Post on 16-Mar-2021
Competitive Memory Training
(COMET) voor lage zelfwaardering
Prof. dr. Kees Korrelboom,
klinisch psycholoog-
psychotherapeut
programma
• vragen vooraf op basis literatuur en/of ervaringen
• wat is lage zelfwaardering
• wat is COMET voor lage zelfwaardering
• wanneer pas je het toe
• stukje theorie
• werkt het
• andere specifieke zelfbeeld interventies
• het protocol in vogelvlucht
• oefenen maar
vragen vooraf
• zijn er vragen vooraf
• mijn vragen vooraf
– wie heeft ervaringen met COMET
• met welk COMET protocol
– wie heeft de DVD gezien
• verhouding video-zelf oefenen
wat is lage zelfwaardering
• negatieve zelfbeoordeling op relevante terreinen
– meer of minder specifiek/generiek
• hoe generieker des te meer in aanmerking voor therapie
– meer of minder terecht
– meer of minder betwijfeld
• symptoom van verschillende DSM-stoornissen
• risicofactor voor etiologie en relaps bij sommige
stoornissen
• aanmeldingreden voor veel patiënten
wat is COMET voor lage
zelfwaardering
• stapsgewijs protocol
– in individuele en groepsetting
• voor patiënt met een lage zelfwaardering
– weet dat die negatieve zelfwaardering onterecht is
• al dan niet na traditionele cognitieve therapie
– en dus ook over incompatibele info beschikt
• om wat ze weten over positieve zelfwaarde ook
voelbaar te maken
– ‘leren voelen wat je al weet’
wanneer pas je het toe?
• eigenlijk:
– hoofdprobleem is evidence–based behandeld
– lage zelfwaardering blijft issue
• in veel praktijksituaties (ook min of meer bij de
studies)
– ergens tijdens de behandeling
• vooral waar depressiviteit/lage zelfwaardering issue is
theoretische achtergronden
• transdiagnostisch en translationeel
– Peter Lang’s emotie netwerk theorie
• emotie als gedragsoutput programma
• emotionele kennis georganiseerd in cognitieve netwerken
– stimulus-, respons- en betekenisrepresentaties
– evaluatieve conditionering
• CS signaleert niet primair feitelijk optreden van US
• het refereert (doet denken aan) die US
– ‘Ik ben een mislukkeling’ versus ‘ik zal falen’
– Chris Brewin’s competitive memory retrieval account
inzoomen op retrieval hiërarchie
• concepten hebben meer betekenissen
– ik ben partner; sporter; danser; vakman; vriend
– hiërarchisch opgeslagen in lange termijn geheugen
• in vorm van cognitief/emotionele associatieve netwerken
– het wit experiment
– het meubel experiment
• als betekenis- en als stimulus- en responsrepresentaties
– geactiveerd door
• triggers (CS’en) en toestand van dat netwerk (priming)
– hiërarchie bij psychopathologie gebiased
– therapie moet bias ongedaan maken
hoe moeten we het theoretisch
snappen • er is disfunctionele betekenisverlening
– dus een BA
Ik Negatief
zelfbeeld
Onvrede Posit ief
zelfbeel
d
Tevredenheid
dus
• je verandert betekenissen (ook) door
– de retrieval competitie te beïnvloeden
• alternatieve betekenissen sterker maken
• zodat die gemakkelijker worden geactiveerd
• en activeerbaarheid disfunctionele betekenissen verzwakt
• dat beoogt COMET
• disfunctionele betekenissen verdwijnen dus niet
– ze worden relatief zwakker
– maar worden onder ‘juiste’ omstandigheden weer actief
• terugval
werkt het (1)
• best ondersteunde specifieke interventie voor lage zelfwaardering in volwassenen psychiatrie – 3 RCT’s COMET + TAU vs TAU (groepen)
• eetstoornissen (Korrelboom, de Jong et al.)
• persoonlijkheidstoornissen (Korrelboom, Marissen et al.)
• depressie (Korrelboom, Maarsingh et al.)
– in alle gevallen
• COMET + TAU > TAU
– zelfbeeld
– depressiviteit
– autonomie
– (ruminatie)
werkt het (2)
– 1 RCT COMET vs EMDR ‘rechtsom’ (individueel)
• Angststoornissen (Staring, Korrelboom et al.)
• COMET > EMDR ‘rechtsom’
– zelfwaardering
– angst (volledig gemedieerd door zelfwaardering)
– depressiviteit (volledig gemedieerd door zelfwaardering)
bovendien 1
• bij schizofreniforme patiënten met auditieve hallucinaties (van der Gaag et al.)
– COMET bij auditieve hallucinaties protocol
• COMET + TAU > TAU
– minder depressief
– gemedieerd door zelfbeeld en minder macht aan de stemmen
• bij paniek patiënten (Korrelboom, Peeters et al)
– COMET voor paniek protocol
• COMET = AR
– paniekmaten
– agorafobiematen
bovendien 2
• bij depressieve ruminerende ouderen
– COMET voor rumineren protocol (Ekkers, Korrelboom et
al.)
• COMET + TAU > TAU
– depressiviteit
– ruminatie
sterkte/zwakte analyse
• sterk
– meest empirisch ondersteunde specifieke interventie
– bij diverse klinisch relevante patiënten populaties
– redelijk lange follow ups (6 maanden max)
– ook andere COMET protocollen ‘doen wat’
• paniek; piekeren/rumineren; auditieve hallucinaties
– suggestie dat wordt aangegrepen op belangrijk proces
• zwak
– alleen expliciete maten
– pak je zelfwaardering aan of depressiviteit/demoralisatie
– slechts 1 (2?) vergelijking met andere interventie
zijn er ook andere specifieke
interventies voor zelfwaardering? • Tarrier
– schizofrenen – aandacht en gedragsfocus op ‘goede dingen’ doen
• 1 studie + follow up - positieve bevindingen
• De Neef – vergelijkbaar met Tarrier, bredere toepassing
• zelfhulp opzet - geen studies
• EMDR – linksom/rechtsom – negatieve ervaringen rondom zelfbeeld desensitiseren
• 2 studies (1 versus TAU en 1 versus COMET)
• onderwijs/preventiesfeer – matige effect sizes
Even rust
• vragen over voorafgaande?
COMET in vogelvlucht
• indicatie • rationale • bepaling negatief zelfbeeld • bepaling incompatibel tegenbeeld/informatie • voorbeelden incompatibel tegenbeeld/informatie
– beschrijven
– imagineren
– motoriek
– muziek
• contraconditioneren – immuniseren
– coping
• door behandeling heen: stimuleren tot gedrag
oefenen maar
• missie van de workshop:
– een protocol leer je zo
– de jus zit in de uitvoering en de omgang met afwijkingen
• per onderwerp:
– stukje demonstratie: video
– stukje oefenen in groepjes
– stukje bezinning op mogelijke complicaties en valkuilen
• en wat je daar tegen kunt doen
– plenaire terugkoppeling
– dit alles afgewisseld met pauzes
oefenen maar (1): indicatie;
negatief zelfbeeld en rationale • indicatie
– is er een onterecht negatief zelfbeeld
• negatief zelfbeeld
– wat is er zo negatief aan je (jijzelf; goede bekende)
• indicatie + sessie 1
• rationale
– te veel oog voor negatieve; te weinig voor positieve
– geforceerde nadruk op positieve
– zodat evenwichtiger zelfbeoordeling mogelijk is
• indicatie + sessie 1
video pre-sessie, stap 1 en stap 2
• max 15 minuten
• vragen?
• aan de slag dan maar!
– problemen in de uitvoering
– mogelijke complicaties
wat zijn daarbij de valkuilen (1)
• indicatie – beeld dat anderen van patiënt hebben
– terecht negatief zelfbeeld
• gedragsverandering; compenseren
• vaststellen negatief zelfbeeld – heel veel/alles
• meeste last; meest voor discussie vatbaar
• vertrouw op generalisatie
• rationale – arrogant om eenzijdig op je goede punten te focussen
• eenzijdig op zwakke punten focussen is zelfdestructief
• bij negatief zelfbeeld verlaagde kans op arrogantie
oefenen maar (2): identificeren
tegenbeeld en illustraties
• identificeren tegenbeeld + illustreren met
voorbeelden
– waarom klopt dat niet 100%
– welke kenmerken spreken negatief zelfbeeld tegen
• geef voorbeelden
• maak die meteen levendig
• check op gevoel
video stap 3 en 4
• max 20 minuten
• vragen?
• aan de slag dan maar!
– problemen in de uitvoering
– mogelijke complicaties
wat zijn daarbij de valkuilen (2)
• identificeren tegenbeeld
– weet niks
• geleend geld terugbetalen
• vrienden in nood helpen
• illustrat ies zoeken
– weet niks
• voortborduren op voorafgaande
• navragen bij bekenden
• opzoeken in fotoboeken etc.
– ook negatief (vriendje er vandoor met beste vriendin)
• vakantie/leven zinloos omdat het ooit afloopt?
oefenen maar (3): versterken
positieve zelfwaardering
• emotioneel saillanter maken + herhalen
– waar gebeurde verhaaltjes schrijven
– imagineren
– zelfverbalisatie
– motoriek
– muziek
video stap 5 a, b, c, d
• max 25 minuten
• vragen?
• aan de slag dan maar!
– problemen in de uitvoering
– mogelijke complicaties
wat zijn daarbij de valkuilen (3)
• verhaaltjes worden opsommingen
– het verhaal van de Huntmanspin
• imaginatie en motoriek vindt men raar
– voordoen
– vragen of men het kent
– voorbeeld uit eigen leven
– toepassen met hulp
• muziek (en motoriek) geven goed gevoel ipv versterking zelfbeeld
– uitleg
– je kunt positief zelfgevoel hebben bij negatieve situaties
oefenen maar (4): versterken van
‘gezonde’ associatieve banden
• contraconditionering
– immuniseren
• minder gevoelig worden voor negatief zelfbeeld prikkels
– coping
• EHBO om weg te schakelen van negatief zelfbeeld als het zich toch
nog eens voordoet
video stap 6 en 7
• max 17 minuten
• vragen?
• aan de slag dan maar!
– problemen in de uitvoering
– mogelijke complicaties
wat zijn daarbij de valkuilen (4)
• negatieve blijft/gaat overheersen tijdens
contraconditionering
– tijdelijk terug naar positieve
– te weinig motoriek
– schakelen gaat te langzaam/ te snel
– ander issue uit de hiërarchie
algemene conclusies
• COMET voor lage zelfwaardering – effectief voor diverse patiëntenpopulaties
– goed te implementeren
– veel patiënten vinden het leuk
– veel therapeuten ook
– er ligt nog een reeks onderzoeksvragen
• effectiviteit tov andere specifieke behandelingen
• effecten langer dan 6 maanden
• invloed op andere aspecten van zelfwaardering
• invloed op risicofactoren
• werkzame factoren
– aard, duur, volgorde
– maar ook: monobehandeling voor depressie???
Nog wat reclame
COMET voor
volwassenen
• Handleiding voor
therapeuten
inclusief DVD
• Werkboek voor
patiënten in 7
stappen
• COMET voor negatief zelfbeeld bij
volwassenen
• Auteur: Kees Korrelboom
Geschatte tijdsduur: 2uur 0min
Punten: 2
• Accreditatie-organisatie: Federatie van
Gezondheidszorgpsychologen en
Psychotherapeuten, Kwaliteitsregister
Psychotherapie NVP,
Eerstelijnspsychologie NIP,Vereniging
voor Clientgerichte psychotherapie
(VCgP)
• E-learning bij Bohn, Stafleu van Loghum
Individueel werkboek (ongeveer 8-18
jaar)
Groepswerkboek (ongeveer 12-24 jaar)
Beide protocollen hebben
oefeningen/opdrachten met positieve
aandachtstraining toegevoegd om het
effect van COMET te versterken.
Poster met onderzoeksresultaten pilot
donderdag/vrijdag aanwezig!
laatste dia
einde