Post on 18-Sep-2020
Recreatiewoningen | Jaaroverzicht 2019 2 NVM
In de inmiddels zevende editie van de NVM-publicatie over de Nederlandsemarktvoorrecreatiewoningenligtdefocusopdecijfer-matige trends en ontwikke lingen die in 2019 plaats hebben gevonden. OpbasisvancijfersafkomstiguitdeeigendoorNVM-makelaarsgevulde database én betrokken van het Kadaster worden alle verkooptrends bekeken.
Hetjaar2018lieteenrecordzieninverkoopaantallenbijeenstabiliseringvandeprijs.Devraagiswatdecijfersover2019latenzien.Ookaandeaanbodzijdevandemarktwordtveelaandachtgegeven. Zet de gestage daling van het beschikbare recreatieve woning aanbod verder door?
In het tweede gedeelte van deze publicatie verschuift de aandacht naar de ontwikkelingen in de verschillende lokale recreatiegebieden in Nederland. Van oudsher worden de meeste recreatiewoningen verkocht in Zeeland, het kustgebied van Noord-Holland en op de VeluweendeUtrechtseHeuvelrug.Tegelijkblijvenookdegewildemaar dure Waddeneilanden een interessante regio.
DeinputvanNVM-makelaarsbijhetduidenvandezeontwikkelingen isonmisbaar.Zijzientrendsenontwikkelingenvaakalseersteaankomen,enzijndéexpertsvooriedereenbetrokkenbijaan-ofverkoop van recreatief onroerend goed. Ook dit jaar geeft een aan-talvanheninputoverderegiowaarzijwerkzaamzijn.Zevormendaarmee een breder beeld van de zaken die spelen, maar die uit alleen de data niet snel naar boven zouden komen.
Inleiding
Corona-invloeden
Alle data die in deze publicatie wordt gebruikt betreft het jaar
2019 of eerder, en qua aanbod de situatie per 1 januari 2020.
Datwilzeggendeperiodevóórhetuitbrekenvandecorona-
crisis.Deimpacthiervanisindemeesteanalysesdaaromniet
terug te vinden.
Definitie recreatiewoning
Een recreatiewoning is een tweede woning
voor recreatieve doeleinden die in verschijningsvorm
vergelijkbaar is met reguliere woonvormen
(geen stacaravans of tuinhuisjes).
De recreatiewoning kan voor eigen gebruik
bedoeld zijn, maar ook als investering (verhuur)
of een mix van beiden.
Recreatiewoningen | Jaaroverzicht 2019 3 NVM
3Gevolgen corona-uitbraak
28
2.8Kortste looptijden in Zeeland
27
2.7Duurste aanbod nog steeds in Zeeland
26
2.6Krapte op de markt vooral in de kustregio’s
25
2.5Aanbod daalt sterkst in Zeeland
24
2.4Grootste woningen rond Friese en Overijsselse meren
22
2.3Hoogste vierkante meterprijs op de Wadden
21
2.2Prijzen stijgen in meeste regio’s, maar niet overal
20
2.1Gemiddeld minder verkopen, maar wel grote verschillen
19
2Regionale dynamiek
17
1.10Recreatiewoning gemiddeld ruim een jaar te koop
16
1.9Mismatch vraag en aanbod vooral in laagste prijssegment
15
1.8Gemiddelde vraagprijs net onder 2 ton
14
1.7Recreatiemarkt steeds krapper
12
1.6Maar liefst een kwart minder beschikbaar aanbod
11
1.5Grotere woningen op een kleiner perceel
10
1.4Steeds meer grote woningen verkocht
9
1.3Dure prijsklasse groeit ten koste van midden segment
7
1.2Gematigde prijsontwikkeling van 2,6 procent
6
1Landelijke ontwikkelingen
4
↑ ↑
1.1Verkoopaantallen na vorig recordjaar nu licht gedaald
5
Recreatiewoningen | Jaaroverzicht 2019 4 NVM
In dit eerste hoofdstuk wordt ingegaan op de
vraag- en aanbodzijde van de markt voor recreatie-
woningen in Nederland als geheel. De focus ligt
op verkoopaantallen, het beschikbare aanbod,
vraag- versus verkoopprijzen en looptijden. Er wordt
ingezoomd op de verschillende (prijs)segmenten en
waar mogelijk worden de reeksen uit het verleden
bekeken om huidige ontwikkelingen in perspectief
te plaatsen.
Landelijke ontwikkelingen 1
Recreatiewoningen | Jaaroverzicht 2019 5 NVM
Ontwikkeling aantal transacties 2004-2019Aantal
5.000
4.500
4.000
3.500
3.000
2.500
2.000
1.500
1.000
500
0
2004 05 06 07 08
2009 10 11 12 13
2014 15 16 17 18
2019
1.1 Verkoopaantallen na recordjaar 2018 nu licht gedaald
Deverkoopvanrecreatiewoningenlietin2018eenrecordzien. Een kleine 4.600 woningen wisselden van eigenaar. In 2019 lag dat aantal op 4.326 verkochte recreatiewoningen, een daling van 5,6 procent. Ondanks deze daling ligt het aantal recreatieverkopen nog steeds op een zeer hoog niveau.
Zoals in paragraaf 1.6vanditrapportverderwordtuitgediept,lijktdelichtedalingnietaaneenterugvalindevraagteliggen.Demeervoor de hand liggende oorzaak is gelegen in het feit dat er steeds minderbeschikbaarrecreatiefwoningaanbodtevindenis.Dataanboddaaltaldriejaaroprij,zodatervoordezoekendeconsumentsteedsmindergeschikterecreatiewoningenaantekopenzijn.
Opvallend is dat er afgelopen jaar veel nieuwbouw-recreatie-woningenzijnverkocht.AlswekijkennaardedoorNVM-makelaarsverkochte recreatiewoningen, dan ligt het nieuwbouwaandeel al 15jaartussende3en6procent.In2019isdatpercentagebijna 9 procent, ofwel 1 op de 11 verkochte recreatiewoningen is een nieuwbouwobject.
Aantal transacties 2018-2019
2018
4.584Daling
- 5,6%2019
4.326
Aandeel nieuwbouw in transacties 2004-2019
2004-2018
3-6%
2019
9%
Recreatiewoningen | Jaaroverzicht 2019 6 NVM
1.2 Gematigde prijsontwikkeling van 2,6 procent
Deprijsontwikkelingvanverkochterecreatiewoningenbedraagtover2019+2,6procent.Datismeerdandehalfprocentdieerin2018bijkwam, maar nog wel gematigd te noemen.
Indejaren2015-2017lagdegemiddeldeprijsontwikkelingruim boven de 5 procent, met een uitschieter in 2017 van 7 procent.
Degemiddeldeverkoopprijsvaneenrecreatiewoningbedraagtnubijna152.000euro,ruim4duizendeuromeerdanin2018.Dehoogstegemiddeldeverkoopprijswerdin2008genoteerd.Dezelagtoenopbijna169.000euro.
Prijsontwikkeling2018-2019
2008
169.0002018
148.0002019
152.000
Prijsontwikkeling2018-2019
2015-2017
+5-7%2018
+0,5%2019
+2,6%
Ontwikkelinggemiddeldetransactieprijs2004-2019Bedrag in euro’s
200.000
180.000
160.000
140.000
120.000
100.000
80.000
60.000
40.000
20.000
0
2004 05 06 07 08
2009 10 11 12 13
2014 15 16 17 18
2019
Recreatiewoningen | Jaaroverzicht 2019 7 NVM
In procenten
100
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
1.3 Groei dure prijsklasse ten koste van middensegment
Degemiddeldeverkoopprijsvaneenrecreatiewoningstijgtzoalsvermeldgematigd.Tochzijnerweldegelijkverschuivingenzicht-baarbinnendeverschillendeprijsklassen.Hetaantalverkopeninhetduretopsegment,metverkoopprijzenvanaf200duizendeuro,groeit gestaag. 29 procent van alle verkochte recreatiewoningen valt in 2019 in dit topsegment, in 2018 was dat nog 27 procent en in 2011 nog slechts 23 procent. Er ontstaat zelfs een segment met verkoopprijzenvanafeenhalfmiljoeneuro,metopjaarbasisbijna150 verkopen (ruim 3 procent).
Dezegroeigaattenkostevanhetmiddensegment.Vooralhetaan-deel verkopen in de categorie 100 tot 200 duizend euro daalt sterk. Inhetlageresegment,metprijzentot50duizendeuro,blijfthetaandeelverkopenredelijkstabiel.
Transactiesnaarprijsklasse
■ meer dan € 500.000
■ € 200.000 - € 500.000
■ € 100.000 - € 200.000
■ € 50.000 - € 100.000
■ minder dan € 50.000
↑
Minder dan 50.000
↑
50.000 - 100.000
↑
100.000 - 200.000
↑200.000 - 500.000
↑Meer dan 500.000
Bedragen in euro’s
11%
26%
40%
20%
3%
11%
24%
36%
26%
3%
8%
28%
48%
16%
1%
Ontwikkelingperprijssegment
2004 2011 2019
Recreatiewoningen | Jaaroverzicht 2019 8 NVM
In de praktijkZeeland
De Zeeuwse marktHerkent u het beeld van 2019 dat in het rapport wordt geschetst?“Het beeld is herkenbaar: minder aanbod en veel vraag. Echter ons kantoor heeft zo’n 15 procent meer recreatiewoningen verkocht in 2019 dan in 2018. Deels door het toevoegen van nieuw aanbod: de verkoop van bestaande recreatiechalets op campings langs de kust (prijsklasse 90.000 tot 160.000 euro voor 40-52 m2 woonoppervlakte). Wederom een toenemende vraag naar duurdere recreatiewoningen boven 500.000 euro tot 2.500.000 euro.”
Effecten van de corona-uitbraakWelke effecten ziet u nu?“In de afgelopen periode tijdens de lockdown hebben de kandidaat-kopers niet kunnen reizen van buitenaf ons werk-gebied (Nederland, Duitsland en België) en daardoor liep de vraag terug. Echter sinds het openstellen van de grenzen is de vraag naar (vrijstaande) recreatiewoningen met 40 procent gestegen ten opzichte van 2019. Dit is ook merkbaar aan het verkeer op onze website.“Hoe ziet u de toekomst na corona?“Ook in de toekomt verwachten wij veel vraag naar recreatie-woningen voor zowel eigen gebruik als recreatieve verhuur.”
Kansen en bedreigingen“Door de Kustvisie van de Provincie Zeeland is er geen of beperkt aanbod van nieuwe projecten waardoor de leefbaarheid (verdichting) wordt gewaarborgd. Echter dit geeft druk op de bestaande voorraad met als gevolg verdere stijging van de prijs.”
Regionale ontwikkelingen“In ons werkgebied is er een toe name van het toerisme in de (dorps)kernen. Hierdoor komt de leefbaar heid voor de ‘eigen bevolking’ onder druk te staan. Dit is voor de gemeenten de komende periode een uitdaging om hierin een juiste balans te vinden, want de toerist is een welkome bron van inkomsten. Denk aan toeristenbelasting, parkeergelden, over-nachtingen en overige uitgaven.”
In gesprek met Gert Joziasse, Makelaarskantoor Wisse Vastgoed BV, Domburg
Recreatiewoningen | Jaaroverzicht 2019 9 NVM
1.4 Steeds meer grote woningen verkocht
Nog steeds is 9 op de 10 verkochte recreatiewoningen een vrijstaandewoning,vaakeenbungalow.Datisaljarenhetgeval. En ook de ontwikkeling dat er steeds grotere woningen worden verkocht zet door. 1 op de 5, ofwel 20 procent van de verkochte recreatie woningen is groter dan 100 vierkante meter. In 2018 was dat nog 17 procent, in 2011 slechts 12 procent.
Vooral het aandeel woningen met een oppervlakte tussen de 75 en 100 meter daalt. Het aandeel kleine woningen, tot 50 meter, is kleinmaarblijftstabiel.Naastdetrenddatrecreatiewoningensteedsgroter,luxerendusduurderworden,lijkterdusookaltijdwelvraagteblijvenbestaannaarrelatiefkleineengoedkoperecreatiewoningen.
Aandeel grotere recreatiewoningen
2018 1:6
Transacties naar woninggrootte
16%
16%
14%
Tot 50 m2
37%
39%
43%
50 - 75m275 - 100m2
27%
33%
31%
Vanaf 100m2
20%
12%
12%2004
2011
2019
2019 1:5
2011 1:8
Recreatiewoningen | Jaaroverzicht 2019 10 NVM
m2/m3
500
450
400
350
300
250
200
150
100
0
2004 05 06 07 08
2009 10 11 12 13
2014 15 16 17 18
2019
1.5 Grotere woningen op een kleiner perceel
Dewoninggroottekanookwordenuitgedruktinaantalkuub,ofweldeinhoudinkubiekemeters.Dezezienweinderdaaddelaatstejaren gestaag toenemen (alleen 2018 laat een incidentele dip zien).
Wat echter meer opvalt, is de dalende trend van de gemiddelde perceeloppervlakte van verkochte recreatiewoningen. Dielagjarenlangrondeengemiddeldevan450meter,maarisin2019gedaaldnaar400vierkantemeter.Dusterwijldeverkochte woningen steeds groter worden, staan deze op een gemiddeld genomen steeds kleiner perceel.
Perceeloppervlakte
Woninginhoud
2004
■ 435 m2
■ 210 m3
2011
■ 441 m2
■ 220 m3
2019
■ 400 m2
■ 233 m3
Ontwikkeling woninginhoud versus perceeloppervlakte 2004-2019
■ Perceel
■ Woning
Recreatiewoningen | Jaaroverzicht 2019 11 NVM
Ontwikkeling aanbod recreatiewoningen
*Peildatum 1 januari
1.6 Maar liefst een kwart minder beschikbaar aanbod
Het aanbod aan recreatiewoningen waaruit een consument kan kiezen komt per 1 januari 2020 uit op net meer dan 1.900 woningen. Datismaarliefst26,3procentminderdaneenjaareerder.Toen warenernogbijna2.600woningenomuittekiezen.
Deoorzaakvoordezesnelledalingligtaanhethogeaantalverkopen. Het aantal recreatiewoningen dat op de markt komt gedurende een jaarligtalenigetijdopeenstabielniveau.Deredendathetaantalwoningen in aanbod waaruit gekozen kan worden zo hard daalt, komt omdat veel meer wordt verkocht dan dat er gedurende het jaar op de markt komt.
Wanneer deze ontwikkelingen nog enkele jaren aanhouden, zullen de verkoopprijzenwaarschijnlijkweerhardergaanstijgen. ↑
Aanbodneemt af
↑
Vraagneemt toe
↑
Prijsstijgt
+ =
01-01-2019
2.60001-01-2020
1.900-26,3%
Ontwikkeling aanbod recreatiewoningen 2007-2020*Aantal
4.000
3.500
3.000
2.500
2.000
1.500
1.000
500
0
07 082009 10 11 12 13
2014 15 16 17 18
2019
2020
Recreatiewoningen | Jaaroverzicht 2019 12 NVM
Indicatie
35
30
25
20
15
10
5
0
2006 07 08 09 10
2011 12 13 14 15
2016 17 18
2019
Krap (Verkopersmarkt)
Evenwichtig
Ruim (Kopersmarkt)
6,85,3
1.7 Recreatiemarkt wordt steeds krapper
Wanneerhetbeschikbareaanbodzosneldaalt,kanhetbijnanietandersofdekrapteopdemarktwordtgroter.Dekrapte-indicator,die de verhouding tussen transacties en aanbod laat zien, ligt nu op 5,3.Datwilzeggendateenconsumentuitgemiddeld5,3recreatie-woningenkankiezen.Daarmeeisderecreatiemarktopditmomentnog een evenwichtige markt te noemen. Vorig jaar stond de krapte- indicator nog op 6,8. Wanneer deze indicator onder de 5 komt, is sprake van een krappe, door verkopers gedomineerde markt.
Krapte-indicator 2006-2019
NVM Krapte-indicator Dezeindicatorgeefteenbenaderingvoorhetaantalkeuzemogelijkhedendateenpotentiëlekoperopdemarkt heeft.
<5 5-10 >10 krappe evenwichtige ruime
(verkopers)markt markt (kopers)markt
Recreatiewoningen | Jaaroverzicht 2019 13 NVM
In gesprek met
Roelof Berg,
Roelof Berg Makelaardij,
Diever
De Drentse marktHerkent u het beeld van 2019 dat in het rapport wordt geschetst?“Wij merken dat de belangstelling de afgelopen tijd is toegenomen. De markt is redelijk tot goed te noemen, verkopen lopen vlot en prijshoudend door.”
Effecten van de corona-uitbraakWelke effecten ziet u nu?“Het corona-effect op korte termijn is dat de belang stelling voor recreatiewoningen is toegenomen, noem het een soort quarantaineplek waar je rustig kunt verblijven.”Hoe ziet u de toekomst na corona?“De vraag op korte termijn zal wel blijven. Het is alleen de vraag wat de aangekondigde crisis voor invloed heeft. Durven mensen nog te kopen en als het ook merkbaar wordt in de portemonnee, kunnen ze dan nog wel kopen? Er sluipt toch wel een bepaalde onzekerheid in.”
Kansen en bedreigingen“De recreatiemarkt biedt nog steeds volop kansen. Er is op korte termijn in ieder geval, meer vraag omdat veel mensen nu toch liever in Nederland blijven, dus ook goede verhuurmogelijk-heden. Tegelijk zie je dat doordat de gemiddelde recreatiewoning steeds duurder wordt, een goed rendement bij verhuur lastiger wordt.”
Regionale ontwikkelingen“De provincie Drenthe heeft een onderzoek gedaan naar vitale parken. Een vitaal park heeft in de regel allerlei voorzieningen als restaurant, zwembad, tennisbaan, etc. Maar in deze regio is ook vraag naar parken waar deze voor-zieningen juist niet zijn. Parken met lage VvE-lasten die juist wel het gevoel van rust en ruimte geven.”
In de praktijkDrenthe
Recreatiewoningen | Jaaroverzicht 2019 14 NVM
Bedrag in euro’s
240.000
220.000
200.000
180.000
160.000
140.000
120.000
100.000
07 082009 10 11 12 13
2014 15 16 17 18
2019 20
Ontwikkelinggemiddeldevraagprijsrecreatiewoningen2007-2020*
*Peildatum 1 januari
1.8 Gemiddelde vraagprijs net onder de 2 ton
Deontwikkelingvandegemiddeldevraagprijsoverdeafgelopenjarenvertoonteenvreemdelijn.Vanaf2014stijgtdevraagprijsiederjaarmeteenpaarprocent,maarbegin2019waserineenseenflinkepiektezien.Begin2020isdevraagprijsechterweerteruggezaktnaar 198.500 euro.
Deoorzaakvandepiekvindenweteruginhetrapportvanvorigjaar:“Deenormestijging(2018-2019)isteverklarendoordeontwikke-lingen in de regio Zeeland. Qua recreatief woningaanbod is dit de tweede regio van Nederland. Zeeland heeft dus relatief grote invloed op het Nederlands gemiddelde. Gedurende 2018 was er een grote, eenmalige, instroom van duur aanbod aan nieuwbouw recreatie-woningentezien.Datzorgdevooreenhogegemiddeldevraagprijsop peildatum 1 januari 2019.”
Wanneer we de piek van vorig jaar buiten beschouwing laten, dan blijfternogsteedseen(versnellende)stijgingvandegemiddeldevraagprijsover.Vergelekenmetdestandper1januari2018ligtdevraagprijsper1januari2020,dustweejaarlater,zo’n7,5procenthoger.
Veluwe enUtrechtse Heuvelrug
Twente en Salland
Drenthe
ZO-Friesland en GroningenWadden-
eilanden
KustgebiedNoord-Holland
KustgebiedZuid-Holland
Zeeland
Brabant
Limburg
Overig Nederland
Flevoland
Achterhoek
Friese en
Overijsselse Meren
Recreatiewoningen | Jaaroverzicht 2019 15 NVM
1.9 Grootste mismatch vraag en aanbod in laagste prijssegment
Dematchtussenvraagenaanbodisin2019betergeweestdanin2018(De‘vraag’wordtindezeopgevatalshetaantaltransacties.Inwerkelijkheidisdevraagnaareenrecreatiewoningvaaknoggroterdanwatdaadwerkelijkaanverkopenwordtgerealiseerd).In 2018 was de verdeling van de aantallen in aanbod staande woningenversusverkochtewoningenuitgesplitstnaarprijsklasse,schever dan vorig jaar.
Alleeninhetlaagsteprijssegmentisdeverdelingnognietoptimaal.Waar11procentvanalletransactiesindeprijsklassetot50duizendeuro valt, is slechts 7 procent van het beschikbare aanbod in deze prijsklassetevinden.
Inhethoogsteprijssegment,metprijzenvanafeenhalfmiljoeneuro,is de verhouding andersom. Hier is iets meer aanbod (5 procent) beschikbaar dan dat er vraag (3 procent) is naar deze dure recreatie-woningen.
Bedragen in euro’s
Meer dan 500.000
200.000-500.000
100.000-200.000
50.000-100.000
Tot 50.000
0 5 10 15 20 25 30 35 40
Match transacties - aanbod 2019
In %
■ Transacties
■ Aanbod
Transacties
11%Aanbod
7%Bedragen in euro’s
Tot 50.000
Match transacties - aanbod 2019
3% 5%Meer dan 500.000
Recreatiewoningen | Jaaroverzicht 2019 16 NVM
In &
%
30
25
20
15
10
0
0Minder dan half jaar
Tussen half en 1 jaar
Tussen 1 en 2 jaar
Tussen 2 en 3 jaar
Meer dan 3 jaar
Looptijdaanbod2019-2020
1.10 Recreatiewoning gemiddeld ruim een jaar te koop
Detijddateenwoninggemiddeldtekoopstaat,isafgelopenjaarflinkgedaald.Stondeenrecreatiewoningper1januari2019 gemiddeld 530 dagen in aanbod, per 1 januari 2020 was dat nog maar 386 dagen. Iets meer dan een jaar dus, en daarmee 27 procent ofwel 144 dagen korter dan in begin 2019.
Ruim een kwart van het aanbod vindt binnen een half jaar een nieuweeigenaar.Daarstaattegenoverdaterookeengroep recreatiewoningen is, die inmiddels al langer dan 3 jaar te koop staat. Dezegroepisinvergelijkingmet2019nauwelijksafgenomen(éénprocentpunt naar 25 procent van het aanbod). Een teken dat het hier omeenmoeilijkteverkopengroepwoningengaatdienauwelijksweetteprofiterenvanhetaantrekkenvandemarkt.
■ 01-01-2019
■ 01-01-2020
26%
25% ■ Nieuwe eigenaar binnen een half jaar
■ Langer dan 3 jaar te koop
Ontwikkelinglooptijd2019-2020
01-01-2019
530%
-27%%(- 144 dagen)
01-01-2020
386
Recreatiewoningen | Jaaroverzicht 2019 17 NVM
Regionale dynamiek 2De verschillen tussen de toeristische regio’s binnen Nederland
zijn groot. Er is eigenlijk geen sprake van één landelijke
recreatiemarkt, maar van allerlei submarkten met hun eigen
marktontwikkelingen, kansen en uitdagingen.
In dit hoofdstuk komen de ontwikkelingen in de verschillende
regio’s aan bod. In het eerste deel wordt ingegaan op de
vraag zijde van de markt, vervolgens worden de ontwikke lingen
aan de aanbodkant behandeld.
Recreatiewoningen | Jaaroverzicht 2019 18 NVM
Voor deze en eerdere edities van het onderzoek naar de Nederlandse markt voor recreatiewoningen is gebruik gemaakt van een indeling van het land naar 13 toeristische regio’s.
DezezijnsamengesteldopbasisvanCOROP-regio’s,omdatdemeestedatasetsdievoorditonderzoekgebruiktzijnopditaggregatieniveaubeschikbaarzijn.
Veluwe enUtrechtse Heuvelrug
Twente en Salland
Drenthe
Overig NederlandWadden-eilanden
KustgebiedNoord-Holland
KustgebiedZuid-Holland
Zeeland
Brabant
Limburg
Overig Nederland
Flevoland
Achterhoek
Friese en
Overijsselse Meren
De13toeristischeregio’s
Recreatiewoningen | Jaaroverzicht 2019 19 NVM
2.1 Gemiddeld minder verkopen, maar grote verschillen
Landelijkzijnerin20195,6procentminderrecreatiewoningen verkocht dan in 2018. Wanneer we inzoomen op de verschillende regio’sdanblijktdatdeverschillengrootzijn.Indehelftvanderegio’sis inderdaad sprake van een daling van de verkoopaantallen, maar in deanderehelftzijndeverkopengestegen.
InLimburgenFlevolandligthetaantalverkopenrespectievelijk 13procenten45procenthogerdanvorigjaar.Ditzijnwelregio’smetabsoluut gezien lagere verkoopaantallen, waar een kleine toe name directtotflinkestijgingspercentagesleidt.
Drenthevaltookop,hierbetrefthetstijgingspercentage10procent inquaverkopendevierderegiovanhetland.Belangrijksteoorzaak is dat er in deze regio simpelweg ook veel te kiezen valt. Er is veel recreatief aanbod beschikbaar, zodat er ook veel transacties gerealiseerd worden. Het gaat hier vaak om bestaande woningen, die door de kopers opgeknapt worden.
Brabant en Twente vallen ook op, in de zin dat er een afname van de verkoopaantallen geregistreerd is. Ook hier gaat het om regio’s waar de verkoopaantallen niet heel hoog liggen, en een afnamedusdirecttoteenflinkdalingspercentageleidt.
Maarookinbelangrijkeregio’salsdeWaddeneilanden (-42 procent) en kustgebied Noord-Holland (-17 procent) daalt het aantalverkopenflink.Oorzaakisdathetbeschikbareaanbodhiervrijwelopgedroogdis.Hetzijnregio’swaar,opFlevolandna,hetaanbod het allerlaagst is van alle regio’s. ■ 2017
■ 2018
■ 2019
Regio
Achterhoek
Brabant
Drenthe
Flevoland
Friese en Overijsselse Meren
Kustgebied Noord-Holland
Kustgebied Zuid-Holland
Limburg
Overig Nederland
Twente en Salland
Veluwe en Utrechtse Heuvelrug
Waddeneilanden
Zeeland
Transacties per regio 2017-2019
100 200 300 400 500 600 700 800Aantal 0 900
+45%
+13%
+10%
-42%
-17%
Recreatiewoningen | Jaaroverzicht 2019 20 NVM
2.2 Prijzen stijgen in de meeste regio’s, maar niet overal
Desterksteprijsstijgingenin2019tenopzichtevan2018zijnin Limburgtevinden.Degemiddeldetransactieprijssteegvan 113duizendnaar146duizendeuro.Debelangrijksteredenhiervooriseenflinketoenamevanhetaandeelnieuwbouwwoningen.Dezezijnvaakduurderdanbestaanderecreatiewoningen,enzorgenvooreenopwaartsedrukopdeprijzenindezeregio.Maarerissimpelwegookveelmeervraaguitdemarkt,waarondervanDuitsersdiebereidzijn(flink)tegenelkaaroptebieden.
OokindeZeeuwseregiozijndeprijzenflinkomhooggegaan.Degemiddeldeverkoopprijsligtruim12procenthogerdanin2018.Ditheefttemakenmetdegrotetoenameaanexclusiefnieuwbouw-aanbod in de regio, zoals in de rapportage van vorig jaar ook al uit-gebreid aan bod is gekomen. Een deel van dit dure aanbod is in 2019 verkochtenzorgtvooreenflinkeprijsstijging.Maarookdekrapteopdemarktzorgtvoorprijsdruk.Ziedaarvoorookparagraaf 2.6.
Ookinbelangrijkeregio’salshetkustgebiedvanNoord-enZuid-HollandeninDrentheligtdegemiddeldeprijsvaneenverkochterecreatie-woningmet7tot9procentflinkhogerdanin2018.Indekustregio’sisditmetnametewijtenaandekrappemarkt,metveelvraagenweinigaanbod.VoorDrentheiseenverklaringlastigertevinden.WatverderopvaltzijndeontwikkelingenopdeWaddeneilanden,waarvoorhettweedejaaroprijdegemiddeldeprijsvanverkochtewoningen lager ligt dan het jaar ervoor. In 2018 lag dat nog aan het feit dat er een stuk minder woningen in het dure segment werden verkocht en meer in het goedkope segment, waardoor de gemiddelde transactieprijslageruitkwam.Ditjaarisdaarnauwelijkssprakevan.Wellichtdatdeontwikkelingvandevierkantemeterprijsmeer duidelijkheidkangeven.
Regio
Achterhoek
Brabant
Drenthe
Flevoland
Friese en Overijsselse Meren
Kustgebied Noord-Holland
Kustgebied Zuid-Holland
Limburg
Overig Nederland
Twente en Salland
Veluwe en Utrechtse Heuvelrug
Waddeneilanden
Zeeland
Gemiddeldetransactieprijsperregio2017-2019
50 100 150 200 250 300 350 400Bedrag x 1.000 euro 0
■ 2017
■ 2018
■ 2019
+29%
+12%
+9%+7%
+7%
Recreatiewoningen | Jaaroverzicht 2019 21 NVM
2.3 Hoogste vierkante meterprijs op de Wadden
DerecreatiewoningenmetdehoogstevierkantemeterprijszijnnogsteedsopdeWaddeneilandentevinden.Bijna3.000europervierkante meterwordterafgerekendbijdeverkoopvaneenwoning.Watookopvalt,isdatdezemeterprijsnauwelijkshogerligtdanin2018.Terwijl,zoalshiervooropgemerkt,de‘gewone’prijswelflinkgedaaldis.DatlaatziendateropdeWaddenin2019gemiddeldkleinerewoningenverkochtzijndanin2018.
DevierkantemeterprijsinZeelandnadertinmiddelsdievande Waddeneilanden. Hier wordt 2.858 euro per vierkante meter betaald. En ook de kustregio van Noord-Holland valt hier, met een sterke stijgingdoordekrappemarkt,wederomop.Eenschrilcontrastmetregio’salsTwente,deAchterhoekenDrenthe,waardegemiddeldevierkantemeterprijzenbijnadehelftlagerliggen.
Regio
Waddeneilanden
Zeeland
Kustgebied Noord-Holland
Overig Nederland
Kustgebied Zuid-Holland
Brabant
Limburg
Friese en Overijsselse Meren
Veluwe en Utrechtse Heuvelrug
Twente en Salland
Achterhoek
Drenthe
Flevoland
Vierkantemeterprijsperregio2018-2019
500 1.000 1.500 2.000 2.500 3.000Bedrag in euro‘s 0
■ 2018
■ 2019
€2.950/m2
€2.858/m2
Veluwe enUtrechtse Heuvelrug
Twente en Salland
Drenthe
Overig NederlandWadden-eilanden
KustgebiedNoord-Holland
KustgebiedZuid-Holland
Zeeland
Brabant
Limburg
Overig Nederland
Flevoland
Achterhoek
Friese en
Overijsselse Meren
■ 2.500-3.000
■ 2.000-2.500
■ 1.500-2.000
■ 1.000-1.500
Recreatiewoningen | Jaaroverzicht 2019 22 NVM
Woonoppervlak verkochte recreatiewoningen
2.4 Grootste woningen rond Friese en Overijsselse meren
DequawoonoppervlaktegrootsteverkochtewoningenzijntevindeninderegioFrieseenOverijsselsemeren.Degemiddeldeoppervlaktevan de verkochte woningen bedraagt hier 83 vierkante meter. Landelijkishetgemiddeldaantalvierkantemeters72.OokinZeeland,deAchterhoekenBrabantzijndeverkochterecreatie woningen met 80 vierkante meter relatief groot. In Flevoland ligt de gemiddelde oppervlakte onder de 60 vierkante meter.
Friese en Overijsselse
Meren
83m2
Flevoland
59m2
Landelijk gemiddelde
72m2
Recreatiewoningen | Jaaroverzicht 2019 23 NVM
Maaike van Doorn
Maaike van Doorn Makelaar,
Lunteren
De Veluwse marktHerkent u het beeld van 2019 dat in het rapport wordt geschetst?“Het beeld van het rapport is zeker herkenbaar. Momenteel loopt de markt voor recreatiewoningen in onze regio zeer goed. Zowel in het lage segment als in het hogere segment tot 350.000 euro.”
Effecten van de corona-uitbraakWelke effecten ziet u nu?“Het corona-effect heeft op de recreatiemarkt een positieve invloed gehad. Veel meer aanvragen en goede verkopen. Mensen kwamen tot de conclusie dat ze ruimte en rust nodig hebben. ”Hoe ziet u de toekomst na corona?“Ik denk dat mensen ruimte blijven zoeken om tot rust te komen in deze hectische tijd. Met name in eigen land en op rijafstand van woon- en werkplek. Juist korte momenten om even op te laden. ”
Kansen en bedreigingen“De vraag naar recreatie-woningen zal alleen maar toenemen. Het aanbod in de bestaande bouw zal dalen.”
In de praktijkVeluwe
Recreatiewoningen | Jaaroverzicht 2019 24 NVM
*Peildatum 1 januari
2.5 Aanbod daalt sterkst in Zeeland
Inbijnaalleregio’sdaalthettekoopstaanderecreatievewoning-aanbod, maar in Zeeland het sterkst. Per 1 januari 2020 is er maar liefst60procentminderaanbodbeschikbaarinvergelijkingmeteenjaar eerder.
Hiermoetechterweleenkanttekeningbijgemaaktworden.ZoalsaleerderinditrapportgemeldzijnerinZeelandeenaantalgroteendure nieuwbouw recreatieprojecten en kavels op de markt gebracht. Naardezerecreatiewoningeninhetluxetopsegment(deelsookge-schikt voor permanente bewoning) is nog steeds veel vraag uit binnen- en buitenland en deze worden goed verkocht. Ze worden echter somswel(aldanniettijdelijk)vandemarktgehaald,dezogeheten‘intrekkingen’,vaakommarketingtechnischeredenen.Datzorgtvooreendalingvanhetaantalbeschikbarewoningen.Inwerkelijkheidstaat een deel van deze woningen nog steeds te koop, maar vaak als 1 nieuwbouwproject in plaats van losse (en in aantal dus meer) woningen.
DesalnietteminloopthetaanboddaadwerkelijkhardteruginZeeland,blijftdevraagnaarrecreatiewoningenhoogenisersprakevan een sterke verkrapping van de markt.Niet alleen in Zeeland daalt het aanbod sterk. Ook in qua aanbod belangrijkeregio’salsdeVeluwe/UtrechtseHeuvelrug,DrentheendeFrieseenOverijsselsemerenishetbeschikbareaanbodhardterug-gelopen. Lokale makelaars geven aan dat het gigantisch druk is, dat woningennietaanteslepenzijnmaarertegelijkertijdmaarweinigaanbodbeschikbaaris.Dehogevraagenbijbehorendhogeaantalverkopen in 2019 is daar debet aan.
Regio
Achterhoek
Brabant
Drenthe
Flevoland
Friese en Overijsselse Meren
Kustgebied Noord-Holland
Kustgebied Zuid-Holland
Limburg
Overig Nederland
Twente en Salland
Veluwe en Utrechtse Heuvelrug
Waddeneilanden
Zeeland
Aanbod recreatiewoningen per regio 2018-2020*
100 200 300 400 500 600 700 800Aantal 0
■ 2018
■ 2019
■ 2020
-60%
Recreatiewoningen | Jaaroverzicht 2019 25 NVM
2.6 Krapte op de markt het grootst in de kustregio’s
Eenmanieromtekijkennaardedrukoprecreatievemarktisomhetbeschikbare aanbod op een bepaald moment af te zetten tegen het aantalverkopengedurendehetjaar.Dezeverhoudingwordtuit-gedrukt in een getal, de zogenaamde krapte-indicator (zie voor de exactedefinitie paragraaf 1.7).
DekrapteinhetkustgebiedvanNoord-Hollandishetgrootst.Dekrapte-indicator ligt er onder de 2, wat wil zeggen dat er sprake is van een zeer krappe markt met veel vraag en weinig aanbod. Het aantal verkopen is hier weliswaar afgenomen, maar het aanbod is nog veel harder gedaald. Ook in de kustgebieden van Zuid-Holland en in Zeeland is de druk op de markt enorm. Flevoland staat hier ook tussen, maar door de lage aantallen in deze regio is dit niet helemaal representatief.
Inderegio’sTwente/Salland,maarookbijvoorbeeldinDrenthe,is de krapte-indicator het hoogst. Toch ligt de krapte-indicator hier inmiddels ook onder de 10, waar die vorig jaar nog ruim erboven scoorde.Demarktisdusookindezeregio’saanhetverkrappen.
Regio
Twente en Salland
Drenthe
Friese en Overijsselse Meren
Waddeneilanden
Limburg
Achterhoek
Veluwe en Utrechtse Heuvelrug
Overig Nederland
Brabant
Kustgebied Zuid-Holland
Flevoland
Zeeland
Kustgebied Noord-Holland
Krapte-indicator 2019
2 4 6 8 10 12Indicatie 0
Krap(Verkopersmarkt)
Even-wichtig
Ruim(Kopersmarkt)
Recreatiewoningen | Jaaroverzicht 2019 26 NVM
*Peildatum 1 januari
2.7 Duurste aanbod nog steeds in Zeeland
DehoogstevraagprijzenvoorrecreatiefaanbodinNederlandwordennog steeds gevraagd voor woningen in de Zeeuwse regio. Deextremepiekvanvorigjaar(veroorzaaktdooreenaantalgrote,luxenieuwbouwprojectenindehogeprijsklassen)isweliswaarteruggelopen,maardegemiddeldevraagprijsligtnogerghoog: bijna500duizendeuro.
Degrootstestijgingenvandeprijzeninvergelijkingmetvorigjaarworden genoteerd in Limburg en het kustgebied van Noord-Holland. In deze laatste regio is de druk op de markt, zoals eerder gezegd, erghoog.Ditkomttotuitdrukkinginstijgendevraag-entransactie-prijzen.InLimburgwordtdestijgingvandegemiddeldevraagprijsvoornamelijkveroorzaaktdooreentoenamevanhetaantalnieuw-bouwwoningen,diegemiddeldvooreenhogereprijsindemarktworden gezet.
Regio
Achterhoek
Brabant
Drenthe
Flevoland
Friese en Overijsselse Meren
Kustgebied Noord-Holland
Kustgebied Zuid-Holland
Limburg
Overig Nederland
Twente en Salland
Veluwe en Utrechtse Heuvelrug
Waddeneilanden
Zeeland
Gemiddeldevraagprijsperregio2018-2020*
100 200 300 400 500 600 700 800Bedrag x 1.000 euro 0
■ 2018
■ 2019
■ 2020
Recreatiewoningen | Jaaroverzicht 2019 27 NVM
2.8 Looptijden het kortst in Zeeland
Totsloteenblikopdelooptijdenvanhetaanbodindeverschillenderegio’s.Ofwel,detijdindagendateenrecreatiewoninggemiddeldtekoopstaat.Landelijkwasdatruimeenjaar,namelijk386dagen.
InTwente/Sallandstaateenwoninggemiddeld553dageninaanbod.OokinBrabant,Friesland/GroningenenopdeVeluwe/UtrechtseHeuvelrug duurt het gemiddeld wat langer om een recreatiewoning te verkopen. In Zeeland staat een woning met 237 dagen gemiddeld de helft korter te koop.
Regio
Achterhoek
Brabant
Drenthe
Flevoland
Friese en Overijsselse Meren
Kustgebied Noord-Holland
Kustgebied Zuid-Holland
Limburg
Overig Nederland
Twente en Salland
Veluwe en Utrechtse Heuvelrug
Waddeneilanden
Zeeland
Looptijdaanbodindagen2019
100 200 300 400 500 600Aantal dagen 0
Landelijk gemiddelde386 dagen
Recreatiewoningen | Jaaroverzicht 2019 28 NVM
Gevolgen corona-uitbraak 2020 3
Recreatiewoningen | Jaaroverzicht 2019 29 NVM
3.1 Stand van zaken na drie maanden coronamaatregelen
SindsdeuitbraakvanhetcoronavirusinNederlandendedaarop-volgende periode van sociale onthouding monitort de NVM nauw-gezetdeontwikkelingenopdevastgoedmarktinNederland.Daarbijwordt gekeken naar het aantal aangemelde en verkochte woningen enanderevastgoedobjecten,waarmogelijkopweekbasis.Ookhetaanbodendeprijsontwikkelingvanwoningenwordtopwekelijksebasisbijgehouden.
Voorspecifiekedeelmarkten,zoalsdemarktvoorrecreatiewoningen,is dit lastiger. Het aantal aan- en afgemelde recreatiewoningen op weekbasis is te laag om betrouwbare uitspraken over te doen. Toch kan inmiddels, ruim drie maanden na de eerste maatregelen rondom sociale onthouding, een eerste indicatie van de ontwikkelingen gegeven worden.
Hetaantalverkochterecreatiewoningensindsmediomaartlijkt, opmomentvanschrijveneindjuni,nietlagerteliggendaninvoor-gaandejaren.Erisgeenduidelijkeafnamevanhetaantalverkopentezien.Watwelduidelijkisgeworden,isdathetaantalwoningendat wordt aangemeld, ofwel te koop wordt aangeboden, daalt.
↑
Aantal verkochte recreatiewoningen
stabiel
↑
Aantal aangebodenrecreatiewoningen
neemt af
Indicatie ontwikkelingen per eind juni 2020
Deontwikkelingopdemarktvoorrecreatiewoningenisafwijkendtenopzichtevanbijvoorbeelddehuurmarktende‘gewone’koop-woningmarkt, waar het aantal aanmeldingen in 2020 juist is gestegen.Wanneerhethieromeenkleine,tijdelijkedipgaat,zullendegevolgennietzogrootzijn.Wanneerhetlagereaantalaanmeldingenlangeretijdzalaan-houden, kunnen er wel problemen ontstaan. Wetende dat een recreatiewoning gemiddeld een jaar te koop staat, zullen de gevolgen van een dalend aanbod in het aantal verkopen aan het einde van dit jaarmaarookin2021merkbaarzijn.
Het grootste probleem voor de markt voor recreatiewoningen in 2020lijktdanooknieteenvraaguitvaltezijn,maareerdereentekortaan beschikbaar aanbod. Wanneer de krapte verder toeneemt, kan ditleidentotverdereprijsstijgingenenkopersdiedoordetedurewoningenoplangeretermijnkunnengaanafhaken.Uiteraardgeldtvoorditsoortdoorkijkjesindetoekomsteenstevigedisclaimer.Alleontwikkelingenzijnmedesterkafhankelijkhoedeeconomische ontwikkeling in de komende maanden, en misschien wel jaren, verloopt. Wellicht dat de volgende editie van deze publicatie in 2021 daar uitsluitsel over kan geven.
Recreatiewoningen | Jaaroverzicht 2019 30 NVM
Colofon
De Nederlandse markt voor recreatiewoningenJaaroverzicht 2019
Vragen over de publicatieGerco van den BergG.vandenberg@nvm.nl030 608 51 85
Niets uit deze uitgave mag worden overgenomenzonderschriftelijke toestemming van NVM.
Een uitgave van NVM© Juli 2020
NederlandseCoöperatieveVereniging vanMakelaarsenTaxateursin onroerende goederen NVM U.A.Postbus 22223430DCNieuwegein030 - 608 51 85nvm.nl
TekstBartKnijffb.knijff@brainbay.nl030 850 45 00
Bronnen grafiekenNVM/brainbay,Kadaster
CoördinatieEva van BeverenHavana Orange
FotografieRené van den Burg
Ontwerp en opmaak René HofmanRep-IdDesign
In opdracht van NVM uitgevoerd doorbrainbayFranz-Lisztplantsoen 2403533 JG Utrecht(030) 850 45 00brainbay.nl