Jezuïten: zeventiende-eeuwse ‘Mad Men’

Ignatius de Loyola Donald Draper

Onderzoek naar de leescultuur van Johanna van Randenraedt (1610-1684)

Ida Luttikhuisen31 mei 2012

Opzet presentatie

1. Onderzoeksvraag: lezen als plaats van verandering

2. Bronnen: Primair: gewetensrekening Johanna van R. + voorbeeldtekst

Secundair: stand van zaken in het onderzoek en mijn bijdrage

3. Probleemstelling: volgorde onderzoekstappen/fases

Onderzoeksvraag

Welke rol had religieuze literatuur in het dagelijks leven van Johanna van Randenraedt?

Subvragen: • Wat, hoe, hoeveel, waar, wanneer en

waarom las ze? • Wat voor impact hadden die teksten op

haar?• Hoe paste lezen in haar dagelijkse

programma?

Bron: primairGewetensrekening van JvR uit 1649, Gemeente Archief Roermond (= handschrift)

Bronnen: secundairDaniel Huysmans, Kort Begryp des levens ende der deughden vande weerdighe Joanna van Randenraedt, geestelycke dochter. Antwerpen 1690.

Stand van zaken:• Marit Monteiro, Geestelijke maagden, leven tussen klooster

en wereld in Noord-Nederland gedurende de zeventiende eeuw. Hilversum 1996.

Een onderzoek naar de egodocumenten van zeventiende-eeuwse geestelijke maagden, maar niet naar hun leescultuur

• Jeroen Blaak, Geletterde levens, dagelijks lezen en schrijven in de vroegmoderne tijd in Nederland 1624-1770. Hilversum 2004.

Een onderzoek naar de leescultuur van achttiende-eeuwse protestantse vrouw

Mijn (kleine) bijdrage: Het opvullen van het gat: onderzoek naar de leescultuur van een zeventiende-eeuwse geestelijke maagd.

Probleemstelling

Probleem:

Onderzoeksvraag vaststellen voordat ik mijn bronnen had gezien.

Oplossing:

Eerst primaire en secundaire literatuur bestuderen, dan onderzoeksvraag bepalen.

Affixiones

Exposities van emblemata van het Brusselse Jezuïetencollege (1630-1685)

Brussels Jezuïetencollege

Affixiones Affixiones hadden een duidelijk

didactisch doel: - Zelfmotivatie studenten- Aanleren van eloquentia

Daarnaast konden burgers tijdens deze Affixiones zien wat de Jezuïeten wilden uitdragen.

Opinievorming in de 17e eeuw: de ontwikkeling van publieke debatten.1. Het ‘probleem’ wordt erkend en wordt een

onderwerp voor een bepaalde groep mensen.

2. Verschillende oplossingen worden verkend en bediscussieerd.

3. Groepen proberen om hun oplossingen, hun perspectief op het probleem geaccepteerd te krijgen.

4. De oplossing met de meeste aanhangers wordt uigevoerd.

5. De evaluatie van de oplossing vindt plaats.

Onderzoeksvraag:

Het doel van de Affixiones was tweeledig: aan de ene kant was

er de humanistische didactische functie, maar aan de andere

kant hadden de Affixiones een duidelijk aanwijsbare

opinievormende inslag op religieus gebied, specifiek met

betrekking tot de verhouding met de 'heretics'.

1641: Conscience, heresy.

1685: Centenary of a liberation. Faith and heresy.

Discussie: Wat: de Affixiones waren één geheel: een ‘punt’ werd

gemaakt door middel van meerdere (opeenvolgende) emblemata. Het invoegen van één embleem in het essay zegt niet alles, maar alle emblemen van één Affixio invoegen is te uitgebreid. Eventueel meer bronnen nodig?

Hoe: de manier van analyseren van de emblemata.

Waarom: de Affixiones hebben op een indirecte manier te maken met de reformatie/contrareformatie.

Bedankt voor jullie aandacht!