DeradicaliseringDeradicaliseringgoedschiks en kwaadschiksgoedschiks en kwaadschiks

Jaap van DonselaarJaap van DonselaarUniversiteit LeidenUniversiteit LeidenAnne Frank StichtingAnne Frank Stichting

www.monitorracisme.nlwww.monitorracisme.nl

RadicaliseringRadicaliseringBenadering door de Nederlandse overheid:Benadering door de Nederlandse overheid:

““Een proces van groeiende bereidheid om niet-Een proces van groeiende bereidheid om niet-democratische middelen te gebruiken om politieke democratische middelen te gebruiken om politieke of godsdienstige opvattingen aan anderen op te of godsdienstige opvattingen aan anderen op te leggen”leggen”

RadicaliseringRadicalisering

Wetenschappelijke benadering, Wetenschappelijke benadering,

volgens Ehud Sprinzak:volgens Ehud Sprinzak:

Radicalisering is een proces van Radicalisering is een proces van gefaseerde“delegitimering”:gefaseerde“delegitimering”:– vertrouwenscrisisvertrouwenscrisis– legitimiteitsconflictlegitimiteitsconflict– legitimiteitscrisislegitimiteitscrisis

Proces van delegitimeringProces van delegitimering

vertrouwenscrisisvertrouwenscrisis

legitimiteitsconflictlegitimiteitsconflict

legitimiteitscrisislegitimiteitscrisis

RadicaliseringRadicaliseringDynamiek en verandering:Dynamiek en verandering:

kans op “doorradicaliseren”kans op “doorradicaliseren”– politiek en/of racistisch geweldpolitiek en/of racistisch geweld– terrorisme?terrorisme?– terugtrekking, enclavevormingterugtrekking, enclavevorming

kans op stationaire toestandkans op stationaire toestand kans op deradicaliseringkans op deradicalisering

DeradicaliseringDeradicalisering

Begripsafbakening:Begripsafbakening:

verandering van radicaal naar verandering van radicaal naar minderminder radicaal radicaal

geradicaliseerde geradicaliseerde uituit zich minder radicaal zich minder radicaal

DeradicaliseringDeradicaliseringBegripsafbakening:Begripsafbakening:

verandering van radicaal naar verandering van radicaal naar minderminder radicaal radicaal

geradicaliseerde geradicaliseerde uituit zich minder radicaal zich minder radicaal

DeradicaliseringDeradicaliseringBegripsafbakening:Begripsafbakening:

verandering van radicaal naar verandering van radicaal naar minderminder radicaal radicaal

geradicaliseerde geradicaliseerde uituit zich minder radicaal zich minder radicaal

DeradicaliseringDeradicaliseringBegripsafbakening:Begripsafbakening:

verandering van radicaal naar verandering van radicaal naar minderminder radicaal radicaal

geradicaliseerde geradicaliseerde uituit zich minder radicaal zich minder radicaal

DeradicaliseringDeradicalisering

Bevorderen & remmen:Bevorderen & remmen:

Waardoor wordt deradicalisering Waardoor wordt deradicalisering bevorderdbevorderd??

Waardoor wordt deradicalisering Waardoor wordt deradicalisering geremdgeremd??

DeradicaliseringDeradicalisering

BevorderdBevorderd door: door:

interne factoren (in radicale groep):interne factoren (in radicale groep):– teleurstelling, falen, spanningen, conflictenteleurstelling, falen, spanningen, conflicten

externe factoren:externe factoren:– repressie van overhedenrepressie van overheden– nadelige gevolgen (repressie, toekomstperspectief)nadelige gevolgen (repressie, toekomstperspectief)– sociale sancties (brandende schepen en bruggen)sociale sancties (brandende schepen en bruggen)

DeradicaliseringDeradicalisering

Geremd doorGeremd door::

interne factoren (in radicale groep):interne factoren (in radicale groep):– sociale afhankelijkheid (veiligheid)sociale afhankelijkheid (veiligheid)– individuele factoren (onder andere: psychische individuele factoren (onder andere: psychische

aandoeningen, verslaving)aandoeningen, verslaving)

externe factoren:externe factoren:– nadelige gevolgen van repressie nadelige gevolgen van repressie – geen toekomstperspectiefgeen toekomstperspectief– sociale sancties: verbrande schepen en bruggensociale sancties: verbrande schepen en bruggen

DeradicaliseringDeradicalisering

Langs diverse lijnen:Langs diverse lijnen:

spontaan, van binnenuit:spontaan, van binnenuit:– andere oriëntatieandere oriëntatie– belemmeringen hanteerbaar gemaakt belemmeringen hanteerbaar gemaakt

gestimuleerd, van buitenaf:gestimuleerd, van buitenaf:– vanuit omgeving betrokkenevanuit omgeving betrokkene– beleidsmatig: twee soorten persoonsgerichte aanpak beleidsmatig: twee soorten persoonsgerichte aanpak

Gestimuleerde deradicaliseringGestimuleerde deradicalisering

Twee sporen van persoonsgerichte aanpak:Twee sporen van persoonsgerichte aanpak:

gericht op de harde kerngericht op de harde kern

gericht op de schilgericht op de schil

Gestimuleerde deradicaliseringGestimuleerde deradicalisering

Twee sporen van persoonsgerichte aanpak:Twee sporen van persoonsgerichte aanpak:

gericht op de harde kern: “kwaadschiks”gericht op de harde kern: “kwaadschiks”– opvoeren van repressieopvoeren van repressie– hinderlijk volgenhinderlijk volgen– verstoringverstoring– wig drijven tussen kern en schil wig drijven tussen kern en schil

gericht op de schil: “goedschiks”gericht op de schil: “goedschiks”– belemmeringen wegnemenbelemmeringen wegnemen– hulp bij doorbreking isolement hulp bij doorbreking isolement – hulp bij alternatieven: scholing, werkhulp bij alternatieven: scholing, werk

Gestimuleerde deradicaliseringGestimuleerde deradicaliseringParadox van de persoonsgerichte aanpak:Paradox van de persoonsgerichte aanpak:

DeïsolerenDeïsoleren

IsolerenIsoleren

Gestimuleerde deradicaliseringGestimuleerde deradicalisering

Essentieel voor de persoonsgerichte aanpak:Essentieel voor de persoonsgerichte aanpak:

InformatiepositieInformatiepositie over radicale groep en afzonderlijke leden over radicale groep en afzonderlijke leden om persoongerichte aanpak te richten:om persoongerichte aanpak te richten:

– wie behoren tot de harde kern? wie behoren tot de harde kern? – en wie tot de schil?en wie tot de schil?

ter voorkoming van vergissingen:ter voorkoming van vergissingen:– ““goedschiks” jegens de kerngoedschiks” jegens de kern– ““kwaadschiks” jegens de schilkwaadschiks” jegens de schil

Gestimuleerde deradicaliseringGestimuleerde deradicalisering

Bij voorbeeld…Bij voorbeeld…

een Nederlandse tak vaneen Nederlandse tak van

Blood and HonourBlood and Honour

Gestimuleerde deradicaliseringGestimuleerde deradicalisering

Hoekstenen voor beleidsontwikkeling:Hoekstenen voor beleidsontwikkeling:

informatiepositieinformatiepositie harde kern isoleren harde kern isoleren de schil deïsolerende schil deïsoleren

Deradicaliseringsbeleid?Deradicaliseringsbeleid?

informatiepositieinformatiepositie harde kern isoleren harde kern isoleren de schil deïsolerende schil deïsolerenWie? Wie?

Wat?Wat? Waar? Waar?

Wanneer? Wanneer? Welke wijze?Welke wijze?

Wanneer geslaagd?Wanneer geslaagd?

Deradicaliseringsbeleid?Deradicaliseringsbeleid?

Wie? Wie? Wat?Wat?

Waar? Waar? Wanneer? Wanneer?

Welke wijze?Welke wijze?

Wanneer geslaagd?Wanneer geslaagd?

Deradicaliseringsbeleid?Deradicaliseringsbeleid?

Hoofdbrekens:Hoofdbrekens: Doelstelling: de mate van deradicaliseringDoelstelling: de mate van deradicalisering

wanneer is deradicalisering geslaagd?wanneer is deradicalisering geslaagd?

CapaciteitsproblematiekCapaciteitsproblematiek informatiepositieinformatiepositie

Expertise?Expertise? Prioriteitsstelling? Prioriteitsstelling? Organisatie en regie?Organisatie en regie?

Proces van radicaliseringProces van radicalisering

vertrouwenscrisisvertrouwenscrisis

legitimiteitsconflictlegitimiteitsconflict

legitimiteitscrisislegitimiteitscrisis

Proces van deradicaliseringProces van deradicalisering

vertrouwenscrisisvertrouwenscrisis

legitimiteitsconflictlegitimiteitsconflict

legitimiteitscrisislegitimiteitscrisis

???

???

Deradicaliseringsbeleid?Deradicaliseringsbeleid?

Hoofdbrekens:Hoofdbrekens: Doelstelling: de mate van deradicaliseringDoelstelling: de mate van deradicalisering

wanneer is deradicalisering geslaagd?wanneer is deradicalisering geslaagd?

CapaciteitsproblematiekCapaciteitsproblematiek informatiepositieinformatiepositie

Expertise?Expertise? Prioriteitsstelling? Prioriteitsstelling? Organisatie en regie?Organisatie en regie?