De werkende centraal: het betrekken van de sociale context

Drs. Nicole SnippenDr. Haitze de Vries Prof. Sandra BrouwerProf. Mariët Hagedoorn Dr. Sylvia van der Burg-Vermeulen

Platform Sociaal Domein3 April 2019

Opening: Mentimeter vraag

Opening: Mentimeter vraag

Gezondheidszorg• Meer nadruk op zelfmanagement en succesvol aanpassen aan de aandoening• Meer ondersteunende rol van professionals

Belangrijke factoren• Persoonlijke factoren• Werkomgeving• Sociale omgeving

Onderzoeksprogramma “De werkende centraal”

Op welke wijze kunnen sociaal geneeskundigen en arbeidsdeskundigen bijdragen om de chronisch zieke werkende in staat te stellen zo goed mogelijk zijn eigen rol in te vullen als het gaat om werkbehoud en terugkeer naar werk?

Centrale vraagstelling “De werkende centraal”

Duurzame inzetbaarheid en participatie werkende

Zelfmanagement, eigen regie en steun van (thuis)omgeving

Samenwerken van professionals

Inbreng van kennis en instrumenten in de praktijk

Uitgangspunten programma

De sociale context van de werkende

Betrekken van naasten en werkgevers als

potentiële hulpbron

Eigen inbreng van de werkende

Betrekken van persoonsgebonden

factoren

Eigen regie van de werkende

Bevorderen van het voeren van eigen regie om

aan het werk te blijven

In de arbeidsgerelateerde zorg aandacht voor…Werkende

centraal stellen

Rol sociaal geneeskundigen en arbeidsdeskundigen

versterken

“Tools”

Verbeterde uitkomsten werkbehoud en terugkeer naar

werk

Geïnformeerdeen geactiveerde

werkende

Ondersteunende werkgever

Trainen en Evalueren in Proeftuin

Ondersteunende naaste

Projectplan op hoofdlijnen “De werkende centraal”

Mentimeter vraag

Betrekken van naasten bij arbeidsgerelateerde zorg

• Invloed van partner, familie en vrienden op herstel, ervaren beperkingen en uitkomsten.

• Betrekken van naasten bij arbeidsgerelateerde zorg.

• Doel: In kaart brengen van cognities en gedragingen van naasten die van invloed zijn op arbeidsparticipatie van mensen met een chronische ziekte.

Huidige kennis over de invloed van naasten op arbeidsparticipatie: een systematisch literatuuronderzoek

Systematisch literatuuronderzoek: resultaten (1)

18 geïncludeerde artikelen (5,168 gevonden)

7 factoren in minimaal vier studies gevonden

(van de in totaal 27 geïdentificeerde

factoren)

Populaties met uiteenlopende aandoeningen

Systematisch literatuuronderzoek: resultaten (2)

Mentimeter vraag

Mentimeter vraag

Artikel systematisch literatuuronderzoek

• Doel: Onderzoeken in hoeverre arbeidsdeskundigen en bedrijfs- en verzekeringsartsenin hun dagelijks handelen cognities en gedragingen van naasten in kaart brengen die van invloed kunnen zijn op arbeidsparticipatie van werkenden met een chronische ziekte.

Aandacht voor naasten in de arbeidsgerelateerde zorg: een survey studie

Methode survey studie

• Inhoud vragenlijst:

Cognities van naasten (2 constructen)• Ziektepercepties van naasten(4 items)• Werkgerelateerde overtuigingen en verwachtingen van naasten (4 items)

Faciliterende en belemmerende gedragingen van naasten (1 construct)• Sociale steun en reacties van naasten (8 items)

• Verspreiding vragenlijst: verstuurd via beroepsverenigingen

• Respons: vragenlijst volledig ingevuld door 27 arbeidsdeskundigen en 192 bedrijfs- en verzekeringsartsen

Methode & resultaten survey studie

Mentimeter vraag

Resultaten survey studie: cognities van naasten

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Nooit Zelden Soms Vaak Altijd

…wat de oorzaak zou kunnen zijn van de aandoening van de zieke werkende?

…de mate waarin de zieke werkende in staat is invloed uit te oefenen op de mate en ernst van zijn of haar klachten?

…de mate waarin de zieke werkende in staat is activiteiten te ondernemen ondanks klachten?

…hoe de zieke werkende het beste om kan gaan met klachten om verdere klachten te voorkomen?

Uitvragen van ziektepercepties van naasten (N=174)“Hoe vaak vraagt u naar overtuigingen of verwachtingen van naasten over…”

Mentimeter vraag

Resultaten survey studie: gedragingen van naasten

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Nooit Zelden Soms Vaak Altijd

…de mate waarin de zieke werkende met naasten praat over de aandoening, zorgen en/of terugkeer naar werk?

…de mate waarin naasten luisteren naar de gevoelens en zorgen van de zieke werkende?

…de mate waarin naasten advies of informatie geven aan de zieke werkende?

…empathische reacties van naasten?

…aanmoedigende, stimulerende en motiverende reacties van naasten?

…praktische steun van naasten?

…negatieve reacties van naasten naar de zieke werkende?

…overbeschermend en controlerend gedrag van naasten?

Uitvragen van faciliterend en belemmerend gedrag van naasten (N=192)“Hoe vaak vraagt u naar …”

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Sterk mee oneens Enigszins mee oneensNiet mee eens/ niet mee oneens Enigszins mee eensSterk mee eens

…kennis om overtuigingen en gedragingen van naasten in kaart te brengen

…hulpmiddelen om overtuigingen en gedragingen van naasten in kaart te brengen

…kennis om effectief in te spelen op overtuigingen en gedragingen van naasten

…vaardigheden om overtuigingen en gedragingen van naasten in kaart te brengen

…vaardigheden om effectief in te spelen op overtuigingen en gedragingen van naasten

…hulpmiddelen om effectief in te spelen op overtuigingen en gedragingen van naasten

Vertrouwen van bedrijfs- en verzekeringsartsen in de eigen bekwaamheid (N=184)“Ik beschik over voldoende …”

Resultaten survey studie: eigen effectiviteit

Mentimeter vraag

5%

12%

48%

33%

2%

Nooit Zelden Soms Vaak Altijd

Hoe vaak zou u gebruik maken van een gevalideerd instrument om relevante overtuigingen en gedragingen van naasten uit te vragen bij beoordeling van functionele mogelijkheden en begeleiding van zieke werkenden?

Resultaten survey studie: behoefte aan een instrument

Resultaten survey studie: redenen om (niet) te vragen naar cognities en gedragingen van naasten

Conclusies survey studie

• Conclusie 1: Het in kaart brengen van cognities en gedragingen van naasten is voor de meeste sociaal geneeskundigen geen standaard onderdeel van hun handelen.

• Conclusie 2: De lage frequentie van het uitvragen van cognities en gedragingen is deels te verklaren door:– Belemmeringen in het sociaal geneeskundig werkveld– Gebrek aan scholingsmogelijkheden, beschikbare hulpmiddelen en duidelijke richtlijnen– Toegevoegde waarde is afhankelijk van situationele factoren

• Doel: Inzicht verkrijgen in hoe chronisch zieke werkenden denken over het betrekken van naasten bij arbeidsgerelateerde zorg en de wijze waarop hier invulling aan kan worden gegeven.

• Eerste bevindingen:– Werkenden zijn positief over het betrekken van naasten– Doelen en meerwaarde van het betrekken van naasten– Praktische invulling en randvoorwaarden

Groepsinterviews chronisch zieke werkenden

• Doel: Inzicht verkrijgen in ervaringen met het betrekken van naasten bij zorg in aanpalende terreinen (psychologie, revalidatie, maatschappelijk werk) en de wijze waarop naasten worden betrokken.

• Bevindingen:– Meerwaarde van het betrekken van naasten– Welke naasten kunnen betrokken worden– Manieren waarop naasten worden betrokken bij zorg– Knelpunten bij het betrekken van naasten

Betrekken van naasten in andere werkvelden

Vervolgplannen: wat gaat dit project opleveren?

• Kennis over de invloed van naasten op werkhervatting• Vaardigheden ten aanzien van het betrekken van naasten

E-learning module

• In kaart brengen van de invloed van naasten op werkhervatting• Informatieverstrekking, advies en begeleiding

Tools

• Key messages– Het betrekken van naasten bij arbeidsgerelateerde zorg kan mogelijk bijdragen aan

snellere terugkeer naar werk.– Een e-learning module en gesprekstool zijn in ontwikkeling; jullie input zal hierbij worden

gebruikt.– Naar verwachting zal de e-learning module in het najaar worden geëvalueerd.

Zijn er nog vragen?

Afsluiting

Na afloop nog vragen of opmerkingen? Stuur een mail naar n.c.snippen@umcg.nl

Bedankt voor uw aandacht!

www.dewerkendecentraal.nl