COMMISSIONINGPROCES EN DUURZAAM

TECHNISCH GEBOUWBEHEER

Commissioning: Eenabsolute aanrader !

15 maart 2019

Seminarie Duurzame Gebouwen

Luc MEHAUDENS

SECO Belgium

Waar houdt dit concreet in ?

• Het belang van een kwaliteitsproces aan te tonen

• Korte presentatie van een commissioning proces

• Meerwaarde van de commissioning

• Presentatie van een voorbeeld

2

DOELSTELLINGEN VAN DE PRESENTATIE

PLAN VAN DE PRESENTATIE

I. Waarom valideren ?

II. Wat is commissioning ?

III. Commissioning proces

IV. Meerwaarde en certificering

V. Voorbeeld HVAC commissioning

3

BOUWFASE

GEBRUIKSFASE

Bouwheer

ArchitectS.B.

Stabiliteit

S.B.

TechniekenGesp. S.B.

Algemene

aannemer

Property manager

Facility

Management

Onder-

aannemer

Onder-

aannemer

Administratief

beheer

Technisch

beheer

Voorontwerp Studie Uitvoering Oplevering

2 … 3 jaren20 … 30 jaren

Efficiënte duurzame exploitatie DOEL: ‘Duurzame bouwen’ met eisen

Renovatie/

Afbraak

………

………

Overdracht van knowhow en verantwoordelijkheid

Hoe?

I. WAAROM VALIDEREN?

EISEN (normen)

VERWACHTINGEN VAN DE GEBRUIKER

IN REALITEIT

►Verduidelijking van verwachtingen van de

verschillende partijen wat betreft de prestaties

I. WAAROM VALIDEREN?

Referentiedocumenten nodig

Gedocumenteerd kwaliteitsproces

I. WAAROM VALIDEREN?

► Conformiteit met referentiedocumenten

► De prestaties bevestigen:

Eindproces van indienststelling

commissioning

Validatie van correcte indienststelling

Seasonal re/retro commissioning

GEZONDHEID Luchtkwaliteit

BEHEER Energie, onderhoudsgemak

COMFORT

Hygrothermisch: bevochtiging, verwarmen & koelen

Akoestiek

Visueel

II. WAT IS COMMISSIONING ?

► Systematisch kwaliteitsborgingsproces

► Overspant het gehele ontwerp- en bouwproces

► Ervoor zorgen dat de prestaties van het nieuwe gebouw

voldoen aan de verwachtingen van de gebruiker.

“Klaar voor gebruik”

STUDIE BOUW

Recommissioning

BOUWFASE GEBRUIKSFASE

INDIENSTSTELLING

Retrocommissioning

Building commissioning

ONDERHOUD EN OPTIMALISATIE

Seasonal commissioning

• DIENSTVERLENING

II. WAT IS COMMISSIONING ?

• WIE IS DE COMMISSIONING AGENT ?

► Een medewerker van de bouwheer

► Een studiebureau of aannemer aangewezen voor de

indienststelling

► Een gespecialiseerde onafhankelijke derde partij

II. WAT IS COMMISSIONING ?

• VERSCHIL "TECHNISCHE CONTROLE"

EN COMMISSIONING

►Valideren/goedkeuren van technische concepten en uitvoeringswerkzaamheden

►Geeft technisch advies

►Organiseren en begeleiden van het kwaliteitsproces van de werken

►Geen technische validatie

Technisch controleur

Commissioning agent

II. WAT IS COMMISSIONING ?

• DIENSTVERLENING

►Twee luiken:

Building service performance

Kwaliteitsbewaking tijdens ontwerp en uitvoering

Seasonal (re/retro) commissioning

Optimalisatie tijdens de uitbatingsfase

III. COMMISSIONING PROCESS

VOORBEELDEN VAN REFERENTIEDOCUMENTEN DIE WORDEN GEBRUIKT OM

INSTALLATIES TE VALIDEREN

III. COMMISSIONING PROCESS

Ventilatie NBN EN 12599 (2000)

Water distributie CIBSE W code

Verwarming NBN EN 14336 (2004)

Koeling NBN EN 378 deel 2

VerlichtingCIBSE L code

NBN EN 12464 (2011)

Centralised building management systems CLC/TR 50090-9-2:2007/TC205

CEN EN 50491

Warmtepomp NBN EN 378 deel 2

Natuurlijke ventilatie CIBSE C code

• TAKEN IN ONTWERPFASE

Definieert:

► De ‘Owner’s Project Requirements’ (OPR)

► De scope van de commissioning

► Het commissioning Plan

III. COMMISSIONING PROCESS

Gewone prestaties: enkele uren tot enkele dagen

III. COMMISSIONING PROCESS

► Regelmatige vorderingsverslagen

► Update het ‘Commissioning Plan’

► Aanpassing van het ontwerp in uitvoering

► Toezicht op scholing van de gebruiker

►Gewone prestaties: aantal bezoeken op basis van de

uitvoeringstermijn

• TAKEN IN UITVOERINGSFASE

III. COMMISSIONING PROCESS

►Samenvattend verslag van seizoensgebonden testen

►Bevindingen van de gebruikers opnemen in het definitieve

Commissioning verslag (interview gedurende seasonal

commissioning)

►Eindverslag Commissioning

Gewone prestaties: 4 bezoeken verspreid over minimaal 12

maanden

• TAKEN IN GEBRUIKSFASE

► Gestructureerde en gedocumenteerde

inbedrijfstellingen

► Betere kennis van de installatie en zijn kwaliteit

► Verbetering van de prestaties in exploitatiefase van

comfort, energie en onderhoud

Kwaliteitsproces met rapportage

• RESULTAAT

IV. MEERWAARDE EN CERTIFICERING

►BREEAM Building Research Establishment Limited (BRE)

►LEED United States Green Building Council (USGBC)

►Valideo (BCCA/SECO)

en andere…

• GEEFT ‘BONUS’ MET METHODEN VOOR

DUURZAAMHEIDSBEOORDELING

IV. MEERWAARDE EN CERTIFICERING

► BREEAM MAN 4 Commissioning and handover

4 credits (ref. : New construction international 2016)

► Commissioning and testing schedule and responsibilities (1 credit)

► Commissioning building services (1 credit)

► Testing and inspecting building fabric (1 credit)

► Handover (1 credit)

- Er wordt een ‘Building User Guide’ ontwikkeld

- Er wordt een trainingsschema opgesteld voor de bewoners

IV. MEERWAARDE EN CERTIFICERING

• VOORBEELD BREEAM®

Building Research Establishment Limited (BRE)

• COMMISSIONING BREEAM® MAN 4

►BASE

• VERWARMING

• WATERDISTRIBUTIE

• VERLICHTING

• VENTILATIE

• KOELING

• AUTOMATISCHE BESTURING

• KOUDE OPSLAG

► INNOVATION CREDITS

• FOTOVOLTAÏSCHE PANELEN

• NATUURLIJKE VENTILATIE

IV. MEERWAARDE EN CERTIFICERING

►COMPLEXE SYSTEMEN

• AIR CONDTIONING

• VENTILATIE

• AUTOMATISCHE BESTURING

• DUURZAME ENERGIEBRONNEN

• COMMISSIONING BREEAM® MAN 4

IV. MEERWAARDE EN CERTIFICERING

►MAN 05 AFTERCARE > 3 CREDITS:

1. Aftercare support (1 credit)

2. Seasonal commissioning (1 credit)

3. Post-occupancy evaluation (1 credit)

• COMMISSIONING BREEAM®

IV. MEERWAARDE EN CERTIFICERING

►SEASONAL COMMISSIONING

• Na de commissioning

• Periode van minimaal 12 maanden, zodra het

gebouw grotendeels in gebruik wordt genomen.

IV. MEERWAARDE EN CERTIFICERING

• COMMISSIONING BREEAM®

5.0‘MANAGEMENT’

► SEASONAL COMMISSIONING:

SIMPLE SYSTEMS (NATURALLY VENTILATED)

Externe consultant, onderhoudsfirma of facilitair

• Controleer het thermisch comfort, de ventilatie en de

verlichting, met tussenpozen van drie, zes en negen

maanden na de eerste ingebruikname

• Herzieningen in de operationele procedures in de O&M-

handboeken op te nemen

IV. MEERWAARDE EN CERTIFICERING

• COMMISSIONING BREEAM®

5.0 ‘MANAGEMENT’

►SEASONAL COMMISSIONING - COMPLEX SYSTEMS

Specialist Commissioning Manager

• Testen onder volledige belasting en onder

deellastomstandigheden (lente en herfst)

• Indien van toepassing, moeten de tests ook worden

uitgevoerd tijdens periodes van extreme (hoge of lage)

bezettingsgraad

• Interviews met bewoners van gebouwen om problemen of

zorgen over de effectiviteit van de systemen te identificeren

• Aanbevelingen voor systemen en het opnemen van

eventuele herzieningen in de bedienings- en

onderhoudshandleidingen (O&M-handboeken).

• COMMISSIONING BREEAM® 5.0

‘MANAGEMENT’

IV. MEERWAARDE EN CERTIFICERING

I. Waarom valideren ?

II. Wat is commissioning ?

III. Commissioning proces

IV. Meerwaarde en certificering

V. Voorbeeld HVAC commissioning

V. VOORBEELD HVAC COMMISSIONING

V. VOORBEELD HVAC COMMISSIONING

V. VOORBEELD HVAC COMMISSIONING

V. VOORBEELD HVAC COMMISSIONING

• Betere coördinatie tussen de ontwerper, de bouwer en de

eindgebruiker

• Afleveren van een gebouw dat voldoet aan de behoeften van

eigenaars en gebruikers

• Bieden van een veilige, comfortabele werkomgeving:

verbeterd binnenklimaat (lucht, temperatuur, akoestiek,

verlichting...)

► MEERWAARDE COMMISSIONING

TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE

• Vergemakkelijkt de exploitatie en het onderhoud door goed

opgeleid technisch personeel

• Reductie van het risico tot conflicten tussen

ontwikkelaars/bouwers en gebruikers

• Besparing van energie en constructiekost

► MEERWAARDE COMMISSIONING

TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE

TOOLS, WEBSITES, BRONNEN

31

• Gids Duurzame gebouwenwww.gidsduurzamegebouwen.brussels

➢ 9 thema’s > Energie

• Gidsen van Chartered Institution of Building

Services Engineerswww.cibce.org

• BREEAM CERTIFICATIONwww breeam.org

• Europese normenNBN EN 12599 (2000); NBN EN 14336 (2004); NBN EN 378

NBN EN 12464 (2011), NBN EN ISO 7730,..

CONTACT

Luc MEHAUDENS

Operations Manager - Technical Installations

SECO Belgium nv/sa

Rue d’Arlon / Aarlenstraat 53

B – 1040 Bruxelles / Brussel

www.groupseco.com

: +32 2 238 22 11

E-mail : l.mehaudens@seco.be