DE NEGENTIENDE EEUW

Cultuur van romantiek en realisme

VOORWOORD

VOORWOORD

• Romantiek (1800-1840) en Realisme (1840-1880)• Kunstdisciplines: – Beeldende kunst– Muziek– Dans– Theater

VOORWOORD

• Hoofdstuk 1: algemene inleiding

– situatie Europa 19e eeuw:• cultureel • politiek • economisch

– invloed op cultuur:• technologische en wetenschappelijke vooruitgang

1. INLEIDING

Ontstaan van de moderne samenleving

1. INLEIDING

Romantiek (1800-1840) en Realisme (1840-1880)

• voorafgaande stroming: neoclassicisme• Opkomst burgerij• Technologische en wetenschappelijke

ontwikkelingen

1. INLEIDING

Neoclassicisme

• Antieke Griekse en Romeinse cultuur

• Oude Grieken: ideale schoonheid– harmonische maten en vormen – symmetrie

• Opgravingen Pompeii en Heraculaneum

1. INLEIDING

Neoclassicisme

• Beeldhouwkunst en architectuur– Oude Grieken: ideale schoonheid• harmonische maten en vormen • symmetrie

– Opgravingen Pompeii en Heraculaneum

1. INLEIDING

Neue Wache – K.F. Schinkel

1. INLEIDING

Neoclassicisme

• Schilderkunst– Heroïsche en mythologische thema’s

1. INLEIDING

De eed van de Horatii – J.L. David

1. INLEIDING• Filosofie 18e eeuw: – gebruik je verstand!

(Immanuel Kant)

– verstandelijke, rationele benadering

– nadruk op wetmatigheden in de kunst:Grieks schoonheidsideaal!

1. INLEIDING

• Kunstopdrachtgevers 18e eeuw: – machthebbers:• Adel• Vorsten• Kerk

– Adel wil alles bij het oude laten…

1. INLEIDING

• Opkomst burgerij 18e eeuw: – handel en nijverheid– opleving economie– meer invloed

– conflict met kerk en adel…– Franse Revolutie!

1. INLEIDING

De vrijheid leidt het volk – E. Delacroix

1. INLEIDING

Vrijheid, gelijkheid en broedeschap

1. INLEIDING

Veroveringen door Napeoleon

1. INLEIDING

Napoleon Bonaparte

1. INLEIDING

Europa na Napoleon’s nederlaag

1. INLEIDING

De Bourgeoisie – de rijke burgerij

De Industriële Revolutie

1. INLEIDING

Stoommachine – James Watt

INLEIDING

stoomlocomotief

INLEIDING

arbeidersklasse

De industriestad

INLEIDING

Industrieel proletariaat

Friedrich Engels

INLEIDING

Industriesteden

INLEIDING

arbeiderswijk

INLEIDING

Kinderarbeid textielindustrie

INLEIDING

Immigratie naar VS

Hoofdsteden en bestuurscentra

INLEIDING

Houses Of Parliament – Londen

INLEIDING

Rijksdag - Berlijn

INLEIDING

Aanpak Parijs – Plan Hausmann (1853-1870)

INLEIDING

Parijs – brede boulevards en statige herenhuizen

INLEIDING

Avenue de L' Opera Paris - Camille Pissarro

HOOGBOUW

INLEIDING

Wainright Building – Louis H. Sullivan

INLEIDING

architect Louis SullivanForm follows Function

grondlegger functionalisme/modernisme

INLEIDING

New York – 1900Skycrapers

Transport

INLEIDING

1e metro in Londen (1863)

INLEIDING

INLEIDING

INLEIDING

Cabine Oriënt-express

INLEIDING

Spoorweg ‘kathedraal’ Antwerpen

Architectuur en ingenieurskunst

INLEIDING

Crystal Palace – Joseph Paxton

INLEIDING

Eerste wereldtentoonstelling – Londen (1851)

INLEIDING

Eiffeltoren – opbouw 1887-1889

INLEIDING

Eiffeltoren – Parijs (detail)

INLEIDING

Wereldtentoonstelling – Parijs (1889)

Nieuwe uitvindingen

INLEIDING

• Engeland koploper uitvindingen – 1e wereldtentoonstelling Londen

toepassingen:• Stoommachines• Gas • Elektriciteit

INLEIDING

uitvinder Thomas Edison

INLEIDING

eerste gloeilamp fonograaf

INLEIDING

Druktechniek lithografie - uitvinder Aloys Senefelder

INLEIDING

Communicatie-middelen

Telegraaf - Marconi Telefoon - Bell

Radio - Nikola Tesla

INLEIDING

Massaproductie

Thonet stoel

INLEIDING

Arte Nouveau – Jugendstil1900

Victor Horta

Fotografie – Werkelijkheid en illusie

INLEIDING

William Talbot - fotografie

INLEIDING

Realistische en naturalistische beelden

INLEIDINGCensuur op foto’s

Naaktfoto’s Oorlogsslachtoffers

INLEIDINGInvloed fotografie op schilderkunst

Hendrik Breitner Edgar Degas

INLEIDING

Bewegingen van een paard – E. Muybridge

Nieuwe tendensen in de kunst

INLEIDING

Tendensen:• Opkomend nationalisme/historisch bewustzijn• Idealiseren natuur & oorspronkelijke• Wegdromen/fantaseren over verre exotische

bestemmingen • Belangstelling voor het verleden• Aandacht gevoelskwesties:

droefgeestigheid, onbereikbare liefdes, ontsnappen aan het dagelijkse leven

Kunstenaar krijgt nieuw publiek

INLEIDING

Nieuwe elite 19e eeuw: rijke liberale burgerij

Gevolgen opkomst burgerlijke cultuur voor:• Muziek• Schilderkunst• Kunstenaar • Opleidingen en wetenschap

INLEIDING

• Hofcomponisten verzelfstandigen

Mozarthuis Wenen Wolfgang Amadeus Mozart

INLEIDING

• Schilderkunst: terug naar de natuur

INLEIDING

• gevoel benadrukken boven het verstand

Filosoof Jean Jacques Rousseau

INLEIDING

• Kunstenaar: individuele vrijheid

L’art pour l‘art: kunst om de kunst

Théophile Gautier (1835)

de kunst geen ander doel heeft dan zichzelf

INLEIDING

• Burgerlijke cultuur: bewustwording– Cultuur– Geschiedenis– Identiteit

Verzamelen en catalogiseren

INLEIDING

1e encyclopedie - Diderot

INLEIDING

INLEIDING

El Negro of Banyoles – Jules Verraux

‘19e eeuwse verzamelwoede’

INLEIDING

Rijksmuseum – Amsterdam

Mauritshuis – Den Haag

INLEIDING

Concertgebouw - Amsterdam

Opera Garnier - Parijs