Bouwen en biodiversiteit - Leefmilieu Brussel · 05 oktober 2018 Vogels welkom: een toekomstconcept...

Post on 22-Sep-2020

2 views 0 download

Transcript of Bouwen en biodiversiteit - Leefmilieu Brussel · 05 oktober 2018 Vogels welkom: een toekomstconcept...

05 oktober 2018

Vogels welkom: een toekomstconcept

Martine WAUTERS

Werkgroep ‘Martinets’

Bouwen en biodiversiteit

Seminarie Duurzame Gebouwen

DOELSTELLINGEN VAN DE PRESENTATIE

- U laten kennismaken met:

• een onvoldoende gekende maar fascinerende

wereld

• de uitdagingen die eraan verbonden zijn

• eenvoudige oplossingen die u kunt toepassen

- U overtuigen om tot actie over te gaan!

© M. Wauters

PLAN VAN DE PRESENTATIE

I. Levende gebouwen

• Soorten afhankelijk van gebouwen

• Uitdagingen

• Waarom

• Mogelijke oplossingen

II. Enkele preciseringen en nuttige adviezen

III. Tools, websites, bronnen

I. LEVENDE GEBOUWEN Soorten afhankelijk van gebouwen

5

Vogels en gebouwen, een verbonden verhaal!

© M. Wauters

Je hebt meer buren dan je denkt!

De huismus

© M. Wauters

© M. Wauters© M. Waters

© M. Wauters

© M. Wauters

© M. Wauters

© M. Wauters

© M. Wauters

De zwarte roodstaart

© M. Wauters

© JM Poncelet

© M. Wauters

© M. Wauters

© M. Wauters

© P

. L

am

be

lin

De gierzwaluw

© Th. Tancrez

© K. Roggel

© M. Wauters

© P. Voneche

© M. Wauters © JM Poncelet

Enkele andere soorten die in gebouwen aanwezig zijn:

Spreeuw Pimpelmees

© JM Poncelet

BoomkruiperKauw Torenuil

Koolmees

© M. Wauters

I. LEVENDE GEBOUWEN

15

Uitdagingen verbonden aan deze stedelijke biodiversiteit

© M. Wauters

© pngtree.com

© M. Wauters

© M. Smyth

© Pngtree

Deze gaten en scheuren geven toegang tot 5-sterrenhotels voor

gevleugelden

© B. Huc© M. Wauters

© M. Wauters

© P. Lambelin

© M. Wauters

© M. Wauters

© M. Wauters

© B. Jardon © M. Wauters

© M. Wauters © M. Wauters

© M. Wauters

…soms zijn deze zelfs te vinden in monumenten en kunstwerken!

© M. Wauters© M. Wauters

© M. Wauters

Huidige renovatie- en bouwtrends

= huisvestingscrisis onder de vogels

© M. Wauters

© Natagora

???

© Dreamstime

© M. Wauters

© M. Wauters

© M. Wauters

© M. Wauters

© M. Wauters© M. Wauters

© M. Wauters

© M. Wauters

Verscheidene soorten kunnen vreedzaam samenwonen

… op plekken waar er voldoende holten voorhanden zijn

© V. Pompetti

© M. Wauters

© B. Genton

© Elisabeth Godding

© Elisabeth Godding

Parkiet

I. LEVENDE GEBOUWEN

27

Waarom zijn deze belangrijk?

1) De Brusselse wet- en regelgeving beschermt deze soorten en

hun nesten

© pngtree.com

2) Verscheidene van deze soorten gaan overal in Europa duidelijk

achteruit. Het verdwijnen van hun nestgebieden zou hen fataal

kunnen worden.

3) Biodiversiteit mag niet alleen een plaats krijgen in reservaten!

© M. Wauters

20.000 insecten

…per dag

4) Met insectenetende vogels in je buurt beschik je over een

gratis, niet-toxisch en natuurlijk insectenwerend middel!

=

=

© M

. W

au

ters

Mussen brengen hun jongen eiwitrijk voedsel

… bijv. rupsen zoals die van de buxusmot!

© M. Wauters

5) Gebouwen waar vogels welkom zijn, zijn een bron van welzijn

en gezelligheid voor iedereen… van zodra de werken van start gaan!

© Martine Wauters© Martine Wauters

© M. Wauters

© M. Wauters

© M. Wauters

© M. Wauters

© M. Wauters

© M. Wauters

Het geluid van de zwermen zwaluwen die rond onze wijken vliegen,

luidt de zomer in.

© M. Wauters

6) Opteren voor bouw- en renovatiewerken waarbij vogels welkom

zijn, is goed voor uw imago!

© M. Wauters

© M. Wauters

I. LEVENDE GEBOUWEN

Voorzieningen1) Kroonlijsten

2) Steigergaten

3) Ventilatiegaten

4) Geïntegreerde neststenen

5) “Zachte renovatie”

6) Houten nestkastjes die (semi-)geïntegreerd zijn

Enkele belangrijke projecten

36

Mogelijke oplossingen

1) Kroonlijsten

Nieuwe kroonlijsten:

© M. Wauters

© M. Wauters

© M. Wauters

© M. WautersBrussel, 2011 & 2017

Aanpassing van oude kroonlijsten tijdens dakherstellingen:

© M. Wauters

© M. Wauters

© M. Wauters

© M. Wauters

Compenserende maatregel:

© M. Wauters

© De Boeck & Hardy

© M. Wauters © P. Lambelin© M. Wauters

2) Steigergaten

© M. Wauters

© M

. W

au

ters

© M. Wauters

3 cm

Optie nr. 1:

© M. Wauters

Resultaat

na 3 weken:

© De Boeck & Hardy

© De Boeck & Hardy

© M. Ferri

© M. Wauters

© M. Wauters

© M. Wauters

Optie nr. 2:

© M. Wauters

Optie nr. 3:

© M. Wauters

© M. Wauters

3) Ventilatiegaten

© M. Wauters

© M. Wauters

© E. Etienne

© M. Wauters

© M. Wauters

© M. Wauters

4) Geïntegreerde neststenen

© M. Wauters

© M. Wauters

© M. Wauters © M. Wauters

© M. Wauters

Zoek de neststenen!

© M. Wauters

© M. Wauters

Zoek de neststenen!

© M. Wauters

© M. Wauters

© Action for Swifts© Action for Swifts

Ook hier mogelijk:

Bird Brick Houses

Schwegler

Hanson/AfSIbstock

EcosurvVivara

Genesis

Binnenkort een “Belgisch”

model?...

5) “Zachte renovatie”

Voor:

© P. Verstraeten

© P. Verstraeten

Na:

© P. Verstraeten

© M. Wauters

© M. Wauters

© M. Wauters © M. Wauters

© Johnny Reitan (NK)

6) Houten nestkastjes die (semi-)geïntegreerd zijn

© Nick WinshipZeist

Schwegler 17 Schwegler 16S

Schwegler 18

"Maastricht”

"Pilifs”

© M. Wauters

“Genesis”

6) Buiten geïnstalleerde nestkasten

© Action for Swifts

"GT Martinets” in actie:

© M. Wauters

© M. Wauters© M. Wauters

© M. Wauters© Ph. Piret

Vanaf het eerste seizoen bewoond!

Discreet…

© M. Wauters

…of "opgeëist” als decoratieve elementen

© Swift Conservation

© Swift Conservation

© A. Hahn

© Plaines de l’Escaut

Collectieve nestkasten

© M. Wauters

© M. Wauters

© M. Wauters

© M. Wauters

© M. Wauters© M. Wauters

© A. Hahn

© M. Wauters© M. Wauters

© A. Hahn

St.-Remigiuskerk

(Molenbeek)

© M. Wauters

© M. Wauters

© M. Wauters

© M. Wauters

© M. Wauters

Compenserende maatregelen

(voorbeeldgebouw)

© M. Wauters

© M. Wauters

Overzicht van de “Brusselse” voorzieningen

die sinds 2010 met de hulp van “GT Martinets” werden gerealiseerd:

I. LEVENDE GEBOUWEN

Voorzieningen

Enkele bijzonder belangrijke projecten

77

Mogelijke oplossingen

– Jette: een langetermijnvisie

– St.-Gillis: een “down-up”-aanpak

– Vlaams-Brabant: “Koesterburen”

– Monumenten en Landschappen: renovatie en

biodiversiteit

2013: artikel, geleide wandeling.

2014: overwegingen op middellange termijn.

© M. Wauters

Jette: een langetermijnvisie

2015

Schoolgebouwrenovatie van het type “vogels welkom” (geïntegreerde nestkasten)

Animatie voor de leerlingen

© M. Wauters

© M. Wauters

© M. Wauters

2016

Oproep tot kandidaatstelling voor de (gratis) plaatsing van nestkasten

(artikel, infostand, conferentie, aperitiefwandeling)

© M. Wauters

© M. Wauters

2017

• Plaatsing van 68 nestkasten en aanpassing van steigergaten, aperitiefwandeling

• Aanpassing van een kroonlijst voor zwaluwen in het kader van herstellingswerken aan het

dak van een school

© M. Wauters

© M. Wauters

© M. Wauters

2018

• Plaatsing van nestkasten in 3 scholen (+ 1 andere voorzien)

• Animatie voor de leerlingen

• Oproep tot kandidaatstelling voor de (gratis) plaatsing van nestkasten

(artikel, infostand, conferentie, aperitiefwandeling).

© M. Wauters

2019

• Plaatsing van nestkasten bij bewoners en bibliotheken

• Diverse animaties

• Adviesfiches voor bouw-/renovatiedossiers

De sleutels tot dit succes: win-win partnership tussen 3 sectoren:

overheidssector (gemeente en Gewest), privésector (aannemers en bewoners) en

verenigingssector

© M. Wauters

© M. Wauters

© M. Wauters

2016:

Burgers nemen het initiatief (“mussengroep”),

de gemeente steunt hen...

St.-Gillis: een “down-up”-aanpak

2018:

De gemeente lanceert het project “mussen & zwaluwen” en

stelt een projectgelastigde aan.

Project in partnership met de “mussengroep”,

maar ook met GT Martinets van Natagora.

© M. Wauters © M. Wauters

© M. Wauters

© M. Wauters

(“Je hebt meer buren dan je denkt!”)

Moedigt gemeenten, scholen en particulieren aan de wilde fauna te

beschermen door enkele lokale soorten te “adopteren”.

Vlaams-Brabant: “Koesterburen”

© M. Wauters

Monumenten en Landschappen: renovatie en

biodiversiteit

© M. Wauters

© M. Wauters

© M. Wauters

© M. Wauters

II. ENKELE PRECISERINGEN EN

NUTTIGE ADVIEZEN

90

Ideale oriëntaties:

noorden, noordoosten, oosten

Min.

op 5 m

van de

grond

Te vermijden oriëntaties:

zuiden, zuidwesten, westen

Vrije

aanvlieg-

route

Hindernis,

predatoren

(sperwer)

Oververhitting

Overstromingen

Te laag

Te sterk

blootgesteld

Bij buiten geplaatste

nestkast: beschermd

onder

overstek

© M

. W

au

ters

De nestkasten moeten zich zoveel mogelijk in de schaduw bevinden,

idealiter tussen 9.00 en 19.00 uur.

© M

. Te

nre

t

© M. Wauters

Nestbouwseizoen:

van begin maart tot begin augustus.

Als het niet mogelijk is renovatiewerken te vermijden in

het nestbouwseizoen…

© Pierre Deon

Berlijn: verplichting de te renoveren gebouwen

“in te pakken” voor de nestbouwperiode

aanbreekt

© M. Wauters

© M. Wauters

Toulon: subsidies voor opknapwerken aan gevels

waarbij nesten worden beschermd

© B. Genton

Openingen in het afdekzeil

© Iris Scholl

Nestkasten op de steigers

© M. Ferri

© M. Ferri

Preventie: inspectie vóór de werken

© Action for Swifts

Volg de bouwwerken goed op om dergelijke fouten te vermijden!

© M. Wauters

Ook mussen hebben nood aan parken en natuurlijke tuinen!

(Wat ze nodig hebben is kost en inwoning!)

© G. Nys

© M. Wauters

© G. Nys

© G. Nys

Klimop, hagen en struikgewas bieden

schuilplaatsen, voedsel en sociale banden.

© M. Wauters

De insectenetende roodstaart zoekt vaak naar voedsel op

braakland en groendaken.

© M. Wauters

Zwaluwen en bijenkasten

gaan probleemloos samen

© Lights Out Baltimore

© Lights Out Baltimore

TE ONTHOUDEN VAN DE PRESENTATIE

• Gebouwen bieden onderdak aan verscheidene

vogelsoorten die door de wetgeving worden beschermd

• De huidige trends in de bouwsector bedreigen het

voortbestaan van deze vogels

• Het is belangrijk er rekening mee te houden bij uw

renovatie- en bouwprojecten

• Er zijn diverse makkelijk te realiseren en voordelige

voorzieningen mogelijk

• Er bestaan reeds talrijke projecten in België

(o.a. in Brussel) en in andere landen

• Dergelijke voorzieningen kunnen een troef vormen voor u!

“What you do makes a difference.

You have to decide what kind of difference you

want to make.”

Dr. Jane Goodall

© JGI

TOOLS, WEBSITES, BRONNEN

• Gids Duurzame Gebouwenwww.gidsduurzamegebouwen.brussels

> 9 thema’s > Natuurontwikkeling:

Dossier | Biodiversiteit in de stad maximaliseren

Dossier | Habitat bieden aan fauna

Voorziening | Schuilplaatsen voor vleermuizen

Voorziening | Nestkasten voor vogels

Voorziening | Insectenhotels

Dossier | Een groendak realiseren

Dossier | Een groene gevel realiseren

• Mijn blog:

http://martinew.canalblog.com

• www.facebook.com/martinetssansfrontieres

• Blog van Action for Swifts:

http://actionforswifts.blogspot.be

• Website van Swift Conservation:

www.swift-conservation.org/index.htm

www.observations.be

www.waarnemingen.be

CONTACT

Martine WAUTERS

GT Martinets van Natagora (coördinatrice)www.natagora.be/martinets

Gierzwaluwenwerkgroep van Natuurpunt

(Brusselse contactpersoon)www.natuurpunt.be/afdelingen/gierzwaluwenwerkgroep-vlaanderen

Contactgegevens

: 0478 23 33 62E-mail: martinets@natagora.be

E-mail: gierzwaluwen@natuurpunt.be