe heeft deze periode u gevormd?

Heeft u foto’s of andere herinneringen aan uw jonge jaren (bijvoorbeeld foto’s van oude liefdes, vriendschappen, verenigingsleven), plak deze dan hier, of teken ze uit. Welk verhaal kunt u erbij vertellen?

Ontwikkelingswerkboek

Denkend aan mijn jonge jaren (13-25 jaar)

Welke herinneringen komen bij u op wanneer u denkt aan uw jonge jaren?

Ontwikkelingswerkboek

Wat is u het meeste bijgebleven van uw jonge jaren?

Ontwikkelingswerkboek

Welke personen waren voor u belangrijk in uw jonge jaren en waarom? Hebt u foto’s, plak die er dan bij. Vertel wie en wat we zien.

Datum:

Ontwikkelingswerkboek

Vierde episode: Op eigen benen staan

Ook uw eigen leven als volwassen man of vrouw heeft invloed op wie u bent. Misschien bent u uw hele leven vrijgezel geweest, misschien bent u al heel jong getrouwd? Misschien heeft u kinderen of kleinkinderen gekregen, of misschien bent u nooit vader of moeder geworden.

Heeft u foto’s of andere herinneringen aan uw leven als volwassen vrouw of man, plak deze dan hier. Welk verhaal kunt u erbij vertellen?

Ontwikkelingswerkboek

Denkend aan mijn ‘gezinsleven’ (26-49 jaar)

Welke herinneringen komen bij u op wanneer u denkt aan uw eigen (jong)volwassenheid/gezin?

Ontwikkelingswerkboek

Wat zijn de meest waardevolle dingen die u geleerd hebt in uw eigen (jong)volwassenheid/gezin?

Ontwikkelingswerkboek

Welke personen waren voor u belangrijk in uw eigen (jong)volwassenheid/gezin en waarom? Hebt u foto’s, plak die er dan bij. Vertel wie en wat we zien.

Datum:

Ontwikkelingswerkboek

Vijfde episode: Werkzame leven

Welk werk heeft u gedaan en voor hoe lang heeft u dit werk gedaan? Misschien moest u stoppen met werken toen u ging trouwen. Hoe was dat voor u? Sommige mensen werken om te kunnen leven, anderen leven om te kunnen werken. Hoe dan ook heeft ons werk invloed op hoe we ons voelen. Het geeft ons een doel in het leven. Werk als huisvrouw (of huisman) is ook werk!

Heeft u foto’s of andere herinneringen aan uw werk (bijvoorbeeld foto’s van collega’s, werkzaamheden etcetera), plak deze dan hier. Welk verhaal kunt u hierbij vertellen?

Ontwikkelingswerkboek

Denkend aan mijn werkzame leven (14-65 jaar)

Welke herinneringen komen bij u op wanneer u denkt aan uw werkzame leven?

Ontwikkelingswerkboek

Wat hebt u nog het meest geleerd en gewaardeerd tijdens uw werkzame leven?

Ontwikkelingswerkboek

Wat betekende het pensioen voor u?

Ontwikkelingswerkboek

Welke personen waren voor u belangrijk in uw werk en waarom? Hebt u foto’s, plak die er dan bij. Vertel wie en wat we zien.

Ontwikkelingswerkboek

Datum:

Ontwikkelingswerkboek

Zesde episode: Liefhebberijen en maatschappelijke betrokkenheid

Misschien bent u iemand geweest met een bijzondere hobby of misschien was uw werk uw hobby of uw kinderen. Aan welke zaken in uw leven heeft u veel plezier beleefd? Was u actief in het verenigingsleven, de school, de kerk, een politieke partij, een actiegroep? Ook dat kan een belangrijk stempel zetten op uw leven.

Heeft u foto’s of andere herinneringen aan liefhebberijen of uw maatschappelijke betrokkenheid (kerk, school, verenigingsleven, politieke partij, actiegroep). Plak deze dan hier. Welk verhaal kunt u erbij vertellen?

Ontwikkelingswerkboek

Denkend aan mijn liefhebberijen en maatschappelijke betrokkenheid

Welke herinneringen komen bij u op wanneer u denkt aan uw liefhebberijen of maatschappelijke betrokkenheid?

Ontwikkelingswerkboek

Hebt u liefhebberijen? Welke: Vroeger? Nu?

Ontwikkelingswerkboek

Welke dromen of idealen koestert u? Wat zegt dat over u als persoon?

Ontwikkelingswerkboek

Bent u in de loop van uw leven daarin veranderd?

Ontwikkelingswerkboek

Datum:

Ontwikkelingswerkboek

Zevende episode: De huidige en toekomende tijd

Heeft u foto’s of andere herinneringen aan uw huidige leven, plak deze dan hier. Welk verhaal kunt u hierbij vertellen?

Ontwikkelingswerkboek

Denkend aan vandaag en morgen

Hoe zou u zichzelf tegenwoordig omschrijven?

Ontwikkelingswerkboek

Wat zijn op dit moment de belangrijkste zaken in uw leven?

Ontwikkelingswerkboek

Hoe hoopt u dat de toekomst er uit zal zien?

Datum:

Ontwikkelingswerkboek

Denkend aan wie of wat ik mis

Ieder mens krijgt te maken met verliezen. Je kunt naasten verliezen, bijvoorbeeld door emigratie, door een scheiding of een overlijden. Ook het overlijden van huisdieren kan voor verdriet zorgen. En ten slotte kunnen ook lichamelijke klachten en dementie er voor zorgen dat mensen verlies ervaren.

Heeft u foto’s of andere herinneringen aan mensen, dieren of mogelijkheden die u bent kwijtgeraakt, plak deze dan hier. Welk verhaal kunt u hierbij vertellen?

Ontwikkelingswerkboek

Welke verliezen heeft u in uw leven meegemaakt?

Ontwikkelingswerkboek

Wat geeft u op dit moment kracht?

Ontwikkelingswerkboek

Wat hoopt u nooit te zullen verliezen?

Datum:

Ontwikkelingswerkboek

Denkend aan wie of wat mij kracht geeft

Soms kunnen mensen ontroert worden door een schilderij, of door een gedicht of een lied. Maar ook religie kan veel emoties oproepen. Soms kun je je even gedragen voelen door God. Maar er zijn ook mensen die boos zijn op God of teleurgesteld zijn in God.

Heeft u foto’s of andere herinneringen aan uw geloof, kunst, muziek of gedichten, plak deze dan hier. Welk verhaal kunt u hierbij vertellen?

Ontwikkelingswerkboek

Wat is voor u het meest waardevol in het leven?

Ontwikkelingswerkboek

Welke gedachten komen bij u op wanneer u aan God denkt?

Ontwikkelingswerkboek

Wat is het mooiste wat u ooit heeft meegemaakt?

Datum:

Ontwikkelingswerkboek

Extra: Niets zo veranderlijk als de mens…

In de vorige hoofdstukken heeft u aan uw autobiografie geschreven. Er is echter niets zo veranderlijk als een mens en mogelijk vindt u over enige tijd heel andere zaken belangrijk dan nu. Daarom kunt u wat u hebt opgeschreven in het ontwikkelingswerkboek onder de loep nemen wanneer u maar wilt, om het bij te werken of nieuw te schrijven. Dit kunt u mogelijk het beste samen doen met iemand die u erg vertrouwd is.

Daarbij kunnen de volgende vragen gesteld worden:Wat zijn de belangrijkste gebeurtenissen die u de afgelopen tijd hebt meegemaakt?

Ontwikkelingswerkboek

Met wie heeft u zich de afgelopen tijd het meest verbonden gevoeld?

Ontwikkelingswerkboek

Waar bent u de afgelopen tijd het meest trots op geweest?

Datum: