De Renaissance

Vroeg Renaissance 1400 - 1500 (Florence)

Hoog / laat Renaissance 1500 – 1600 (Rome)

Manierisme 1520 – 1600 (Italië, Duitsland Nederland Frankrijk)

Aan het einde van de Gotiek veranderde de denkwijze van de mens. De mensen dreven handel en werden rijker en steeds vaker gingen ze voor zichzelf denken. Langzaamaan ontstond er een vorm van wetenschap, die steeds vaker een aannemelijke verklaring kon geven voor dingen die voorheen werden toegeschreven aan het geloof.

We noemen dit

Het Humanisme

Niet langer was het geloof het middelpunt van het denken en doen. De mens wilde zelf verklaringen zoeken voor dingen. Men wilde zichzelf weer meer centraal stellen.

De mens had er de behoefte aan om alles te onderzoeken en te ontdekken.Ook de Klassieke Oudheid kwam opnieuw in de belangstelling.

Renaissance= Wedergeboorte

Veel kunstobjecten werden voorzien van Klassieke elementen.

Klassieke kleding Klassieke bouwelementen, zoals zuilen

De School van Athene is een schilderij van Raphaël. Hij schilderde het rond 1510. Dit schilderij kan worden gezien als een goede samenvatting van de Renaissance.

Op het schilderij zijn allerlei grootheden uit de klassieke oudheid te zien. Sommige van hen zijn weergegeven in de gedaante van grote kunstenaars uit de Renaissance.

Plato in de gedaanteLeonardo de Vinci

Heraclitus in de gedaante vanMichelangelo

Pythagoras

Behalve de beroemdheden zijn er in het werk bovendien veel klassieke beelden en bouwelementen te zien.

(triomph)Bogen

Tenslotte is het werk gemaakt met een kloppend 1-puntsperspectief

HorizonVluchtpunt

Uit de middeleeuwen zijn maar weinig namen bekend van kunstenaars. De reden ervan is simpel; De kunst werd gemaakt in dienst van de kerk en het was voor de kunstenaar niet belangrijk om het werk te signeren.

Tijdens de Renaissance verandert dit. Door de handel tussen de stadstaatjes ontstaat er onder de bevolking een rijke bovenlaag. Ook zij gingen opdrachten geven aan kunstenaars. Voor de kunstenaar werd het dus belangrijk om naamsbekendheid te verwerven en reclame te maken voor zichzelf. Kortom, ze gingen hun kunstwerken signeren.

http://www.youtube.com/watch?v=JQM0bfBQvDA

Tijdens de Renaissance ontstaat er een nieuw soort kunstenaar.

Ze vonden het belangrijk om zich in heel veel verschillende dingen te verdiepen.

Niet alleen waren ze actief met schilderen en beeldhouwen; Ook hielden ze zich bezig met

• Architectuur

•Wetenschap

• Literatuur

Zo’n kunstenaar noemen we een

Huomo UniversalisDe bekendste Huomo Universalis zijn:

Leonardo da Vinci, Michelangelo en Raphaël.

Tijdens de Renaissance werd er veel onderzoek gedaan naar natuurwetenschappelijke verschijnselen.

Een onderdeel daarvan was het menselijk lichaam. Met name hoe de menselijke verhoudingen zijn is uitvoerig onderzocht.

De menselijke maat kon als ideaal worden gezien. Deze werd dan ook vaak gebruikt als duimstok voor de dingen om ons heen.

De mens is opgebouwd volgens een vast systeem van verhoudingen.

Tijdens de Renaissance gaat men zich op een wetenschappelijke manier bezig houden met het weergeven van ruimte.

De kunstenaar zorgde er voor dat zijn hoofd (ogen) op een vast punt kwam.

Vervolgens bekeek hij het onderwerp door een stramien van ruiten

Op de ondergrond waarop hij tekende stonden hetzelfde stramien

En het onderwerp werd zeer nauwkeurig nagetekend.

Dit was een omslachtige manier van werken.

Door gebruik te maken van de geruite glasplaat leerde men steeds meer over het weergeven van ruimte.

Men ontdekte al snel dat er (hulp)lijnen getrokken konden worden naar 1 (of meer) punt(en) op de horizon.

Deze wiskundige benadering van ruimte noemen we

PERSPECTIEF

h

Door de handel is er een rijke bevolkingsgroep ontstaan. Daardoor is er ook een nieuwe vorm van kunst ontstaan. De Portretschilderkunst.

Aanvankelijk lieten de rijkeren zich schilderen binnen een religieuze voorstelling, maar langzaamaan ontstaat er bij deze mensen de drang om zichzelf als belangrijkste persoon te laten weergeven.

Vanaf de renaissance wordt het belangrijk om alles zo natuurgetrouw mogelijk weer te geven. Dus ook de natuur als achtergrond.Bij het weergeven van de natuur wordt voor het eerst gebruik gemaakt van Atmosferisch PerspectiefNaar de horizon toe vervagen kleuren en details.

De Geboorte van Venus – Sandro Botticelli

Een nieuw onderwerp voor de kunstenaars wordt de Mythologie

Met het herontdekken van de Klassiek Oudheid wordt ook de mythologie weer ontdekt. Door de mythologie te schilderen, kon je als schilder aantonen dat je ‘kennis van zaken’ had.

Alles moest zo realistisch mogelijk weergegeven worden. Anatomisch correcte personen.

Een driehoekscompositie zorgt voor rust in een schilderij.

Er ontstaat een soort van symmetrie, waarin Venus de middenas vormt.

Volgens de legende werd Venus geboren uit het zeeschuim. Dus deze afbeelding geeft niet werkelijk de geboorte weer. Het is een vrije interpretatie van de schilder.

De schelp was in de klassieke oudheid een metafoor voor ‘vagina’

Anna te Drieën is een voorstelling van de heilige Anna met haar dochter Maria en haar kleinkind Jezus.De heilige Anna werd in de vijftiende eeuw een van de bekendste en geliefdste heiligen.

Als grootmoeder van Jezus dacht men haar bijzondere macht toe als hemelse voorspreekster bij haar kleinzoon.

Maria zit op schoot bij haar moeder. Maria is in 95% van de schilderijen te herkennen aan een blauwe jurk.

Jezus speelt hier met een lam. Het lam is een symbool voor Christus.

Ook hier hebben we te maken met een driehoekscompositie.

In de achtergrond is een duidelijk Atmosferisch Perspectief te zien. Bovenaan in het schilderij is de lucht donkerder dan op het punt waar de aarde begint.

De kleurovergang ziet er wat rokerig uit.We noemen dit Sfumato. (Italiaanse woord voor ‘Rook’)

Anna te Drieën – Leonardo da Vinci1510