(COURANTE) HUIDAANDOENINGEN IN HET ZIEKENHUIS

Liesje LambrechtsDermatoloog

HUIDTUMOREN

HUIDTUMOREN

1. Goedaardige tumoren- Verruca vulgaris- Verruca seborrhoica- Keratoacanthoom

2. Premaligne huidafwijkingen- Actinische keratose

3. Maligne epidermale tumoren- Basocellulair carcinoom (BCC)- Spinocellulair carcinoom (SCC)- Maligne melanoom

1. Goedaardige tumoren

■ VERRUCA VULGARIS– Verruceuze tumoren, veroorzaakt door Humaan papilloma virus (HPV)

1. Goedaardige tumoren

■ VERRUCA VULGARIS– Humaan papilloma virus (HPV) geïnduceerd

■ Ongeveer 100 genotypes

■ Infecteert huid en mucosa

■ Overdracht via contact met iemand met wratten

■ Veroorzaakt meestal goedaardige wratten

■ Sommige subtypes hebben oncogene eigenschappen

■ Gaat meestal vanzelf over na maanden tot jaren

1. Goedaardige tumoren

■ VERRUCA VULGARIS– Vooral bij kinderen

– Vooral handen of voetzool

– Meestal klein

– Huidskleurig

– Wratachtig (papillomateus) oppervlak

1. Goedaardige tumoren

■ VERRUCA VULGARIS– Auto-inoculatie cutane verruca vulgaris

1. Goedaardige tumoren

■ VERRUCA VULGARIS– Verrucae plantaris

■ Doornwratten (corn warts = eksteroog)– Meestal voetzolen

– Lichaamsgewicht: diepe penetratie

– Keratotisch scherp begrensd

1. Goedaardige tumoren

■ VERRUCA VULGARIS– Verrucae plantaris

■ Mozaïekwratten– Plaques van ruwe huid

– Individuele wratten aan de rand

– Vaak pijnloos

1. Goedaardige tumoren

■ GENITALE WRATTEN = CONDYLOMEN– Huidskleurig/rood/bruin– Transmissie:

■ Seksueel = SOA■ Manueel

– Lokalisatie: slijmvliezen / overgang huid-slijmvliezen

1. Goedaardige tumoren

■ GENITALE WRATTEN = CONDYLOMEN– Condylomata accuminata

■ Wratten smelten samen tot bloemkoelvormige tumoren

HUIDTUMOREN

1. Goedaardige tumoren- Verruca vulgaris- Verruca seborrhoica- Keratoacanthoom

2. Premaligne huidafwijkingen- Actinische keratose

3. Maligne epidermale tumoren- Basocellulair carcinoom (BCC)- Spinocellulair carcinoom (SCC)- Maligne melanoom

1. Goedaardige tumoren

■ Verruca seborrhoica– =ouderdomswrat/wijsheidswrat– Meest voorkomende benigne huidtumor– Toename met leeftijd– Mutatie in FGFR3– In gelaat en op romp (vaak plooien)– Begint als kleine lichtbruine papel– Evolutie naar grotere plaques met verruceus oppervlak en stuck on appearance

1. Goedaardige tumoren

■ Verruca seborrhoica

1. Goedaardige tumoren

■ Verruca seborrhoica– Leser-Trélat syndroom

■ In korte tijd ontstaan van multipele verrucae■ Geassocieerd met gastro-intestinale tumoren, lymfomen en leukemie = paraneoplastisch

HUIDTUMOREN

1. Goedaardige tumoren- Verruca vulgaris- Verruca seborrhoica- Keratoacanthoom

2. Premaligne huidafwijkingen- Actinische keratose

3. Maligne epidermale tumoren- Basocellulair carcinoom (BCC)- Spinocellulair carcinoom (SCC)- Maligne melanoom

1. Goedaardige tumoren

■ Keratoacanthoom– Snel groeiende papel (enkele weken) met centraal verhoornde massa– Vooral zonblootgestelde huid

1. Goedaardige tumoren■ Keratoacanthoom

- Genezing met lelijk ingezonken litteken

HUIDTUMOREN

1. Goedaardige tumoren- Verruca vulgaris- Verruca seborrhoica- Keratoacanthoom

2. Premaligne huidafwijkingen- Actinische keratose

3. Maligne epidermale tumoren- Basocellulair carcinoom (BCC)- Spinocellulair carcinoom (SCC)- Maligne melanoom

2. Premaligne huidafwijkingen■ Zonlicht bevat 10% UV

– UVB (2%)– UVA (98%)– Geen UVC

■ Intensiteit UV– Seizoen– Geografische zone– Hoogte– Stand van zon– Bewolking– Ozonlaag– Weerkaatsend vermogen omgeving

2. Premaligne huidafwijkingen

HUIDTUMOREN

1. Goedaardige tumoren- Verruca vulgaris- Verruca seborrhoica- Keratoacanthoom

2. Premaligne huidafwijkingen- Actinische keratose

3. Maligne epidermale tumoren- Basocellulair carcinoom (BCC)- Spinocellulair carcinoom (SCC)- Maligne melanoom

2. Premaligne huidafwijkingen

■ Actinische keratose– Actinisch = door UV licht veroorzaakt– Keratose: ruwe hyperkeratotische vlekjes– Voorkomen

■ Aan zonlicht blootgestelde huid■ Oudere personen (chronisch cumulatievezonschade)■ DNA schade in keratinocyten

– Kan na jaren overgaan in spinocellulair carcinoom

2. Premaligne huidafwijkingen

HUIDTUMOREN

1. Goedaardige tumoren- Verruca vulgaris- Verruca seborrhoica- Keratoacanthoom

2. Premaligne huidafwijkingen- Actinische keratose

3. Maligne epidermale tumoren- Basocellulair carcinoom (BCC)- Spinocellulair carcinoom (SCC)- Maligne melanoom

Non-melanomaskin cancer

3. Maligne huidafwijkingen

HUIDTUMOREN

1. Goedaardige tumoren- Verruca vulgaris- Verruca seborrhoica- Keratoacanthoom

2. Premaligne huidafwijkingen- Actinische keratose

3. Maligne epidermale tumoren- Basocellulair carcinoom (BCC)- Spinocellulair carcinoom (SCC)- Maligne melanoom

Non-melanomaskin cancer

■ BASOCELLULAIR CARCINOOM

– Oorsprong in basale cellen vanhaarfollikel

– Zelden metastasering

– Invasief en destructief in omgeving

3. Maligne huidafwijkingen

■ BASOCELLULAIR CARCINOOM– KLINIEK

■ Glanzend■ Doorlopen met teleangiëctasieën = arborizing vessels

3. Maligne huidafwijkingen

■ BASOCELLULAIR CARCINOOM– KLINIEK

3. Maligne huidafwijkingen

■ BASOCELLULAIR CARCINOOM– KLINIEK

3. Maligne huidafwijkingen

■ BASOCELLULAIR CARCINOOM– KLINIEK

■ Lokaal destructief

3. Maligne huidafwijkingen

HUIDTUMOREN

1. Goedaardige tumoren- Verruca vulgaris- Verruca seborrhoica- Keratoacanthoom

2. Premaligne huidafwijkingen- Actinische keratose

3. Maligne epidermale tumoren- Basocellulair carcinoom (BCC)- Spinocellulair carcinoom (SCC)- Maligne melanoom

Non-melanomaskin cancer

■ SPINOCELLULAIR CARCINOOM

– Oorsprong keratinocyten■ Huid■ Mucosa

– Metastasering

3. Maligne huidafwijkingen

■ SPINOCELLULAIR CARCINOOM, SCC

– GEDIFFERENTIEERD SCC■ Harde geïndureerde papel

– ONGEDIFFERENTIEERD SCC■ Gemakkelijk bloedende

en zacht aanvoelende papel

3. Maligne huidafwijkingen

■ SPINOCELLULAIR CARCINOOM, SCC

3. Maligne huidafwijkingen

■ SPINOCELLULAIR CARCINOOM, SCC– Roken

3. Maligne huidafwijkingen

■ SPINOCELLULAIR CARCINOOM, SCC– HPV

■ Geïnfiltreerde plaques en pijnlijke ulceraties

■ Metastaseert snel

3. Maligne huidafwijkingen

HUIDTUMOREN

1. Goedaardige tumoren- Verruca vulgaris- Verruca seborrhoica- Keratoacanthoom

2. Premaligne huidafwijkingen- Actinische keratose

3. Maligne epidermale tumoren- Basocellulair carcinoom (BCC)- Spinocellulair carcinoom (SCC)- Maligne melanoom

Non-melanomaskin cancer

■ MALIGNE MELANOOM

– Oorsprong melanocyten– Gevaarlijkste vorm van huidkanker– Verantwoordelijk voor circa 1% sterfte

aan kanker – Incidentie stijgt

■ Hogere blootstelling aan zon (reizen)■ Licht huidtype■ Weinig zonnecrème

3. Maligne huidafwijkingen

■ MALIGNE MELANOOM

– RISICOFACTOREN■ Blootstelling aan UV-straling (strand, zonnebank, opgegroeid in de Tropen)■ Episodes van ernstige verbranding op jonge leeftijd■ Huidtype I, rood of blond haar, blauwe ogen, sproeten■ Veel actinische schade■ Melanoom in de familie■ Veel naevi (> 100), > 5 atypische naevi

3. Maligne huidafwijkingen

■ MALIGNE MELANOOM– KLINIEK

3. Maligne huidafwijkingen

Goedaardig Kwaadaardig

Goedaardige pigmentletsels■ Verworven naevi

– Niet bij geboorte, ontstaan vanaf eerste levensjaar– Aantal neemt toe tot +/- 40 jaar– Evolutie (niet altijd):

Junctionele naevus -> compound naevus -> dermale naevus

– Verdwijnen vanaf 40-50 jaar– Na 80 jaar enkel nog dermale naevi

Goedaardige pigmentletsels■ Lentigo senilis / lentigo solaris / ouderdomsvlek / levervlekken

– Tgv jarenlange zonexpositie

■ MALIGNE MELANOOM– KLINIEK

3. Maligne huidafwijkingen

■ MALIGNE MELANOOM– KLINIEK

■ Dermatoscopisch onderzoek– Ervaring nodig– Herkennen van maligne letsels die klinisch niet verdacht zijn -> excisie– Herkennen van benigne letsels die klinisch verdacht zijn -> excisie niet nodig

3. Maligne huidafwijkingen

■ MALIGNE MELANOOM– KLINIEK

■ Dermatoscopisch onderzoek– ABCDE

3. Maligne huidafwijkingen

■ MALIGNE MELANOOM– KLINIEK

■ Dermatoscopisch onderzoek– ABCDE

3. Maligne huidafwijkingen

■ MALIGNE MELANOOM– KLINIEK

■ Dermatoscopisch onderzoek– ABCDE

3. Maligne huidafwijkingen

■ MALIGNE MELANOOM– KLINIEK

■ Dermatoscopisch onderzoek– Netwerk

3. Maligne huidafwijkingen

■ MALIGNE MELANOOM– KLINIEK

■ Dermatoscopisch onderzoek– Netwerk

3. Maligne huidafwijkingen

■ MALIGNE MELANOOM– SOORTEN

3. Maligne huidafwijkingen

Klinische varianten:superficial spreading melanoma (SSM) 70%nodulair melanoma (NM) 20%lentigo maligna melanoma (LMM) 5%acrolentigineus melanoma (ALM) 5%

■ MALIGNE MELANOOM– SOORTEN

■ Amelanotisch maligne melanoom

3. Maligne huidafwijkingen

■ MALIGNE MELANOOM– DIAGNOSE

3. Maligne huidafwijkingen

■ MALIGNE MELANOOM– HISTOLOGISCHE KENMERKEN

■ Horizontaal: – In epiderm

■ Verticaal: – Invasie naar diepte– Breslow dikte =

afstand in mm vanaf stratum granulosum tot de diepst gelegenmelanoma cel

3. Maligne huidafwijkingen

■ MALIGNE MELANOOM– HISTOLOGISCHE KENMERKEN

3. Maligne huidafwijkingen

3. Maligne huidafwijkingen■ MALIGNE MELANOOM

– HISTOLOGISCHE KENMERKEN

■ MALIGNE MELANOOM– BEHANDELING

■ HEELKUNDE– Breslow <1mm: 1cm excisiemarge– Breslow > 1mm: 2 cm excisiemarge

3. Maligne huidafwijkingen

■ MALIGNE MELANOOM– BEHANDELING

■ HEELKUNDE– Vanaf T1b: sentinel node procedure

3. Maligne huidafwijkingen

■ MALIGNE MELANOOM– STAGING

3. Maligne huidafwijkingen

TNM classificatie melanoom:

T tumordikte (mm) ulceratie / overige kenmerken

Tx geen gegevens over primaire tumor

T0 primaire tumor kan niet worden gevonden

Tis melanoma in situ (Clark level I) atypische melanocytaire hyperplasie;ernstige melanocytaire dysplasia;geen invasieve maligne laesie

T1 ≤ 1.0 mm T1a: < 0.8 mm en zonder ulceratieT1b: < 0.8 mm maar met ulceratieT1b: 0.8 - 1.0 mm, zonder of met ulceratie

T2 > 1.0-2.0 a: Zonder ulceratieb: Met ulceratie

T3 > 2.0-4.0 a: Zonder ulceratieb: Met ulceratie

T4 > 4.0 a: Zonder ulceratieb: Met ulceratie

■ MALIGNE MELANOOM– STAGING

3. Maligne huidafwijkingen

N Aantal kliermetastasen Mate van aantasting van de lymfklier

Nx geen gegevens over lymfklieren

N0 0 geen lymfkliermetastasen

N1 1metastase in 1 regionale lymfklier, ofintralymfatische regionale metastase zonder lymfkliermetastase

N1a: alleen microscopisch lymfklier metastasen (klinisch occult, niet aantoonbaar)N1b: macroscopisch lymfklier metastasen (klinisch aantoonbaar)N1c: sateliet of in-transit metastasen zonder regionale lymfklier metastasen

N2 2-3metastasen in 2 of 3 regionale lymfklieren, ofintralymfatische regionale metastasen zonder lymfkliermetastasen

N2a: alleen microscopisch lymfklier metastasen (klinisch occult, niet aantoonbaar)N2b: macroscopisch lymfklier metastasen (klinisch aantoonbaar)N2c: sateliet of in-transit metastasen met alleen één regionale lymfklier metastase

N3 4 of meermetastasen in 4 of meer regionale lymfklieren,of conglomeraat van regionale lymfkliermetastasen,of sateliet of in-transit metastasen met twee of meer regionale lymfklier metastasen

N3a: alleen microscopisch lymfklier metastasen (klinisch occult, niet aantoonbaar)N3b: macroscopisch lymfklier metastasen (klinisch aantoonbaar)N3c: sateliet of in-transit metastasen met twee of meer regionale lymfklier metastasen

■ MALIGNE MELANOOM– STAGING

3. Maligne huidafwijkingen

M Metastasen op afstand Lokatie van de metastasenM0 Geen metastasen op afstand n.v.t.M1 metastasen op afstand

Met als toevoeging:(0) lactaat dehydrogenase (LDH) niet verhoogd(1) LDH verhoogd

M1a: huid-, subcutane of kliermetastasen op afstand (buiten het regionale lymfklierstation)M1b: long metastasenM1c: overige metastasen, niet in centraal zenuwstelselM1d: centraal zenuwstelsel

■ MALIGNE MELANOOM– STAGING

3. Maligne huidafwijkingen

Pathologische stadiëring volgens AJCC en TNM:

AJCC T N M

0 Tis N0 M0

I T1 N0 M0

IA T1aT1b

N0 M0

IB T2a N0 M0

IIA T2bT3a

N0 M0

IIB T3bT4a

N0 M0

IIC T4b N0 M0

III Alle T N1, N2, N3 M0

IIIA T1aT1bT2a

N1aN2a

M0

IIIB T1aT1bT2a

N1bN1cN2b

M0

T2bT3a

N1N2aN2b

M0

IIIC T1aT1bT2aT2bT31

N2cN3

M0

T3bT4a

N1, N2, N3 M0

T4b N1, N2 M0

IIID T4b N3 M0

IV Alle T Alle N M1

Melanoma staging: Evidence‐based changes in the American Joint Committee on Cancer eighth edition cancer staging manual

CA: A Cancer Journal for Clinicians, Volume: 67, Issue: 6, Pages: 472-492, First published: 13 October 2017, DOI: (10.3322/caac.21409)

3. Maligne huidafwijkingen■ MALIGNE MELANOOM

– PROGNOSE

Dank voor uw aandacht!