MARKTCOMMENTAAR

2015september

INLEIDINGDe informatie die deze maand werd ontvangen was alweer eerder negatief voor de beleggers die op zoek zijn naar hoge obligatierendementen: economische vertraging in China en in andere groeilanden, uitstel van de monetaire inkrimping in de Verenigde Staten, risico op een bijkomende versoepeling vanwege de Europese Centrale Bank, VW-schandaal en de mogelijke impact ervan op de Duitse groei... Hierbij kwamen nog de geopolitieke spanningen in het Midden-Oosten en de onzekerheid met betrekking tot de verkiezingen in Griekenland en Spanje.

Een Duitse staatsobligatie op 30 jaar biedt vandaag een rendement van ongeveer 1,30 %. Dit wijst erop dat zelfs op zeer lange termijn de groei- en inflatievooruitzichten als zeer gemengd worden beschouwd.

INHOUDSOPGAVE

Inleiding 2

In het kort… 3

Marktcontext 4

Marktcontext in Europa 6

Marktcontext in de Verenigde Staten 7

Monetair beleid 8

Kortetermijnrentes 9

Overheidsobligaties 10

Covered bonds 12

Bedrijfsobligaties 13

Aandelen 14

Wisselkoersen en grondstoffen 16

Bijlage 17

3

Marktcommentaar van september 2015

IN HET KORT…➤➤ De laatste Amerikaanse statistieken➤stelden➤de➤waarnemers➤lichtjes➤teleur,➤terwijl➤de➤Fed➤

uiteindelijk➤besliste➤om➤zijn➤lage➤rentevoeten➤te➤handhaven.

➤➤ In de eurozone➤ brengen➤ de➤ cijfers➤ geen➤ elementen➤ die➤ wijzen➤ op➤ een➤ spectaculair➤economisch➤herstel➤in➤de➤komende➤maanden.

➤➤ De➤overheidsrentes➤doken➤opnieuw➤naar➤beneden➤onder➤meer➤als➤gevolg➤van➤de➤toespraak➤over➤zeer➤inschikkelijk➤rentebeleid➤zowel➤in➤de➤Verenigde➤Staten➤als➤in➤Europa.➤

➤➤ De credit spreads➤stegen➤sterk➤omwille➤van➤de➤problemen➤met➤betrekking➤tot➤de➤Chinese➤groei,➤de➤daling➤van➤de➤grondstoffen➤en➤het➤VW-schandaal.➤

➤➤ In➤een➤vrij➤actieve➤primaire➤marktcontext➤zagen de covered bonds hun risicopremies niet sterk bewegen➤tijdens➤de➤maand➤september.

➤➤ De➤paniekbeweging➤van➤deze➤zomer➤zet➤zich➤voort➤op➤de aandelenmarkten.

Specifieke financiële termen worden verklaard in een lexicon :

www.ethias.be/lexicon

�

4

Marktcommentaar van september 2015

MARKTCONTEXTIn Griekenland➤is➤de➤Griekse➤uittredende➤eerste➤minister➤Alexis➤Tsipras➤de➤grote➤winnaar➤van➤de➤parlementsverkiezingen➤met➤zijn➤radicaal-linkse➤partij➤Syriza.➤Deze➤behaalde➤immers➤35.3➤%➤van➤de➤stemmen➤en➤144➤van➤de➤300➤afgevaardigden.➤Aangezien➤hij➤geen➤absolute➤meerderheid➤behaalde,➤ heeft➤ de➤ h.➤ Tsipras➤ een➤ nieuwe regering gevormd met Anel➤ (onafhankelijke➤Grieken),➤ontstaan➤uit➤het➤rechts-populisme.

In Spanje hebben de zetelende partijen, die voorstander zijn van een onafhankelijk Catalonië, de controle genomen over het regionaal parlement➤ na➤ de➤ verkiezingen➤ van➤ 27➤september.➤Uitgedrukt➤in➤procent➤behalen➤zij➤evenwel➤47,8➤%➤en➤halen➤zij➤dus➤niet➤de➤absolute➤meerderheid➤ van➤ stemmen.➤ De➤ anti-besparingsformatie➤ Podemos➤ behaalt➤ slechts➤ 9➤ %➤ van➤de➤ stemmen.➤ De➤ grondwet➤ voorziet➤ geen➤ afscheiding➤ van➤ regio’s.➤ Het➤ vooruitzicht➤ van➤ een➤onafhankelijk➤ Catalonië➤ is➤ dus➤ volledig➤ theoretisch.➤ De nationale verkiezingen in Spanje zullen plaatsvinden in december 2015.

De beleggers zien ook hun ongerustheid over de groeilanden toenemen.➤De➤Centrale➤Bank➤van➤Brazilië➤heeft➤immers➤haar➤economische➤vooruitzichten➤neerwaarts➤herzien➤en➤gaat➤nu➤uit➤van➤een➤daling➤van➤het➤BBP➤met➤-2,7➤%➤in➤2015➤(vs.➤de➤eerder➤verwachte➤➤➤➤➤➤➤➤➤➤-2,2➤%)➤en➤met➤-2,2➤%➤in➤2016.➤Terwijl➤China➤nog➤steeds➤tekens➤van➤een➤economische➤vertraging➤uitstuurt.

5

Marktcommentaar van september 2015

De➤ financiële➤ markten➤ waren➤ ook➤ geschokt➤ door➤ de fraude die door Volkswagen werd georganiseerd om de werkelijke CO2-uitstoot van bepaalde voertuigen te verdoezelen.➤Volgens➤de➤Amerikaanse➤autoriteiten➤zou➤de➤Duitse➤onderneming➤ongeveer➤482.000➤voertuigen➤die➤in➤de➤Verenigde➤Staten➤werden➤verkocht➤hebben➤uitgerust➤met➤gesofisticeerde➤software➤die➤automatisch➤kan➤waarnemen➤wanneer➤zij➤aan➤een➤CO2-meettest➤van➤de➤overheden➤worden➤onderworpen.➤ Deze➤ zaak➤ die➤ door➤ het➤ Amerikaanse➤ milieu-agentschap➤ (EPA)➤ aan➤ het➤ licht➤werd➤gebracht➤zou zich kunnen vertalen in zware financiële boetes➤die➤kunnen➤oplopen➤tot➤$➤18➤miljard.

Volkswagen➤bereidt➤zich➤nu➤voor➤op➤het➤terugroepen➤van➤11➤miljoen➤voertuigen➤die➤met➤deze➤software➤zijn➤uitgerust.➤Het➤merk➤Volkswagen➤is➤het➤ergst➤getroffen➤met➤5➤miljoen➤voertuigen.➤Het➤gesjoemel➤betreft➤bovendien➤2,1➤miljoen➤topberlines➤van➤Audi➤en➤➤➤➤➤➤➤➤➤➤➤➤1,2➤miljoen➤Skoda’s.➤In Frankrijk➤ zijn➤ bijna➤ één➤ miljoen➤ voertuigen➤ van➤ het➤ merk➤VW,➤ Audi➤ en➤ Skoda➤ betrokken➤en➤ in het Verenigd Koninkrijk➤ 1,2➤ miljoen.➤ Bovendien➤ zouden➤ er➤ collectieve➤ rechtszaken➤(«class➤action»)➤kunnen➤worden➤gestart➤door➤consumentenverenigingen➤in➤de➤verschillende➤betrokken➤landen.

6

Marktcommentaar van september 2015

MARKTCONTEXT IN EUROPADe➤ economische➤ indicatoren➤ die➤ in➤september➤ werden➤ gepubliceerd➤ melden➤niets➤ nieuw➤ over➤ de➤ dynamiek➤ die➤ de➤voorbije➤maanden➤werd➤waargenomen➤in➤de➤eurozone.

Eerst en vooral werd de groei van het BBP in de eurozone voor het 2de kwartaal opwaarts herzien➤ (0,4➤ %➤ in➤ plaats➤ van➤ 0,3➤%➤ QoQ).➤ Deze➤ groei➤ weerspiegelt➤ dus➤ nog➤steeds➤een➤ licht➤uitbreidende➤economische➤activiteit.➤De➤consumptie➤bleef➤de➤motor➤van➤de➤eurozone➤(0,4➤%➤QoQ)➤en➤werd➤bijgestaan➤door➤ de➤ export➤ (+1,6➤ %)➤ die➤ profiteert➤ van➤een➤zwakke➤euro➤en➤zeer➤lage➤olieprijzen.

Daarenboven zijn er de cijfers van de detailhandel➤ die➤ de➤ verwachtingen➤overstegen➤en➤die➤in➤augustus➤positief

evolueerden➤ondanks➤de➤turbulenties➤die➤in➤Griekenland➤en➤China➤werden➤waargenomen.Zo➤ steeg➤ de➤ detailhandel➤ met➤ 2,7➤ %➤ in➤12➤ maanden.➤ De➤ positieve➤ resultaten➤ zijn➤merkbaar➤in➤Duitsland en Spanje.

Bovendien➤ blijft➤ de opwaartse druk op de prijzen nagenoeg onbestaand in de eurozone.➤ De➤ inflatie➤ daalde➤ immers➤ tot➤➤➤➤➤➤➤➤-0,1➤%➤met➤onder➤meer➤een➤duidelijke➤daling➤van➤ de➤ olieprijzen➤ (-7,1➤ %➤ in➤ een➤ jaar).➤ De➤onderliggende➤ inflatie➤ stabiliseert➤ zich➤ op➤0,9%.➤ In➤ een➤ context➤ van➤ vrij➤ traag➤ herstel➤en➤ onstabiliteit➤ in➤ de➤ groeilanden➤ zou➤ de➤inflatiestijging➤zeer➤traag➤moeten➤blijven.

7

Marktcommentaar van september 2015

MARKTCONTEXT IN DE VERENIGDE STATENIn de Verenigde Staten➤ waren➤ de➤ meeste➤waarnemers➤ teleurgesteld➤ over➤ de➤ecomomische➤cijfers➤van➤september.

Eerst➤ en➤ vooral➤ bleken➤ de cijfers van de Amerikaanse arbeidsmarkt➤ (non-farm➤payrolls)➤ ondermaats➤ voor➤ de➤ maand➤augustus:➤173.000➤nieuwe➤jobs➤in➤augustus➤en➤lonen➤die➤op➤jaarbasis➤slechts➤met➤2,2➤%➤stijgen.➤

Vervolgens➤daalde➤de➤industriële productie➤➤➤➤(-0,4➤ %➤ MoM)➤ terwijl➤ er➤ werd➤ uitgegaan➤van➤een➤kleinere➤daling➤(consensus:➤-0,2➤%➤MoM).➤

En➤ de➤ industriële➤ activiteit➤ zal➤ de➤ volgende➤weken➤ waarschijnlijk➤ niet➤ verbeteren➤ gelet➤op➤ het➤ resultaat➤ van➤ de➤ enquêtes➤ over➤ de➤stemming➤bij➤de➤Amerikaanse➤ondernemers➤(50,2➤in➤september)

Wat➤ de➤ prijsevolutie➤ betreft,➤ handhaafden➤de➤ inflatie-➤ of➤ onderliggende➤ inflatie-indicatoren➤ hun➤ niveaus➤ van➤ de➤ vorige➤maand.

8

Marktcommentaar van september 2015

MONETAIR BELEIDTijdens➤ de➤ maandelijkse➤ persconferentie➤van➤ de➤ ECB➤ onthulde Draghi een meer inschikkelijk standpunt van de ECB➤ en➤zette➤hij➤de➤deur➤open➤voor➤een➤versterking➤van➤ de➤ kwantitatieve➤ versoepeling.➤ Hij➤onthulde➤niet➤wanneer➤noch➤ in➤welke➤mate➤deze➤wijziging➤zou➤worden➤gerealiseerd.➤De➤enige➤wijziging➤die➤werd➤doorgevoerd➤is➤op➤het➤vlak➤van➤de➤detentielimiet➤door➤de➤ECB➤van➤effecten➤van➤eenzelfde➤uitgifte:➤die➤stijgt➤van➤25➤%➤naar➤33➤%.➤De ECB ging ook over tot een neerwaartse herziening van de verschillende projecties inzake groei van het BBP en inflatie in de eurozone.

Door➤ te➤ opteren➤ voor➤ een➤ status-quo➤tijdens➤ zijn➤ monetaire➤ beleidsvergadering➤van➤ 17➤ september➤ bevestigde de FED enigszins de vrees van de beleggers,➤ die➤zich➤ sinds➤ maanden➤ vragen➤ stelden➤ over➤de➤ gezondheid➤ van➤ de➤ Chinese➤ economie➤en➤ onrechtstreeks➤ over➤ de➤ gezondheid➤ van➤de➤ groeilanden➤ in➤ het➤ algemeen.➤ De➤ FED➤beschouwde➤ de➤ Amerikaanse➤ economie➤immers➤als➤sterk,➤maar➤het➤handhaven➤van➤de➤rentevoeten➤op➤de➤huidige➤niveaus➤werd➤duidelijk gerechtvaardigd door zijn vrees m.b.t. wereldeconomie.

9

Marktcommentaar van september 2015

KORTETERMIJNRENTESHet➤monetaire➤beleid➤van➤de➤ECB➤heeft➤steeds➤een➤zeer➤directe➤invloed➤op➤de➤evolutie➤van➤de➤kortetermijnrentes➤van➤de➤eurozone.➤Ook➤al➤zijn➤deze➤laatste➤op➤dit➤ogenblik➤niet➤onderhevig➤aan➤een➤volatiliteit➤die➤gelijkaardig➤is➤aan➤de➤langetermijnrentes,➤zij➤blijven➤zeer➤gevoelig➤dalen➤in➤de➤loop➤van➤de➤dagen.➤

Op➤ dit➤ ogenblik➤ bedraagt➤ de➤ referentierente,➤ de➤ Euribor➤ 3➤ maanden➤ -0,04➤ %.➤ Hij➤ bereikt➤opnieuw➤een➤historisch➤laag➤niveau.

10

Marktcommentaar van september 2015

OVERHEIDSOBLIGATIESEr➤ wordt➤ tijdens➤ de➤ maand➤ september➤een➤ uitgesproken➤ dalende➤ tendens➤waargenomen➤op➤de➤rentemarkten.➤Oorzaak➤hiervan➤ is➤ informatie➤ die➤ van➤ over➤ de➤ hele➤wereld➤ komt.➤ Eerst➤ en➤ vooral➤ kent➤ China➤een➤ overduidelijke➤ economische➤ vertraging➤die➤ gevolgen➤ heeft➤ voor➤ de➤ wereldgroei➤ en➤de➤ Europese➤ export.➤ Vervolgens➤ blijven➤de➤ monetaire beleiden in Europa en de Verenigde Staten➤zeer➤soepel.➤Men➤spreekt

van➤een➤bijkomende➤versoepeling➤in➤Europa➤terwijl➤ in➤ de➤ Verenigde➤ Staten➤ de➤ in➤ juni➤verwachte➤renteverhoging➤nog➤steeds➤werd➤doorgevoerd.➤

De➤ gespannen➤ geopolitieke context➤ in➤het➤ Midden-Oosten➤ en➤ de➤ zwakte➤ van➤de➤ grondstoffen,➤ en➤ dus➤ de➤ inflatie,➤ zijn➤bijkomende➤redenen➤die➤deze➤extreem➤lage➤renteniveaus➤rechtvaardigen.

11

Marktcommentaar van september 2015

Zowel➤de➤perifere➤landen➤als➤de➤corelanden➤zagen➤hun➤financieringsrentes➤in➤de➤loop➤van➤de➤maand➤dalen.➤In➤Spanje➤werden➤regionale➤verkiezingen➤gehouden➤in➤Catalonië➤waarbij➤de➤pro-onafhankelijke➤partijen➤een➤absolute➤meerderheid➤ behaalden.➤ Zij➤ behaalden➤evenwel➤ niet➤ de➤ absolute➤ meerderheid➤ van➤stemmen➤ (48➤ %)➤ en➤ aangezien➤ beide➤ pro-onafhankelijke➤partijen➤niet➤veel➤raakpunten➤hebben,➤lijkt➤het➤risico➤op➤een➤afscheiding

op➤dit➤ogenblik➤niet➤al➤te➤groot.➤Het➤uitblijven➤van➤significante➤reacties➤op➤de➤markten➤wijst➤erop➤dat➤de➤beleggers➤bij➤de➤huidige➤stand➤van➤zaken➤niet➤overdreven➤ongerust➤zijn.➤

Wij➤merken➤bovendien➤op➤dat➤de➤afloop➤van➤de➤ Griekse➤ verkiezingen,➤ waarbij➤ de➤ eerste➤minister➤ de➤ h.➤ Tsipras➤ herverkozen➤ werd,➤eerder➤ positief➤ werd➤ bekeken➤ gelet➤ op➤ de➤evolutie➤van➤de➤Griekse➤rentevoeten.

12

Marktcommentaar van september 2015

COVERED BONDSOp➤de➤secundaire➤markt➤was➤er➤bij➤de➤covered➤bonds➤bijna➤geen➤beweging➤vergeleken➤met➤de➤turbulentie➤die➤op➤de➤andere➤activa➤werd➤waargenomen.➤Terwijl➤de risicopremies➤van➤de➤covered➤bonds➤van➤de➤corelanden➤lichtjes➤daalden➤met➤ongeveer➤1➤bp,➤kenden die van de perifere covered bonds➤een➤lichte➤stijging➤van➤gemiddeld➤5➤bpn.

Tijdens de maand september➤ was➤ de➤primaire➤ markt➤ van➤ de➤ covered➤ bonds,➤ net➤zoals➤vorig➤ jaar,➤vrij➤actief➤met veel nieuwe uitgiften voor een gecumuleerd bedrag van 23 miljard➤ euro.➤ Wij➤ stellen➤ ook➤ een➤grote➤ aanwezigheid➤ van➤ de➤ ECB➤ vast➤ op➤de➤ primaire➤ markt➤ in➤ het➤ kader➤ van➤ hun➤inkoopprogramma➤van➤activa➤(CBBP3).

13

Marktcommentaar van september 2015

BEDRIJFSOBLIGATIESNa➤ de➤ ongerustheid➤ over➤ Griekenland,➤China,➤ de➤ daling➤ van➤ de➤ grondstoffen➤en➤ de➤ onduidelijke➤ tijdschema➤ voor➤ de➤richtrenteverhoging➤ van➤ de➤ Fed:➤ zijn➤ het➤nu➤ de➤ automobielsector,➤ met➤ het➤ VW-schandaal,➤en➤Brazilië➤die➤de➤markten➤deden➤beven➤tijdens➤de➤voorbije➤maand➤september.

De➤ risicopremies➤ op➤ de➤ bedrijfsobligaties➤zijn➤sterk➤gestegen➤vanaf➤de➤tweede➤helft

van➤ september.➤ De➤ Index➤ Itraxx➤ Main➤ eur➤ 5➤jaar➤overschreed➤de➤90➤bpn.

De➤ primaire➤ markt➤ was➤ zeer➤ actief➤ aan➤ het➤einde➤van➤de➤vakantie.➤Veel➤emittenten➤(30➤%➤ US➤ emittenten)➤ kwamen➤ hun➤ obligaties➤plaatsen.

14

Marktcommentaar van september 2015

AANDELENIndices

De➤ paniekbeweging➤ van➤ deze➤ zomer➤ zet zich voort.

Zo➤ deed➤ beslissing➤ van➤ de➤ Fed➤ om➤ zijn➤normalisatieprogramma➤van➤de➤rentevoeten➤uit➤te➤stellen➤de➤ongerustheid➤toenemen➤over➤de➤vertraging van de wereldgroei,➤vrees➤die➤nog➤werd➤benadrukt➤door➤de➤zwakte➤van➤de➤laatste➤economische➤publicaties➤in➤China.➤

Anderzijds➤zorgde➤de➤downgrade➤van➤Brazilië➤door➤S&P➤opnieuw➤voor➤een➤devaluatie➤van➤de➤ Braziliaanse➤ munt➤ en➤ deed➤ de➤ waarde➤dalen➤ van➤ de➤ Europese➤ vennootschappen➤die➤blootgesteld➤zijn➤aan➤Brazilië.➤

Tot➤slot,➤de➤onthullingen➤bij➤Volkswagen➤over➤gemanipuleerde➤anti-vervuilingssoftware

zorgde➤voor➤een➤aardverschuiving➤binnen➤de➤automobielsector.

De➤ prestaties➤ over➤ september➤ zijn➤ allemaal➤negatief:➤ -5.17➤ %➤ voor➤ de➤ Eurostoxx50➤ en➤➤➤➤➤➤➤➤➤➤➤➤-2.64➤%➤voor➤de➤S&P500.

In➤ Europa➤ tonen➤ veel➤ indices➤ nu➤ negatieve➤prestaties➤ sinds➤ het➤ begin➤ van➤ het➤ jaar:➤ de➤Euro➤Stoxx50➤(-1,45%),➤de➤Dax➤(-1,48%),➤de➤AEX➤(-0,78%).

In➤ de➤ Verenigde Staten➤ dook➤ de➤ prestatie➤van➤de➤Nasdaq➤(index➤van➤de➤technologische➤waarden)➤recent➤in➤het➤rood➤sinds➤het➤begin➤van➤het➤jaar➤(-2,45➤%).

15

Marktcommentaar van september 2015

Sectoren

De➤ Europese➤ automobielsector,➤ die➤ tijdens➤de➤ zomer➤ reeds➤ hard➤ te➤ lijden➤ had➤ onder➤zijn➤ blootstelling➤ aan➤ China,➤ zonk➤ letterlijk➤weg➤(-11,69➤%)➤na➤de➤aankondiging➤van➤de➤fraude➤bij➤Volkswagen.

Andere➤ sectoren➤ corrigeerden➤ bijzonder➤in➤ september:➤ de➤ basismaterialen➤ (-15,07➤%),➤de➤banken➤ (-8,06➤%)➤en➤de➤ industriële waarden➤(-6,45➤%).

De➤ consumptiesectoren➤ zoals➤ vrije tijd➤(+3,08➤ %),➤ luxe➤ (+1,75➤ %)➤ en➤ voeding & dranken➤(-0,77➤%)➤hielden➤beter➤stand.

De➤vastgoedwaarden➤profiteerden➤van➤hun➤«hoog➤dividend»➤statuut➤(+0,54➤%).➤

16

Marktcommentaar van september 2015

WISSELKOERSEN EN GRONDSTOFFENGoud

Het➤goud➤verloor➤-1.68➤%➤van➤zijn➤waarde➤en➤eindigt➤op➤1115$➤per➤ounce.

Brent

De➤ koers➤ van➤ de➤ brent➤ is➤ gestabiliseerd➤ op➤47,13$,➤een➤verlies➤van➤-0.90➤%.

Eurodol

De➤ eurodol➤ handhaaft➤ zich➤ en➤ eindigt➤ op➤1,1182➤(-0,47➤%).

17

Marktcommentaar van september 2015

BIJLAGERentevoeten

18

Marktcommentaar van september 2015

Aandelen, grondstoffen en forex

DIRECTIE FINANCIËNfront-office.finances@ethias.be

Verantwoordelijke uitgever : Sébastien Gilis, rue des Croisiers 24 à 4000 LIÈGE

Opmaak : infographie@ethias.be

JURIDISCHE INFORMATIE

Deze publicatie is van informatieve aard. Zij is gebaseerd op onze eigen analyse van de financiële markten alsook op inlichtingen van derden die als voldoende betrouwbaar worden beschouwd. Ethias geeft evenwel geen enkele garantie met betrekking tot de volledigheid, de juistheid, de relevantie en de actualiteit van de gepubliceerde informatie. Ethias draagt bijgevolg geen enkele verantwoordelijkheid met betrekking tot deze gegevens.

Deze publicatie heeft als doel u te informeren over de situatie die op de financiële markten heerst. Zij houdt onder geen beding een professioneel advies, een voorstel of een aanbod van Ethias in om te investeren of te desinvesteren in bepaalde financiële markten of instrumenten. Ethias draagt geen enkele verantwoordelijkheid voor de eventuele schade opgelopen ten gevolge van een beslissing gebaseerd op de gepubliceerde informatie.