Prof. dr. Kees Goudswaard

Delta Lloyd Congres Pensioenvisie 2011Haarlem, 13 oktober 2011

Faculteit der RechtsgeleerdheidAfdeling Economie

Kunnen we verder met het pensioenakkoord?

• analyse van de belangrijkste veranderingen in het akkoord: pensioenleeftijd, voorwaardelijke rechten, afspraken over premie

• lastige punten / nog te regelen: discontovoet, de balans tussen jong en oud, invaren oude rechten, communicatie

• verdere discussiepunten over toekomst stelsel

Inhoud

• koppeling aan levensverwachting

• pensioenleeftijd naar 66 in 2020, 67 in 2025, waarschijnlijk 68 in 2030, …

• deze koppeling maakt het systeem aanzienlijk robuuster en is goed uit te leggen

• flexibele AOW met korting / bonus van 6,5% per jaar

• toch met 65 stoppen: in hoeverre wordt koopkracht-verlies gecompenseerd?

Pensioenleeftijd

• nadelen garanties: 1) zijn nooit keihard geweest

2) zijn duur en worden duurder en 3) met nominale

garanties groot koopkrachtrisico (geldillusie)

• akkoord: reëel kader hanteren, rechten aanpasbaar

(min én plus) aan ontwikkeling financiële markten

• schokken worden max. 10 jaar uitgesmeerd

• ruimte voor decentrale keuzes tav mate van

zekerheid (beleggingsmix)

Van garanties naar voorwaardelijke rechten

• voorkomen dat premies automatisch verder stijgen

• dat betekent niet dat de premies voor altijd en

overal vastliggen

• gooi premie-instrument niet helemaal weg, maar

verwacht er niet te veel meer van (wordt steeds

botter)

Premies

• thans: risicovrije marktrente (termijnstructuur)

• akkoord: maximaal verwachte rendement

• hoger dan risicovrije rente is logisch bij

voorwaardelijke rechten, maar verwachte

rendement is te hoog (verkeerde prikkels) → iets

'prudents' er tussenin

Discontovoet

• discontovoet van belang voor intergenarationele balans, maar er is veel meer

• ouderen verliezen nominale garanties, maar schokken worden verzacht

• rechten jongeren zullen sterker fluctueren (ook plussen uitdelen!), maar jongeren hebben niet meer de druk van inhaalpremies

• keuze voor egalisatiereserve is ook van belang

• nieuwe toezichtskader (ftk 2) moet zo worden ingericht dat hervorming intergenerationeel fair is

Oud versus jong

• akkoord: invaren oude rechten in nieuwe contracten wenselijk (anders uitvoering en toezicht erg complex)

• juridisch probleem bij verplicht collectief invaren (eigendomsrecht EVRM)

• als niet verplicht, dan individuele keuze voor oud of nieuw?

• SZW voert nader onderzoek uit

Van oud naar nieuw

• communicatie moet beter

• helderheid over waarde van de aanspraken en de

mate van onzekerheid daarin (bandbreedte)

• laat zo goed mogelijk de koopkracht van het

pensioen zien

Communicatie

• er moet nog veel gebeuren en worden uitgewerkt

(invaren, discontovoet, buffers, preciese aanpas-

singsmechanisme aan schokken, communicatie)

• maar pensioenakkoord vormt een goede en

belangrijke stap naar toekomstbestendig stelsel

• dat betekent niet dat er geen verdere

veranderingen zullen gaan optreden

Huidige stand

• van doorsneesysteem naar degressieve opbouw?

• van verplichte aansluiting naar meer keuzevrijheid?

• naar (veel) minder pensioenfondsen?

• verbreding: een tweede pijler pensioen voor alle

werkenden?

• versmalling: verplicht sparen (met solidariteit) tot een

bepaalde inkomensgrens?

Discussiepunten toekomst pensioen